Basit Guatr Yrd.Doç.Dr. Okan BAKINER
Amaç Basit (nontoksik) diffüz ve nodüler guatrı öğrenmek, tanı ve takip prensiplerini irdelemek.
Öğrenim hedefleri 1.Tanım 2.Epidemiyoloji 3.Etiyoloji ve patogenez 4.Klinik belirtiler ve tanı 5.Tedavi ve takip
Tanım Tiroid bezinin herhengi bir nedenle büyümesine guatr denir. Normal tiroid bezi erişkinde 15-20 gr ağırlığında, 10-25 ml hacmindedir. (E>K) Tiroid bezi normalin 2 katı hacme ulaştığında veya >40 gr olduğunda guatrdan söz edilir.
Basit Guatr 1. Basit difüz guatr( difüz nontoksik guatr): Nodül ve hipertiroidi yokluğunda tiroidin diffüz büyümesidir. 2.Nontoksik multinodüler guatr
Epidemiyoloji Popülasyonun %12-20 si (iyot eksikliği bölgelerinde daha sık) Her yaşta görülebilir, sıklığı yaşla birlikte artar. K>E 1.Endemik guatr (Popülasyonun >%5 i) 2.Sporadik guatr
Nontoksik Guatr etyolojisi Endemik; iyot eksikliği, guatrojen yiyecekler İlaçlar; iodid, amiodarone, lithium Tiroidit; subakut kronik Familiyal; Enzim yetersizliği nedendir Tiroid hormonlarına direnç Neoplazm 7
GUATR Patoloji Tiroid bezi diffüz büyümüş ve düzgün yüzeyli olabildiği gibi, büyük ve farkedilir nodüller de içerebilir. Nontoksik nodüler guatr değişik ebad ve sayıda nodüllerin olduğu multinodüler bezdir. Nodüller jelatinöz, kolloidden zengin materyal içerir. 8
GUATR Klinik Belirtiler ve Laboratuvar Birçok hasta asemptomatiktir. En yaygın semptom basıya bağlı disfaji veya dispne oluşması. Retrosternal guatrda juguler vende venöz dönüş engellenebilir. Ani ağrı tiroidin hızlı büyüdüğü durumlarda, kist içine kanama nedeniyle oluşabilir. Fizik Muayenede; diffüz büyümüş yumuşak tiroid saptanabilir. Değişik ebadlarda nodül saptanabilir. Laboratuvar inceleme genellikle normaldir. 13
Guatrlı Hastaların Değerlendirilmesi Hikaye Radyasyona maruz kalma hikayesi Benign veya malign hastalık aile hikayesi İyottan yoksun alanlarda yaşama Guatrojenik ilaç alımı Semptomlar Disfaji Ses karakterinde değişiklik (malign proçes) Dispne Boğulma hissi Ağrı (nadirdir) Lokalize ağrı Malignensi Tiroidit Tiroid bezi içine kanama 14
Tiroid Hastalıklı Hastaların Değerlendirilmesi Fizik Muayene Bulguları Tiroiddeki kitleler yutkunmakla hareketlidir (normal tiroid bezi nonpalpabldır). Tiroid bezinde diffüz ve bilateral büyüme Graves hastalığı Hashimoto tiroiditi BDG,Multinodüler guatr Tek Taraflı palpe edilen kitle Kolloid nodül Folliküler adenoma Karsinoma Delphian nodu palpasyonu: Tiroid isthmus ve krikoid kartilajın hemen üstünde bulunur. Servikal zincir lenf nodüllerinin palpasyonu ( papiller tiroid Ca. da sıktır) 15
Evre 1 A Evre 1 B
Evre 2 Evre 2
Evre 3 Evre 3
Laboratuvar Tiroid fonksiyon testleri (st3,st4, TSH) normaldir. Tiroid otoantikorları normal, yüksek olabilir. Kesin tanı normal tiroid fonksiyonlarında USG de tiroid bezinin diffüz yada nodüler yapıda büyüdüğünün gösterilmesi ile konur.
Tiroid Sintigrafisi: Tiroscanning i yalnızca tiroid nodüllerinin natürünü belirlemek için kullanılır. Kullanılan Maddeler: I 123, Tc 99m, I 131 Soğuk nodüllerin (nonfonksiyonel veya hipofonksiyonel) oranı %85. Bu lezyonların malignensi şansı % 10-25 tir. Sıcak nodüllerin oranı %5 tir. Bunlarında %1 i maligndir. 24
Tiroidİnce İğne Aspirasyon Biyopsisi Tüm tiroid nodüllerinin yaklaşık %5 i maligndir. TİİAB nodüldeki maligniteyi veya malign potansiyeli belirlemek için yapılan bir taramadır. %93 sensitivite, %98 spesiviteye sahiptir. TİİAB kör yada US eşliğinde yapılır.ele gelen nodüllerden kör TİİAB yapılabilir. Yetersizse US eşliğinde tekrarlanır (3 ay sonra).
Soliter Tiroid nodüllerinde İncelemeler İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi Nodüller FNAC sonuçlarına göre aşağıdaki gruplara kategorize edilirler Sitoloji Oran (%) Malignensi ihtimali(%) Benign 65 1-2 Şüpheli 15 10-20 Malign 5 >95 Nondiagnostik 15 10-20 False pozitif sonuç insidansı %1, False negatif sonuç insidensi %5, FNAC ta kist saptanırsa tamamen aspire edilmelidir. Bu basit kistlerin %75 inde kürabldır. 28
Soliter Tiroid nodüllerinde Malignensi varlığını düşündüren bulgular 1. Boyun ve baş bölgesine düşük doz radyasyon uygulama hikayesi 2. Ailede tiroid kanseri gelişen diğer üyelerin bulunması 3. Yaş ve Cinsiyet: Çocuk (<20 yaş) ve Yaşlı (>60) hastalarda,erkek cinsiyette 4. Eski veya yeni tiroid nodülünün hızlı büyümesi. 5. Lokal invazyon semptomları; tek taraflı vokal kord paralizisi 6. Bası semptomları; Disfaji, dispne 7. Sert, çevre dokulara fiksasyon gösteren lezyonlar 8. Palpabl servikal lenfadenopati bulunması. 9.US de şüpheli malignensi bulguları 10.Sintigrafide soğuk, ılık nodül varlığı 29
Tedavi Küçük diffüz basit guatrlı hastaların çoğunda tedaviye gerek yoktur. 1.İyot suplemantasyonu (endemik iyot eksikliği bölgelerinde) 2.L-thyroxin (100-200mcg/g) 3.Cerrahi (nontoksik MNG de)
Cerrahi endikasyonları 1.Guatr kaynaklı bası semptom ve bulguları 2.Toksik hale gelmiş multinodüler guatr 3.Retrosternal (planjuan) guatr 4.TİİAB da malignite veya kuşkulu (foliküler neoplazi) saptanması, tekrarlayan yetersiz TİİAB sonuçları 5.Kozmetik nedenler veya malignite korkusu nedeniyle hastanın cerrahi talebi
Takip BDG ve nontoksik benign nodüler guatr tedavisiz izlenilebilir. 6-12 ay aralarla USG ve TSH ile takip edilebilir. Tiroid nodüllerinde ve tiroidit zemini olan ötiroid guatrlarda wolf-chaikoff etkisi olmayabilir.aşırı miktarda iyot alımından sakınılmalıdır.