Nis. Eki. Nis.6 Eki.6 Nis.7 Eki.7 Nis.8 Eki.8 Nis.9 Eki.9 Nis. Eki. Nis.11 Eki.11 Nis.12 HAFTALIK RAPOR 3 Eylül 212 İşsizlik Oranı Gerilemeye Devam Ediyor Mayıs ayında Türkiye istihdam piyasası olumlu bir performans sergilemiş ve işsizlik oranı %8.2 ile Türkiye İstatistik Kurumu nun (TÜİK) yeni nüfus projeksiyonlarına göre işsizlik oranlarını açıklamaya başladığı 2 yılından bu yana en düşük seviyeye gerilemiştir. Ancak mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik rakamlarına bakıldığında, yatay bir hareket görülmektedir. Bu haftaki raporumuzda Türkiye Mayıs ayı istihdam piyasası gelişmeleri incelendikten sonra, uluslararası karşılaştırma yapılacak ve son olarak önümüzdeki döneme ilişkin işsizlik beklentimiz ele alınacaktır. Mayıs ayında işsizlik oranı %8.2 ye geriledi. Mayıs ayında işsizlik oranı geçen senenin aynı Grafik 1 dönemine göre 1.2 puan düşerek %8.2'ye gerilemiştir. 17. 1. 13. 11. Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) İşsizlik Oranı (%) Mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı ise bir önceki aya göre değişmeyerek %9. seviyesinde gerçekleşmiştir. İşsizlik oranında yıllık bazda kaydedilen belirgin gerilemeye rağmen mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranının bir önceki aya göre değişmemesi işgücü piyasasındaki toparlanmanın daha 9. 9 çok mevsimsel faktörlere bağlı olduğuna işaret 7. 8.2 etmektedir. Tarım dışı işsizlik oranı da bir önceki yıla göre 1.6 puan azalarak %.4 seviyesine gerilemiştir. Tarım dışı işsizlik oranının manşet işsizlik oranına göre daha belirgin bir düşüş kaydetmesi, işgücü piyasasındaki toparlanmanın tarım sektöründen ziyade diğer sektörlerdeki artışlarından kaynaklandığını göstermektedir. Grafik 2, 4, 4, 3, 3, 2, 2, 1, 1, Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet) 8 6 4 2-2 -4 Grafik 3 Sektörel İstihdam Gelişimi (y-y,%) Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler Mayıs ayında olumlu bir performans sergileyen istihdam piyasasına sektörel bazda bakıldığında, hizmetler sektörünün işsizlik oranındaki gerilemede en önemli rolü oynadığı görülmektedir. Hizmetler sektöründe istihdam Mayıs ayında 211 yılının aynı ayına göre %6 oranında artarken bu sektör, toplam istihdamın da %48.8 ini karşılamıştır. Aylık bazda ise turizmde görülen artışın da etkisiyle %6 oranında artan hizmetler sektörü istihdamının mevsimsel etkilerden arındırıldığında bir önceki aya göre değişmediği görülmektedir. Hizmetler sektöründen sonra Mayıs ayında istihdamda ikinci en yüksek paya sahip olan sektör ise %2.2 ile tarım sektörü olmuştur. Tarım sektöründe istihdamın geçen üç ayda yıllık bazda azaldığı görülürken, Mayıs ayında yeniden yükselmeye başlamış olması olumlu görünmektedir. Mayıs ayında sürpriz şekilde %.9 oranında büyüyen sanayi üretimine karşın, sanayi sektöründe istihdamın Mayıs ayında da gerilemeye devam ettiği görülmektedir. Ayrıca sanayi sektörünün toplam istihdam içindeki payı %18.8 ile hem geçen yılın aynı ayına göre hem de bir önceki aya göre gerilemiştir. Mayıs ayında toplam istihdam içinde %7.2 ile en küçük paya sahip olan inşaat sektöründe ise istihdam bir önceki yılın aynı ayına VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul
Oca. Eyl. May.6 Oca.7 Eyl.7 May.8 Oca.9 Eyl.9 May. Oca.11 Eyl.11 May.12 göre %3.3 artmıştır. İnşaat sektörü istihdamı aylık bazda ise %12 ile sert bir yükseliş göstermiştir. Mevsimsellikten arındırıldığında ise inşaat sektörü istihdamının aylık bazda %.8 oranında düşüş yaşadığı görülmektedir. Özellikle hizmetler ve inşaat sektöründeki bu durum, istihdamda sektörel bazda görülen iyileşmede mevsimsel etkilerin ağırlıklı rol oynadığını göstermektedir. Yaz aylarında hizmetler, inşaat ve tarım sektörlerinde işgücü hareketliliğinin arttığı göz önünde bulundurulduğunda, işsizlikteki olumlu performansın yaz ayları boyunca devam etmesi beklenebilir. Ancak sanayi istihdamı açısından önemli bir gösterge olabilecek kurulan kapanan şirket istatistiklerine bakıldığında, Haziran ayında kurulan kapanan şirket farkının 28 yılının Aralık ayından sonraki en düşük seviyesine gerilediği görülmektedir. Bu durum önümüzdeki dönemde sanayi istihdamının seyri açısından risk oluşturabilecektir. Türkiye işsizlikte olumlu bir performans sergiliyor. Küresel krizle birlikte istihdam piyasalarında başlayan bozulma, Euro Bölgesi ndeki borç kriziyle birlikte tetiklenmiş ve özellikle Euro Bölgesi ülkelerinin işsizlik oranlarında ciddi yükselişler görülmüştür. Ancak bölge içindeki ülkeler arasında istihdam piyasaları bakımından önemli farklılıklar dikkat çekmektedir. Euro Bölgesi ekonomisinin lokomotifi olarak tanımlanan ve bölgenin en büyük ekonomisi olan Almanya da bozulmanın kısa süreli olduğu görülürken, İrlanda da işsizlik oranındaki ciddi artışların devam ettiği görülmektedir. Grafik 4 3 3 2 2 1 İşsizlik Oranı (Endekslenmiş*) Kriz Öncesi Kriz Sonrası Almanya Euro Bölgesi Fransa İngiltere İspanya İtalya Yunanistan ABD Türkiye Portekiz İrlanda Kaynak: Bloomberg *2= olacak şekilde endekslenmiştir. İşsizlik oranlarının kriz öncesi ve kriz sonrası dönemlerde nasıl hareket ettiğini görebilmek için, Türkiye işsizlik oranı ile seçilmiş ülke işsizlik oranları karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Yandaki grafikte Türkiye nin işsizlik oranı 2 bazlı olduğundan, seçilmiş ülke işsizlik oranları 2= olacak şekilde endekslenerek Türkiye işsizlik oranı ile karşılaştırılmıştır. Grafik-4 teki endekslenmiş işsizlik oranları incelendiğinde, kriz öncesinde işsizlik oranı %4.6 nın üzerine çıkmayan İrlanda da işsizlik oranının diğer ülkelere nazaran daha hızlı arttığı görülmüştür. İspanya işsizlik oranındaki artışın İrlanda ya göre daha sınırlı olduğu görülürken, İspanya yı takip eden ve Euro Bölgesi borç krizinin ilk patlak verdiği ülke olan Yunanistan da da sert artışlar yaşandığı görülmektedir. Öte yandan Türkiye nin bu çalışmada seçilmiş ülkeler arasında, Euro Bölgesi nin en büyük ekonomisi olan Almanya nın ardından en düşük işsizlik oranına sahip ikinci ülke olduğu görülmektedir. Başta ABD olmak üzere pek çok ülkenin istihdam piyasasında kriz sonrasında toparlanma görülmesine karşın işsizlik oranlarının hala kriz öncesi seviyelerinin üzerinde olduğu görülmektedir. Bunun en temel nedeni yapısal bir olgu olan işsizliğin ekonomi düzelse dahi toparlanmasının zaman almasıdır. Krizin ardından reel sektörün yatırım yaparak istihdamı destekleme yönünde yeni adımlar atabilmesi ekonomiye güven tesisinin sağlanması ile mümkün olabilmektedir. Küresel krizin ardından başlayan Euro Bölgesi borç krizi özellikle Avrupa da ekonomiye dair algılamaları bozarak işsizlik oranı açısından olumsuz bir ortam yaratmıştır. Bu nedenle Euro Bölgesi ülkelerinin pek çoğunda işsizlik oranı hâlihazırda küresel kriz sonrası seviyelerin de üzerinde seyretmektedir. Örneğin İspanya nın işsizlik oranının kriz öncesi seviyesinden 16.6 puan, kriz sonrası seviyesinin ise 6.7 puan üzerinde olduğu dikkat çekmektedir. Ekonomik açıdan oldukça zor durumda olan bir diğer Euro Bölgesi ekonomisi Yunanistan ın işsizlik oranının da kriz öncesi seviyesinden 14.9 puan, kriz sonrası seviyesinden ise 13.8 puan daha yüksek olduğu görülmektedir. Aynı dönemlerde Türkiye nin işsizlik oranı incelendiğinde ise işsizlik oranının kriz öncesine göre 1 puan, kriz sonrasına göre ise 4.8 puan gerilediği görülmektedir. Sonuç olarak Türkiye nin istihdam piyasası uluslararası karşılaştırmalarda dikkat çekici bir performans sergilemiştir. İşsizlik oranındaki toparlanmanın boyutu kadar çok hızlı bir şekilde gerçekleşmiş olması da önemli görünmektedir. Bu hızlı değişimin olumlu yönde devam etmesi işsizlik oranında yapısal bir dönüşümün de sinyali olabilir. 2 VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul
1989 1991 1993 199 1997 1999 21 23 2 27 29 211 Oca.8 May.8 Eyl.8 Oca.9 May.9 Eyl.9 Oca. May. Eyl. Oca.11 May.11 Eyl.11 Oca.12 May.12 İlk ayda İstihdam beklentilerden olumlu bir performans sergiledi. Grafik 1 14 13 12 11 9 8 7 6 İşsizlik Oranı (%) Gerçekleşen Tahmin Edilen Grafik 6 8 6 4 2-2 -4 İstihdam Düzeyi (yıllık % değ.), VakıfBank Türkiye ekonomisinin küresel kriz sonrasında yakaladığı güçlü büyüme performansı işgücü piyasalarında da kendisini göstermiş ve olumlu bir seyrin ortaya çıkmasına katkı sağlamıştır. Canlı makroekonomik yapı yeni iş olanaklarının yaratılmasına katkı sağlayarak istihdam düzeyinin istikrarlı bir şekilde yükselmesini ve 2 yılının başından 211 yılı sonuna kadar istihdamın ortalama %6.4 oranında büyümesini sağlamıştır. 212 yılının ilk ayında ise ortalama istihdam artışının %3.1 ile yavaşladığı dikkat çekmektedir. Ancak özellikle büyümenin de 212 yılında belirgin şekilde hız kestiği dikkate alındığında, istihdamın artış hızındaki yavaşlamanın nispeten sınırlı kaldığı dahi söylenebilmektedir. Güçlü büyüme performansına ve istihdamdaki artışa bağlı olarak 211 yılında işsizlik oranı belirgin bir şekilde gerilemiştir. 212 yılının ilk aylarında ise büyümedeki yavaşlama ile çift haneli seviyelere yükselen işsizlik oranı mevsimsel trendin üzerinde görülen olumlu hareketler ile son aylarda yeniden sürpriz bir toparlanma göstermiştir. Mevsimsel olarak tarım ve turizm istihdamındaki artışın istihdamı ve işsizlik oranını olumlu etkilediği görülürken son dönemde işsizlik oranındaki bu sürpriz hareketlerin ardından 212 yılı için %.4 seviyesinde bulunan işsizlik oranı tahminimize ilişkin aşağı yönlü riskler de artmıştır. Ancak temel olarak 2 önemli nedenle işsizlik oranının son dönemdeki bu hareketine temkinli yaklaşılması gerekmektedir. Öncelikle manşet işsizlik oranında görülen bu toparlanmaya karşın mevsimsel etkilerden arındırılmış işsizlik oranı son 7 aydır %9-%9.3 aralığında daha yatay bir hareket sergilemiştir. Bu nedenle konjonktür dışı olumlu mevsimsel etkilerin sona erdiği yaz aylarından sonra işsizlik oranında genel trendinin üzerinde bir yükseliş yaşanması mümkün olabilir. Diğer önemli neden ise ekonomik aktiviteye ilişkin açıklanan öncül verilerin ekonomi için yılın üçüncü çeyreğinde yılın ilk iki çeyreğine oranla daha olumsuz bir tabloya işaret etmesi olarak ele alınabilir. Açıklanan veriler yılın ikinci yarısında olumlu işsizlik rakamlarının terse dönebileceğinin sinyalini vermektedir. Önümüzdeki döneme ilişkin bu değerlendirmeler dikkate alındığında 212 yılı işsizlik oranı beklentimizi %.4 seviyesinde tutmaya devam ediyoruz. 3 VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul
Haftalık Veri Takvimi (3- Eylül 212) Tarih Ülke Açıklanacak Veri Önceki Veri Beklenti 3.9.212 Türkiye TÜFE (Ağustos, y-y) %9.7 %8.88 (açıklandı) ÜFE (Ağustos, y-y) %6.13 %4.6 (açıklandı) PMI İmalat Endeksi (Ağustos) 49.4 -- Euro Bölgesi PMI İmalat Endeksi (Ağustos) 4.3 4.3 Almanya PMI İmalat Endeksi (Ağustos) 4.1 4.1 4.9.212 ABD ISM İmalat Endeksi (Ağustos) 49.8. PMI İmalat Endeksi (Ağustos) 1.9 1.2 Euro Bölgesi ÜFE (Temmuz, y-y) %1.8 %1.6.9.212 ABD Haftalık Mortgage Verileri -- -- Euro Bölgesi PMI Hizmetler Endeksi (Ağustos) 47. 47. Perakende Satışlar (m-m,%) %.1 -%.2 Almanya PMI Hizmetler Endeksi (Ağustos) 48.3 48.3 Fransa PMI Hizmetler Endeksi (Ağustos).2.2 6.9.212 Türkiye TCMB Beklenti Anketi (Eylül 1.dönem) -- -- ABD ADP Özel İstihdam (Ağustos) 163bin 14bin Euro Bölgesi ECB Toplantısı ve Faiz Kararı (Eylül) %.7 %.7 2.çeyrek Büyüme Oranı Revize -%.2 -- İngiltere BOE Toplantısı ve Faiz Kararı (Eylül) %. %. 7.9.212 ABD Tarımdışı İstihdam Verileri (Ağustos) 163bin 12bim İşsizlik Oranı (Ağustos) %8.3 %8.3 Almanya Dış Ticaret Dengesi (Temmuz) 16.2mlyr 1.mlyr Fransa Dış Ticaret Dengesi (Temmuz) -6.mlyr -.8mlyr Japonya Öncül Göstergeler (Temmuz) -2.6 -- 4 VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul
29-I 29-II 29-III 29-IV 2-I 2-II 2-III 2-IV 211-I 211-II 211-III 211-IV 212-I 1999Ç1 1999Ç4 2Ç3 21Ç2 22Ç1 22Ç4 23Ç3 24Ç2 2Ç1 2Ç4 26Ç3 27Ç2 28Ç1 28Ç4 29Ç3 2Ç2 211Ç1 211Ç4 1999Ç1 1999Ç4 2Ç3 21Ç2 22Ç1 22Ç4 23Ç3 24Ç2 2Ç1 2Ç4 26Ç3 27Ç2 28Ç1 28Ç4 29Ç3 2Ç2 211Ç1 211Ç4 TÜRKİYE Türkiye Büyüme Oranı 1 Reel GSYİH (y-y, %) 1. Mevsim ve Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (ç-ç, %) Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (y-y, %). - - -1 3.2.. -. -. -1. -2-2. Kaynak:TÜİK Kaynak:TÜİK Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %) Sektörler (Sabit Fiyatlarla) Sektör Payları (%) 211 I. Çeyrek 211 II. Çeyrek 211 III. Çeyrek 211 IV. Çeyrek 212 I. Çeyrek Tarım 4.2 7.1. 4.2 6.7 4. Sanayi 26.1 14.9 9.1 9.2.2 2.7 İnşaat.8 1.3 13..2 7. 2.8 Ticaret 13.4 17.3 14.2 11. 3.9.9 Ulaş. ve Haber. 1.3 12.4 12.4 12. 6.8 4.7 Mali Kur. 12.2. 9.2 12.9 6.8 4.8 Konut Sah. 4.8 2. 1.8 1.3 2. 1.8 Eğitim 2.3 4.1 4.1 6.9.4 4. Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1.4 3. 3.3 6.8 7.8 4.4 3. 2... -. -2. -3. Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %) Vergi-Süb. 8.9 16.9.7.. 2.6 GSYİH 11.9 9.1 8.4.2 3.2 Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma Kaynak:TÜİK
Mar.6 Ağu.6 Oca.7 Haz.7 Kas.7 Nis.8 Eyl.8 Şub.9 Tem.9 Ara.9 May. Eki. Mar.11 Ağu.11 Oca.12 Haz.12 Mar.7 Haz.7 Eyl.7 Ara.7 Mar.8 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar. Haz. Eyl. Ara. Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 Mar.12 Haz.12 Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %) Harcama Bileşenleri (Sabit Fiyatlarla) Sektör Payları (%) 211 I. Çey. 211 II. Çey. 211 III. Çey. 211 IV. Çey. 212 I. Çey. Yer. Hanehalkı Tük. Har. 7. 11.9 8.2 7.8 3.4.2 Dev. Nihai Tük. Har. 9.8 7. 9..3-4.3. Gay. Safi Ser. Oluş. 2.8 33.9 28.7 14.6 2.4 1.6 Kamu Sektörü 2.8 -.9 -.2.3-9.4 2.1 Özel Sektör 23. 39.8 34.7 17.7.2 1.6 Mal ve Hiz. İhracatı 24.9 8.7..2 6.7 13.2 Mal ve Hiz. İthalatı 28.3 26.9 18.9 6.8 -.1 -.. 4. 3. 2... -. -2. -3. -4. Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%) GSYİH 11.9 9.1 8.4.2 3.2 Kaynak:TÜİK Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat Sanayi Üretim Endeksi İmalat Sanayi Üretim Endeksi Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %) Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen) 3 Aylık Hareketli Ortalama (y-y, %) 3. 2... -. -2. -3. 6. 4. 2.. -2. -4. -6. -8. 3. 2... -. -2. -3. 6
Haz.1 Oca.2 Ağu.2 Mar.3 Eki.3 May.4 Ara.4 Tem. Şub.6 Eyl.6 Nis.7 Kas.7 Haz.8 Oca.9 Ağu.9 Mar. Eki. May.11 Ara.11 Tem.12 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar. Haz. Eyl. Ara. Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 Mar.12 Haz.12 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar. Haz. Eyl. Ara. Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 Mar.12 Haz.12 Haz.6 Ara.6 Haz.7 Ara.7 Haz.8 Ara.8 Haz.9 Ara.9 Haz. Ara. Haz.11 Ara.11 Haz.12 Sektörel Sanayi Üretim Endeksi. 4. 3. 2... -. -2. -3. -4. -. -6. Ara Malı İmalatı (y-y, %) Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (y-y, %) Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (y-y, %) Sermaye Malı İmalati (y-y, %) Sektörler Yıllık Değişim Oranı (%) Haziran Ayı 211 212 Petrol Ürünleri. -2.3 Tekstil -2..9 Gıda 13.7-6.7 Kimyasal Madde -. 12.2 Ana Metal Sanayi 8.3 9.4 Metalik Olm. Diğ. Mineral 6.8 -.3 Taşıt Araçları 13.1-9. Elektrikli Teçhizat 6.8 8.3 Kaynak:TÜİK Giyim 4. -4. Sanayi Sipariş Endeksi Sanayi Ciro Endeksi 26. 24. 22. 2. 18. 16. 14. 12.. Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü) 26. 24. 22. 2. 18. 16. 14. 12.. Aylık Sanayi Ciro Endeksi Kaynak:TÜİK Toplam Otomobil Üretimi Kaynak:TÜİK Beyaz Eşya Üretimi 7 6 4 3 2 Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.) 2 19 17 1 13 1 9 7 Beyaz Eşya Üretimi (Adet) Kaynak: OSD, VakıfBank Kaynak:Hazine Müsteşarlığı 7
Kapasite Kullanım Oranı 8 8 7 7 Kapasite Kullanım Oranı (%) 74.3 9 8 7 Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları Ara Malları Yatırım Malları 6 6 6 4 Toplam Sanayide Verimlilik Verilen İnşaat Ruhsatları 13 12 12 11 1 9 9 Çalışan Kişi Başına (3 Aylık) Çalışılan Saat Başına (3 Aylık) 8,. 7,. 6,.,. 4,. 3,. 2,.,.. Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü, m2) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı PMI Endeksi 6... 4. 4. 3. 3. PMI Imalat Endeksi 49.4 Kaynak:Reuters 8
Nis.6 Ağu.6 Ara.6 Nis.7 Ağu.7 Ara.7 Nis.8 Ağu.8 Ara.8 Nis.9 Ağu.9 Ara.9 Nis. Ağu. Ara. Nis.11 Ağu.11 Ara.11 Nis.12 Ağu.12 Oca. Ağu. Mar.6 Eki.6 May.7 Ara.7 Tem.8 Şub.9 Eyl.9 Nis. Kas. Haz.11 Oca.12 Ağu.12 Şub.8 May.8 Ağu.8 Kas.8 Şub.9 May.9 Ağu.9 Kas.9 Şub. May. Ağu. Kas. Şub.11 May.11 Ağu.11 Kas.11 Şub.12 May.12 Ağu.12 Şub.4 Ağu.4 Şub. Ağu. Şub.6 Ağu.6 Şub.7 Ağu.7 Şub.8 Ağu.8 Şub.9 Ağu.9 Şub. Ağu. Şub.11 Ağu.11 Şub.12 Ağu.12 Şub.4 Ağu.4 Şub. Ağu. Şub.6 Ağu.6 Şub.7 Ağu.7 Şub.8 Ağu.8 Şub.9 Ağu.9 Şub. Ağu. Şub.11 Ağu.11 Şub.12 Ağu.12 ENFLASYON GÖSTERGELERİ TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu ÜFE 14 12 8 6 4 2 TÜFE (y-y, %) Çekirdek-I Endeksi (y-y, %) 8.88 7.17 2. 2. 1.... -. ÜFE (y-y, %) 4.6 TÜFE Harcama Grupları (Katkı, Puan) Gıda ve Enerji Enflasyonu (y-y, %) Eğitim Ev Eşyası Ulaştırma Yıllık Aylık 3 3 2 2 Gıda Enerji Tüfe Konut 1 Lokanta ve Oteller Giyim ve ayakkabı Gıda ve Alkolsüz İçecekler -1 1 2 3 ÜFE Alt Sektörler (y-y, %) Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi 3. 3. 2. 2. 1.... -. -. Tarım Sanayi İmalat Sanayi 26 24 22 2 18 16 14 12 BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen) 23 2 19 17 1 13 1 9 7 Kaynak:TCMB Kaynak: Bloomberg 9
İTO Enflasyon Göstergeleri Türk- İş Mutfak Enflasyonu 9 8 7 6 4 3 2 - İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi (y-y,%) İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi (y-y,%) 8 6 4 2-2 -4 Türk-İş Gıda Enflasyonu ( a-a, %) Kaynak:İTO Kaynak: Türk-İş Enflasyon Beklentileri Tük. Güven Endeksi-Fiyat Beklentileri 9. 9 8. 8 7. 7 6. 6. 12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) 24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) 9 8 7 6 4 Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti 69.1
Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca. Nis. Tem. Eki. Oca.11 Nis.11 Tem.11 Eki.11 Oca.12 Nis.12 Tem.12 2-I 2-III 26-I 26-III 27-I 27-III 28-I 28-III 29-I 29-III 2-I 2-III 211-I 211-III 212-I May.8 Ağu.8 Kas.8 Şub.9 May.9 Ağu.9 Kas.9 Şub. May. Ağu. Kas. Şub.11 May.11 Ağu.11 Kas.11 Şub.12 May.12 May.8 Ağu.8 Kas.8 Şub.9 May.9 Ağu.9 Kas.9 Şub. May. Ağu. Kas. Şub.11 May.11 Ağu.11 Kas.11 Şub.12 May.12 May. Kas. May.6 Kas.6 May.7 Kas.7 May.8 Kas.8 May.9 Kas.9 May. Kas. May.11 Kas.11 May.12 May.8 Eyl.8 Oca.9 May.9 Eyl.9 Oca. May. Eyl. Oca.11 May.11 Eyl.11 Oca.12 May.12 İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ İşsizlik Oranı İşgücü Durumu 17. 16. 1. 14. 13. 12. 11.. 9. 8. Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) İşsizlik Oranı (%) 8.2 9 28, 27, 26, 2, 24, 23, 22, 21, 2, 19, İşgücü Arzı İstihdam Edilenler İşgücüne Katılım Oranı Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı 3. 1. 49. 47. 4. 43. 41. 39. 37. 3. İşgücüne Katılma Oranı İstihdam Oranı Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler (Sağ Eksen) 3. 4. 2. 2. 2.. 1. 48.. 46.. 44.. 42. İşkur İstatistikleri Sanayi İstihdam Endeksi (2=) 2, 18, 16, 14, 12,, 8, 6, 4, 2, İş Arayanların Sayısı 1 8 6 4 2 98 96 94 92 Sanayi İstihdam Endeksi Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 11
Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı Reel Brüt Ücret - Maaş Endeksleri, 4, 4, 3, 3, 2, 2, 1, 1, Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet) 12. 12. 11. 1... 9. Sanayi Sektörü Reel Brüt Ücret - Maaş Endeksleri Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 12
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ İthalat-İhracat Dış Ticaret Dengesi 2 2 İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar) -2 Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar) 1-4 -6-8 - -12 İhracat İthalat Ara Malları (y-y, %) Sermaye Malları (y-y, %) Tüketim Malları (y-y, %) Ara Malları (y-y, %) Sermaye Malları (y-y, %) Tüketim Malları (y-y, %) 14 12 8 6 4 2-2 -4-6 14 12 8 6 4 2-2 -4-6 Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı 6-4 -14-24 -34-44 -4-64 -74-84 3 - -3 - -7-9 -1 4 3 2 - -2 Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık-milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar-sağ eksen) Doğrudan Yatırımlar (12 aylık-milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık-milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık-milyon dolar) 13
TÜKETİM GÖSTERGELERİ Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları 11 9 8 7 6 Tüketici Güven Endeksi Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen) 13 12 1 9 8 7 6 4 2 1 - - -1 Reel Hanehalkı Tüketimi (y-y, %) CNBC-e Güven Endeksleri Krediler 2. 2. 1.... CNBC-e Tüketici Güven Endeksi CNBC-e Tüketim Endeksi 8. 7. 6.. 4. 3. 2... Krediler (y-y, %) Kaynak: CNBC-e Kaynak: BDDK Bireysel ve Ticari Krediler Bireysel Krediler (y-y, %) Ticari Krediler (y-y, %) 1. 13. 11. 9. 7.. 3. 1. -. Kaynak: BDDK 14
KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ Bütçe Dengesi Bütçe Gelirleri ve Harcamaları. Bütçe Dengesi (12 Aylık toplam-milyar TL) 3 Bütçe Gelirleri (12 aylık toplam-milyar TL) Bütçe Harcamaları (12 aylık toplam-milyar TL) -. -2. 3-3. -4. -. 2 2-6. 1 Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB Vergi Gelirleri Faiz Dışı Denge Vergi Gelirleri (Nominal y-y, %) Vergi Gelirleri (Reel y-y, %) Faiz Dışı Denge (12 aylık-milyar TL) 6. 4. 7 47 2. 37. -1. -3. 27 17 7-3 Kaynak:TCMB, VakıfBank Kaynak:TCMB Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku. Toplam Borç Stoku (milyar TL) 4. İç Borç Stoku (milyar TL) Dış Borç Stoku (milyar TL-sağ eksen) 16.. 4. 4. 3. 3. 3. 2. 14. 12.. 8. 3. 2. 6. Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 1
Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca. Tem. Oca.11 Tem.11 Oca.12 Tem.12 Ocak 24 Temmuz 4 Ocak Temmuz Ocak 6 Haziran 6 Aralık 6 Haziran 7 Aralık 7 Haziran 8 Aralık 8 Haziran 9 Aralık 9 Haziran Aralık Haziran 11 Aralık 11 Haziran 12 Ara.3 Nis.4 Ağu.4 Ara.4 Nis. Ağu. Ara. Nis.6 Ağu.6 Ara.6 Nis.7 Ağu.7 Ara.7 Nis.8 Ağu.8 Ara.8 Nis.9 Ağu.9 Ara.9 Nis. Ağu. Ara. Nis.11 Ağu.11 Ara.11 Nis.12 Ağu.12 21 22 23 24 2 26 27 28 29 2 211 22 23 24 2 26 27 28 29 2 211 Türkiye nin Net Dış Borç Stoku Türkiye nin Dış Borç Stoku Profili 4 4 3 3 2 2 1 Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%) 3 2 2 1 TCMB (milyar dolar-sol eksen) Kamu Sektörü (milyar dolar) Özel Sektör (milyar dolar) 2. 2. 1.... Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı LİKİDİTE GÖSTERGELERİ TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz 3 3 2 2 1 Borç Alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%) 2 2 1 - Reel Faiz Nominal Faiz Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB, VakıfBank Para Arzı 9 7 3 M2 (bin TL) M3 (bin TL) M1 (bin TL-sağ eksen) 17 1 13 1 9 7 Kaynak:TCMB 16
Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler Reel Büyüme (y-y,%) Enflasyon (y-y,%) Cari Denge/GSYİH* (%) Merkez Bankası Faiz Oranı (%) Tüketici Güven Endeksi ABD 2.3 1.4-3.14.2 6.6 Euro Bölgesi -.4 2.4.31.7-24.6 Almanya 1 2.2.74.7 9 Fransa.3 2.2-2.23.7-2. İtalya -.9 3. -3.19.7 86. Macaristan -1.2.8 1.9** 6.7-2.7 Portekiz -3.3 2.8-9.98**.7-48.7 İspanya -1.3 2.7-4.6**.7-39.7 Yunanistan -..9-9.98**.7-6.2 İngiltere -. 2.6-1.92. -29. Japonya 3. -.4 2.. 39.7 Çin 7.6 1.8.1** 6. 98.2 Rusya 4..6.47 8. -- Hindistan. 9.84-3.27** 8. -- Brezilya.49.2-2.11 7. 113.4 G.Afrika 3. 4.9-2.82**. -3. Türkiye 3.2 8.88-6.3**.7 92.78 *Cari denge verileri IMF den alınmaktadır ve 211 verileridir. **2 Verileri Kaynak: Bloomberg Beklentiler 212-IMF Beklentisi (Temmuz 212) Reel Büyüme (y-y,%) Enflasyon (y-y,%) Cari Denge /GSYH (%) İşsizlik Oranı (%) Borç St./GSYH (%) Gelişmiş Ülkeler 1.4 2. -.3 7.92 7.8 Gelişmekte Olan Ülkeler.6 6.3 1.66 -- 33.64 Tüm dünya 3. 3.98 -- -- -- ABD 2. 1.89-3.27 8.16 6.6 Euro Bölgesi -.3 1.86.7.87 89.96 Almanya 1. 1.91.18.8 78.87 Fransa.3 1.9-1.93 9.93 89.2 İtalya -1.9 1.82-2.22 9. 123.36 Macaristan.. 3.26 11. 76.2 Portekiz -3.3 2.6-4.16 14.43 112.4 İspanya -1. 1.69-2.14 24.2 79.4 Yunanistan -4.7.8-7.39 19.37 13.24 İngiltere.2 2. -1.73 8.26 88.37 Japonya 2.4.1 2.17 4. 23.83 Çin 8. 3. 2.27 4. 22.3 Rusya 4. 6.2 4.77 6. 8.37 Hindistan 6.1 8. -3.23 -- 67.7 Brezilya 2. 4.96-3.22 6. 6. G.Afrika 2.6. -4.82 23.81 39.38 TÜRKİYE 2.3 8.6-8.78.33 36.4 17
Türkiye Makro Ekonomik Görünüm 2 211 En Son Yayımlanan Reel Ekonomi 212 Yılsonu Beklentimiz GSYİH (Cari Fiyatlarla. Milyon TL) 1 98 799 1 294 893 329 2 (212, 1Ç) -- GSYİH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla. %) 9.2 8. 3.2 (212, 1Ç) 3. Sanayi Üretim Endeksi (y-y. %) 13.1 8.9.9 (Mayıs 212) -- Kapasite Kullanım Oranı (%) 72.6 7.4 74.8 (Temmuz 212) -- İşsizlik Oranı (%) 11.9 9.8 8.2 (Mayıs 212).4 Fiyat Gelişmeleri TÜFE (y-y. %) 6.4.4 8.88 (Ağustos 212) 7.2 ÜFE (y-y. %) 8.87 13.33 4.6 (Ağustos 212) -- Parasal Göstergeler (Milyon TL) M1 133,88 148,4 1,184 (17.8.212) -- M2 87,81 66,642 694,943 (17.8.212) -- M3 616,21 7,491 737,434 (17.8.212) -- Emisyon 44,368 49,347 7,449 (17.8.212) -- TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 8,696 78,33 89,82 (24.8.212) -- Faiz Oranları TCMB O/N (Borç Alma) 1... (31.8.212) -- TRLIBOR O/N 6.4.89.73 (31.8.212) -- Ödemeler Dengesi (Milyon $) Cari İşlemler Açığı 47,1 77,89 4,247 (Haziran 212) 6, İthalat 18,44 24,834 12,86 (Temmuz 212) -- İhracat 113,883 134,971 2,7 (Temmuz 212) -- Dış Ticaret Açığı 71,661,88 7,89 (Temmuz 212) 93, Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL) Merkezi Yön. İç Borç Stoku 32.8 368.8 382.1 (Temmuz 212) -- Merkezi Yön. Dış Borç Stoku 12. 149. 142. (Temmuz 212) -- Kamu Net Borç Stoku 317.6 29. 289.9 (212 I. Çeyrek) -- Kamu Ekonomisi (Milyon TL) 2 Haziran 211 Haziran Bütçe Gelirleri 18,448 26,686 24,84 (Haziran 212) -- Bütçe Giderleri 23,894 23,97 31,74 (Haziran 212) -- Bütçe Dengesi -,446 3,89-6,27 (Haziran 212) -- Faiz Dışı Denge -2,3 4,6-4,389 (Haziran 212) -- 18
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Cem Eroğlu Kıdemli Ekonomist cem.eroglu@vakifbank.com.tr 212 398 18 98 Nazan Kılıç Ekonomist nazan.kilic@vakifbank.com.tr 212 398 19 2 Ümit Ünsal Ekonomist umit.unsal@vakifbank.com.tr 212 398 18 99 Emine Özgü Özen Ekonomist emineozgu.ozen@vakifbank.com.tr 212 398 18 9 Naime Doğan Eriş Araştırmacı naimedogan.eris@vakifbank.com.tr 212 398 18 92 Fatma Özlem Kanbur Araştırmacı fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr 212 398 18 91 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar