Karar Verme Yönetici ne iş yapar? Ne iş yapmalı? H.Mintzberg in Araştırması 1) Kişilerarası İlişkiler (Astlık-üstlük ilişkileri, işletme-dış çevre arasında ilişki kurmak, temsil) 2) Bilgi Toplama ve Dağıtma (İşletme içinden ve dışından çeşitli kanallarla veri-bilginin toplanması, ilgililere aktarılması vb.) 3) Karar Verme (Girişimcilik yönü-yenilik yapmak, sorunları çözmek, kaynakları etkin dağıtmak, pazarlıklar, müzakere vb) Okulun bilgisayar laboratuvarı vardır. Burada her sayfaya 6 slayt gelecek şekilde çoğaltabilirsiniz.
Karar Karar Verme=Seçim Yapma Karar veremeyen yönetici Yönetici belirli amaçları gerçekleştirmek için emrine beşeri ve maddi kaynakların verildiği kişidir. Hangi işler? Günümüzde yönetici karar verecek, diğer personel bunu uygulayacak anlayışı geçerli midir? Okulun bilgisayar laboratuvarı vardır. Burada her sayfaya 6 slayt gelecek şekilde çoğaltabilirsiniz.
Karar Yönetici Beşeri ve Maddi Kaynaklar Yapılacak İşler Ne yapılacak? Fiilen Yapma Ne Yapıldı? Karar Uygulama Kontrol Okulun bilgisayar laboratuvarı vardır. Burada her sayfaya 6 slayt gelecek şekilde çoğaltabilirsiniz. Yönetici adayı tasarrufu sever.
Karar Tipleri Rutin-Rutin Olmayan Kararlar Stratejik ve Operasyonel Kararlar Tepe Orta Kişi ve Grup Kararları Alt ve üst kademe kararları Belirlilik ve belirsizlik şartları altında verilen kararlar Alt
Karar Verme Süreci Karar sonuçtur. Seçim yapmaya gelinceye kadar nelerin olup bittiğini karar verme süreci açıklar Karar verme süreci bir başlangıç noktası olan, değişik faaliyetlerin birbirini izlediği, sonunda bir tercih ile biten işler topluluğudur. 1.safha 2.safha 3.safha 4.safha 5.safha Veri, Bilgi Amaç Belirleme, Sorun Tanımlama Amaç ve Sorunları İrdeleme, Öncelik Belirleme Alternatif Belirleme Alternatifleri İrdeleme, Değerlendirme Seçim Kriterini Belirleme ve Seçim Yapma Karar
Karar Verme Süreci 1. Safha Amaç Belirleme-Sorun Tanımlama Yöneticinin algısı ve YBS ile ilgilidir. Amaç (goal), hedef (objective): Amaç nispeten daha kısa vadelidir. -Amaç faaliyete işaret etmeli (bayileri eğitmek, satış yapmak gibi) -Amaç elde edilecek sonuca işaret etmeli (Bayileri satış teknikleri konusunda eğitmek, Marmara da şu satış rakamına ulaşmak gibi) -Amaç ölçülebilir olmalı (Satış teknikleri konusunda en az 50 bayi eğitmek gibi) -Amaç açıklaması zaman ölçüsü belirtmeli (3 ay için de bayileri ) -Amaç motive edici olmalı -Amaçlarda öncelikler belirtilmeli **Karar Vermede Çerçeveleme Etkisi: D.Kahneman (2002) Karar gerektiren olay ve durumların ifade ve takdim tarzı; karar vericileri tamamen farklı tutum ve çözümlere götürebilir. Karar verme bu çerçeveleme etkisi nedeniyle her zaman rasyonel olanı seçimle sonuçlanmaz. Barış Baraz, 2008
Karar Verme Süreci 2.Safha Amaç ve Sorunları İrdeleme, Öncelikleri Belirleme Tanımlanan sorunu sorularla irdeliyoruz: -Gerçek durum nedir, gerçek sorunla mı yoksa belirtilerle mi ilgileniyoruz? -Gerçek durumu ifade eden bilgi ve veriler doğru ve sağlıklı mı? -Sorunu tanımlamak için gerekli bütün bilgilere sahip miyiz? -Ulaşmayı arzu ettiğimiz durum net olarak açıklanmış mı? -Düzeltilmesini istediğimiz konunun kalite, büyüklük, yer, zaman olarak boyutları belli mi? -Tanımlanan sorun daha büyük bir sorunun parçası mı? -Bu sorunun yarattığı alt sorunlar nelerdir? -Bu sorun çözülmezse ne gibi arzu edilmeyen sonuçlar doğacaktır? -Bu sonuçlar işletme açısından ne ifade eder? -Sorunların çözüm önceliği nedir? Barış Baraz, 2008
Karar Verme Süreci 2.Safha Amaç ve Sorunları İrdeleme, Öncelikleri Belirleme Sorunların daha sistematik bir şekilde tanımı ve irdelenmesi ile ilgili çeşitli teknikler geliştirilmiştir: -Pareto Analizi (80/20) İlkesi -Balık Kılçığı Tekniği -Sebep Sonuç Analizi -Akış Diyagramları *Balık Kılçığı Tekniği: Önce sorun (problem) sağ tarafa yazılır: Balık kafası -Daha sonra bu sorunu ortaya çıkaran ana nedenlerin neler olabileceği tartışılarak bulunan nedenler, sorun tarifinden sol taraf çıkan çizgilerin ucuna yazılır (kılçıklar) -Sonra ana neden olarak yazılanların ucundan yanlara doğru çıkılan çizgilere bu ana sorun nedenini ortay çıkaran diğer nedenler, alt nedenler yazılır (ince kılçıklar)
Balık Kılçığı Tekniği Ana Neden Ana Neden Alt Neden Alt Neden Sorun Alt Neden Alt Neden Ana Neden Alt Neden Ana Neden Alt Neden
Karar Verme Süreci 3.Safha Çözüm Alternatiflerinin ve Seçeneklerinin Belirlenmesi Belirlenen amacı gerçekleştirebilecek veya tanımlanan sorunu ortadan kaldıracak seçeneklerin neler olduğunun belirlenmesi Yaratıcılığın ortaya çıktığı safhadır. Beyin Fırtınası Tekniği Sorun üzerine düşünen üyeler akıllarına geleni söylüyor, yazıyor.
Karar Verme Süreci 4.Safha Geliştirilen Alternatif ve Seçeneklerin İrdelenmesi -Teknik olarak uygulanabilirlik, -Maliyet (işgücü, malzeme, direkt, endirekt vb.) -Sosyal açıdan arzu edilirlik, -Öngördüğü kaynak miktarı, -Başarı olasılığını gerekçesi, -Uzun vade-kısa vade dengelerine etki, -Farklı kişi ve grupların bekleyişlerine uygunluk, -Muhtemel sonuçlar, -İşletme kültürüne, yönetim tarzına uygunluk Her alternatif bu faktörler açısından irdelenir, değerlenir, kendi içinde sıralanır.
Karar Verme Süreci 5.Safha Seçim Kriterini Belirleme+Seçim Yapma Maliyet bir kriter olabilir. Bu durumda en düşük maliyetli olan seçilir. Gerektirdiği ek kaynak da seçim kriteri olabilir. Üst kademe yöneticilerin, patronların bekleyişleri de seçim kriteri olabilir. da seçim kriteri olabilir. Üst kademe yöneticilerin, patronların bekleyişleri de seçim kriteri olabilir. Önetici belirlenmiş kritere göre alternatiflerden birini seçer. Seçilen alternatif yöneticinin KARARINI temsil eder. Tercih yapmamak (karar verememek) dir.
YBS-Karar Verme Süreci İlişkisi Organizasyonda kademeler arttıkça işi fiilen yapanla yönetici arasına başkaları girmektedir. Yöneticinin başarısı da bunları yönlendirmek yani karar vermektir. Karar vermek bilgiyi işlemektir. Yani yönetici kendine gelen veriyi, bilgiyi değerlendirecek, amaç belirleyip, sorun tanımlayacaktır. Ancak bunu yapabilmesi için kendisine gerekli verinin ve bilginin ulaşması gerekir. Bunu da sağlayan YBS dir. Karar verme süreci bir yönü ile YBS ne bir yönü ile uygulamaya bağlıdır. YBS KARAR VERME SÜRECİ UYGULAMA İşletmelerde verilen kararların tamamı gelecekle ilgili olduğu halde, bu kararların verilmesinde kullanılan bilgilerin büyük kısmı, geçmişle ilgili bilgilerdir. İşletme içi raporlama sistemi önemli.
Organizasyon Şeması