Kent çi Ulaımda Enerji Verimlilii Derya AYDEMR Elektrik Mühendisi Elektrik leri Etüt daresi Genel Müdürlüü
Dünya Yolcu Trafii 4.500 4.000 3.500 Air Voiture 2.000 1.500 3.000 2.500 2.000 Car ou Bus Rail 1.000 1.500 1.000 500 0 1850 1870 1890 1910 1930 1950 1970 1990 Fluvial 500 Marche/ Bicyclette 0 1850 1870 1890 1910 1930 1950 1970 1990
Dünyada CO2 nin Daılımı GAS 19% COAL 38% OIL 43%
Nihai Enerji Tüketimi Konut 49% Tarım 3% Ulatırma 23% Konut 19% Tarım 6%Dier 4% Ulatırma 21% Sanayi 25% Dier 2% 1973 Yılı Toplam 21 MTEP 2004 Yılı Toplam 69 MTEP Sanayi 48%
100000 90000 80000 70000 Türkiye enerji tüketimi: Son anahtar eilimler Total Primary Energy Consumption TURKEY 1990-2004 PRIMARY ENERGY CONSUMPTION TRENDS (in 1000 Ton Oil Equivalent) 1 60000 50000 40000 30000 20000 10000 4 COAL + LIGNITE OIL 5 3 GAS HYDRO 2 0 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 1. Toplam tüketimin sabit artıı 2. Gaz: 3. Petrol: 4. Kömür: 5. Hidroelektrik :
Otomobil Sayıları (x1000) 5.000 4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
Türkiye de 2000-2006 döneminde büyüyen ehir problemleri Yollardaki motorlu araç sayısı, GSMH dan daha hızlı büyümektedir. Balıca ehirlerdeki bayındırlık çalımalarına ramen, trafik sıkııklıı da artmaktadır. Yakıt vergileri (ÖTV+KDV) devlet bütçesinin % 18 ini oluturmaktadır! Enerji ithalat faturası: 2006 da 22 000 Milyon! Toplu taım için neredeyse hiç sübvansiyon yoktur. Altyapı ve toplu taım için belediyelerin bütçesi yoktur. 130 120 110 100 90 80 70 60 Oil consumption index 2000 = 100 Car quantity index Y2000 = 100 50 40 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
ehir trafiinden...hava kirliliinin artıı Yeni araçlar daha az kirletir, AB-arabaları yakıt ve CO2 kullanım etiketi var fakat... Eski araçlar trafiin asıl bölümünü meydana getirir ehir halkının milyonlarcası kötü hava kalitesine maruz kalmaktadır Salık yaptırımları ciddidir ve maliyetli olacaktır
AB25 içinde sürdürülebilir daha temiz mobilite: Enerji verimlilii için aksiyon planı (Ekim 06) Öncelik n 4: yakıt etkin arabalar Hedef 2012: yeni arabalar için120gco2/km Yakıt özellikleri gelimektedir (Yönetmelik 2003/17/CE, 2007 ye kadar yeni adımlar beklenmektedir:1/01/09 dan itibaren 10 ppm Sulfur) Arabalar için Enerji & CO2 etiketi: 2006 ortalarında baladı Kamu taımacılıının, araba paylaımının, motorize olmayan modların tevik edilmesi
AB25: daha temiz ehir mobilitesi bir öncelik haline gelmektedir AB Komisyonu CO2 emisyonlarına ilgili araç vergisini önermektedir (2007) Bir gerçek:kamu ehir ulaımına yüksek kamu sübvansiyonları (gerçek dolaım ücretinin % 30 % 50 si) ehir hava kalitesi için daha sıkı normlar (NOx, CO, parçacık, ozon, benzen, kurun.) Derhal :ehir Ulaımı üzerine Green Paper Çevresel konular seçimlere girdi
Enerji Etiketi
ECO - Driving
Ulaım modlarının karılatırılması : araç baına veya servis baına! (yolcu*km; ton*km) Servis araç deil ancak yolcu*km & ton*km! Veri toplama: balıca araç sayımı & egzoz özellikleri! Servis baına yakıt kullanımı & CO2 emisyonları:geni bir aralık! Ortalama doluluk deerlendirme için anahtar roldedir fakat nadiren ölçülür Mod Yolcular Kapasite/araç Ortalama yolcu sayısı gco2/ yolcu *km Yolcu *km / koe(kep) Tramvay 180-240 91 (Paris) Otobüs hattı-metro otobüsü 60-80?? Troleybüs 60_120 Otobüs 60-80?? 47 (Paris) Minibüs Servis 15 15_30? 4 kiilik araba 4 40 60? Taksi 1-2-3-4 1,5? 80_200? 15 Özel araba 1-2-3-4-5 1,5? 80_200? 15 Bisiklet 1 1 0 Yürüme 1 1 0
Türkiye de ulaım sektörü & yakıt vergilendirmesi konusu Benzin& dizel vergilendirmesi: Türkiye de tüm AB25 ten daha yüksektir Bu vergiler Türkiye bütçesinin 1/5 ini meydana getirir Daha fazla araba, daha fazla yakıt satılması, daha iyi ulusal bütçe! Hava kirlilii artıyor. O halde finansal bir mekanizma bu çevre yokedici eilimi dengelemelidir. Çevresel nedenlerle yakıt vergilerinin bir kısmı belediye düzeyinde ulaımda eneji verimliliini desteklemelidir (kamusal & daha temiz modlara modal kayma, yakıt etkin araçlar & ekodriving Umulan bir zorunluluk:ehir plancıları i imkanı yaratmalı, evler ve rekreasyon alanları birbirine yaklamalı, ve... gelitirilmi kamu ulaım altyapılarının planlanması & inası
Sürdürülebilir çok modlu mobilite, için kamu ehir ulaımının gelitirilmesi Otobüs ebekeleri Banliyö Trenleri Hafif raylı sistemler Tekneler Caydırıcı parketme Bisiklet hatları Arabasız bölgeler
Daha fazla diyalog ve hareket için Macaristan:yakıt vergileri çevre fonunu beslemektedir pratik referanslar ABD: Yüksek Doluluklu Araçlar için YDA (HOV) eridi Londra: ehir eriim ücreti Israil: saerit, otobüs, taksi ve 4 den fazla kii olan araçlar için Paris te artan uzunluk & genilikte otobüs eritleri
Tartıılmakta olan konu ile ilgili yasal durum Enerji Verimlilii Kanunu TBMM de onaylandı; Ulaımda enerji verimliliinin artırılmasına yönelik olarak yurt içinde üretilen araçların birim yakıt tüketimlerinin düürülmesine, araçlarda verimlilik standartlarının yükseltilmesine; toplu taımacılıın yaygınlatırılmasına, gelimi trafik sinyalizasyon sistemlerinin kurulmasına yönelik usul ve esaslar, Sanayi ve Ticaret Bakanlıı ile mütereken hazırlanarak Ulatırma Bakanlıı tarafından yürürlüe konulacak yönetmelikle düzenlenir. Konu ile ilgili dier kanun ve mevzuatlar gözden geçirilmelidir.
The World Health Organization recommends to walk 30 minutes per day
Driving alone in 1 car is wasting precious resources