TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU KOZLU TAŞKÖMÜRÜ İŞLETME MÜESSESESİ 2011 YILI RAPORU
Bu rapor, 03.12.2010 tarih ve 6085 sayılı Kanun ile 233 sayılı KHK uyarınca düzenlenmiştir.
Müessese Ünvanı Merkezi Bağlı Olduğu Kuruluş : Kozlu Taskömürü İşletme Müessesesi : Zonguldak : Türkiye Taşkömürü Kurumu Esas Sermayesi : 1.080.000.000TL (*) Ödenmiş Sermayesi : 1.065.000.000TL Karar Organı (Yönetim Komitesi) Karar organındaki unvanı Adı ve soyadı Müessesedeki Görevi Başlama Tarihi Görevli Bulunduğu Süre Ayrılış Tarihi 1-Başkan Kazım EROĞLU Müessese Müdürü 19.03.2004 Devam ediyor 2-Üye Ali DEMİRSOY Müessese Müdür Yardımcısı 15.12.2009 Devam ediyor 3-Üye Nurettin Yılmaz Müessese Müdür Yardımcısı 16.06.2010 Devam ediyor 4-Üye Mithat GÜLSEVER Müessese Müdür Yardımcısı 21.12.2009 Devam ediyor -Üye Alaattin ÜLPER Müessese Müdür Yardımcısı 15.12.2009 16.12.2011 5-Üye A.Haydar BORAN Müessese Müdür Yardımcısı 16.12.2011 Devam ediyor (*) Müessesenin sermayesi TTK Yönetim Kurulunun 26.01.2012 tarih ve 43 sayılı kararı ile 1.190.000.000.-TL.'ye yükseltilmiştir.
İÇİNDEKİLER Sayfa No I. TOPLU BAKIŞ... I II. İDARİ BÜNYE... 1 A- Mevzuat... 1 B- Teşkilat... 2 C- Personel durumu... 5 III. MALİ BÜNYE... 17 A- Mali durum... 17 B- Mali sonuçlar... 20 IV. İŞLETME ÇALIŞMALARI... 22 A- Giderler... 23 B- Tedarik işleri... 26 C- Üretim ve maliyetler... 35 D- Pazarlama... 119 E- Sigorta işleri... 124 F- İşletme sonuçları... 125 G- Yatırımlar... 128 V. BİLANÇO... 139 -Aktif... 139 -Pasif... 146 VI. GELİR TABLOSU... 150 VII. EKLER... 157
Raporda yer alan kısaltmalar AB AID AKÇT COP ÇATES DPT DLF ECSC EKİ ESD ETKB EÜAŞ GSMH GSYİH IEA İDT İSO KHK KİK KİT KYSK MİGEM MKE MTA MTEP PAÜİ PCI PDKS TBMM TEP TİM TİS TKİ TTK TÜİK USBM YKK YPK : Avrupa Birliği : Alt Isıl Değeri : Avrupa Kömür Çelik Topluluğu : İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi : Çatalağzı Termik Santralı : Devlet Planlama Müsteşarlığı : Devolopment Loan Fund : Avrupa Kömür Çelik Topluluğu : Ereğli Kömür İşletmeleri : Eşik Sınır Değer (TWA) : Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı : Elektrik Üretim Anonim Şirketi : Gayri Safi Milli Hasıla : Gayri Safi Yurt İçi Hasıla : Uluslararası Enerji Ajansı : İktisadi Devlet Teşekkülü : Uluslararası Sınıflandırma Sistemi : Kanun Hükmünde Kararname : Kamu İhale Kurumu / Kanunu : Kamu İktisadi Teşekkülü : Karadon Yeni Servis Kuyusu : Maden İşleri Genel Müdürlüğü : Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu : Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü : Milyon Ton Eşdeğer Petrol : Pano Ayak Üretim İşçisi : Pulverize Kömür Enjeksiyonu : Personel Devam Kontrol Sistemi : Türkiye Büyük Millet Meclisi : Ton Eşdeğer Petrol : Taşkömürü İşletme Müessesesi : Toplu İş Sözleşmesi : Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu : Türkiye Taşkömürü Kurumu : Türkiye İstatistik Kurumu : Amerikan Jeolojik Teknikler : Yönetim Kurulu Kararı : Yüksek Planlama Kurulu
I. TOPLU BAKIŞ Zonguldak havzasındaki taşkömürünün 1829 yılında ilk kez Ereğli İlçesi Köseağzı Değirmeni mevkiinde bulunmasına müteakip 1836 yılında Avusturya dan Kozlu ya getirilen Hırvat asıllı madencilerle başlayan kömür üretimi çalışmaları, 1841 yılından itibaren Osmanlı Devlet adamlarının oluşturduğu bir kumpanyaya havale edilmiştir. 1848 yılında, Filyos tan Ereğli ye kadar uzanan sınırlar içinde kalan kömür havzası Padişah Vakfı na devredilmiştir. Havzada ilk işletmecilik faaliyetleri ve madencilik yatırımları Kozlu da yapılmıştır. Üretim, nakliyat ve yükleme sorunlarının çözülmesi amacıyla, 1851 yılında, maden nezaretçileri Evkaf Nezareti tarafından özel anlaşma ile havzaya getirilmiştir. Havzada ilk taşıma projesi İngiliz uzmanlar tarafından Kozlu da yapılmıştır. İngiltere den getirilen demiryolu malzemesi ve vagonlar ile Kozlu sahilinden Papaz Havzası na kadar dekovil hattı döşenmiş olup havzanın ilk sahil yükleme tesisleri, 1851-1852 de Kozlu da yapılmıştır. Kozlu sahilinden Papaz Havzası na kadar hizmet veren ilk dekovil hattı, 1872 tarihinde sahilden İhsaniye ocaklarına kadar uzatılmış, Kozlu sahilinde oluk adı verilen yükleme tesisleri ve iskele yapılmıştır. Havzanın ilk kuyusu olan 1 no.lu Kurci Kuyusu (+11/-70) Kozlu da, Kurci Şirketi tarafından 1885 te açılmış ve 1200 m. yarıçaplı alan içinde faaliyet göstermiştir. Ruhsatı Sarıcazadeler e ait olan Kozlu ocaklarının hisse senetleri 1913 yılında Alman kökenli bir Belçika şirketinin eline geçmiş, ocaklar 1918 yılından itibaren Türk Kömür Madenleri A.Ş. adı ile İtalyanlar tarafından çalıştırılmıştır. 1927 den sonra da yasal zorunluluk gereği Türk Kömür Madenleri A.Ş. ile kira sözleşmesi yapılmıştır. Ereğli Şirketi nin Kozlu da işletmeciliğe başlamasından sonra demiryolları ve kömür yükleme tesisleri yeniden düzenlenmiş, lokomotifler ve vagonlarla taşıma güçlendirilmiştir. 1920 yılında TBMM Hükümeti havzaya el koymuş, havzadaki ocaklar 1926 yılından sonra Türkiye İş Bankası tarafından 3 Haziran 1926 tarihinde kurulan Kömür- İş Şirketi ile Fransız sermayeli Ereğli Şirketi tarafından işletilmiştir. İlk ulusal kuruluş olan Kömür-İş Şirketi, İncirharmanı, İhsaniye ve Yeni Şirket ocaklarında üretim yapmıştır. 28.11.1936 tarihinde Ereğli Şirketi ile bir satın alma sözleşmesi imzalanmış, 07.04.1937 tarih ve 3146 sayılı Kanunla Ereğli Şirketi Hükümet tarafından satın alınarak tüm varlıklarıyla Etibank a devredilmiştir. 1937 yılında Etibank Yönetim I
Kurulu kararları ile Etibank Ereğli Kömür İşletmesi T.A.Ş. (EKİTAŞ) kurularak faaliyete geçirilmiş, bu gelişmenin ardından 27.08.1937 tarihinde Kozlu Kömür İşletmesi (Kömür-İş) de, EKİTAŞ ın bir kuruluşu haline gelmiştir. 30.05.1940 tarihinde 3867 sayılı Kömür Havzasındaki Ocakların Devletçe İşletilmesi Yasası çıkarılmış, bu yasanın ardından 15.10.1940 tarihli Ereğli Kömür Havzasının Devletçe İşletilmesine Dair Kararname ile bütün imtiyazlar, imal ruhsatları ve özel ocaklar EKİTAŞ'a devredilmiştir. Etibank Yönetim Kurulu nun 23.10.1943 tarih ve 275/8 sayılı kararı ile de EKİTAŞ, Ereğli Kömürleri İşletmesi Müessesesi (EKİ) haline dönüştürülmüş, bu düzenlemeler sırasında Kozlu Bölgesi de, artı kotlar ile -200 kotu arasında 1940 öncesinden kalma tesislerle, dağınık bölümler halinde 4 ayrı işletme bölümü ile yeniden teşkilatlandırılmıştır. Etibank ın EKİ Müessesesi tarafından işletilen ocaklar 22.05.1957 tarihinde kabul edilen ve 31.05.1957 tarihinde yayınlanan 6974 Sayılı Kanunla kurulan Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu na (TKİ) devredilmiştir. -200/-300 kotları arasında mevcut bulunan 24 milyon ton rezervin önemli bir kısmının üretiminin 1965 yılına kadar tamamlanmasıyla 1965 den sonra rezerv sahası yetersizliği ile karşılaşılmış, programlanan üretimin gerçekleştirilmesi için İhsaniye ve İncirharmanı bölümlerinde -300 katından desandrilerle -360 kotuna inilmiş, bu şekilde oluşturulan -360 ara katı ile yeni rezerv sahaları hazırlanmıştır. 1960 yılında başlatılan -425 kat hazırlıkları kapsamında projelendirilen 22 km lik galerinin 13 km si ancak 1970 yılı sonuna doğru tamamlanabilmiştir. KİT lerin yeniden düzenlenmesi kapsamında çıkarılan 10.10.1983 tarih ve 96 sayılı KHK ile Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) kurulmuş, Havzadaki taşkömürü rezervinin işletilmesi hakkı tüm hukuku ile TTK ya verilmiştir. TTK Yönetim Kurulu nun 28.11.1985 tarih ve 442 sayılı kararı ile 01.01.1986 tarihi itibarıyla Kozlu Bölgesi Müessese haline getirilmiştir. TTK Yönetim Kurulu nun 10.09.1991 tarih ve 240 sayılı kararı ile yürürlüğe giren Müesseselerin Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları Yönetmeliği nin 6. maddesinde Müessesenin amaç ve faaliyet konuları; TTK Ana Statüsünde belirtilen amaç ve faaliyetler doğrultusunda her türlü arama, etüt, plan, proje ve programlar yapmak, uygulama stratejilerini belirlemek, sınai ve sosyal tesis kurmak ve işletmek suretiyle taşkömürü üretimini gerçekleştirmektir şeklinde belirlenmiştir. Müessesenin Yeni Kuyu ve ihraç tesisleri 1992 yılında tamamlanmış, fakat - 560 kat hazırlıklarına devam edilirken 263 işçinin hayatını kaybettiği Kozlu Ocakları Gaz ve Toz Patlaması olayının yaşanması Kozlu ocaklarında sürdürülen büyümeyi engellemiş, kurtarma ve ocak açıklıklarının yeniden kazanılması çalışmaları 1995 yılına kadar sürdürülmüştür. 1995 yılından sonra da -560 katı hazırlıklarına ağırlık verilmiş olup bugün üretim ağırlıklı olarak, -485/-560 katları arasından yapılmakta, II
01.08.2004 tarihinden itibaren de özel sektörden hizmet alımı yöntemiyle başlatılan - 560 ve -630 katı hazırlıklarına halen devam edilmektedir. Geçmiş yıllarda gerekli yatırımlar yapılamadığından müessesenin hazır rezervi yıldan yıla azalmıştır. 1999 yılında 7,1 milyon ton a çıkarılan hazır rezerv, 2008 yılı sonunda 3,0 milyon ton a, 2010 yılı sonunda ise 2,3 milyon ton a inmiştir. Müessesenin son 5 yıla ilişkin toplu bilgileri aşağıdaki çizelgede sunulmuştur. III
Toplu bilgiler Ölçü 2007 2008 2009 2010 2011 Artış Son iki veya azalış yıl farkı % Sermaye Bin TL 650.000 750.000 850.000 930.000 1.080.000 150.000 16,1 Ödenmiş sermaye Bin TL 610.000 720.000 795.000 890.000 1.065.000 175.000 19,7 Öz kaynaklar Bin TL - 12.773 - - 81.849 81.849 Yabancı kaynaklar Bin TL 74.504 59.077 82.756 94.421 17.057 (77.364) (81,9) Yabancı kaynaklara sirayet eden zarar Bin TL 14.788 - (3.242) (1.818) 1.818 (100) Finansman giderleri Bin TL - - - - - - - Maddi duran varlıklar (edinme değeri) Bin TL 120.017 131.017 136.180 152.168 164.009 11.841 7,8 Maddi duran varlıklar (birikmiş amortismanı) Bin TL 68.484 71.542 75.109 79.604 85.295 5.691 7,1 Yatırımlar için yapılan nakdi ödemeler Bin TL 3.801 11.641 10.805 16.554 12.321 (4.233) (25,6) Yatırımların gerçekleşme oranı (nakdi) % 94 109 91 90 78 (12) (13,2) Tüm alım tutarı(hizmet alımları dahil) Bin TL 11.532 16.231 17.867 20.811 19.894 (917) (4,4) Üretim miktarı (satılabilir kömür) Bin ton 362 345 395 418 407 (11) (2,6) Tüm üretim tutarı (üretim maliyeti) Bin TL 93.030 93.414 119.761 126.260 132.822 6.562 5,2 Üretim verimliliği (veya randıman) Kg/Yev 907 956 844 891 910 19 21 Satış miktarı : -Mües. üretimi kömür Bin ton 378 341 384 414 401 (13) (3,1) -Emtia kömür Bin ton - - - - Net satış tutarı Bin TL 36.960 40.754 54.673 60.735 73.995 13.260 21,8 Stoklar: -İlk madde ve malzeme Bin TL 2.654 4.551 4.086 6.886 7.567 681 9,9 -Yarı mamuler Bin TL - - - - - - -Mamuller Bin TL 474-949 - - - - -Ticari mallar Bin TL - - - - - - - -Diğer stoklar Bin TL 297 517 - - - - - Memur (ortalama) Kişi 26 24 23 23 24 1 4,3 Sözleşmeli (ortalama) Kişi 214 204 196 190 185 (5) (2,6) İşçi (ortalama) Kişi 1.906 1.749 2.136 2.241 2.146 (95) (4,2) Personel için yapılan tüm giderler Bin TL 88.239 88.520 101.045 107.093 118.983 11.890 11,1 Cari yıla ilişkin: -Memurlar için yapılan giderler Bin TL 817 839 849 904 1.102 198 21,9 -Memur başına aylık ortalama gider TL 2.620 2.800 3.189 3.597 3.826 229 6,4 -Sözleşmeliler için yapılan giderler Bin TL 6.103 6.437 6.829 7.015 7.824 809 11,5 -Sözleşmeli başına aylık ortalama gider TL 2.376 2.604 3.036 3.154 3.524 370 11,7 -İşçiler için yapılan giderler Bin TL 77.098 72.844 93.367 99.174 105.193 6.019 6,1 -İşçi başına aylık ortalama gider TL 3.553 3.470 3.859 3.947 4.273 326 8,3 Dönem kârına ilişkin vergi ve diğer yasal yük. Bin TL - - - - - - - Tahakkuk eden vergiler Bin TL 575 1.341 3.490 3.298 6.971 3.673 111,4 GSYİH'ya katkı (üretici fiyatlarıyla) Bin TL 3.082 11.944 24.363 25.868 38.955 13.087 50,6 GSYİH'ya katkı (alıcı fiyatlarıyla) Bin TL 3.492 13.285 27.853 29.166 45.926 16.760 57,5 GSMH'ya katkı (alıcı fiyatlarıyla) Bin TL 3.492 13.285 27.853 29.166 45.926 16.760 57,5 Faaliyet kârlılığı (öz kaynaklar yönünden) % - - - - - - - Mali kârlılık (öz kaynaklar yönünden) % - - - - - - - Ekonomik kârlılık % - - - - - - - Zararlılık (öz kaynak yitirilişi) % - - - - - - - Faaliyet karı veya zararı Bin TL (84.771) (74.421) (83.791) (89.360) (85.165) 4.195 (4,7) Dönem karı veya zararı Bin TL (92.710) (82.440) (91.015) (93.575) (91.333) 2.242 (2,4) Bilanço karı veya zararı Bin TL (624.788) (707.228) (798.242) (891.817) (983.150) (91.333) 10,2 IV
KİT lerin yeniden düzenlenmesi kapsamında çıkarılan 10.10.1983 tarih ve 96 sayılı KHK ile Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) kurulmuş, havzadaki taşkömürü rezervinin işletilmesi hakkı tüm hukuku ile TTK ya verilmiştir. TTK Yönetim Kurulunun 28.11.1985 tarih ve 442 sayılı kararı ile 01.01.1986 tarihi itibarıyla Kozlu Bölgesi Müessese haline getirilmiştir. Müessesenin esas sermayesi 2011 yılı sonu itibarıyla 1.080 milyon TL olup 1.065 milyon TL si ödenmiştir. Müessese ihtiyacı olan kaynağı yaratamadığı için finansman ihtiyacının önemli bir kısmı sermaye artışı ile Hazine tarafından karşılanmaktadır. Üretim maliyetlerinin yüksek gerçekleşmesi ve satışların devamlı zararla sonuçlanması, sermaye ihtiyacını her yıl artırmaktadır. Bunun azalması için üretim miktarının artırılarak üretim maliyetinin düşürülmesi gerekmektedir. Zonguldak Havzasındaki ocaklarda derin yeraltı madenciliği ile yapılan üretimin; verimliliği düşük, birim maliyeti yüksek olmaktadır. Buna karşılık taşkömürünün yurtiçi satış fiyatı, büyük rezervlere sahip ülkelerde açık işletmelerden düşük maliyetle üretilen kömürlerin ithal maliyetine göre belirlendiğinden buna göre tespit edilen TTK satış fiyatları ticari maliyete göre düşük düzeyde kalmakta, satışlar zararla sonuçlanmaktadır. Müessesede 2011 faaliyet döneminde, satılabilir kömür üretimi geçen yıla göre %2,6 oranında 11 bin ton eksiği ile 407 bin ton olarak gerçekleşmiş, bu miktarın 401 bin tonu satılmış, karşılığında 73,9 milyon TL net satış hasılatı sağlanmıştır. Net satış hasılatı toplamı, toplam personel giderleri tutarı 119,0 milyon liranın %61,1 ini karşılayabilmiştir. Müessesede ortalama personel sayısı 24 ü memur, 185 i sözleşmeli ve 2.146 sı işçi olmak üzere 2.359 kişidir. 2011 yılı sonu itibarıyla toplam 2.119 işçinin %87,5 oranında 1.854 ü yeraltında, %12,5 oranında 265 kişisi de yerüstünde çalışmaktadır. Deniz altında da taşkömürü üretimi yapan Müessesenin faaliyet alanında 67 milyon ton görünür olmak üzere toplam 157 milyon ton jeolojik koklaşabilir kömür rezervi bulunmaktadır. Bu rezervin, 48 milyon tonu mümkün, 40 milyon tonu muhtemel, 67 milyon tonu görünür, 2 milyon tonu da hazır rezerv miktarına aittir. Taşkömürü havzasının jeolojik yapısı nedeniyle ocaklarda tam mekanizasyon uygulanamamakta, üretim insan gücü ağırlıklı sürdürülmektedir. Geçmiş yıllarda yapılan toplu iş sözleşmeleri ile uygulanan yüksek oranlı seyyanen zamlarla Kurumda işgücü maliyeti yükselmiş, sonraki işçi alımlarında işçi ücretleri düşürülmüş ise de birim üretim maliyeti içindeki işçi ücretlerinin oranı %61 seviyesini korumaktadır. 2008 yılında 345 bin ton olan satılabilir kömür üretim miktarı da 2009 yılında 395 bin tona, 2010 yılında 418 bin tona yükselmiş, 2011 yılında da 11 bin ton eksiği ile 407 bin ton olmuştur. Bu üretim azalışına, tamamen insan gücüne dayalı üretim yapılan müessesede yeraltı işçilik randımanının düşük gerçekleşmesi ve Karadon Müessesesinde meydana gelen grizu patlaması nedeniyle oluşan iş kaybı ve psikolojik etkenler başlıca neden olmuştur. 2009 yılında yeni alınan işçilerin tecrübe kazanmaları ile artması hedeflenen işgücü verimlilikleriyle üretimin daha da artırılması mümkün V
görülmekle birlikte, mazeretsiz işe gelmeme ve doktor vizitesine çıkma sayılarındaki artışın endişe verici boyutlara ulaştığı görülmektedir. Diğer yandan, süren emekliliklerle yeniden azalma trendine giren işçi sayısının belirli bir seviyede tutulmasını sağlamak üzere her yıl azalan oranda işçi alımının yapılması zorunluluk arz etmektedir. Türkiye tüketimine göre, yurtiçi üretim miktarı düşük düzeyde bulunduğundan Türkiye nin taşkömürü ihtiyacının önemli bir bölümü ithalat yoluyla karşılanmaktadır. İthal kömür maliyetlerine göre belirlenen yurtiçi satış fiyatları ile elde edilen hasılat üretim maliyetlerini karşılamaktan çok uzaktır. Son dönemde Dünya Metalürjik Taşkömürü fiyatlarındaki artışın sağlayacağı satış hasılatı artışına rağmen üretim maliyetlerinin düşürülememesi sonucu dönem zararlarının önüne geçilemeyeceği tahmin edilmektedir. Kuruluşun diğer Müesseselerinde de olduğu gibi Müessese giderlerinin büyük bir kısmı sabit giderlerden oluşmaktadır. Bu nedenle üretim miktarı düşük düzeyde kaldıkça sabit giderlerden üretimin ton başına düşen pay yükselmekte, birim maliyetler artmakta ve sabit giderler zarara dönüşmekte, satış fiyatları da aynı oranda artmadığından ton başına zarar yükselmektedir. Türkiye için vazgeçilmez olan yüksek kalorili ve koklaşabilir özelliğe sahip bu kömürlerin üretiminin arttırılarak sürdürülebilmesi için başlamış olan hazırlık yatırımlarının aksatılmadan zamanında tamamlanarak hazır rezervin yeterli miktara çıkarılması, daha verimli iş gücüyle daha kaliteli (düşük küllü) ve daha fazla miktarda üretimin yapılmasıyla satış miktarının artırılarak satılabilir kömür birim maliyetinin ve bilanço zararının azaltılmasına çalışılması gerekmektedir. Öneriler : 1- Elde edilen satış hasılatının işçi ücretlerini dahi karşılayamadığı, Müessesenin sürekli olarak zarar ettiği ve birikmiş zararların büyük tutarlara ulaştığı göz önüne alınarak, dönem zararlarının önlenebilmesi için üretim miktarlarının artırılması ve birim üretim maliyetlerinin düşürülmesi yönünde etkin önlemler alınması (Sayfa : 110-112, 117-119-126), 2- Müessesede işgücü verimliliklerinin artırılması ve işyeri disiplininin sağlanması amacıyla; - İzinsiz ve mazeretsiz işe gelmemeyi, olağan olamayacak şekilde hastane izni kullanmayı alışkanlık haline getiren, disiplinsiz hareket eden, iş amirlerine ve arkadaşlarına karşı uygunsuz ve fiili davranışlarda bulunan, işyeri moralini ve disiplinini bozarak üretimi aksatan işçilere 4857 Sayılı İş Kanunu nun ilgili hükümlerinin tavizsiz uygulanması konusunda Kurum yöneticileri tarafından gerekli kararlılığın gösterilmesi, - Personel Devam Kontrol Sisteminin anlamı ve önemi açısından PDKS uygulamalarına ilişkin olarak TTK Genel Müdürlüğünce çıkarılan Genelge ve Talimatların titizlikle uygulanması ile Müessese çalışanlarının ikaz edilerek bu hükümlere uymalarının sağlanması, VI
- PDKS kayıtları, lambahane kayıtları ile kamera görüntülerinin silsile halinde ilgili birim amirlerince aylık olarak kontrol edilerek vergi kayıplarına ve kamu zararına yol açan haksız ödemelerin önüne geçilmesi, - 4857 sayılı İş Kanunu ve 27.11.2010 tarih ve 27768 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliğinin ilgili maddeleri gereğince, en kısa sürede İş Sağlığı Güvenlik Birimi oluşturmak üzere bir veya birden fazla işyeri hekimi ile diğer sağlık personelinin temin edilmesi için Genel Müdürlük nezdinde girişimlerde bulunulması (Sayfa : 58-67, 104) 3- Ana üretim birimi olan lavvarlarda hizmet alımı konusunda oluşacak risklerin üretimin durmasına, kuruluşun gayri faal duruma gelmesine yol açabileceği göz önüne alınarak, özellikli bir iş olan lavvar hizmet alımında sürenin 5 yılla sınırlı olmasından kaynaklanan sorunların ortadan kaldırılması amacıyla, ilgili mevzuatta gerekli düzenlemenin yapılabilmesi için biran önce yetkili merciler nezdinde girişimde bulunulması, (Sayfa : 30-31,96) 4- Kozlu Müessesesinin üretim faaliyetlerinin program hedefleri doğrultusunda kesintisiz olarak sürdürülmesinde büyük önemi olan II. Kısım Galeri İhalesi kapsamında ihale edilen işle ilgili olarak yüklenici firmanın, Kurumla imzaladığı sözleşme ve şartnameler doğrultusunda yapılan işin, istenilen kalitede ve süresi içinde bitirilmesi ile iş güvenliği ve işçi sağlığına ilişkin mevzuat hükümlerine titizlikle uyması konusunda uyarılması, firma işyerlerinin, iş güvenliği ve işçi sağlığı hususları ile yapılan imalatların kalitesi yönünden daha sık denetlenmesi, tespit edilen noksan ve kusurlu işlerin öncelikle tamamlattırılması, gerektiğinde sözleşme ve eki şartnameler ile ilgili mevzuat hükümleri doğrultusunda sözleşmenin feshi de dahil işlem yapılması (Sayfa : 76-84), 5- Raporun ilgili bölümlerinde yer alan ve Ek 12 de listelenen diğer öneri ve tavsiyelerinde yerine getirilmesi. Sonuç: Kozlu Taşkömürü İşletme Müessesinin 2011 yılı bilançosu ve 91.332.679,72 Türk Lirası dönem zararı ile kapanan gelir tablosu tasvibe sunulur. VII
A-Mevzuat : II. İDARİ BÜNYE Kamu İktisadi Teşekkülleri ve Kamu İktisadi Kuruluşları Hakkında 11.04.1983 tarih ve 60 sayılı KHK ile; Ereğli Kömürleri İşletme Müessesesi yerine (EKİ) Armutçuk, Kozlu, Üzülmez, Karadon ve Amasra Taşkömürü İşletme Müesseselerini bünyesinde toplayan Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) kurulmuştur. 11.04.1983 tarih ve 60 sayılı Kamu İktisadi Teşekkülleri ve Kamu İktisadi Kuruluşları Hakkında KHK, 22.10.1983 tarihli 18199 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 19.10.1983 tarih ve 2929 sayılı Kanunla değiştirilmiştir. Kamu İktisadi Teşekkülleri ve Kamu İktisadi Kuruluşları hakkında 2929 sayılı Kanunla yapılan düzenlemeden sonra 28.10.1983 tarihli 18205 sayılı Resmi Gazete de Türkiye Taşkömürü Kurumunun Kuruluşu Hakkında 10.10.1983 tarih ve 96 sayılı KHK yayımlanmıştır. Türkiye Taşkömürü Kurumunun, kuruluşu Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin 28.12.1983 tarih ve 912 sayılı nüshasında tescil ve ilanı yapılarak tamamlanmıştır. Kamu İktisadi Teşekkülleri ve Kamu İktisadi Kuruluşları 18.06.1984 tarihli 18435 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında KHK ile yeniden düzenlenmiş ve 2929 sayılı Kanun yürürlükten kaldırılmıştır. 233 sayılı KHK gereğince hazırlanan, Ekonomik İşler Yüksek Koordinasyon Kurulu tarafından kabul edilen Türkiye Taşkömürü Kurumu Ana Statüsü de 11.12.1984 tarihli 18602 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe konmuştur. Kozlu Taşkömürü İşletme Müessesesi ise; Türkiye Taşkömürü Kurumunun 28.11.1985 tarih ve 444 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile Zonguldak Taşkömürü İşletme Müessesesine bağlı olarak faaliyette bulunan Kozlu Bölge Müdürlüğünün 01.01.1986 tarihinden itibaren Müessese haline dönüştürülmesi ile kurulmuş, buna ait karar Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin 26.12.1985 tarih ve 1417 sayılı nüshasında yayımlanarak Kozlu Taşkömürü İşletme Müessesesi tüzel kişilik kazanmıştır. Kamu İktisadi Teşekkülleri ve Kamu İktisadi Kuruluşlarının 233 sayılı KHK çerçevesinde kuruluşlarının tamamlanması ve Ana Statülerinin Resmi Gazete de yayımlanmasından sonra 20.05.1991 tarihli 20876 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 15.05.1991 tarih ve 3743 sayılı Kanunla diğer kuruluşlar yanında Türkiye Taşkömürü Kurumu Kuruluşu Hakkında 28.10.1983 tarih ve 96 sayılı KHK de yürürlükten kaldırılmıştır. 1
Türkiye Taşkömürü Kurumu 233 sayılı KHK ve Türkiye Taşkömürü Kurumu Ana Statüsü hükümlerine göre faaliyetini sürdürmektedir. TTK Yönetim Kurulunun 01.09.1994 tarih ve 231 sayılı kararı ile; Amasra ve Armutçuk Müesseselerinin İşletme haline döndürülerek, Amasra İşletmesinin Üzülmez Taşkömürü İşletme Müessese Müdürlüğüne, Armutçuk İşletmesinin Karadon Taşkömürü İşletme Müessesesine bağlanmasına karar verilmiştir. Daha sonra TTK Yönetim Kurulunun 21.11.1996 tarih ve 267 sayılı kararı ile; Armutçuk İşletmesi Karadon Müessesesinden alınarak, Kozlu Taşkömürü İşletme Müessesesi Müdürlüğüne bağlanmıştır. TTK Yönetim Kurulunun 24.09.1997 tarih ve 192 sayılı kararı ile; Armutçuk İşletmesinin Kozlu Taşkömürü İşletme Müessese Müdürlüğü bağlantısına son verilerek, Armutçuk Taşkömürü İşletmesi tekrar Müessese haline getirilmiştir. TTK Yönetim Kurulunun 10.09.1991 tarih ve 240 sayılı kararı ile yürürlüğe giren Müesseselerin Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları Yönetmeliği nin 6 ncı maddesinde Müessesenin amaç ve faaliyet konuları; TTK ana statüsünde belirtilen amaç ve faaliyetler doğrultusunda her türlü arama, etüt, plan, proje ve programlar yapmak, uygulama stratejilerini belirlemek, sınai ve sosyal tesisler kurmak ve işletmek suretiyle, taşkömürü üretimini gerçekleştirmektir. şeklinde belirlenmiş ve müessesenin faaliyetleri esas olarak kömür üretimi ile sınırlandırılmıştır. Yapılan bu düzenlemeye istinaden; üretilen kömürün satış işlemleri genel müdürlükçe yürütüldüğü gibi, müessesenin bir çok alım işi, işlerin üçüncü kişilere yaptırılması, inşaat ihaleleri, kömür ocağı yatırımı gibi işleri de genel müdürlükçe ihale edilmekte ve yürütülmektedir. Kozlu Taşkömürü İşletme Müessesesi; 3346 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile Fonlarının TBMM ince Denetlenmesinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ve 8065 sayılı Sayıştay Kanunu nun denetime tabi olup, 233 sayılı KHK de saklı tutulan hususlar dışında özel hukuk hükümlerine göre faaliyetini sürdürmektedir. B-Teşkilat: 1-Teşkilatın yapısı: Kozlu Taşkömürü İşletme Müessese Müdürlüğünün teşkilat yapısı; 233 sayılı KHK gereğince hazırlanan 11.12.1984 tarihli 18602 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Türkiye Taşkömürü Kurumu Ana Statüsü ile düzenlenmiş olup, TTK Yönetim Kurulu nun 10.09.1991 tarih ve 240 sayılı kararı ile kabul edilen Türkiye Taşkömürü Kurumu Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları Yönetmeliği ne göre, Yönetim Komitesi; Müessese Müdürü, üretim, etüd-tesis, idari ve elektro-mekanikten sorumlu 4 müessese müdür yardımcısı ve bunlara bağlı servis müdürlükleri ve 2
şeflikleri ile yönetim komitesine bağlı özel büro şefliği ve doğrudan müessese müdürüne bağlı sivil savunma amir ve uzmanlığı birimlerinden oluşmuştur. 10.09.1991 tarihi ve 240 sayılı TTK Yönetim Kurulu Kararı ile kabul edilen Türkiye Taşkömürü Kurumu Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları Yönetmeliği nde muhtelif Yönetim Kurulu Kararları ile değişiklik yapılmış, söz konusu Yönetmelik TTK Yönetim Kurulu nun 03.03.2008 tarih ve 49 sayılı kararı ile yürürlükten kaldırılarak yerine Türkiye Taşkömürü Kurumu Teşkilat Yapısı, Görev ve Çalışma Esasları Yönergesi yürürlüğe konmuştur. Kozlu Taşkömürü İşletme Müessesesi teşkilat şemasında; TTK Yönetim Kurulunun 23.01.2009 tarih ve 23 sayılı kararı ile; 26.11.2008 tarihli 27066 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan TTK Merkez ve Müesseselerinde yapılan kadro ihdas-iptal kararına uygun olarak kadroların Genel Müdürlük ve Müesseselere dağıtımı yapılmış, ayrıca organizasyon şemasındaki ilgili birimlere atamaları yapılmıştır. Müessesenin teşkilat şeması rapor ekinde (EK:1) yer verilmiştir. 2-Karar organı : 233 sayılı KHK ve TTK Ana Statüsüne göre; Müessesenin karar organı Yönetim Komitesidir. 233 sayılı KHK nin 18 inci maddesine göre Yönetim Komitesi bir başkan dört üyeden oluşmakta olup Yönetim Komitesinin üyeleri Müessesenin üst seviyedeki yöneticileri arasından, TTK Yönetim Kurulunca atanmaktadır. 03.03.2008 tarih ve 49 sayılı TTK Yönetim Kurulu kararı ile yürürlüğe konulan Türkiye Taşkömürü Kurumu Teşkilat Yapısı, Görev ve Çalışma Esasları Yönergesi ne göre; Yönetim Komitesi, TTK Genel Müdürlüğü tarafından tespit edilen esaslara, işletme bütçesi ve programlara uygun olarak verimlilik ve karlılık ilkeleri doğrultusunda müessesenin yönetimini sağlayacak kararları almakla görevli ve yetkili bulunmaktadır. Kozlu Taşkömürü İşletme Müessese Müdürlüğü Yönetim Komitesi başkan ve üyeleri raporun giriş bölümünde yer almaktadır. Yönetim Komitesi üyeleri Müessese Müdürü ve müdür yardımcılarından oluşmaktadır. 2011 yılında bir Yönetim Komitesi üyesi, müessese müdür yardımcısı başka bir göreve atanması nedeniyle ayrılmış, onun yerine TTK Yönetim Kurulunun 14.12.2011 tarih ve 428 sayılı kararı ile yeni müessese müdür yardımcısı atanmış, aynı kişi Yönetim Komitesinde görev almıştır. Denetim tarihi itibarıyla Yönetim Komitesinde boş üyelik bulunmamaktadır. 3
Yönetim Komitesi 2011 yılında 33 toplantı yapmış, çeşitli konularda 51 karar almıştır. 3-Yürütme organı : 233 sayılı KHK nin 17 nci maddesi, TTK Ana Statüsünün 13 üncü maddesine göre; müessesenin yetkili ve sorumlu yürütme organı müessese müdürlüğüdür. Müessese Müdürlüğü; müessese müdürü üretim, etüt-tesis, idari, elektromekanikten sorumlu 4 müessese müdür yardımcısı ile birlikte yürütme organını oluşturmakta, müessese müdürü ve müessese müdür yardımcılarına bağlı; işletme müdürlükleri, şube müdürlükleri ve başmühendislikler bulunmaktadır. 03.03.2008 tarih ve 49 sayılı TTK Yönetim Kurulu kararı ile yürürlüğe konulan Türkiye Taşkömürü Kurumu Teşkilat Yapısı, Görev ve Çalışma Esasları Yönergesi Müessese Müdürünü; TTK Ana Statüsünde belirlenen amaç ve faaliyetler ile Genel Müdürlüğün öngördüğü programlar çerçevesinde, Müessesenin çalışma politikasını belirlemek, organize etmek, zorunlu kaynakları sağlamak ve ilgili birimlere tahsis ederek denetlemek, planlanan hedeflere ulaşmak için Müessesenin yeraltı ve yerüstü faaliyetlerini organize etmek, her türlü arama, etüt, plan, proje ve programların yapılmasını ve uygulamasını sağlamakla görevlendirmiştir. Müessese müdürü; müesseseyi kanun, tüzük ve yönetmelik hükümleri ile TTK Yönetim Kurulu ve Müessese Yönetim Komitesi kararları doğrultusunda yönetmekle görevli olup, idare ve yargı mercilerine ve üçüncü kişilere karşı müesseseyi temsil etmektedir. Müessese müdürü, müdür yardımcıları, işletme müdürleri, şube müdürleri ve başmühendisler başta olmak üzere personel atamaları TTK Yönetim Kurulu kararıyla gerçekleştirilmektedir. Kozlu Müessese Müdürlüğünde TTK Yönetim Kurulu Kararı ile yapılan diğer atamalara raporun C-Personel Durumu bölümünde yer verilmiştir. - Hukuk servisi: Müessesenin hukuk işleri; genel müdürlük merkezinden yürütülmektedir. 12.01.2004 tarih 25344 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan TTK kadro ihdasiptaline ilişkin 05.01.2004 tarih ve 2004/6705 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına istinaden, TTK Yönetim Kurulunun 17.03.2004 tarih ve 50 sayılı kararı ile, 31 hukuk personeli kadrosu, genel müdürlük merkezinden müesseselere aktarılmış ve bu kadrolara naklen atamalar gerçekleştirilmiştir. Ancak Kozlu Müessesesine atanan 1 hukuk müşaviri, 2 avukat ve 1 şef ve 5 memur olmak üzere toplam 9 personel 4
müessesede göreve başlatılmamış, Genel Müdürlükte istihdam edilmiştir. Bu nedenle müessesenin hukuk işlerinin genel müdürlükçe yürütülmesine devam edilmiştir. 26.11.2008 tarihli 27066 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 27.10.2008 tarih ve 2008/14269 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile TTK Genel Müdürlük ve Müesseselerinde yapılan kadro iptal ve ihdas işlemleri sonucunda Müesseselerin Hukuk Müşavirliği birimler iptal edilerek Genel Müdürlük Hukuk Müşavirliği bünyesine alınmıştır. 23.01.2009 tarih ve 23 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile Kozlu Müessese Müdürlüğü kadrosunda olup Genel Müdürlük Hukuk Müşavirliğinde çalışan, 1 Hukuk Müşaviri, 2 avukat, 1 şef ve 2 memurun Genel Müdürlük Hukuk Müşavirliği emrine atamaları yapılmıştır. Müessese aleyhine açılan davalar genellikle, iş kazaları, maluliyet, meslek hastalıkları ve kıdem tazminatlarıyla ilgili iş davalarıdır. Bu davalar Genel Müdürlük Hukuk Müşavirliğince takip edilmektedir. Müessesenin leyh ve aleyhine açılan davalara Genel Müdürlük denetim raporunda yer verilmiştir. - Teftiş ve kontrol servisleri: Müessesenin teftiş işlemleri; TTK Teftiş Kurulu Yönetmeliğine göre Kurum Teftiş Kurulu Başkanlığınca yürütülmektedir. Müessesenin 2011 yılı teftiş programı 29.12.2010 tarih ve 638 sayılı Genel Müdür onayı ile yürürlüğe girmiştir. 2011 yılında Kozlu Taşkömürü İşletme Müessese Müdürlüğünün 2010 yılı işlem ve faaliyetleri hakkında 11 sayılı 10.05.2011 tarihinde düzenlenen Cevaplı Teftiş Raporunda gerekli öneri ve tavsiyelerde bulunulmuştur. Ayrıca; Fen Tetkik ve Verimlilik Daire Başkanlığınca denetlemede tespit edilen hususlarla ilgili Denetim Raporu hazırlanmıştır. C- Personel durumu : 1-Personel kadroları ve personele ilişkin işlemler : Müessesenin 2011 yılı kadroları TTK Yönetim Kurulunun 30.12.2010 tarih ve 393 sayılı kararı kabul edilmiştir. Müessesenin 2011 yılı personel kadroları ile dönem içinde çalışan ortalama personel ve dönem sonu personeli 2010 yılı ile mukayeseli olarak aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. 5
2010 2011 Çalışan personel Norm Program Çalışan personel Personel Yıl kadro kadro Yıl Ortalama Ortalama sonu sonu kişi kişi sayı sayı kişi Kişi A - Memurlar: Genel idare hizmetleri 23 23 30 24 24 Toplam (A) 23 23 30 24 24 B - Sözleşmeliler: 399 Sayılı KHK'ye göre çalışanlar 190 187 289 185 191 Toplam (B) 190 187 289 185 191 C - İşçiler: 1-Sürekli işçiler: 2.241 2.205 2.165 2.146 2.119 2-Gündelikçiler (saat ücretliler) Toplam (C) 2.241 2.205 2.165 2.146 2.119 Genel toplam (A+B+C) 2.454 2.415 2.484 2.355 2.334 TTK Genel Müdürlüğü ve Müesseselerin personel kadroları, 399 sayılı KHK ile bu KHK de değişiklik yapan 3771 sayılı Kanun gereği Bakanlar Kurulu nca hazırlanan kararname eki I ve II sayılı cetveller ile tespit edilmektedir. Genel Müdürlük kadro ihdas ve iptalleri denetim dönemi içinde 27.09.2011 tarihli 28067 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 22.08.2011 tarih ve 2010/1009 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla kabul edilmiş olan ihdas ve iptallerden; I sayılı listede yer alan kadrolardan merkezde 1. derecede 8 adet müfettiş yardımcısı kadrosu iptal edilmiş, 5. derecede 8 adet müfettiş yardımcısı kadrosu ihdas edilmiştir. II. sayılı listede yer alan merkezdeki 5 adet koruma ve güvenlik görevlisi kadro iptal edilmiş, 10 adet bilgisayar işletmeni ve 1 adet sağlık memuru kadrosu ihdas edilmiştir. II. sayılı listede yer alan taşrada; 5 adet koruma ve güvenlik görevlis, 6 adet tekniker, 5 adet hemşire kadrosu olmak üzere 16 adet kadro iptal edilmiş, 10 adet bilgisayar işletmeni kadrosu ihdas edilmiştir. İhdas ve iptali yapılan kadrolar 10.10.2011 tarih ve 351 sayılı TTK Yönetim Kurulu Kararıyla Genel Müdürlük ve Müesseselere dağıtılmıştır. 22.08.2011 tarih ve 2011/2180 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla gerçekleştirilen, kadro ihdas ve iptalleri sonunda Müesseselerdeki kadrolara 6
ihtiyaçlarına göre dağıtım yapılmıştır. Kozlu TİM e de; 2 adet bilgisayar işletmeni, kadrolarına atama yapılmıştır. Yapılan bu düzenleme sonucunda Kozlu Müessesesine ait herhangi bir kadro iptali yapılmamıştır. 2011 yılında, Müessesenin, 30 memur, 289 sözleşmeli memur, 2.165 işçi statüsünde olmak üzere 2.484 program kadrosu bulunmaktadır. 2010 yılı sonu itibarıyla müessesede 23 memur, 187 sözleşmeli memur, 2.205 işçi olmak üzere toplam 2.415 kişi çalışırken, 2011 yılında toplam 2.484 personel kadrosuna karşılık 24 memur, 185 sözleşmeli 2.119 işçi olmak üzere Müessesede toplam 2.334 kişi çalışmıştır. 2011 yılında bir önceki yıla göre çalışan personel sayısında %3,3 oranında 81 kişi azalış olmuştur. İşçilerde 86 kişi azalırken, sözleşmelilerde yılsonu itibariyle 4 kişi artış olmuştur. 2011 yılında müessese kadrosunda bulunan 2 maden mühendisi, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığında görevli bulunmaktadır. Önemli ölçüde zarar eden bir kurumun, kadrosunda kalan ve ücretini bu kuruluştan alan, ancak kuruluşa herhangi bir katkısı olmayan bu personele ödenen ücretler kurumun zararını arttırdığı gibi aynı zamanda kuruluşların bütçe ayrılığı prensibine ve Bakanlıkların kuruluş kanununa aykırı bulunmaktadır. 1996-1998 yılından bu yana; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığında görevli olan personelin istihdam şeklinin Bakanlığın kuruluş yasasına aykırı olması ve kuruluşa herhangi bir yararı olmaması, sadece zarar eden kuruluşun giderlerini artırdığı dikkate alınarak bu personelin kuruluşa iadesinin sağlanması veya kadroları ile birlikte Bakanlığa devrinin gerçekleştirilmesi önerilir. Önceki yıl denetim raporunda işaret edilen, müessese kadrosunda olup aktif görevde bulunmayan 6 başuzman, 1 uzman ve 1 şefin görev yaptığı görülmüştür. Geçmiş dönemlerde Kurumun muhtelif üst birimlerinde görev yapan söz konusu başuzmanların bilgi birikiminden yararlanılması uygun olacaktır. Denetim dönemi içinde Müessese kadrosunda bulunan koruma güvenlik amirliğine, yardımcısının vekâlet ettikleri görülmüştür. Vekâleten yürütülen görevlere asaleten atamaların yapılması iş veriminin artması bakımından yararlı olacaktır. Personelin müessese içinde servislere dağılımı ve yıllık hareketlerini gösterir çizelge rapor ekinde (EK:2) yer almıştır. Memur statüsünde çalışan personelin özlük hakları; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 399 sayılı KHK, sosyal hakları ise 5434 sayılı T.C Emekli Sandığı Kanununa tabi bulunmaktadır. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 233 ve 399 sayılı KHK lere tabi olan personel ile 2495 sayılı Bazı Kurum ve Kuruluşların Korunması ve Güvenliklerinin 7
Sağlanması Hakkında Kanun ve buna ait yönetmeliğe tabi olanların; hizmete alınması görev ve yetkileri, nitelikleri, atanma, ilerleme, yükselme, hak ve yükümlülükleriyle diğer özlük hakları, 14.06.1995 tarihli 22313 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Türkiye Taşkömürü Kurumu Genel Müdürlüğü Personel Yönetmeliği ile düzenlenmiştir. Söz konusu personel ayrıca, TTK Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği ile TTK Genel Müdürlüğü Kadrolu ve Sözleşmeli Personel Sicil Amirleri Yönetmeliği ne tabi bulunmaktadır. TTK Personeli Atanma, Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği; 2010 yılında Başbakanlık Genelgelerine göre değiştirilmiş günün şartlarına göre revize edilmiştir. En önemlisi; personelin kendi ihtisası içinde sınava girmesi sağlanmıştır. Denetim dönemi içinde, Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği sınavı için TTK Genel Müdürlüğünün 23.11.2010 tarih ve 4356 sayılı oluru ve Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığının 07.02.2011 tarih ve 1766 sayılı izinleriyle işlemler başlatılmış ve kazananlar gerekli görevlere atanmışlardır. 2011 yılı sonu itibarıyla Müessesede 24 memur personel çalışmakta olup, yıl içinde memur sayısında; 2 kişi başka göreve atanarak ayrılmış ve 2 azalma olurken, 3 kişi naklen atanarak Müessese kadrosuna 3 kişi geçmiştir. Bundan sonra memur sayısı 24 kişi olmuştur. Memur personelin hareketini gösterir çizelge rapor ekinde (EK:3) yer almaktadır. Müessesenin Personel Müdürlüğü bünyesinde İşçi Sağlığı ve Koruma Başhekimliği bulunmaktadır. Bu birime; 1 baştabip, 1 tabip, 1 şef, 1 memur, 1 veri hazırlama ve kontrol işletmeni, 2 hemşire kadrosu verilmiş, ayrıca; işçi statüsündeki personelden 5 yeraltı sıhhiye, 8 harici sıhhiye kadrosu tahsis edilmiştir. Gerçekte olması gereken doktorlar bulunmamaktadır. Yıl içinde, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı müfettişlerince yapılan incelemelerde, bu eksiklikler için 6.892,-TL ceza kesilmiş ve 5.469,-TL de uzlaşılmıştır. Bu nedenle; doktor ve sağlık memuru eksikliğinin tamamlanması cezalı duruma düşülmemesi gerekir. Bu konuda ayrıntılı bilgi ve önerilere, Genel Müdürlük raporlarında yer verilmiştir. Sözleşmeli personelin özlük hakları 399 Sayılı KHK ye, 399 Sayılı KHK de hüküm bulunmayan hallerde Devlet Personel Başkanlığı nın görüşü alınmak kaydıyla 657 Sayılı Kanuna, sosyal hakları ise 5434 Sayılı T.C Emekli Sandığı Kanunu na ve 5510 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu na tabidir. 8
2010 yılı sonu itibarıyla Müessesede 187 sözleşmeli personel olup, 2011 yılı içinde, 3 emeklilik, 2 istifa, 4 de sair nedenlerle olmak üzere toplam 9 kişi ayrılırken, 3 naklen sözleşmeli personel atanmış, 9 açıktan tayin, 1 de göreve iade olmak üzere 13 kişi girmiştir. Bundan sonra 2011 yılı sonu itibarıyla sözleşmeli personel sayısı 191 kişi olarak gerçekleşmiştir. 2011 yılında bir önceki yıla göre sözleşmeli personel sayısında %2,1 oranında 4 kişi artış olmuştur. Sözleşmeli personelin hareketini gösterir çizelge rapor ekinde (EK:3) yer almıştır. İşçi statüsünde çalışan personelin özlük ve sosyal hakları; 4857 Sayılı İş Kanunu, 2821 Sayılı Sendikalar Kanunu, 2822 Sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu, 5510 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu hükümlerine göre yürütülmektedir. Müessesede; Kamu İşletmeleri İşveren Sendikası ile Genel Maden İşçileri Sendikası arasında imzalanan 01.01.2011-31.12.2012 tarihlerini kapsayan 24. Dönem Toplu İş Sözleşmesi yürürlükte bulunmaktadır. Müessesede 2010 yılı sonu itibarıyla; 2.150 işçi kadrosuna karşılık 2.205 kişi çalışmakta iken 2011 yılı sonu itibarıyla 2.165 işçi kadrosuna karşılık 2.119 işçi çalışmaktadır. 2011 yılında işçi sayısında bir önceki yıla göre %3,9 oranında 86 kişi azalma olmuştur. 2011 yılında yıl sonu itibarıyla çalışan 2.119 işçinin %87,5 oranında 1.854 kişisi yeraltı, %12,5 oranında 265 kişi de yerüstünde çalışmaktadır. İşçilerin işyerine dağılımı rapor ekinde yer alan çizelgede (EK:4) gösterilmiştir. 2011 yılında işçi sayısında 86 kişi azalış olurken 99 işçi işten ayrılmış, 13 kişi de yeni işe girmiştir. İşe giren işçilerin; 3 ü açıktan tayin, 6 sı naklen diğer bölgelerden, 4 ü de diğer nedenlerden girişler, işten ayrılan 99 kişinin 3 ü askerlik nedeniyle, 75 i emeklilik, 2 si ölüm, 8 i kendi isteği ile ayrılma, 2 si İş Kanunun 17 inci maddesine göre iş akdinin feshi ile, 9 u da sair nedenlerden çıkışlar oluşturmuştur. Müessesede 46 eski hükümlü, 41 özürlü işçi çalışmaktadır. Eski hükümlülerin 41 i yeraltında, 5 i yerüstünde görev yapmaktadır. İşçi hareketlerini gösteren çizelge (EK:5) rapor ekinde yer almıştır. Kurumda açıktan atamalar; Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve Bağlı Ortaklıklarının yıllık Genel Yatırım ve Finansman Programlarını belirleyen kararnamelere konulan toplu işçi alımına ilişkin özel izinle veya aynı kararnamelerle Kurumdan bir önceki yıl ayrılan işçi sayısının %10 u kadar yeni işçi alımı için Yönetim Kuruluna tanınan yetki ile yapılmaktadır. 9
Kamu İktisadi Teşebbüsleri 2011 yılı Genel Yatırım ve Finansman Programının Uygulanmasına İlişkin 12.10.2010 tarih ve 2010/967 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının eki Kararın Açıktan ve naklen atama ile ilgili 3 üncü maddesinde de aynı düzenleme yapılmıştır. TTK Yönetim Kurulunun 23.03.2011 tarih 110 sayılı kararıyla; Kurumdan 2011 yılı içerisinde 491 işçi, 88 sözleşmeli personel, 21 memur olmak üzere 600 çalışan ayrıldığından, bu miktarın %10 una tekabül eden 60 kişinin açıktan atama yoluyla alınmasına karar verilmiştir. Hazine bunun 51 i için izin vermiş ve atamaları yapılmıştır. Kozlu Müessese Müdürlüğüne 2011 yılı içerisinde bu karar kapsamında gerekli yasal işlemleri tamamlanan üretime 3, elektro-mekanik işletme müdürlüğüne 1, bilgi işleme 1, 5 adet nitelikli elemanın açıktan ataması yapılmış, 1 adet de memur alımı yapılmıştır. Ayrıca; Genel Müdürlüğe tahsis edilen 5 adet çevre mühendisinden biri ve tahsis edilen 16 adet maden teknikeri kadrosundan 8 i Kozlu Müessesesine tahsis edilmiş, 4 üne de atama yapılmıştır. 2-Personele yapılan harcamalar: 2011 yılında personele yapılan harcamalar bir önceki yıl sonuçlarıyla karşılaştırmalı olarak aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. 10
2010 2011 Harcanan Harcanan Personele yapılan harcamalar Toplam harcama Bin TL Kişi başına ayda düşen TL Ödeneğin son durumu Bin TL Esas ücretler Bin TL Ek ödemeler Bin TL Sosyal giderler Bin TL Cari yıl toplamı Bin TL Geçmiş yılla ilgili ödeme ve geri alışlar Bin TL Toplam harcama Bin TL Kişi başına ayda düşen TL A- Memurlar 993 3.597 1.155 275 643 184 1.102 0 1.102 3.826 B- Sözleşmeliler 7.193 3.154 7.895 5.587 760 1.477 7.824 0 7.824 3.524 C- İşçiler 103.456 3.847 105.000 46.194 26.936 32.063 105.193 4.864 110.057 4.273 Genel toplam (A+B+C) 111.642 114.050 52.056 28.339 33.724 114.119 4.864 118.983 Geçen yıl toplamı 106.945 102.024 45.905 25.299 29.842 101.046 5.899 106.945 Fark 4.697 5.853 6.151 1.078 1.944 6.047 (1.035) 4.697 11
2010 yılında toplam; 106.945 bin TL olan personel gideri, 2011 yılında 12.038 bin TL artarak 118.983 bin TL olmuştur. Bu tutarın 114.119 bin TL si cari yılla, 4.864 bin TL si geçmiş yılla ilgili bulunmaktadır. 2011 yılında yapılan toplam personel harcamalarının %0,9 oranında 1.102 bin TL si memur personele, %6,6 oranında 7.824 bin TL si sözleşmeli personele, %92,5 oranında 110.057 bin TL si işçi personele yapılan harcamalara ilişkindir. 2011 yılında cari yılla ilgili personel harcamalarının %45,6 sı oranında 52.056 bin TL si esas ücretler, %24,8 oranında 28.339 bin TL si ek ödemeler, %29,6 oranında 33.724 bin TL si sosyal giderlerden oluşmuştur. TTK da memur personele 657 sayılı Devlet memurları Kanununa göre aylık, tazminat ve ek ödemeler ödenmektedir. 2011 yılının ilk 6 ayı için 05.01.2011 tarihli 27806 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 03.01.2011 tarih ve 2011/1241 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla, 2011 yılının ikinci 6 ayı için 05.07.2011 tarihli 27985 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 03.07.2011 tarih ve 2011/2022 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenen oranda aylık, ek gösterge ve tazminatlar uygulanmıştır. 399 sayılı KHK nin eki (II) sayılı cetvelde yer alan sözleşmeli personele Yüksek Planlama Kurulu Kararı ile belirlenen ücret ödenmektedir. 2011 yılı için 03.11.2011 tarihli 28104 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yüksek Planlama Kurulunun 21.10.2011 tarih ve 2011/T-20 sayılı kararı ile belirlenen ücret ödenmiştir. İşçi personele Kamu İşletmeleri İşveren Sendikası ile Genel Maden İşçileri Sendikası arasında imzalanan 01.01.2011-31.12.2012 tarihlerini kapsayan 24. Dönem Toplu İş Sözleşmesi uygulanmıştır. 01.01.2011-31.12.2012 tarihlerini kapsayan 24. Dönem Toplu İş Sözleşmesinde; Yeraltında çalışan tüm işçi ve nezaretçilere verilen %15 oranındaki maden tazminatına ilave olarak, pano ayak üretimi işçileri, usta ve uzmanları ile üretimde çalışan nezaretçi, tekniker ve mühendislerine, ayrıca hazırlık işçiliği sanatının işçi, usta ve uzman ehliyet dereceleri ile yeraltında çalışan diğer nezaretçi, tekniker ve mühendislerine iyileştirme yapılmıştır. Ayrıca, TTK Yönetim Kurulu nun 09.10.2006 tarih ve 266 sayılı kararı ile; 09.06.2006 tarih ve 529 no.lu Genelge ile yayınlanan Prim Yönetmelikleri yürürlükten kaldırılarak, 15.10.2006 tarihinden geçerli olmak üzere yeni Prim Yönetmeliği yürürlüğe konulmuştur. 12
Yeni Prim Yönetmelikleri ile; üretimde çalışan pano ayak üretim usta ve işçileri ile bunların vardiya mühendisi-teknikeri, şef ve nezaretçilerine, lağımda ve tabanda çalışan kesene hazırlık ustası, hazırlık usta ve işçileri ile bunların vardiya mühendisi, teknikeri, şef ve nezaretçilerine, özel tahkimatlı baca ve başyukarıda çalışan pano ayak üretim usta ve işçileri ile bunların şef ve nezaretçilerine bu görevlerde fiilen çalıştıkları günlere münhasır olmak üzere yönetmeliklerde belirtilen esaslar dâhilinde prim ödenmektedir. Ayrıca; yeni Toplu İş Sözleşmesi ile işçilere verilen ücret ve sosyal yardımlarda artışlar olmuş, bunlar da 2011 yılında uygulanmıştır. İş etütlerine dayalı, matematiksel formüller ile hazırlanan ve belirlenen görevlerde fiilen çalışanlara ödemeyi öngören yeni prim sistemi çalışanların bilgisine açık tutulmaktadır. Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve Bağlı Ortaklıklarının 2011 yılına ait Genel Yatırım ve Finansman Programı 12.10.2010 tarih 2010/967 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla tespit edilerek 01.01.2011 tarihinden itibaren yürürlüğe konmuştur. Söz konusu Bakanlar Kurulu kararına istinaden T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığınca yayınlanan 2011 yılı Genel Yatırım ve Finansman Programının Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esasları belirleyen Genelge ve anılan Müsteşarlığın 31.12.2010 tarih ve 61877 sayılı yazıları ekinde TTK Genel Müdürlüğüne 2011 yılı için 7.405 saat fazla mesai izni uygun görülmüştür. TTK Yönetim Kurulunun 21.01.2011 tarih 13 sayılı kararıyla kuruma tanınan 7.405 saat fazla çalışma izninin, 5857 sayılı İş Kanuna tabi işçi personel statüsündeki personele kullandırılması kararlaştırılmış Kozlu Müessese Müdürlüğüne verilen 300 saatlik fazla mesainin tamamı 2011 yılı içinde kullandırılmıştır. Bunun için de yıl içinde 4.597 TL fazla mesai ücreti ödenmiştir. 3-Sosyal konular ve giderleri : Müessese personeli için 2011 yılında yapılan sosyal giderler geçen yılla mukayeseli olarak aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. 13
A- Cari yılla ilgili: Sosyal giderler 2010 Bin TL Memurlar Sözleşmeliler İşçiler Toplam 2011 Bin TL 2010 Bin TL 2011 Bin TL 2010 Bin TL 2011 Bin TL 2010 Bin TL 2011 Bin TL Fark Bin TL 1-Aile ve çocuk yardımı 12 26 211 12 237 225 2-Evlenme, doğum ve ölüm yardımı 2 13 13 13 15 2 3-Sosyal yardım zammı 2.162 3.624 2.162 3.624 1.462 4-Barındırma giderleri 3 3 21 22 247 250 271 275 (4) 5-Yedirme yardımı 2.403 2.513 2.403 2.513 110 6-Giydirme yardımı 0 0 7-Taşıma gideri 883 922 883 922 39 8-TC Emekli San.kurum karşılığı ve ek karş. 138 153 1.137 1.218 1.275 1.371 96 9-Emekli ikramiyesi, işten ayrılma tazminatı 4 7 4 171 228 182 232 50 10-SSK primi işveren payı 20.018 20.110 20.018 20.110 92 11-İşsizlik sigortası primi işveren payı 1.469 1.558 1.469 1.558 89 12-Sağlık giderleri 9 71 2 1 82 1 (81) 13-Eğitim giderleri 160 216 160 216 56 14-Personel dernek ve vakıflara yardımlar 509 539 509 539 30 15-Ayni ve nakdi başka sosyal giderler 22 2.347 2.089 2.347 2.111 (236) Toplam (A) 166 184 1.236 1.477 30.384 32.063 31.786 33.724 1.938 B-Geçmiş yılla ilgili: 1- Emekli ikramiyesi, işten ayrılma tazminatı 12 92 3.289 4.514 3.289 4.618 1.329 2- Diğer ödemeler 993 993 993 Toplam (B) 12 92 4.282 4.514 4.282 4.618 2.322 Genel toplam (A+B) 166 196 1.236 1.569 34.666 36.577 36.068 38.342 4.260 14
2011 yılında Müessesde personele yapılan sosyal giderlerin toplamı 38.342 bin TL olarak gerçekleşmiştir. Sosyal giderlerde bir önceki yıla göre 2.007 bin TL artış olmuştur. 2011 yılında toplam sosyal giderlerin %88,0 oranında 33.724 bin TL si cari yılla, %12,0 oranında 4.618 bin TL si geçmiş yılla ilgili bulunmaktadır. Cari yılda yapılan sosyal giderlerin %0,5 i memur personele, %4,4 ü sözleşmeli personele, % 95,1 i işçi personele ait bulunmaktadır. Cari yılda memur ve sözleşmeli personele yapılan sosyal giderler; aile ve çocuk yardımı, T.C. Emekli Sandığına ödenen kurum karşılığı ve ek karşılıklar, sosyal zamlar, yedirme ve SSK primi işveren payı ile işsizlik sigortası primi işveren payı tutarları ile ilgilidir. Cari yılda işçi personele yapılan sosyal giderler; genellikle Genel Maden İşçileri Sendikası ile imzalanan Toplu İş Sözleşmesi gereği yapılan ödemelerden oluşmaktadır. İşçi personele 24. Dönem Toplu İş Sözleşmesinin 62 nci maddesinde, yemek bedeli, evlenme, doğum, ölüm, hastalık yardımı, taşıt yardımı, ayni ve nakdi sosyal giderler olarak verilen kömür yardımı düzenlenmiştir. SSK primi işveren payı ile işsizlik sigortası primi işveren payı sosyal giderler içinde yer almıştır. Geçmiş yılla ilgili sosyal giderleri; emekliler için SSK ya ödenen sosyal yardım zammı ile, emekli ikramiyesi ve işten ayrılma tazminatının geçmiş yıllarla ilgili bölümü oluşturmaktadır. Müessesenin memur, sözleşmeli personel ve işçilerine tahsis ettiği 350 lojmanı olup, bunlardan 2 adedi boş bulunmaktadır. Bunların 78 adedi kaloriferli, 272 adedi de sobalı olarak inşa edilmiştir. Boş lojmanların imkanlar ölçüsünde personele tahsis edilerek kullandırılması gerekmektedir. Önceki yıllar denetim raporlarında yer alan lojmanlar ile ilgili öneriler ve 2011 yılı içinde meydana gelen gelişmelere Genel Müdürlük denetim raporunda yer verilmiştir. Sosyal giderler içerisinde yer alan, personel dernek ve vakıflarına yapılan yardımlar; Ereğli Kömür Havzası Amele Birliği Biriktirme ve Yardımlaşma Sandığı na yapılan yardımlardır. Önceki yıllar YDK raporunda yer alan ve yasa değişikliği gerektiren, Amele Birliği ve Yardımlaşma Sandığı hakkında açıklama Genel Müdürlük denetim raporunda yapılmıştır. 10.09.1337 (1921) tarih ve 151 sayılı Ereğli Havzai Fahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanunun yürürlükte bulunan 4 üncü maddesine 15