ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI BAKANLIĞIMIZ VE BAĞLI KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN AR-GE NİTELİKLİ PROJELER

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI BAKANLIĞIMIZ VE BAĞLI KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN AR-GE NİTELİKLİ PROJELER Yönetim Hizmetleri ve Proje İzleme Daire Başkanlığı ANKARA-2012 1

2 ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI

BAKANLIĞIMIZ VE BAĞLI KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN AR-GE NİTELİKLİ PROJELER T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI BAKANLIĞIMIZ VE BAĞLI KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN AR-GE NİTELİKLİ PROJELER 3

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI BAKANLIĞIMIZ VE BAĞLI KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN AR- GE NİTELİKLİ PROJELER Hazırlayan Proje Değerlendirme ve İzleme Şube Müdürlüğü Mustafa AYGÜN, Uzman Gülter YEŞİL AKÇA, Ekonomist 4

BAKANLIĞIMIZ VE BAĞLI KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN AR-GE NİTELİKLİ PROJELER ÖNSÖZ Bilindiği üzere, 14.12.2011 tarih ve 250 sayılı Bakanlığımız Makam Olur u ile Strateji Geliştirme Başkanlığı bünyesinde Yönetim Hizmetleri ve Proje İzleme Daire Başkanlığı ve mezkûr Başkanlık altında Proje Değerlendirme ve İzleme Şube Müdürlüğü kurulmuş olup, adı geçen Başkanlık, görev ve sorumlulukları çerçevesinde, Bakanlığımız merkez teşkilatı ve bağlı kuruluşların çalışma alanına giren projelerin daha sağlıklı izlenebilmesi ve değerlendirilebilmesi amacı ile faaliyetlerini sürdürmektedir. Birimlerimizin katkılarıyla hazırlanan Bakanlığımız ve Bağlı Kuruluşlarınca Yürütülmekte Olan Projeler Raporu, Birimlerimizin uhdesinde bulunan, yurtiçi/yurtdışı finansman kaynaklı araştırma-geliştirme niteliği taşıyan projelerle ilgili olarak Eylül 2012 itibariyle gelinen son aşamanın genel anlamda bir fotoğrafının çekilmesi gayesiyle hazırlanmıştır. Önümüzdeki dönemlerde de altı aylık periyotlar halinde yayımlanması uygun mütalaa edilen bu ilk rapora değerli katkılarından dolayı Bakanlığımız Birimlerine teşekkür ederiz. i

ii ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI

BAKANLIĞIMIZ VE BAĞLI KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN AR-GE NİTELİKLİ PROJELER İÇİNDEKİLER 1.DOĞA KORUMA VE MİLLİ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ... 1 1.1 TAŞELİ PLATOSU (MERSİN) MAĞARALARININ ARAŞTIRILMASI PROJESİ... 3 1.2 KEŞ DAĞI (KAHRAMANMARAŞ) MAĞARALARININ ARAŞTIRILMASI PROJESİ... 3 1.3 PINARGÖZÜ MAĞARASI (ISPARTA) ARAŞTIRILMASI PROJESİ... 4 1.4 CITES UYGULAMALARINDA KURUMSAL VE TEKNİK KAPASİTENİN GÜÇLENDİRİLMESİ (TR2009/0327.05)... 5 1.5 ULUSAL BİYOÇEŞİTLİLİĞİNİN VE GEN KAYNAKLARININ KORUNMASI HEDEFLERİ DOĞRULTUSUNDA BÜYÜK MEMELİ TÜRLERİNİN ARAŞTIRILMASI, KORUNMASI VE YÖNETİMİ (109G06)... 6 1.6 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN ETKİSİNİN AZALTILMASI VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞİN KORUNMASI İÇİN TÜRKİYE SULAK ALANLARININ KORUNMASI VE SÜRÜDÜRLEBİLİR KULLANIMI PROJESİ (SULAK ALANLAR VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ)... 9 1.7 DOĞA KORUMANIN EKONOMİK SİSTEME ENTEGRASYONU İÇİN İLGİ GRUPLARININ EĞİTİMİ VE KILAVUZ OLUŞTURMA PROJESİ (2012K100210)... 13 2.SU YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ... 15 2.1 HAVZA KORUMA EYLEM PLANLARININ HAZIRLANMASI PROJESİ... 17 2.2 HAVZA İZLEME VE REFERANS NOKTALARIN BELİRLENMESİ VE SU KAYNAKLARIMIZA ÖZGÜ BİYOLOJİK KALİTE İNDEKSLERİNİN BELİRLENMESİ PROJESİ (2011K050400)... 17 2.2.1 HAVZA İZLEME VE REFERANS NOKTALARIN BELİRLENMESİ... 17 2.2.2 SU KAYNAKLARIMIZA ÖZGÜ BİYOLOJİK KALİTE İNDEKSLERİNİN BELİRLENMESİ PROJESİ... 18 2.3 SU KALİTESİ İZLEME KONUSUNDA KAPASİTE GELİŞTİRME PROJESİ (TR2009/0327.02)... 18 2.4 HAVZA KORUMA EYLEM PLANLARI TEDBİR STRATEJİ KİTAPÇIĞI NIN HAZIRLANMASI (2012/48304)... 19 2.5 BEYŞEHİR GÖLÜ VE KARACAÖREN I&II BARAJ GÖLÜ ÖZEL HÜKÜM BELİRLEME VE HAVZA KORUMA PLANI PROJESİ... 20 2.6 SAPANCA GÖLÜ HAVZASI ÖZEL HÜKÜM BELİRLEME VE HAVZA KORUMA PLANI PROJESİ... 20 2.7 NAMAZGÂH BARAJ HAVZASI ÖZEL HÜKÜM BELİRLEME VE HAVZA KORUMA PLANI PROJESİ... 21 2.8 YUVACIK BARAJ HAVZASI ÖZEL HÜKÜM BELİRLEME VE HAVZA KORUMA PLANI PROJESİ... 21 2.9 AKÇAY BARAJ HAVZASI ÖZEL HÜKÜM BELİRLEME VE HAVZA KORUMA PLANI PROJESİ... 22 2.10 GÖRDES BARAJ HAVZASI ÖZEL HÜKÜM BELİRLEME VE HAVZA KORUMA PLANI PROJESİ... 22 2.11 TÜRKİYE DE ARITILMIŞ ATIKSULARIN SULAMADA KULLANIMI PROJESİ... 23 2.12 TAŞKIN DİREKTİFİNİN UYGULANMASI İÇİN KAPASİTENİN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ (TR10IBEN01)... 23 2.13 TEHLİKELİ MADDE KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ PROJESİ... 25 2.14 SU KAYNAKLARININ KALİTE KRİTERLERİNİN BELİRLENMESİ VE İYİLEŞTİRİLMESİ PROJESİ (2013-2016)... 27 2.14.1 ÜLKEMİZ KIYI VE GEÇİŞ SULARINDA TEHLİKELİ MADDELERİN TESPİTİ VE EKOLOJİK KIYI DİNAMİĞİ PROJESİ... 27 iii

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI iv 2.14.2 TÜRKİYE DE HAVZA BAZINDA HASSAS ALANLARIN VE SU KALİTESİ HEDEFLERİNİN BELİRLENMESİ PROJESİ... 28 2.14.3 BİTKİ KORUMA ÜRÜNLERİNİN KULLANIMI NETİCESİNDE MEYDANA GELEN SU KİRLİLİĞİNİN TESPİTİ VE MADDE VEYA MADDE GRUBU BAZINDA ÇEVRESEL KALİTE STANDARTLARININ BELİRLENMESİNE İLİŞKİN PROJE... 29 2.15 İÇME SUYU ARITIMI İÇİN UYGUN METOTLARIN GELİŞTİRİLMESİ TEKNİK YARDIM PROJESİ (2013-2015)... 30 2.16 YERALTI SUYU KÜTLELERİNİN KİMYASAL DURUM VE MİKTAR AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ VE İYİ YERALTI SUYU DURUMUNA ULAŞMAK İÇİN HEDEFLERİN BELİRLENMESİ: BÜYÜK MENDERES HAVZASI PİLOT ÇALIŞMASI (2013-2016)... 31 2.17 YERÜSTÜ, KIYI VE GEÇİŞ SULARI İÇİN ÇEVRESEL HEDEFLERİN BELİRLENMESİNE YÖNELİK METODOLOJİNİN GELİŞTİRİLMESİ: BÜYÜK MENDERES HAVZASI PİLOT ÇALIŞMASI PROJESİ... 31 3.ÇÖLLEŞME VE EROZYONLA MÜCADELE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ... 33 3.1 POTANSİYEL AĞAÇLANDIRMA SAHALARI VERİ TABANI İLE HAVZA İZLEME SİSTEMİNİN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ (2011A050070)... 35 3.2 GEDİZ HAVZASI (UŞAK ALT HAVZASI) NDA CBS TABANLI POTANSİYEL AĞAÇLANDIRMA ALANLARININ BELİRLENMESİ (2011A050070 PROJESİ KAPSAMINDA HİZMET ALIMI YÖNTEMİ)... 36 3.3 BATI KARDENİZ SEL HAVZALARINDA (İNEBOLU HAVZASI) SEL VE KONTROLÜNE YÖNELİK CBS TABANLI MODEL OLUŞTURULMASI PROJESİ... 38 3.4 EROZYON VE ÇÖLLEŞMENİN İZLENMESİ VE KRİTER, GÖSTERGE, STANDARTLARININ BELİRLENMESİ (EROZYONLA MÜCADELENİN ETKİN KILINMASI) PROJESİ... 39 3.5 EROZYON RİSK HARİTALARININ YAPIMI VE GÜNCELLENMESİ (2011A050070)... 40 3.6 KURAKLIK VE EKSTREM ŞARTLARA DAYANIKLI TÜRLERİN TESPİTİ VE ADAPTASYONU PROJESİ (2012A050030)... 41 3.7 IĞDIR-ARALIK RÜZGÂR EROZYONU İZLEME SİSTEMİ PROJESİ... 42 3.8 ŞEV STABİLİZASYONU ÇALIŞMALARINDA GEOSENTETİKLERİN KULLANIMI PROJESİ.. 43 3.9 POLATLI-KONYA YÜKSEK HIZLI TREN GÜZERGAHININ 70-120 KM'LER ARASINDA YAPILACAK AĞAÇLANDIRMA PROJESİ... 45 3.10 TRABZON UZUNGÖL/YAYLAÖNÜ ÇIĞ KONTROLÜ PROJESİ... 46 3.11 RİZE AYDER ÇIĞ KONTROLÜ PROJESİ... 47 3.12 RİZE İLİ BALSU MAHALLESİ SEL VE HEYELAN KONTROL PROJESİ... 49 3.13 YARI KURAK ALANLARDA YOL KENARI BİTKİLENDİRME PROJESİ... 50 3.14 IĞDIR-ARALIK RÜZGÂR EROZYONU ÖNLEME PROJESİ... 51 3.15 ÇORUH VADİSİ (ARTVİN) DERİNER BARAJI SU AYNASI ALTINDA KALACAK ALANDA BULUNAN RİSK ALTINDAKİ (ENDEMİK VE ENDEMİK OLMAYAN NADİR) BİTKİLERİN TESPİTİ, TAŞINMASI VE YETİŞTİRİLMESİ... 52 3.16 VAN-ERÇEK SEL KONTROL PROJESİ... 52 4.BİLGİ İŞLEM DAİRESİ BAŞKANLIĞI... 55 4.1 MUHTELİF İŞLER (2012A050040)... 57 4.2 BİLGİ TEKNOLOJİLERİ YÖNETİMİ (2012A050050)... 57 4.3 ULUSAL ARAZİ ÖRTÜSÜ VERİ TABANI 2012 (2012K100160)... 57 4.4 ULUSAL BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK VERİ TABANININ GELİŞTİRİLMESİ (2011K100150)... 58 4.5 MARMARA BÖLGESİ SİSTEMATİK KORUMA PLANLAMASI (2011K100140)... 58 4.6 COĞRAFİ VERİ ALTYAPISININ GELİŞTİRİLMESİ (2011A050220)... 59 4.7 SU VERİ TABANININ GELİŞTİRİLMESİ (2012K050230)... 59

BAKANLIĞIMIZ VE BAĞLI KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN AR-GE NİTELİKLİ PROJELER 5.ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ... 61 5.1 ANADOLU SU HAVZALARI REHABİLİTASYON PROJESİ (2004A050110)... 63 5.2 ÇORUH HAVZASI REHABİLİTASYON PROJESİ (2011A050050)... 63 5.3 HELİKOPTER BÜYÜK ONARIM PROJESİ (2011A050160)... 64 5.4 ORMAN BİLGİ SİSTEMİ PROJESİ (2011A050200)... 64 5.5 KADASTRO PROJESİ (2012A050070)... 65 5.6 ARAŞTIRMA KAPASİTESİ GELİŞTİRME PROJESİ (2012A050100)... 66 5.7 ORMAN KÖYLERİ ETÜD PLANLAMA PROJESİ(2012A050110)... 66 5.8 ORMAN AMENAJMAN PROJESİ(2011A050180)... 66 5.9 FİDAN ÜRETİMİ PROJESİ(2012A050160)... 67 5.10 ORMAN İÇİ MESİRE YERLERİ PROJESİ (2012A050170)... 67 5.11 ORMAN AMENAJMAN PROJESİ (2012A050180)... 67 6.METEOROLOJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ... 69 6.1 H-SAF (HİDROLOJİK ÜRÜN GELİŞTİRME AMAÇLI UYDU VERİSİ UYGULAMALARI)... 71 6.2 GÜNEYDOĞU AVRUPA AFET RİSK AZALTIMI PROJESİ... 71 6.3 KARADENİZ VE ORTADOĞU BÖLGESEL ANİ TAŞKIN ERKEN UYARI SİSTEMİ... 72 v

vi ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI

BAKANLIĞIMIZ VE BAĞLI KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN AR-GE NİTELİKLİ PROJELER 1.DOĞA KORUMA VE MİLLİ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 1

2 ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI

BAKANLIĞIMIZ VE BAĞLI KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN AR-GE NİTELİKLİ PROJELER 1.1 TAŞELİ PLATOSU (MERSİN) MAĞARALARININ ARAŞTIRILMASI PROJESİ Türkiye nin mağaralar açısından en zengin yörelerinden olan Mersin ilinde mağaraların yoğunlaştığı Taşeli Platosu mağaralarının araştırılması, envanterinin yapılması ve Türkiye nin en derin mağarası konumundaki Peynirlikönü Düdeni nin (-1430 m) nihai derinliğinin belirlenmesini amaçlayan Taşeli Platosu Mağaralarının Araştırılması Projesi, Nisan 2017 de sonuçlandırılacak olup, tamamı Bakanlığımız tarafından sağlanan toplam 250.000 TL (50.000 TL x 5 yıl) bütçeye sahiptir. Anadolu Speleoloji Grubu Derneği nin (ASPEG) yararlanıcı olduğu ve Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Hassas Alanlar Dairesi Başkanlığı, Mağara Koruma Şubesi Müdürlüğü tarafından yürütülen proje, Nisan 2012 döneminde ASPEG ile imzalanan işbirliği protokolü ile başlamış olup, ilk dönem araştırma kampı Ağustos 2012 de açılmıştır. Yaklaşık 1 ay süren ilk dönem araştırmaları kapsamında proje sahasının ön etüdü yapılmış, bununla birlikte 13 adet mağaranın envanter incelemesi de gerçekleştirilmiştir. Asıl saha çalışmaları 2013 yaz döneminde gerçekleştirilecek 2. Yıl araştırma kampı kapsamında gerçekleştirilecektir. 1.2 KEŞ DAĞI (KAHRAMANMARAŞ) MAĞARALARININ ARAŞTIRILMASI PROJESİ Keş Dağı Düdeni nin nihai derinliğinin belirlenmesi, Yeşilgöz Kaynakları ile hidrolik bağlantısının değerlendirilmesi, bölgede bulunan diğer mağaraların envanterinin oluşturulmasını hedefleyen Keş Dağı Mağaralarının Araştırılması Projesinin, Haziran 2014 te sonuçlandırılması planlanmıştır. Bununla birlikte, bölgenin en önemli mağarası olan Keş Dağı Düdeni -830 m derinlikte kapanarak son bulmuştur. Bu nedenle çalışmalar bölgede bulunan diğer mağaraların belirlenmesi yönünde yoğunlaştırılacaktır. 3

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI Obruk Mağara Araştırmaları Grubu nun (O MAG) yararlanıcı olduğu ve Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Hassas Alanlar Dairesi Başkanlığı, Mağara Koruma Şubesi Müdürlüğü tarafından yürütülen proje, Haziran 2011 döneminde O MAG ile imzalanan işbirliği protokolü ile başlamıştır. İlk dönem kampı süresince Keş Dağı Düdeni nde -650 m derinliğe ulaşılmış, Yeşilgöz Kaynakları nın Keş dağı düdeni çevresinden beslendiği yönünde hidrolojik bulgulara rastlanmıştır. 2012 döneminde asgari -950 metreye inilmesi hedeflenmiştir. Kahramanmaraş ili Göksun ilçesi sınırlarında yer alan Keş Dağı nın derin mağara potansiyelinin çok yüksek olması ve mansapta Yeşilgöz Kaynakları ndan çıkan suyun kökeninin bilinmemesi nedeni ile başlatılan söz konusu araştırma projesi sonucunda Yeşilgöz Kaynakları ile hidrolik bir ilişki bulunması halinde, kaynaklardan çıkan ve yöre açısından önemli olan suyun miktar ve kalite yönünden korunabilmesi için Keş Dağı Düdeni nin koruma altına alınması, ilgili kurumlara iletilerek teklif edilecektir. Ayrıca çalışma kapsamında yöredeki tüm mağaraların envanterinin oluşturulması hedeflenmektedir. 1.3 PINARGÖZÜ MAĞARASI (ISPARTA) ARAŞTIRILMASI PROJESİ 16.000 metrelik uzunluğu ile Türkiye nin en uzun mağarası konumundaki Pınargözü Mağarası na ilişkin elde edilmiş çok az bilgi vardır. Bu bilgiler ise daha önce adı geçen mağarada Fransız araştırmacıların yapmış olduğu ve Türk araştırmacılara verdikleri kısıtlı bilgilerden oluşmaktadır. Haziran 2011 den Haziran 2014 e kadar sürecek olan ve bütçesi Dokuz Eylül Üniversitesi, Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi ve DKMP Genel Müdürlüğünün katkısı ile gerçekleştirilen araştırma projesi sonucunda elde edilecek veriler ile yeraltı su potansiyeli yüksek olan Pınargözü mağarasının, dolayısıyla Kızıldağ Milli Parkı nın korunması için gerekli önlemlerin alınabilmesi ve Milli Park bünyesinde gerçekleştirilecek hidrojeolojik uygulamalara esas teşkil edecek bilimsel altyapının oluşturulması sağlanabilecektir. Bunun sonucunda, Kızıldağ Milli Parkı içinde yer alan Pınargözü karstik pınarının hem hidrojeolojik hem de yapısal özelliklerinin ortaya konulmasıyla kaynaktan sürdürülebilir su kaynağı olarak faydalanmak mümkün olabilecektir. 4

BAKANLIĞIMIZ VE BAĞLI KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN AR-GE NİTELİKLİ PROJELER Dokuz Eylül Üniversitesi, Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi nin (9Eylül-DAUM) yararlanıcı olduğu ve Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Hassas Alanlar Dairesi Başkanlığı, Mağara Koruma Şubesi Müdürlüğü tarafından yürütülen araştırma projesinin ilk yılında olası beslenim (mağara giriş) noktalarının tespitine çalışılmış, bu konuda önemli mesafe kaydedilmiştir. İkinci yıl çalışmaları kapsamında ise yaklaşık 20 kişilik araştırma ekibi hem mağara içinde akış yukarı ilerlemeye çalışmış, hem de giriş ağzının tespite yönelik saha çalışmalarını yürütmüştür. Bunun sonucunda 2012 Eylül ayı itibariyle mağaranın 5040 metrelik kesimi haritalanmıştır. Pınargözü Mağarası nın haritalanma çalışmasının 2013 sonunda tamamlanması, giriş ağızlarının belirlenmesi ve bölgedeki olası diğer mağaraların envanterinin oluşturulması hedeflenmektedir. 1.4 CITES UYGULAMALARINDA KURUMSAL VE TEKNİK KAPASİTENİN GÜÇLENDİRİLMESİ (TR2009/0327.05) Türkiye deki gerek biyolojik çeşitliliğin sürdürülebilirliğinin güçlendirilmesi gerekse CITES türlerinin ticaretinin kontrolü ile ilgili kurumsal ve teknik kapasitenin güçlendirilmesi amacı ile Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Aracı IPA-I bileşeni kapsamında İspanya ile gerçekleştirilen Eşleştirme (Twinning) Projesidir. Bütçesi 1.425.000 Avro (AB hibesi ve ulusal katkı) olan projenin yürütücü Türk tarafı Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ve yararlanıcı birimler ise Bakanlığımız yanı sıra Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, TÜBİTAK, İçişleri Bakanlığı ve Ekonomi Bakanlığı dır. 21 Kasım 2011 tarihinde başlamış olan Projenin toplam 24 ay sürmesi öngörülmektedir. 5

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI Projenin Aktiviteleri Aktivite 1. CITES Uygulamalarında Kurumsal Kapasitenin Güçlendirilmesi 1.1. Uygulamaları görmek için, AB Ülkelerine 3 teknik gezi organize edilecektir. 2 adedi gerçekleştirilmiştir. 1.2 Kurtarma Merkezi ile ilgili olarak 10 Türk Veteriner Hekimi tarafından İspanya da uygulamalı eğitim alınmıştır. 1.3. Ülkemizde 6 eğitim programı düzenlenecektir. 3 eğitim programı gerçekleştirilmiştir. (CITES Uygulamalarında personelin kapasitesini güçlendirmek için CITES uygulayıcıları eğitim alacaktır) 1.4. CITES eğitimi için broşür ve poster hazırlanılacaktır. (Özellikle turistler, halk ve 140 Gümrük noktası için) Aktivite 2. CITES Uygulamalarında Teknik Kapasitenin Güçlendirilmesi 2.1. Merkezi CITES veri tabanı programlarının hazırlanması ve ilgili CITES bilgileri (tüm CITES izin bilgileri, CITES Eklerinde listelenen türler, ithalat, ihracat, yeniden ihracat gibi ticari veriler) ile doldurulması. 2.2. CITES web sayfasının hazırlanması. Söz konusu projenin sonuçlanması ile CITES Uygulamaları konusunda Kurumsal Kapasitenin arttırması, CITES Sözleşmesi ve uygulamaları konusunda bilincin ve farkındalığın arttırılması, CITES merkezi veri tabanının oluşturulması, CITES web sayfasının hazırlanması, Gümrük noktalarında yakalanan hayvan türlerinin Bursa Karacabey deki Kurtarma Merkezine taşınması için taşıyıcı araç, bilgisayar, dizüstü bilgisayarı gibi materyaller alınması ve broşür, rehber gibi tanıtıcı Eğitim materyalleri hazırlanması hedeflenmektedir. 1.5 ULUSAL BİYOÇEŞİTLİLİĞİNİN VE GEN KAYNAKLARININ KORUNMASI HEDEFLERİ DOĞRULTUSUNDA BÜYÜK MEMELİ TÜRLERİNİN ARAŞTIRILMASI, KORUNMASI VE YÖNETİMİ (109G06) Genel Müdürlüğümüzce yürütülen faaliyetler kapsamında "Ulusal Biyoçeştliliğin ve Gen Kaynaklarının Korunması Hedefleri Doğrultusunda Büyükmemeli Türlerinin Araştırılması, Korunması ve Yönetimi" projesi TÜBİTAK 1007 Projesi olarak hazırlanmış ve 04.10.2010 tarihinde kabul edilmiş olup proje bütçesi 3.679.218 TL olup 48 ay sürede tamamlanması öngörülmektedir. Bahse konu çalışmada proje sahibi Genel Müdürlüğümüz olup, Tübitak Marmara Araştırma Merkezi yönetici kurum Selçuk Üniversitesi ise yürütücü kurum niteliğindedir. 6

BAKANLIĞIMIZ VE BAĞLI KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN AR-GE NİTELİKLİ PROJELER Projeden Bakanlığımızın beklediği çıktılar; Biyolojik çeşitliliğin tanımlanması Tür/alt tür isimlerinin revizyonu Hayvan gen kaynaklarının korunması kapsamında oluşturulan yönetmelik gereği tür tescili için kriterlerin belirlenmesi Av kotalarının belirlenmesi kapsamında tür/alt tür isimlendirmelerinin doğru yapılması ve popülasyon büyüklükleri ile demografik yapısının tespit edilmesi Hayvan gen kaynaklarının korunması eylem planları kapsamında DNA ve hücre bankalarının kurulması Memeli dağılım haritası Yasak avla mücadele şeklinde sıralanabilir. Proje kapsamında örnek toplama işlemleri devam etmekte olup önümüzdeki yıllarda kurt, ayı, vaşak ve sırtlan gibi yaban hayvanlarının yakalanacak uydu vericili tasmalar ile izlenmesi çalışmaları yapılacaktır. 1 Kasım 2012 itibariyle 15 büyük memeli türünden yaklaşık 300e yakın örnek toplanmıştır. Projenin örneklemesi için farklı yollar kullanılmaktadır: - Avlanan hayvanlardan örnek alınması (Av Turizmi) - Ölü/yaralı bulunmuş hayvanlardan örnek alınması - Üretme istasyonu, barınak, hayvanat bahçesi.. vb yerlerden örnek alınması - Nakil ve yerleştirme amaçlı arazi çalışması yapılarak hayvan yakalanması ve örnek alınması Hayvanlardan doku ve kan örnekleri alınmaktadır. Doku örnekleri canlı kaldığı takdirde hücre izole edilip hücreler çoğaltılarak saklanmaktadır. Bu hücrelerden ayrıca DNA da izole edilebilir. Kan örneklerinden de DNA izole edilip saklanmaktadır. 7

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI 1 Kasım 2012 itibariyle: Türler Canlı Doku Örneği Alınması Hedeflenen Sayı GENEL HÜCRE TABLOSU Toplanan Örnek Sayısı Toplanan Erkek Örnek Sayısı Toplanan Dişi Örnek Sayısı Hücre Elde Edilen Birey Sayısı Karaca 5-10 28 21 7 23 Ceylan 20-35 7 7-4 Kızıl Geyik 30-50 70 51 19 60 Alageyik 30-50 32 20 12 29 Yaban Koyunu 50 55 32 23 52 Yaban Keçisi 100-120 49 47 2 32 Çengel Boynuzlu Dağ 10-30 10 9 1 8 Keçisi Çizgili Sırtlan 10 1 - - - Karakulak 5 2 1 1 2 Vaşak 5 4 3 1 2 Kurt 15 12 4 8 12 Bozayı 25 14 9 5 10 Tilki 20 10 4 6 5 Çakal 10 1-1 1 Saz Kedisi - 1 1-1 DNA Bankası Son Durum: Otçul Türler Toplam Örnek Sayısı 4. Dönemde Gelen Örnek Sayısı Toplam DNA sayısı Hedeflenen Miktar Yaban Koyunu 58 19 37 - Yaban Keçisi 61 1 55 120 Ceylan 7-7 35 Alageyik 32 8 32 - Kızılgeyik 77 15 62 - Karaca 34 14 25 20-50 Çengel Boynuzlu Dağ Keçisi 11-9 30-50 8

BAKANLIĞIMIZ VE BAĞLI KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN AR-GE NİTELİKLİ PROJELER Etçil Türler Toplam Örnek Sayısı 4. Dönemde Gelen Örnek Sayısı Toplam DNA sayısı Hedeflenen Miktar Karakulak 3 2 2 10 Boz ayı 16 8 14 30-50 Vaşak 6 1 3 10 Çakal 3-3 15-20 Kurt 20 8 4 30-50 Sırtlan 3 1 2 30 Tilki 12 1 10 30-50 Saz Kedisi 2-2 - Teslim edilen örnekler bazen sadece hücre izolasyonu için doku, bazen de sadece DNA izolasyonu için kan örneği olmaktadır. Bu nedenle DNA ve hücre bankalarındaki sayılar eşit değildir. Hücre bankasında olup DNA bankasında yer almayan örneklerin mevcut rapor dönemi içinde hücreleri çoğaltılarak DNAları izole edilecek ve bankaya eklenecektir. Projenin gereğinin yerine getirilebilmesi için önümüzdeki 18 ay içinde örnekleme çalışmaları düzenli olarak devam edecektir. 1.6 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN ETKİSİNİN AZALTILMASI VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞİN KORUNMASI İÇİN TÜRKİYE SULAK ALANLARININ KORUNMASI VE SÜRÜDÜRLEBİLİR KULLANIMI PROJESİ (SULAK ALANLAR VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ) Federal Alman Çevre, Doğa Koruma ve Nükleer Güvenlik Bakanlığı, Uluslararası İklim Girişimi tarafından finanse edilen toplam 750.000 Avro bütçeli projenin yararlanıcısı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Hassas Alanlar Dairesi Başkanlığı olup GIZ-Alman Uluslararası İşbirliği Kurumu ile koordineli olarak yürütülmektedir. 9

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI Temmuz 2009 tarihinde başlayan ve Aralık 2011 de tamamlanması öngörülen proje ile Türkiye sulak alanlarının ekolojik ve sosyo-ekonomik fonksiyonlarının, gelecek kuşaklar için korunması amacıyla, iklim değişikliğinin de etkileri göz önünde bulundurularak sürdürülebilir bir yaklaşımın oluşturulması ve uygulanması hedeflenmektedir. Proje 2011 yılı sonu itibariyle yapılacak faaliyetler açısından tamamlanmıştır. Konya-Çeltik ilçesinde bulunan Akgöl sulak alanı restore edilmiş, biyolojik çeşitlilik ve hidrolojik olarak eski haline dönüştürülmüştür. Diğer bir pilot alan olan Yeniçağa Gölü nde bulunan biyolojik çeşitlilik tespiti yapılmış ve torf miktarı hesaplanmıştır. Sulak alanlar ve iklim değişikliği üzerine 2 adet kitap bir adet rehber ve çeşitli broşür ve bilgi formları bastırılmış ve www.sulakalanlarveiklim.com isimli internet sayfası açılmıştır. Pilot alan çevresinde yaşayan çocuklar ve genç nüfusta bilinç artışına yönelik etkinlikler yapılmış, ayrıca Pilot alanları ve projeyi tanıtıcı 2 adet kısa belgesel hazırlanmıştır. 10

BAKANLIĞIMIZ VE BAĞLI KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN AR-GE NİTELİKLİ PROJELER 2011 sonunda tamamlanan projenin pilot alanlardaki izleme ve değerlendirme faaliyetlerinin tamamlanması amacıyla 2013 Mart ayına kadar uzatılmıştır. Bu kapsamda Akgöl sulak alanının restore çalışmaları sonunda alandaki gelişmeler izlenmektedir. Yeniçağa Gölü nde bulunan torf miktarının karbon tutma kapasitesi hesaplanarak, 135 uluslararası öneme sahip sulak alan için web tabanlı envanter çalışmaları devam etmektedir. (www.turkiyesulakalanları.com) Proje kapsamında hâlihazırda iklim değişikliğinin sulak alanla üzerinde etkileri dikkate alınarak sulak alanların korunması ve sürdürülebilir kullanımı ile ilgili pilot çalışmalar yapılmış olup konuyla ilgili olarak gruplarda bilinç artışı sağlanmıştır. 11

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI 2012 ve 2013 yılında bu faaliyetlerin sonuçları izlenmektedir. Bu kapsamda Akgöl sulak alanının restore çalışmaları sonunda alandaki gelişmeler izlenecektir. Yeniçağa Gölü nde bulunan torf miktarının karbon tutma kapasitesi hesaplanacak, Google Earth tabanlı Türkiye haritasında sulak alan envanteri programı yapılacaktır. 2012 yılı sonunda ayrıca detaylı bir proje kapanış toplantısı düzenlenecektir. Proje kapsamında hâlihazırda iklim değişikliğinin sulak alanla üzerinde etkileri dikkate alınarak sulak alanların korunması ve sürdürülebilir kullanımı ile ilgili pilot çalışmalar yapılmış olup konuyla ilgili olarak gruplarda bilinç artışı sağlanmıştır. 12

BAKANLIĞIMIZ VE BAĞLI KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN AR-GE NİTELİKLİ PROJELER 1.7 DOĞA KORUMANIN EKONOMİK SİSTEME ENTEGRASYONU İÇİN İLGİ GRUPLARININ EĞİTİMİ VE KILAVUZ OLUŞTURMA PROJESİ (2012K100210) Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Biyolojik Çeşitlilik Dairesi Başkanlığı tarafından, 2012 yılı yatırım programı kapsamında yürütülen proje, Temmuz 2012 de başlamış, Aralık 2012 de bitecek olup, projenin bütçesi 200.000 TL dır. Projenin birinci bileşeninde (akademik bileşen) Sultansazlığı Milli Parkı nın biyokıymetlendirilmesi yapılmıştır. Bu çalışma sonucunda Sultansazlığı Milli Parkı nın toplam biyokıymeti 1.447.996.364,88 TL, yıllık sıcak para ise 63.246.795 TL/Yıl olarak hesaplanmıştır. Projenin ikinci bileşeninde doğa korumanın ekonomik sisteme entegrasyonuna yönelik finansal mekanizmaların hukuki ve idari çerçeveleri araştırılmıştır. Bu maksatla akademisyenler, çeşitli kamu kurum ve kuruluş temsilcileri, iş dünyası temsilcileri ve sivil toplum örgütü temsilcilerinin katılımıyla Doğa Korumanın Ekonomik Sisteme Entegrasyonu Çalıştayı düzenlenmiştir. Çalıştayda; doğa korumanın hem kendini besleyen sektör olması hem de diğer sektörlerle olan ilişkisinde karşılıklı olarak hasıl olan doğrudan ve dolaylı zararların giderilmesine yönelik (ekonomik fizibilitenin arttırılması) ve doğa korumanın sosyal politika amaçlarına katkı vererek Devlet-vatandaş ilişkisinin iyileştirilmesine hizmet etmesi (sosyal fizibilitenin arttırılması) maksadıyla masaya yatırılan finansal mekanizmaların hukuki ve idari çerçeveleri araştırılmıştır. Proje çıktıları arasında farklı kurumların ve iş dünyasının geliştireceği politikalarda yararlanabileceği; sekiz (8) kamu geliri mekanizmasına ilişkin toplam 153 adet, beş (5) kamu gideri mekanizmasına ilişkin toplam 83 adet tavsiye hüküm bulunmaktadır. Projenin üçüncü bileşeni doğa korumanın ekonomik sisteme entegrasyonuna yönelik kılavuzların geliştirilmesidir. Projede masaya yatırılan kamu geliri oluşturan/oluşturacak finansal mekanizmalar (Yeşil vergi, biyolojik çeşitlilik ekonomisi ve ekosistem hizmetlerinin bedellendirilmesi biyokıymetlendirme, gen kaynakları ve geleneksel bilginin tescili ile biyoteknolojide kullanılması, geleneksel gelirler, halkın ve şirketlerin ödeme gönüllülüğü ve cezalar) ile kamu gideri oluşturacak olan finansal mekanizmalar (Teşvik tedbirleri, ekosistem hizmetleri için ödeme, istihdam, doğa koruma yatırımları, inovasyon ve AR-GE), sosyal politik harcama ilkeleri (kırsal kalkınma ve göçle mücadele-köye dönüş, gıda güvenliği, su güvenliği, istihdam ve sosyal psikolojiye katkı ile çocukların, gençlerin ve kadınların karar verme süreçlerine entegrasyonu), biyolojik çeşitlilik ekonomisi kapsamında yeni iş sahaları ve istihdam oluşturma, kamu özel sektör işbirliği (PPP) ile milli biyoteknoloji endüstrisinin kurulması suretiyle biyolojik kaynakların ekonomiye yüksek katma değerle kazandırılması, biyokaçakçılıkla mücadele ve farkındalık gibi konularda elde edilen sonuçlar üçüncü bileşen (İlgi Gruplarının Eğitimi ve Kılavuz Oluşturma Bileşeni) kapsamında politika yapıcı ve karar vericiler, biyokıymetlendirme teknik uygulayıcıları ve iş dünyası ve vatandaş için olmak üzere tavsiye hükümler ve ilgili makalelerden oluşan üç ayrı kılavuz olarak yayınlanmış ve 20 Aralık tarihinde gerçekleşen Biyolojik Çeşitlilik Ekonomisi Paneli nde tartışmaya açılmıştır. 13

14 ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI

BAKANLIĞIMIZ VE BAĞLI KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN AR-GE NİTELİKLİ PROJELER 2.SU YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 15

16 ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI

BAKANLIĞIMIZ VE BAĞLI KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN AR-GE NİTELİKLİ PROJELER 2.1 HAVZA KORUMA EYLEM PLANLARININ HAZIRLANMASI PROJESİ 9 Havzada Havza Koruma Eylem Planlarının Hazırlanması (Orta Akdeniz, Doğu Akdeniz, Batı Karadeniz, Fırat-Dicle, Doğu Karadeniz, Asi, Batı Akdeniz, Çoruh ve Aras) ve 5 Havzada Havza Koruma Eylem Planlarının (Meriç-Ergene, Van, Akarçay, Gediz ve Sakarya) Güncellenmesi Projesi Bakanlığımız tarafından 7 Aralık 2011 tarihinde TÜBİTAK-MAM Çevre Enstitüsü ile imzalanarak başlatılmış olup 7 Aralık 2013 de tamamlanacaktır. 4.050.000 TL+KDV bütçeli bu Ar-Ge projesi Su Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. Proje; 04.07.2011 tarih ve 27984 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Orman ve Su İşleri Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname nin 9. Maddesi (c) ve (ç) bentleri ve 17 Ekim 2012 tarihli ve 28444 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Su Havzalarının Korunması ve Yönetim Planlarının Hazırlanması Hakkında Yönetmeliğin amaçlarını gerçekleştirmek için yürütülmektedir. Proje ile havzalardaki mevcut yüzey, yeraltı ve kıyı sularının miktarlarının, özelliklerinin ve kirlilik durumunun ve havzadaki kentsel, endüstriyel, tarımsal, ekonomik vb. faaliyetlere bağlı olarak oluşan baskı ve etkilerinin tespit edilmesi, havzada mevcut su kaynaklarının miktarı ve kullanım potansiyeli ile, havza bazında tespit edilen kirlilik kaynaklarının ve yüklerinin ayrıntılı olarak incelenmesi, su kalitesi haritalarının oluşturulması, çevresel altyapı durumunun tespit edilmesi, havzanın korunması, kirliliğin azaltılması ve iyileştirilmesi için havzadaki tüm paydaşların katılımı ile kısa, orta ve uzun vadede tedbirlere yönelik çalışmaların plan, program ve önceliklendirmeleri yapılmaktadır. Teknik Yaklaşım Raporu (Çalışma Raporu) Bakanlığımıza sunulmuştur. 30 Kasım 2012 de Ara Raporlar Bakanlığımıza sunulmuş olup Aralık 2013 tarihinde Nihai Raporlar Bakanlığımıza sunulacaktır. 2.2 HAVZA İZLEME VE REFERANS NOKTALARIN BELİRLENMESİ VE SU KAYNAKLARIMIZA ÖZGÜ BİYOLOJİK KALİTE İNDEKSLERİNİN BELİRLENMESİ PROJESİ (2011K050400) 2.2.1 HAVZA İZLEME VE REFERANS NOKTALARIN BELİRLENMESİ 2011 yılında başlamış olan ve 2014 yılında tamamlanması öngörülen proje Bakanlık bütçesinden finanse edilecek olup ihale aşamasındandır. 10.420.000 TL bütçeli bu Ar-Ge projesi Su Yönetimi Genel Müdürlüğü İzleme Dairesi Başkanlığı tarafından yürütülmektedir. Proje ile 25 Havzada yüzey ve yer altı sularının kalite ve miktarının izlenerek su kalitesi açısından mevcut durumunun ortaya konulması ve Su Çerçeve Direktifine göre iyi su durumuna ulaşmak için ne gibi önlemler alınması gerektiği hususunda tedbirler programının oluşturulması için veri sağlanması amaçlanmaktadır. Projenin Stratejik Plandaki amacı; Su kaynaklarının korunması, iyileştirilmesi ve sürdürülebilir kullanımının sağlanmasıdır. Havzalardaki yüzey suları, yer altı suları ve kıyı-geçiş sularının su kalitesi belirlenecektir. 17

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI Proje kapsamında, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü 2012 Yılı Yatırım Programında yer alan Havza İzleme ve Referans Noktalarının Belirlenmesi Projesi kapsamında ilk etapta Ergene, Akarçay, Susurluk, Gediz ve Sakarya Havzalarında Su Çerçeve Direktifi Kapsamında Su Kalitesi İzleme Hizmet Alımı İşi gerçekleştirilecektir. Söz konusu 5 havza için Yaklaşık Maliyet Komisyonu Makam OLUR u ile oluşturulmuş olup, ilgili birimlerden gelen fiyat teklifleri değerlendirilerek ihale sürecinin başlatılması için Yönetim Hizmetleri Dairesi Başkanlığı na yazı gönderilmiştir. İhale tamamlandıktan sonra bir an önce işe başlanılması planlanmaktadır. Proje kapsamında 5 havzada belirlenmiş olan izleme noktalarında fiziko-kimyasal, kimyasal, biyolojik ve hidrolojik parametreler izlenecek olup, mevcut su kalitesi ortaya konulacaktır. 2.2.2 SU KAYNAKLARIMIZA ÖZGÜ BİYOLOJİK KALİTE İNDEKSLERİNİN BELİRLENMESİ PROJESİ 2013 yılı içerisinde başlayacak olan ve 2015 yılında tamamlanması öngörülen proje Bakanlık bütçesinden finanse edilecek olup ihale aşamasındandır. 4.900.000 TL bütçeli bu Ar-Ge projesi Su Yönetimi Genel Müdürlüğü İzleme Dairesi Başkanlığı tarafından yürütülecektir. Proje ile Su Çerçeve Direktifi kapsamında izlenmesi gereken biyolojik kalite unsurları (Makroomurgasız, Balık, Makrofit, Fitoplankton ve Fitobentoz) için ülkemize özgü sucul flora ve fauna listelerinin oluşturulması, kullanılan uluslar arası biyolojik metrik ve indekslerin araştırılarak ülkemiz için en uygun yöntemin belirlenmesi, belirlenen uluslar arası metrik veya indeksin ülkemize özgü sucul flora ve fauna listeleri kullanılarak ülkemiz koşullarına adapte edilmesi, geliştirilecek olan ulusal metrik veya indekslerin pilot havzada yapılacak olan biyolojik izleme sonuçları ile denenmesi ve sonuçların uluslar arası metrik veya indekslerle karşılaştırılması, tüm havzalarda Su Çerçeve Direktifine uyumlu olarak tipolojilere özgü referans koşulların belirlenmesi amaçlanmaktadır. Projenin Stratejik Plandaki amacı, Türkiye de Su Çerçeve Direktifinin izleme ile ilgili Madde 8 ve Ek 5 hükümlerinin uygulanabilmesi için altyapı oluşturulmasıdır. 2.3 SU KALİTESİ İZLEME KONUSUNDA KAPASİTE GELİŞTİRME PROJESİ (TR2009/0327.02) 8 Eylül 2011 tarihinde başlamış ve 8 Eylül 2013 tarihinde tamamlanması öngörülen Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Aracı (IPA 1) kapsamında finansmanı sağlanan 4.000.000 Avro toplam bütçeli proje, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü İzleme Dairesi Başkanlığı tarafından yürütülmekte olup, projenin yararlanıcıları Su Yönetimi Genel Müdürlüğü ve Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü dür. Yürürlükteki 4. üç aylık döneminde olan projenin hedefi, Türkiye de Su Çerçeve Direktifinin izleme ile ilgili Madde 8 ve Ek-5 hükümlerinin uygulanması konusunda yasal ve kurumsal kapasitenin geliştirilmesi ve Ulusal İzleme Ağının kurulması amacıyla altyapı oluşturulmasıdır. Proje kapsamında Büyük Menderes Havzasında Su Çerçeve Direktifine uygun 1 yıllık izleme yapılacak ve 6 pilot havzada (Büyük Menderes, Sakarya, Susurluk, Meriç-Ergene, Akarçay ve Konya Kapalı Havzalarında) izleme noktaları ve parametreleri belirlenecek ve izleme altyapısı oluşturulacaktır. Ayrıca kurumların izleme konusundaki kapasitesi geliştirilecektir. 18

BAKANLIĞIMIZ VE BAĞLI KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN AR-GE NİTELİKLİ PROJELER Proje; Eşleştirme, Teknik Yardım ve Malzeme Temini bileşenlerinden oluşmaktadır. Eşleştirme bileşeni 8 Eylül 2011 tarihi itibari ile başlamış ve 4 Ekim 2011 tarihinde projenin resmi açılışı yapılmıştır. Teknik Yardım ve Malzeme Temini bileşenleri ihale aşamasındadır. Teknik Yardım bileşeni kapsamında Büyük Menderes Havzasında Su Çerçeve Direktifine uygun 1 yıllık izleme yaptırılacak olup, Malzeme Temini bileşeninde ICP-MS, LC-MS-MS, 5 online izleme istasyonu, online izleme sistemi yazılımı ve taşınabilir prob satın alınacaktır. 14 Ekim 2011 itibari ile eşleştirme projesi etkinlikleri başlamış ve şu ana kadar pilot havzalarda; Su Kütlelerinin ve Tipolojilerin Belirlenmesi, Baskı ve Etkilerin Belirlenmesi, Risk Analizi, Referans Koşulların Belirlenmesi, Çevresel Kalite Standartlarının Belirlenmesi, Operasyonel ve Gözetimsel İzleme Noktalarının Belirlenmesi, Biyolojik İzleme Eğitimi, Gölde Balık Örnekleme ve Analizi, Gölde Makrofit Örnekleme ve Analizi, Nehirde BentikMakroomurgasız Örnekleme ve Analizi, Gölde Hidromorfolojik İzleme Nehirde Hidromorfolojik İzleme Nehirde Makrofit Örnekleme ve Analizi, konularında 18 etkinlik ilgili tüm paydaşların katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Projenin bundan sonraki aşamasında 6 pilot havzada izleme ağlarının oluşturulması faaliyetlerine başlanılacaktır. 2.4 HAVZA KORUMA EYLEM PLANLARI TEDBİR STRATEJİ KİTAPÇIĞI NIN HAZIRLANMASI (2012/48304) 18 Mayıs 2012-14 Aralık 2012 tarihleri arasından yürütülmekte olan finansmanı genel bütçe kalemlerinden sağlanan 142.500 TL + KDV bütçeli Ar-Ge projesi, Arbiotek Çevre Çözümleri Araştırma Geliştirme Çevre Laboratuvarı ve İnş. San. Tic. Ltd. Şti. ve Bakanlığımız Su Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmekte olup projenin yararlanıcısı yine Bakanlığımız Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, projenin amacı, 11 HKEP yla belirlenen tedbirler programının güncellenmesi ve havzadaki acil öncelikler kapsamında kısa vadeli tedbirlerin oluşturularak Havzalarda yapılacak çalışmalara ve hazırlanacak Nehir Havzası Yönetim Planlarına altlık teşkil etmek amacıyla HKEP Tedbir Strateji Kitapçığı nın hazırlanmasıdır. Proje; 04.07.2011 tarih ve 27984 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Orman ve Su İşleri Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname nin 9. Maddesi (c) ve (ç) bentleri ve 17 Ekim 2012 tarihli ve 28444 sayılı Resmi 19

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI Gazete de yayımlanan Su Havzalarının Korunması ve Yönetim Planlarının Hazırlanması Hakkında Yönetmeliğin amaçlarını gerçekleştirmek için yürütülmektedir. Proje sonucunda, HKEP tedbir ve önlemlerin Havzada uygulanması esnasında güncel ve bir araya getirilmiş halde bir kitapçık hazırlanmış olacaktır. Nehir Havzası Yönetim Planlarının hazırlanmasında ise referans el kitabı niteliği taşıyacaktır. Teknik Yaklaşım Raporu (Çalışma Raporu) Bakanlığımıza sunulmuştur. Ekim 2012 de Ara Rapor Bakanlığımıza sunulmuş olup, Aralık 2012 tarihinde ise Nihai Rapor Bakanlığımıza sunulacaktır. 2.5 BEYŞEHİR GÖLÜ VE KARACAÖREN I&II BARAJ GÖLÜ ÖZEL HÜKÜM BELİRLEME VE HAVZA KORUMA PLANI PROJESİ Aralık 2011-Aralık 2013 ayları arasında gerçekleştirilmekte olan ve TÜBİTAK MAM tarafından yürütülmekte olan projenin toplam bütçesi 1.694.800 TL+KDV olup, tamamı genel bütçe kalemlerinden karşılanmaktadır. Projenin gerekçesi; 04.07.2011 tarih ve 27984 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Orman ve Su İşleri Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname nin 2. ve 9. Maddelerindeki ve Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği nin 16. Maddesi ndeki amaçların gerçekleştirilmesi şeklinde özetlenebilir. Proje kapsamında, içme ve kullanma suyu temin edilen Beyşehir Gölü ve Karacaören I&II Baraj Göllerinde mevcut su kalitesinin korunması ve sürdürülebilir kullanımının sağlanması için havzadaki her türlü faaliyetin düzenlenmesi amacıyla Beyşehir Gölü ve Karacaören I&II Baraj Göllerinin teknik ve fiziksel özelliklerini göz önünde bulundurarak, havza için Özel Hükümler ve Havza Koruma Planı hazırlanacaktır. Proje Aralık 2011 tarihinde başlamış olup, havza açılış toplantıları gerçekleştirilmiş ve ilgili kurum ve kuruluşlar ile bölge halkı bilgilendirilmiştir. Ayrıca Haziran 2012 tarihinde, Beyşehir İlçesinde yürütülen çalışmalara ilişkin I. Bilgilendirme Toplantısı gerçekleştirilmiştir. Ayrıca Aralık 2011 tarihinde Çalışma Programı sunulmuştur. Aralık 2012 tarihinde Başlangıç Raporu sunulmuş olup değerlendirmeler devam etmektedir. Temmuz 2013 tarihinde Gelişme Raporu, Eylül 2013 tarihinde Taslak Nihai Rapor ve Aralık 2013 tarihinde Nihai Rapor sunulacaktır. 2.6 SAPANCA GÖLÜ HAVZASI ÖZEL HÜKÜM BELİRLEME VE HAVZA KORUMA PLANI PROJESİ Sapanca Gölü Havzası Özel Hüküm Belirleme Ve Havza Koruma Planı Projesi 07.08.2012 tarihinde Bakanlığımız ile Sakarya Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü (SASKİ) ve Kocaeli Büyükşehir Belediyesi İzmit Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü (İSU) arasında imzalanan iş birliği protokolü ile başlatılmış olup 18 ay sürecektir. Bakanlığımız koordinasyonunda yürütülen projenin finansmanı Kocaeli ve Sakarya Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüklerince karşılanacaktır. 20

BAKANLIĞIMIZ VE BAĞLI KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN AR-GE NİTELİKLİ PROJELER Projenin gerekçesi; 04.07.2011 tarih ve 27984 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Orman ve Su İşleri Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname nin 2. ve 9. Maddelerindeki amaçların gerçekleştirilmesi şeklinde özetlenebilir. Proje kapsamında, içme ve kullanma suyu temin edilen Sapanca Gölünde mevcut su kalitesinin korunması ve sürdürülebilir kullanımının sağlanması için havzadaki her türlü faaliyetin düzenlenmesi amacıyla Sapanca Gölü Havzasının teknik ve fiziksel özelliklerini göz önünde bulundurarak, havza için Özel Hükümler ve Havza Koruma Planı hazırlanacaktır. Proje kapsamında havza ile ilgili kurum ve kuruluşların katılımı ile komisyon kurulmuş olup arazi çalışmalarına başlanılmıştır. Şubat 2013 tarihinde Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüklerince havzadaki mevcut durumu gösteren veriler ve hâlihazır haritalar Bakanlığımıza sunulacaktır. 2.7 NAMAZGÂH BARAJ HAVZASI ÖZEL HÜKÜM BELİRLEME VE HAVZA KORUMA PLANI PROJESİ Namazgâh Barajı Havzası Özel Hüküm Belirleme Ve Havza Koruma Planı Projesi 07.08.2012 tarihinde Bakanlığımız ve Kocaeli Büyükşehir Belediyesi İzmit Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü (İSU) arasında imzalanan iş birliği protokolü ile başlatılmış olup 6 ay sürecektir. Bakanlığımız koordinasyonunda yürütülen projenin finansmanı İzmit Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğünce karşılanacaktır. Projenin gerekçesi; 04.07.2011 tarih ve 27984 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Orman ve Su İşleri Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname nin 2. ve 9. Maddelerindeki amaçların gerçekleştirilmesi şeklinde özetlenebilir. Proje kapsamında, içme ve kullanma suyu temin Namazgâh Baraj Havzasında mevcut su kalitesinin korunması ve sürdürülebilir kullanımının sağlanması için havzadaki her türlü faaliyetin düzenlenmesi amacıyla Namazgâh Baraj Havzasının teknik ve fiziksel özelliklerini göz önünde bulundurarak, havza için Özel Hükümler ve Havza Koruma Planı hazırlanacaktır. Proje kapsamında havza ile ilgili kurum ve kuruluşların katılımı ile komisyon kurulmuş olup arazi çalışmalarına başlanılmıştır. Şubat 2013 tarihinde İzmit Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğünce havzadaki mevcut durumu gösteren veriler ve hâlihazır haritalar Bakanlığımıza sunulacaktır. 2.8 YUVACIK BARAJ HAVZASI ÖZEL HÜKÜM BELİRLEME VE HAVZA KORUMA PLANI PROJESİ Yuvacık Barajı Havzası Özel Hüküm Belirleme Ve Havza Koruma Planı Projesi 07.08.2012 tarihinde Bakanlığımız ve Kocaeli Büyükşehir Belediyesi İzmit Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü (İSU) arasında imzalanan iş birliği protokolü ile başlatılmış olup 1 yıl 21

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI sürecektir. Bakanlığımız koordinasyonunda yürütülen projenin finansmanı İzmit Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğünce karşılanacaktır. Projenin gerekçesi; 04.07.2011 tarih ve 27984 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Orman ve Su İşleri Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname nin 2. ve 9. Maddelerindeki amaçların gerçekleştirilmesi şeklinde özetlenebilir. Proje kapsamında, içme ve kullanma suyu temin edilen Yuvacık Baraj Havzasında mevcut su kalitesinin korunması ve sürdürülebilir kullanımının sağlanması için havzadaki her türlü faaliyetin düzenlenmesi amacıyla Namazgâh Baraj Havzasının teknik ve fiziksel özelliklerini göz önünde bulundurarak, havza için Özel Hükümler ve Havza Koruma Planı hazırlanacaktır. Proje kapsamında havza ile ilgili kurum ve kuruluşların katılımı ile komisyon kurulmuş olup arazi çalışmalarına başlanılmıştır. Şubat 2013 tarihinde İzmit Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğünce havzadaki mevcut durumu gösteren veriler ve hâlihazır haritalar Bakanlığımıza sunulacaktır. 2.9 AKÇAY BARAJ HAVZASI ÖZEL HÜKÜM BELİRLEME VE HAVZA KORUMA PLANI PROJESİ Akçay Barajı Havzası Özel Hüküm Belirleme Ve Havza Koruma Planı Projesi 07.08.2012 tarihinde Bakanlığımız ve Sakarya Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü (SASKİ) arasında imzalanan iş birliği protokolü ile başlatılmış olup 1 yıl sürecektir. Bakanlığımız koordinasyonunda yürütülen projenin finansmanı Sakarya Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğünce karşılanacaktır. Projenin gerekçesi; 04.07.2011 tarih ve 27984 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Orman ve Su İşleri Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname nin 2. ve 9. Maddelerindeki amaçların gerçekleştirilmesi şeklinde özetlenebilir. Proje kapsamında, içme ve kullanma suyu temin edilen Akçay Baraj Havzasında mevcut su kalitesinin korunması ve sürdürülebilir kullanımının sağlanması için havzadaki her türlü faaliyetin düzenlenmesi amacıyla Akçay Baraj Havzasının teknik ve fiziksel özelliklerini göz önünde bulundurarak, havza için Özel Hükümler ve Havza Koruma Planı hazırlanacaktır. Proje kapsamında havza ile ilgili kurum ve kuruluşların katılımı ile komisyon kurulmuş olup arazi çalışmalarına başlanılmıştır. Şubat 2013 tarihinde Sakarya Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğünce havzadaki mevcut durumu gösteren veriler ve hâlihazır haritalar Bakanlığımıza sunulacaktır. 2.10 GÖRDES BARAJ HAVZASI ÖZEL HÜKÜM BELİRLEME VE HAVZA KORUMA PLANI PROJESİ Gördes Baraj Havzası Özel Hüküm Belirleme Ve Havza Koruma Planı Projesi'nin gerekçesi; 04.07.2011 tarih ve 27984 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 22

BAKANLIĞIMIZ VE BAĞLI KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN AR-GE NİTELİKLİ PROJELER Orman ve Su İşleri Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname nin 2. ve 9. Maddelerindeki amaçların gerçekleştirilmesi şeklinde özetlenebilir. Proje kapsamında, içme ve kullanma suyu temin Gördes Baraj Havzasında mevcut su kalitesinin korunması ve sürdürülebilir kullanımının sağlanması için havzadaki her türlü faaliyetin düzenlenmesi amacıyla Gördes Baraj Havzasının teknik ve fiziksel özelliklerini göz önünde bulundurarak, havza için Özel Hükümler ve Havza Koruma Planı hazırlanacaktır. Proje sonuçlandığında; Gördes Baraj Gölü havzasının teknik ve fiziksel özelliklerine göre özel hükümler, havza koruma planı ve uygulama programı oluşturulacaktır. Proje 2012 yılı yatırım programına alınmış olup; 2 yıl içerisinde tamamlanacaktır. 2.11 TÜRKİYE DE ARITILMIŞ ATIKSULARIN SULAMADA KULLANIMI PROJESİ Hollanda Hükümeti Doğu Avrupa Çevre İşbirliği Programı (PSO-Milieu) kapsamında, PSOM12/TR/1 Türkiye de Arıtılmış Atıksuların Sulamada Kullanımı projesi gerçekleştirilecektir. 737.000 Avro bütçe ayrılan ve hibe olarak gerçekleştirilecek bu pilot proje ile atıksuyun yeniden kullanımı için yeni teknolojiler uygulanması hedeflenmiş olup, bu kapsamda Afyonkarahisar ili atıksu arıtma tesisi çıkış suyunun filtrasyon ve dezenfeksiyon gibi çeşitli aşamalardan geçirilerek tarımsal sulamada kullanılması düşünülmektedir. Proje ihale edilmiş olup, Eylül 2012 tarihi itibari ile başlamıştır. Ülkemizde atıksuların tarımsal sulama amaçlı tekrar kullanımı uygulamaları yeterli olmadığı gibi kurak yaz mevsimlerinde yetersiz su kaynakları göz önüne alındığında atıksuların geri kazanım uygulamalarının önemi daha da belirgin bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Atıksuların geri kazanımı ile Atıksu Arıtma Tesisi çıkış sularının kısıtlı olan su kaynaklarının ekolojik, estetik ve ekonomik açılardan korunması temin edilecektir. Bölgedeki köylülerin temiz suya ihtiyaçları olduğu gerçeğini düşünürsek, atıksuların arıtılması ve tarımsal sulamada kullanılması durumunda köylülerin tarımsal faaliyetleri çeşitlenecek ve ekonomik bir getiri sağlayacak olmasının yanında son yıllarda önemli hale gelen su kaynaklarının sürdürülebilir kullanımına önemli bir katkı sağlanacaktır. 2.12 TAŞKIN DİREKTİFİNİN UYGULANMASI İÇİN KAPASİTENİN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ (TR10IBEN01) 2007/60/EC sayılı Taşkın Risklerinin Değerlendirilmesi ve Yönetimi Direktifi 26 Kasım 2007 tarihinde Avrupa Birliği tarafından yürürlüğe konulmuştur. Söz konusu direktif taşkın risk değerlendirmesi ve yönetimi için Avrupa Birliği sınırları içerisindeki taşkınların insan sağlığı, çevre, kültürel miras ve ekonomik faaliyetler üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmayı hedefleyen bir çerçeve oluşturacaktır. Bu kapsamda ''Türkiye-AB Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) nın 1. Bileşeni olan Kurumsal Yapılanma kapsamında 2010 yılı programına Capacity Building to İmplement the Flood Directive Türkiye de Taşkın Direktifinin Uygulanması İçin Kapasitenin Geliştirilmesi başlıklı bir proje sunulmuş olup, Avrupa Komisyonunca anılan proje kabul edilmiştir. 23

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Taşkın ve Kuraklık Yönetimi Planlaması Dairesi tarafından yürütülen ve yararlanıcısının Su Yönetimi Genel Müdürlüğü olduğu proje ile AB Çevre Mevzuatının bir parçası olan Taşkın Direktifinin ülkemizde uygulanması hedeflenmektedir. Bahse konu projeye ilişkin olarak 11 Mayıs 2011 tarihinde o zamanki adıyla Avrupa Birliği Genel Sekreterliğinde gerçekleştirilen teklif değerlendirme toplantısı neticesinde Fransa ve Romanya ülkelerinden oluşan Konsorsiyum seçilmiştir. Proje nin kontratı taraflarca imzalanarak 22.06.2012 tarihi itibari ile AB Türkiye Delegasyonu tarafından onaylanmıştır. Proje faaliyetlerine 01.08.2012 tarihi itibari ile Yerleşik Eşleştirme Danışmanı (RTA) nın gelmesini müteakip başlanmıştır. Açılış toplantısı 2 Ekim 2012 tarihinde yapılmış olup 2014 yılı içerisinde projenin tamamlanması planlanmaktadır. Projenin bütçesi 1.800.000 Avro olup finansmanı Avrupa Birliği Fonu (IPA 1. Bileşen) ve Su Yönetimi Genel Müdürlüğü bütçesi tarafından karşılanmaktadır. Söz konusu proje kapsamında 3 ana bileşen bulunmaktadır. 1) Taşkın Direktifinin ülkemiz mevzuatına aktarılmasına ilişkin alternatiflerin belirlenmesi. 2) Bir pilot havzada direktif esaslarının (taşkın riski ön değerlendirmesi, taşkın zarar ve risk haritalarının hazırlanması, taşkın risk yönetim planlarının hazırlanması) uygulanması. 3) Direktifin ülkemiz genelinde tüm nehir havzalarına uygulanabilmesi için gerekli yol haritasını gösteren ve belli bir takvimi içeren Ulusal Uygulama Planı nın hazırlanması. Ülkemizde havzalar bazında taşkın risk yönetim planlarının oluşturulması için ilk adımı teşkil edecek olan proje ile pilot havza olarak belirlenen Batı Karadeniz Havzasında taşkın tehlike ve taşkın risk haritalarını içerecek olan "Taşkın Risk Yönetim Planları" oluşturulacaktır. Ayrıca 2013-2015 yılları arasında üç havzada (Doğu Karadeniz, Yeşilırmak ve Asi Havzaları) taşkın tehlike ve taşkın risk haritalarını içerecek olan "Taşkın Risk Yönetim Planları" hazırlanacaktır. Proje, kapsamı itibariyle aşağıdaki referans dokümanlar ile de uyumludur: AB nin 2009-2011 Türkiye için çok yıllı gösterge planlama dokümanı (Multi-annual Indicative Planning Document )(MIPD) içerisinde taşkın konusu şu şekilde yer almaktadır: -Komşu bölgelerin nehir havzası yönetimi, taşkın koruma ve yangın koruma gibi konuları içeren çevre problemlerine değinilmesi beklenmektedir. Ayrıca, projenin 2007 2013 yıllarını kapsayan 9. Kalkınma Planı nda, 7.1.6. Çevrenin Korunması ve Kentsel Altyapının Geliştirilmesi başlığı altında yer alan aşağıdaki hedeflerin gerçekleştirilmesine de katkı sağlayacağı düşünülmektedir. -453. Gelecek kuşakların ihtiyaçlarını gözeterek, doğal kaynakların koruma ve kullanma koşulları belirlenecek ve bu kaynaklardan herkesin adil biçimde yararlanmasını sağlayacak şekilde çevre yönetim sistemleri oluşturulacaktır. 24

BAKANLIĞIMIZ VE BAĞLI KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN AR-GE NİTELİKLİ PROJELER -468. Ülkemizde su kaynaklarının tahsisi, kullanılması, geliştirilmesi ve kirlenmeye karşı korunmasıyla ilgili hukuki düzenleme ve idari yapı oluşturulmasına yönelik olarak başlatılmış çalışmalar tamamlanacaktır. 2.13 TEHLİKELİ MADDE KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ PROJESİ Aralık 2011 tarihinden beri yürürlükte olan Tehlikeli Madde Kirliliğinin Kontrolü Ar-Ge Projesi nin Aralık 2013 tarihinde tamamlanması öngörülmüştür. Tamamen yurtiçi kaynaklı olan söz konusu projenin maliyeti 2.554.700 TL (KDV dâhil) olup, proje İO Çevre Çözümleri Ar-Ge Ltd. Şti. ve Bakanlığımız Su Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. Projenin yararlanıcısı Bakanlığımız ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı dır. Bilindiği üzere, Bakanlığımızın ana hizmet birimlerinden birisi olan Su Yönetimi Genel Müdürlüğü 4 Temmuz 2011 tarihli ve 27984 (1. Mükerrer) Sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 645 sayılı KHK ile kurulmuş olup; söz konusu 645 sayılı KHK ile Su Yönetimi Genel Müdürlüğüne; Su kaynaklarının korunması, iyileştirilmesi ve kullanılmasına ilişkin politikaları belirlemek, Havza bazında kirliliğin önlenmesi ile ilgili tedbirleri değerlendirmek, güncellemek ve uygulamaların takibini yapmak, Yer üstü ve yer altı sularının kalite ve miktarının korunmasına yönelik hedef, ilke ve alıcı ortam standartlarını belirlemek, su kalitesini izlemek veya izletmek, vb. görevler verilmiştir. Bu kapsamda yürütülmekte olan proje ile pilot havzalardaki (Ergene, Susurluk ve Konya Kapalı Havzaları) yüzeysel sulara yönelik çevresel kalite standartları oluşturulacaktır. Proje Kapsamında Ergene Havzası, Susurluk Havzası ve Konya Kapalı Havzası sınırları dâhilinde; Evsel ve endüstriyel atıksularda bulunan ve/veya bulunması muhtemel tehlikeli maddelerin araştırılması, Tehlikeli Madde ve sektör envanterinin oluşturulması, Çevresel Kalite Standartlarının ve Deşarj Standartlarının tespit edilmesi, Tehlikeli Maddeler Bilgi Sisteminin oluşturulması ve Çevresel Bilgiye Erişim Sistemine entegrasyon, Web Tabanlı Uygulama Yazılımının geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Proje, kapsamı itibariyle aşağıdaki referans dokümanlar ile uyumludur: Çevre ve Orman Bakanlığı Stratejik Planında (2010-2014) 3. Amaçlar, Hedefler ve Performans Göstergeleri başlığı altında yer alan Stratejik Amaç 2 Çevreyi Korumak, İyileştirmek ve Her Türlü Çevre Kirliliğini Önlemek altında bulunan Stratejik Hedef 2.1 Alıcı ortamların (hava, su, toprak) kalitesini korumak ve iyileştirilmesini sağlamak hedefi ile ilişkilidir. 25

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI Orman ve Su İşleri Bakanlığı 2012 Performans Programında yer alan Stratejik Amaç, Hedefler ile Performans Hedefleri, Faaliyetler tablosunda; S.A.2. Çevreyi Korumak, İyileştirmek ve Her Türlü Çevre Kirliliğini Önlemek maddesi altında alıcı ortamların (hava, su, toprak) kalitesini korumak ve iyileştirilmesini sağlamak hedefi ile PH.32. AB Çevre müktesebatına uyum sağlamak ve işbirliğini güçlendirmek hedefleri yer almakta olup, yürütülen proje bahsi geçen hedeflere ulaşılmasına olanak sağlayacak niteliktedir. Ayrıca; Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği İkinci Bölüm, Genel Esaslar kısmında, yüzeysel sularda, haliç sularında, bölgesel sularda kirliliğe neden olan tehlikeli maddelerin belirlenmesi, kirlilik azaltma programlarının oluşturulması, kirliliğin önlenmesi ve izlenmesi, suya deşarj edilen tehlikeli maddelerin envanterinin yapılması, deşarj standartları ve kalite kriterlerinin belirlenmesi ile ilgili esaslar yer almakta olup, proje kapsamında tehlikeli madde envanteri oluşturulması ve bu maddeler için kalite kriterlerinin belirlenmesi iş paketleri yer almaktadır. Ayrıca yürütülen söz konusu proje ile deşarj standartlarının belirlenmesine yönelik bir alt yapı oluşturulacaktır. Su Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından ihalesi yapılan "Tehlikeli Madde Kirliliğinin Kontrolüne İlişkin Proje" kapsamında, Türkiye genelini yansıtacak şekilde pilot havza olarak seçilmiş olan Ergene Havzası, Susurluk Havzası ve Konya Kapalı Havzası sınırları dahilindeki kıyı ve geçiş suları ile yüzeysel sular ve bu su kaynaklarına deşarjı bulunan evsel ve endüstriyel atık sularda mevcut olan ve/veya mevcut olması muhtemel tehlikeli maddelerin araştırılarak tespit edilecek, elde edilen veriler doğrultusunda sektörel olarak bir envanter hazırlanacak ve Çevresel Kalite Standartlarının belirlenerek bu doğrultuda deşarj standartları tespit edilecektir. Ayrıca, Tehlikeli Maddeler Bilgi Sistemi oluşturularak Çevresel Bilgiye Erişim Sistemine entegre edilecek ve Web Tabanlı Uygulama Yazılımı geliştirilecektir. Proje bütçesi Kalkınma Bakanlığı ndan temin edilmiştir. Projenin ilk aşamasında Çalışma Metodolojisi belirlenmiş, proje ile ilgili tüm kurum ve kuruluşlar arasındaki bilgi alışverişini ve işbirliğini arttırmak maksadıyla, pilot havza olarak seçilmiş olan Ergene Havzası, Susurluk Havzası ve Konya Kapalı Havzasında, 12-22 Nisan 2012 tarihleri arasında Havza Açılış Toplantıları yapılmıştır. Toplantıları takiben Bakanlığımız personeli ve yürütücü firma yetkililerinin de katılımlarıyla Pilot Tesislere ziyaretler gerçekleştirilmiştir. Söz konusu proje kapsamında bugüne kadar, ulusal ve uluslararası kaynaklar araştırılmış, pilot havzalarda faaliyet gösteren sanayi tesislerine ziyaretler yapılarak bilgi alınmış, TOBB Sanayi Veritabanı na kayıtlı tesislerin kapasite raporları değerlendirilerek tehlikeli madde envanter çalışması gerçekleştirilmiş ve proje boyunca geliştirilecek olan bir sektörel tehlikeli madde listesi oluşturulmuştur. Belirlenen maddelerin dirençlilik, biyoakümülasyon, toksisite vb. özellikleri göz önüne alınarak bir risk değerlendirmesine tabi tutulmasını takiben taslak bir nihai parametre listesi oluşturulmuştur. 9 Ağustos 2012 26 Eylül 2012 arasında gerçekleştirilen 1'inci İzleme Dönemi nde, proje kapsamında belirlenen izleme noktalarından 26

BAKANLIĞIMIZ VE BAĞLI KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN AR-GE NİTELİKLİ PROJELER numuneler alınarak bu maddelerin analizleri gerçekleştirilmiştir. Proje kapsamındaki 2 inci İzleme Dönemi yürütülen atıksu ve alıcı ortam su kalitesi izleme çalışmaları ile devam etmektedir. Ayrıca periyodik aralıklarla Çalışma Grubu ve Yönlendirme Kurulu toplantıları yapılarak, projedeki gelişmeler kurum temsilcileriyle paylaşılmaktadır. 2.14 SU KAYNAKLARININ KALİTE KRİTERLERİNİN BELİRLENMESİ VE İYİLEŞTİRİLMESİ PROJESİ (2013-2016) Ülkemizde su kaynaklarının kalite kriterlerinin belirlenmesi ve iyileştirilmesi maksatlı bu Ar- Ge projesi başlığı altında, 2012 Yılı Kalkınma Bakanlığı Yatırım Programı nda, kıyı ve geçiş sularına, hassas alanlara ve bitki koruma ürünlerine yönelik 3 proje bulunmaktadır. Bunlar: a) Ülkemiz Kıyı Ve Geçiş Sularında Tehlikeli Maddelerin Tespiti Ve Ekolojik Kıyı Dinamiği Projesi b) Türkiye de Havza Bazında Hassas Alanların ve Su Kalitesi Hedeflerinin Belirlenmesi Projesi c) Bitki Koruma Ürünlerinin Kullanımından Kaynaklanan Kıyı Suları, Geçiş Suları ve Kıta İçi Yüzeysel Sularda Su Kirliliğinin Tespiti ve Önlenmesine Yönelik Çevresel Kalite Standartlarının ve Uygun Metodolojinin Belirlenmesi Projesi 2.14.1 ÜLKEMİZ KIYI VE GEÇİŞ SULARINDA TEHLİKELİ MADDELERİN TESPİTİ VE EKOLOJİK KIYI DİNAMİĞİ PROJESİ Kalkınma Bakanlığı 2012 Yılı Detay Programı na Ülkemiz Kıyı Tiplerinin İşlev ve Dinamiği- Ekosistem Karakterizasyonu Projesi adı ile sunulan ancak 2015 yılına kadar tüm su kütlelerinde Alıcı Ortam Standartları (Çevresel Kalite Standartları) nın belirlenmesi Ülkemizin Müzakere Pozisyon Belgesi ndeki Avrupa Birliği (AB) ne olan taahhütlerinden bir tanesi olduğundan, bu doğrultuda revize edilmek durumunda kalınan; Ülkemiz Kıyı ve Geçiş Sularında Tehlikeli Maddelerin Tespiti ve Ekolojik Kıyı Dinamiği Projesi, Kalkınma Bakanlığı nın 2012 yılı Yatırım Programı nda 2012K050220 numaralı 21.500.000 TL bütçeli Su Kaynaklarının Kalite Durumlarının Belirlenmesi ve İyileştirilmesi adlı Projenin (2012-2015); 4.000.000 TL bütçeli ve 3 yıl süreli 3 alt projesinden bir tanesidir. Bu Proje ile ülkemiz kıyılarında bulunan endüstriyel tesislerde üretilen ürünler, yan ürünler, kullanılan hammaddeler, yardımcı maddeler ile üretimde ve atıksu arıtmada kullanılan kimyasallar da esas alınarak; Ülkemiz kıyılarını yansıtacak şekilde Akdeniz, Ege Denizi, Karadeniz ve Marmara Denizi kıyılarında seçilecek pilot alanlarda (İzmir- Nemrut ve Aliağa Körfezleri, Hatay- İskenderun Körfezi, İzmit Körfezi ve Samsun Limanı) bulunan, ülkemizde kıyı ve geçiş sularına deşarj yapan sektörleri temsil edecek şekilde belirlenecek pilot tesis ve şehirlerde, kıyı ve geçiş sularına doğrudan deşarj yapan kentsel ve endüstriyel atıksularda ve nehir ağızlarında bulunan ve/veya bulunması muhtemel tehlikeli maddelerin araştırılarak tespit edilmesi, Bunların ekosisteme ve su kalitesine olan etkilerinin değerlendirilmesi, 27

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI Tespit edilen veriler doğrultusunda sektörel olarak düzenlenmiş bir envanterin hazırlanması, Ekolojik yapıyla beraber kıyı dinamiklerinin de ortaya konularak çevresel kalite standartlarının belirlenmesi ve Bu doğrultuda kıyı ve geçiş sularına yapılacak deşarjlar için standart ve kriterlerin tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Kamu İhale Kanunu nun 3 üncü maddesi (e) fıkrası gereği TÜBİTAK MAM a ihale edilmesine karar verilen Proje nin sözleşmesi 10.08.2012 tarihi itibariyle imzalanmış olup, proje çalışmalarına başlanmıştır. 2.14.2 TÜRKİYE DE HAVZA BAZINDA HASSAS ALANLARIN VE SU KALİTESİ HEDEFLERİNİN BELİRLENMESİ PROJESİ Küresel ısınma neticesinde meydana gelen iklim değişikliği ve buna bağlı olarak yaşanan/yaşanacak olan su sıkıntısı, su kaynaklarımızın verimli bir şekilde kullanılmasını, korunmasını ve kirletilmesinin önlenmesi ile birlikte iyileştirilmesi çalışmalarını mecburi kılmaktadır. Gerek yüzeysel, gerekse kıyı ve geçiş sularında istenen iyi su kalitesinin temini ve ötrofikasyonun önlenmesi; en önemli kirletici kaynaklardan olan kentsel atıksu deşarjlarının kontrol edilmesi ve tarımsal girdilerin minimize edilmesi ile mümkün olabilmektedir. Ötrofikasyon oluşumunun başlıca nedenlerinden olan ve organik atığın mikrobial bozunması sonucunda ortaya çıkan amonyak, nitrat, nitrit, fosfat ve diğer inorganik maddeler sadece su kalite parametrelerini değiştirmekle kalmayıp bentik canlıları etkilemekte, habitat değişimine neden olmakta ve alanın hassas alan haline gelmesine neden olmaktadır. Bu çerçevede hassas alanların belirlenmesi, bunun için bir metodoloji oluşturulması ve ötrofikasyonun önlenmesine yönelik tedbirlerin tespiti önem arz etmektedir. Bu kapsamda, Kalkınma Bakanlığı nın 2012 Yılı Yatırım Programı nda yer alan Türkiye de Havza Bazında Hassas Alanların ve Su Kalitesi Hedeflerinin Belirlenmesi Projesi ile Türkiye deki 25 su havzasında bulunan yüzeysel sularda ve yeraltı sularındaki su kirliliği açısından hassas su alanlarının, nitrata hassas su alanlarının ve bu alanları etkileyen hassas bölgelerin tespiti ve su kalitesi hedefleri ile su kalitesinin iyileştirilmesi için alınacak tedbirler belirlenecektir. Projeye ilişkin Teknik Şartnamede tanımlanan işin, daha çok araştırma-geliştirme faaliyetleri niteliğinde olması, altyapı imkânlarının uygunluğu ve benzer iş tecrübeleri dikkate alınarak, söz konusu işin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu nun İstisnalar başlıklı 3 üncü maddesinin (e) bendinde yer alan hükmü kapsamında TÜBİTAK-MAM'a yaptırılmasına karar verilmiştir. Proje 2012-2015 yılları arasında yürütülecek olup, proje bedeli KDV hariç 10.164.000 TL dir. Proje Kapsamında Yürütülecek Çalışmalar: Çalışma Esaslarının Belirlenmesi Havza Bazında Yüzeysel Su Kütlelerinin Belirlenmesi 28

BAKANLIĞIMIZ VE BAĞLI KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN AR-GE NİTELİKLİ PROJELER Baskı ve Etkilerin Belirlenmesi İzleme Noktaların Belirlenmesi ve İzleme Hassas Alanların Belirlenmesi Su Kalitesi Hedeflerinin Belirlenmesi Hassas Alanlarda Alınacak Tedbirlerin Belirlenmesi Su Kalitesi Veri Tabanının Oluşturulması ve Ulusal Su Bilgi Sistemine Entegrasyonudur. Proje nin sözleşmesi 17.09.2012 tarihi itibariyle imzalanmış olup, proje çalışmalarına başlanmıştır. 2.14.3 BİTKİ KORUMA ÜRÜNLERİNİN KULLANIMI NETİCESİNDE MEYDANA GELEN SU KİRLİLİĞİNİN TESPİTİ VE MADDE VEYA MADDE GRUBU BAZINDA ÇEVRESEL KALİTE STANDARTLARININ BELİRLENMESİNE İLİŞKİN PROJE Zirai koruma ilaçları kullanımı neticesinde meydana gelen su kirliliğinin tespiti ve madde veya madde grubu bazında çevresel kalite standartlarının belirlenmesine ilişkin projedir. Projenin faydalanıcısı; T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı (Su Yönetimi Genel Müdürlüğü) ve T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü) dır. Kalkınma Bakanlığı nın 2012 Yılı Yatırım Programı nda yer alan söz konusu projenin maksadı; Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından hazırlanacak olan, Türkiye de kullanılan zirai koruma ilaçlarının içeriğinde bulunan aktif maddeler listesi ile Avrupa Birliği tarafından hazırlanmış olan aktif madde ve pestisit grupları esas alınması kaydıyla, ilgili Türk Mevzuatı ve Avrupa Birliği (AB) Müktesebatı ile birlikte proje pilot bölgelerinde geçmişte kullanılmış ve şu an kullanılmakta olan zirai koruma ilaçları, yetiştirilen tarım ürünleri, tarım arazilerinin miktarı dikkate alınarak, Türkiye de tarımsal faaliyetlerin yoğun olduğu Ege (Büyük Menderes Su Havzası), Doğu Akdeniz (Çukurova-Seyhan Su Havzası) ve Güneydoğu Anadolu (Fırat-Dicle Su Havzası) Bölgelerindeki pilot nehir havzalarında yer alan kıta içi yüzeysel sular ve kıyı sularında bulunan kirleticilerin araştırılarak tespit edilmesi, tespit edilen söz konusu kirleticilerin kaynağı olan aktif maddeler ve bu maddeleri içeren pestisitler için Çevresel Kalite Standartlarının belirlenmesine yönelik metodolojilerin araştırılarak tespit edilmesi, uygun bir metodolojinin belirlenmesi ve ilgili maddeler için Çevresel Kalite Standartlarının belirlenmesidir. Proje Kapsamında Ege (Büyük Menderes Su Havzası), Doğu Akdeniz (Çukurova-Seyhan Su Havzası) ve Güneydoğu Anadolu (Fırat-Dicle Su Havzası) havza sınırları dâhilinde veya Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından önerilecek ziraii ilaçların yoğun olarak kullanıldığı diğer alt havzalarda; Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından hazırlanacak olan, Türkiye de kullanılan zirai koruma ilaçlarının içeriğinde bulunan aktif maddeler ile Avrupa Birliği tarafından hazırlanmış olan aktif madde ve pestisit grupları esas alınması kaydıyla, ilgili Türk Mevzuatı ve Avrupa Birliği Müktesebatı kapsamında yer alan zirai koruma ilaçlarının muhtevasında bulunan aktif maddeler karşılaştırılarak Aktif Madde Karşılaştırma Listesi oluşturulacaktır. 29

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI Arazide yapılacak envanter çalışması öncesinde, proje kapsamında yer alan Bölgelerdeki pilot nehir havzalarında kıyı suları ve kıta içi yüzeysel su kütlelerinin etrafındaki tarım alanlarına ilişkin mevcut bilgiler Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ndan temin edilecek; pilot nehir havzalarındaki kıta içi yüzeysel su kütlelerinin etrafındaki çalışma sahasının çapı tespit edilecektir. Proje kapsamında yer alan Bölgelerdeki pilot nehir havzalarında yer alan kıta içi yüzeysel su kütleleri ve kıyı suları numune alma noktaları belirlenecektir. Yayılı Kaynaklı Tehlikeli Madde Envanteri oluşturulacaktır. Zirai koruma ilaçları için Çevresel Kalite Standartları belirlenecektir. Yayılı Kaynaklı Tehlikeli Maddeler Bilgi Sistemi Oluşturulacak ve Su Bilgi Sistemine Entegrasyonu gerçekleştirilecektir. Web Tabanlı Uygulama Yazılımının geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Söz konusu projenin sözleşmesi 18.10.2012 tarihi itibariyle imzalanmış olup, proje çalışmalarına başlanmıştır. 2.15 İÇME SUYU ARITIMI İÇİN UYGUN METOTLARIN GELİŞTİRİLMESİ TEKNİK YARDIM PROJESİ (2013-2015) IPA kapsamında yürütülecek Proje ile içme suyu arıtma tesisi yatırımları için suyun miktarını ve kalitesini de düşünerek etkili ve sürdürülebilir tercihler ve alternatifler geliştirilecektir. Projenin süresi iki yıldır. Projenin teknik şartnamesi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı IPA Birimine gönderilmiştir. Proje kapsamında yapılacak çalışmalar aşağıdaki gibidir. Türkiye nin içme suyu arıtımında mevcut durumunun tespiti: Türkiye nin içme suyu arıtımı konusunda mevzuat durumu, kurumsal yapısı, kapasitesi ve uygulamaları açısından analizi yapılarak Mevcut Durum Değerlendirme Raporu hazırlanması, AB uygulama örneklerinin gözden geçirilerek Türkiye uygulamalarına uygun olabileceklerin tespit edilmesi, İçme Suyu Arıtma Tesisleri mevcut durumu için ise arıtma prosesi, kapasite, ham su ve arıtılmış su analiz sonuçları 81 ildeki tesislerin yerinde incelenerek toplanacak verilerin Mevcut Durum Değerlendirme Raporu nda değerlendirilmesi, ayrıca proje kapsamında geliştirilecek olan İçme Suyu Kalite Yönetim Programı na bu verilerin girilmesi. İçme suyu arıtma teknolojilerinin incelenmesi: İçme suyu arıtma metotlarının günümüzdeki gelişmeler ve en iyi teknolojiler göz önüne alınarak incelenerek içme suyu arıtımı için tasarım esasları ve normların oluşturulması ve İçme Suyu Arıtma Metotları Raporu hazırlanması, İçme suyu arıtma tesislerinde kimyasal kullanılması ve etkileri ile ilgili Rapor hazırlanması ve bu tür kimyasalların kullanımının azaltılması için öneriler getirilmesi. İçme Suyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yüzeysel Suların Kalitesine Dair Yönetmelik kapsamında 81 ilin içme suyu kaynaklarının analiz edilip, kalite 30

BAKANLIĞIMIZ VE BAĞLI KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN AR-GE NİTELİKLİ PROJELER kategorilerinin ve arıtma sınıflarının belirlenmesi, sonuçların İçme Suyu Kalite Yönetim Programı na girilmesi. İçme suyu arıtma tesisleri için Karar Destek Sistemi Geliştirilmesi: Esnek bir Karar Destek Sistemi geliştirerek tasarlanan içme suyu arıtma tesislerinin arıtma prosesleri ve ekonomik açıdan analizlerinin yapılarak kullanıcıya alternatif çözümler sunulması, Karar Destek Sisteminin nasıl kullanılacağına dair eğitimler verilmesi. Proje ile ilgili çalıştay, çalışma ziyareti ve seminer düzenlenmesidir. 2.16 YERALTI SUYU KÜTLELERİNİN KİMYASAL DURUM VE MİKTAR AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ VE İYİ YERALTI SUYU DURUMUNA ULAŞMAK İÇİN HEDEFLERİN BELİRLENMESİ: Büyük Menderes Havzası Pilot Çalışması (2013-2016) Maksadı yeraltı suyu kütlelerinin kimyasal durum ve miktar açısından değerlendirilmesi ve iyi yeraltı suyu durumuna ulaşma amacı doğrultusundaki hedeflerin belirlenmesine yönelik metodoloji geliştirilmesi ve pilot bölge ölçeğinde önlemler programının oluşturulması olan proje TÜBİTAK 1007 KAMAG Programı kapsamında yer almaktadır. Proje ile; Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik için örnek bir uygulama gerçekleştirilmesi, Ülkemizdeki yeraltı suyu kütlelerinin kimyasal durum ve miktar durumlarının değerlendirilmesi maksadıyla ortak bir metodoloji geliştirilmesi, Büyük Menderes Havzasında bu metodolojinin uygulanması, hedeflenmektedir. 2.17 YERÜSTÜ, KIYI VE GEÇİŞ SULARI İÇİN ÇEVRESEL HEDEFLERİN BELİRLENMESİNE YÖNELİK METODOLOJİNİN GELİŞTİRİLMESİ: BÜYÜK MENDERES HAVZASI PİLOT ÇALIŞMASI PROJESİ TÜBİTAK KAMAG 1007 Programı nda yer alan Yerüstü, Kıyı ve Geçiş Suları için Çevresel Hedeflerin Belirlenmesine Yönelik Metodolojinin Geliştirilmesi: Büyük Menderes Havzası Pilot Çalışması Projesi ile, Pilot olarak seçilen Büyük Menderes Havzası nda; Yerüstü, kıyı ve geçiş su kütlelerinin belirlenmesi, mevcut kalite durumunun ortaya konulması ve su kalite sınıflarının belirlenmesi Su kütlelerinin iyi duruma ulaşabilmesi için sağlanması gereken çevresel hedeflerin ve deşarj kriterlerinin Büyük Menderes Havzası için belirlenmesi Çevresel hedeflerin belirlenmesi için diğer havzalarda da uygulanabilir bilimsel bir yöntem geliştirilmesi Projenin çıktıları kullanılarak Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi, Sınıflandırma ve İzleme Yönetmeliği nin revize edilmesi Tedbirler Programının Geliştirilmesi 31

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI hedeflenmektedir. Bu hedeflerin Proje bittikten sonra ilk 36 ay (3 yıl) içerisinde; Akarçay, Gediz, Sakarya ve Yeşilırmak Havzalarına da yaygınlaştırılması planlanmaktadır. Daha sonra ise elde edilen çıktıların tüm havzalarda uygulanması sağlanacaktır. Proje ilk değerlendirme aşamasını geçmiş olup, ikinci aşamanın da tamamlanmasını müteakip ihalesi yapılacaktır. 32

BAKANLIĞIMIZ VE BAĞLI KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN AR-GE NİTELİKLİ PROJELER 3.ÇÖLLEŞME VE EROZYONLA MÜCADELE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 33

34 ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI

BAKANLIĞIMIZ VE BAĞLI KURULUŞLARINCA YÜRÜTÜLEN AR-GE NİTELİKLİ PROJELER 3.1 POTANSİYEL AĞAÇLANDIRMA SAHALARI VERİ TABANI İLE HAVZA İZLEME SİSTEMİNİN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ (2011A050070) 2011-2015 yılları arasında gerçekleştirilmesi öngörülmüş olan 14.750.000TL bütçeli (tamamı genel bütçeden) proje; Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama teknikleri kullanılarak ülkemizde bulunan 25 havza ile bunların kapsadığı alanlarda, mikro ve alt havza sınırları ile drenaj ağının belirlenmesi, erozyon modelinin oluşturulması, yıllık ortalama sediment değerlerinin tespit edilmesi ve erozyon risk haritalarının üretilmesi ve potansiyel ağaçlandırma sahaları veri tabanının geliştirilmesi amacıyla hayata geçirilmiş olan Ar- Ge projesidir. Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen ve Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığının yararlanıcı birim olduğu proje ile potansiyel ağaçlandırma, erozyon kontrolü, mera ıslahı ve özel ağaçlandırma sahalarının web tabanlı olarak kullanıcıların bilgisine sunulmasının yanı sıra havza veri tabanının oluşturularak havzaların izlenmesini hedeflenmektedir. Orman alanlarının tahrip edilmesi, orman ürünlerinin düzensiz kullanımı, yaban hayvanlarının doğal yaşam alanlarının bozulması, sulak alanların kurutulması, gelişen teknolojiler sayesinde Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri ile daha kısa zamanda takip edilebilmektedir. Proje ile potansiyel ağaçlandırılacak sahaların belirlenmesi ile birlikte orman alanlarının sürekliliği ve orman ekosisteminin devamlılığı sağlanacaktır. Öte yandan, 2003/12 Sayılı Başbakanlık Genelgesi'nde belirtildiği üzere, e-dönüşüm Türkiye Projesi'nin başlıca hedefi; vatandaşlarımıza daha kaliteli ve hızlı kamu hizmeti sunabilmek amacıyla; katılımcı, şeffaf, etkin ve basit iş süreçlerine sahip olmayı ilke edinmiş bir devlet yapısı oluşturacak koşulların hazırlanmasıdır. Bakanlığımız e-devlet çalışmalarına büyük önem vermekte olup Potansiyel Ağaçlandırma Sahaları Veri tabanı ile Havza İzleme Sisteminin Geliştirilmesi Projesi ile bu çabalara katkı sağlanmaktadır. Ön Fizibilitesi tamamlanan Projenin Fizibilite çalışmaları TÜBİTAK işbirliği ile yürütülmektedir. Genel Müdürlüğümüze verilen danışmanlık hizmetinin amacı havza izleme ve potansiyel saha belirleme sistemlerinde hangi verilerin yer alacağı ve veri özelliklerini (kullanılabilirlik, ölçek, güncelleme sıklığı, vb.) içeren veri altyapısının ve havza izleme sistemi modelinin ortaya konulmasıdır. Bu doğrultuda İdare nin proje kapsamında yapması gereken faaliyetleri ve yeni proje gereksinimlerinden oluşan yol haritasının belirlenmesi hedeflenmiştir. 35

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI Bu proje ile; Havza İzleme ve Potansiyel Saha Veritabanı, Havza İzleme Modeli, Havza İzleme Modelinde Uzaktan Algılamanın Kullanım Olanakları ve Fayda Maliyet Analizi, İdarenin Yol Haritası ortaya konacak ve izleme sisteminin başarıya ulaşması için gerekli adımların atılması sağlanacaktır. Proje, kapsamı itibariyle aşağıdaki referans dokümanlar ile uyumludur: Stratejik Amaç: S.A.6: Çölleşme ve erozyonla mücadele etmek. Stratejik Hedef: S.H. 6.2: Çölleşmeye neden olan risklerin ortadan kaldırılmasına yönelik tedbirleri almak ve alınmasını sağlamak. 3.2 GEDİZ HAVZASI (UŞAK ALT HAVZASI) NDA CBS TABANLI POTANSİYEL AĞAÇLANDIRMA ALANLARININ BELİRLENMESİ (2011A050070 Projesi Kapsamında Hizmet Alımı Yöntemi) Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen Potansiyel Ağaçlandırma Sahaları Veri tabanı ile Havza İzleme Sisteminin Geliştirilmesi Projesi nin Uşak alt havzasında Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemi teknolojileri kullanılarak ormancılık faaliyetlerine konu potansiyel alanların tespiti, model ve veritabanı oluşturulması işi bir Ar- Ge projesidir. Projenin 21.12.2012 tarihinde ihalesi yapılmış olup, işin süresi 150 gündür. Bütçesi 70.000TL+KDV dir. Uşak Alt Havzasında belirlenen pilot alanda Bakanlığımız Bilgi İşlem Dairesi veritabanında olan, kurum ve kuruluşlardan temin edilecek bütün sayısal ve grafik veriler derlenmektedir. Elde edilen veriler Orman Genel Müdürlüğü CBS sistemlerine uygun bir veritabanına 36