Alkenlerin Kimyasal Özellikleri KATILMA TEPKİMELERİ
ALKENLERİN KİMYASAL ÖZELLİKLERİ Alkenler sahip oldukları pi bağları sayesinde pek çok farklı kimyasal tepkimeyi gerçekleştirebilirler. Buna göre alkenlerin kimyasal aktifliği alkanlarınkinden daha fazladır. 1. Alkenlerin Yanma Tepkimeleri Alkenler diğer hidrokarbonlar gibi yanma tepkimesi verir ve bunun sonucunda CO2 ve H2O oluşur. CnH2n + 3n/2 O 2 nco 2 + nh 2 O Bazı alkenlerin yanma tepkimeleri şöyledir: C 2 H 4 + 3O 2 C 3 H 6 + 9/2O 2 C 4 H 8 + 6O 2 2. Alkenlerin Katılma Tepkimeleri Alkenlerin içerdiği pi bağı, sigma bağına göre daha kolay kırılır ve bu, alkendeki karbon zincirinin bozulmasına neden olmadığından alkenler katılma tepkimesi verebilir. Bu katılma tepkimelerinin sonucunda pi bağı kırılır ve yerine iki sigma bağı oluşur. Alkenler H2, X2, HX ve H2O gibi maddelerle katılma tepkimesi verir. I. H2 Katılması Alkenler nikel (Ni), palladyum (Pd) ya da platin (Pt) gibi metallerin katalizörlüğünde H2 ile katılma tepkimesi vererek alkanlara dönüşür. Örnek:
II. Halojen Katılması Alkenlere halojen katılması sonucu dihalojenürler oluşur. Halojenler içinde florun aktifliğinin çok yüksek olması nedeniyle florla gerçekleşen tepkimeler kontrol edilemeyecek kadar şiddetli olur. İyotla gerçekleşen tepkimeler sonucunda ise kararlı ürünler oluşamadığı için alkenler en uygun olarak klor ve bromla katılma tepkimesi verir. örnek: III. Hidrojen Halojenür Katılması Alkenlere hidrojen halojenür katılması Markovnikov (Markofnikof) kuralına göre gerçekleşir. Markovnikov kuralına göre; alken ya da alkin gibi çoklu bağ içeren bileşiklere HCl, HBr, HI gibi hidrojen halojenür bileşiklerinin katılmasında hidrojen, çoklu bağ içeren karbon atomlarından, üzerinde daha çok hidrojen bulunduran karbon atomuna bağlanır. ÖRNEK: ÖRNEK: ÖRNEK:
IV.Su Katılması Alkenlere su katılması da Markovnikov kuralına göre gerçekleşir.su katılması H2SO4 katalizörlüğünde ve ısı etkisiyle çok daha kolaygerçekleşmektedir. Alkenlere su katılması sonucunda alkoller oluşur. Alkenlere su katılması sonucu alkoller oluşur. 3. Alkenlerin Potasyum Permanganat ile Tepkimesi(Baeyer Tepkimesi) Seyreltik sulu potasyum permanganat (KMnO4) çözeltisi, oda sıcaklığında alkenler ile seyreltik baz bulunan ortamda tepkime vererek indirgenir. MnO2 bileşiğine dönüşür. KMnO4 indirgenirken alken de yükseltgenerek diol bileşiğini oluşturur. Tepkimenin gerçekleştiğini KMnO4 çözeltisinin mor renginin yok olmasından anlayabiliriz. Bu tepkimeyi hidrokarbonlar içinde sadece alkenler gerçekleştirebilir. Tepkime alkenler için bir ayıraç tepkimesidir Alkenlere özgü olarak Baeyer (Bayer) tepkimesi ya da Baeyer testi olarak adlandırılır. Baeyer tepkimesi bir organik redoks tepkimesidir.
4. Alkenlerin Polimerleşme Tepkimeleri Alkenlerin polimerleşmesi sırasında alkendeki çift bağ, uygun koşullarda ve katalizör eşliğinde açılır. Bunun sonucunda oluşan iki bağ, alkenlerin birbirine bağlanmasını sağlar. Çok sayıda alkenin birbirine bağlanması sonucu ise polimerler oluşur. Örneğin, polietilen (PE) polimeri etilen bileşiğinin polimerleşmesi sonucu oluşur.
1.SORU: Aşağıdaki bileşiklerin birer molleri yakıldığında hangisinden en fazla su molekülü oluşur. 2.soru: A) Siklobütan B) 2-büten C) 1-büten D) 2-metil-bütan E) 2-metil propan 2.soru: Etilen bileşiği ile ilgili ; I-Bromlu suyun rengini giderir II-Polimerlerşirse PET oluşur III-0,1 molü tam olarak yakılırsa 3,6 gram su oluşur. Yargılardan hangileri doğrudur?(h:1 C:12) A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I,II ve III 3.soru: I-Oluşan bileşik 1,2 dikloro siklopentandır II-Oluşan bileşikte tüm C atomları sp 3 hibritleşmesi yapar III-Sigma bağ sayısı artarken pi bağı sayısı azalır Yargılardan hangileri doğrudur? 4.soru: A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I,II,III Siklobütan ve 1,3-bütadienden oluşan 0,5 mollük karışım 0,8 mol hidrojen gazı ile artansız olarak tepkimeye giriyor.buna göre karışımdaki siklobütanın molce yüzdesi kaçtır? 1 bütene 1 mol HBr katılması ile oluşan bileşikle ilgili I-Polimerleşebilir II-Oluşan ana ürünün adı sistematik adı 2- bromo bütandır III-0,1 molü 0,1 mol H 2 gazı ile katılma tepkimesi verebilir Yargılardan hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I,II,III 5.soru a) 20 b) 40 c) 50 d) 60 e) 80
6.soru : 7.soru: Etilen ve Etan gazlarından oluşan bir karışımın NK da 11,2 litresi kütlece %20 lik 320 gram bromlu suyun rengini gideriyor.buna göre karışımdaki etan gazının hacimce yüzdesi kaçtır?(br: 80) a) 10 b) 20 c) 60 d) 80 e) 90 8.soru: 20 gram etilen ve propan gazlarından oluşan karışım tam verimle yeteri kadarda Br 2 ile tepkimeye girdiğinde 32 gram bromun harcandığı belirleniyor.buna göre karışımdaki propanın kütlece yüzdesi kaçtır?(h:1 C:12 Br:80) A) 20 B) 28 C) 72 D) 25 E) 75 9.soru: I-Bromlu suyun rengini giderme II-Polimerleşme III-Suda çözünmeme Özelliklerinden hangileri alkan ve alken bileşikleri için ortak özellik değildir? a) Yalnız I b) Yalnız II c) I ve II d) I ve III e) II ve III 10.soru: