HĠZMET SUNUM BĠÇĠMLERĠ Çağrı Yılmazcan Dilara Gürses Elif Naz Çetinel Ocak 2011
AraĢtırma Konusu ve Kapsamı Yerel yönetimlerde hizmet sunum biçimleri ve kamu ihtiyaçlarına göre verilen hizmetlerin sağlanmasına yönelik yöntemler belediyelerin hizmet alımına iliģkin mevzuatında yer almaktadır. Yerel hizmet kavramı ve kavramın Çankaya Belediyesi ndeki dönüģümü, yerel hizmetlerin karģılanmasında kullanılan yöntemler ve bu yöntemlere alternatif yaklaģımlar aranmıģtır.
AraĢtırma Konusu ve Kapsamı Çankaya Belediyesi nin kullandığı hizmet sunum yöntemlerinin analiz edilmesi ve ortaya çıkan sonuçlar doğrultusunda olanaklar belirlenmesi amaçlanmıģtır.
AraĢtırma Soruları 1.Çankaya Belediyesi nin kullandığı hizmet sunum biçimleri nelerdir? 2.Çankaya Belediyesi hizmet sunumunda en çok hangi ihale usulünü kullanmaktadır? 3.Çankaya Belediyesi hizmetlerini sunarken en çok hangi sorunlarla karģılaģmaktadır?
AraĢtırma Yöntemi ve Ġzlence Kamu Ġhale Kanunu incelenerek ihale uygulamalarının nasıl yapıldığı öğrenilmiģtir. AraĢtırma sorularının cevaplanmasında Çankaya Belediyesi nin yapmıģ olduğu ihalelerle ilgili ulaģılabilir, Kamu Ġhale Kurulu resmi web sitesinin verilerinin analizi yapılmıģtır.
AraĢtırma Yöntemi ve Ġzlence Çankaya Belediyesi bünyesindeki müdürlüklerin hizmet sunum biçimleri genel hatlarıyla incelenmiģ ve sunum yöntemlerinin tespiti yapılmıģtır.
AraĢtırma Bulguları Belediyeler; hizmetlerini öncelikle kendi kaynaklarıyla sunmaya çalıģır, fakat mali konudan yetersizlikler ve merkezin ağır vesayeti altında kalması durumunda, daha etkin hizmet sunmak için çeģitli özelleģtirme modellerinden yararlanmaya çalıģırlar.çankaya Belediyesi de kendi bünyesindeki olanakları yetersiz kaldığında özelleģtirme modellerine baģvurmuģtur.
AraĢtırma Bulguları Belediyeler dikkate alınarak, hizmet yöntemlerini emanet, yönetimler arası iģbirliği, ihale, imtiyaz, yapiģlet-devret ve belediye Ģirketleri Ģeklinde gruplandırmak mümkündür. EMANET YÖNTEMĠ; özel bir yüklenici veya bir baģka kamu kurumu araya girmeksizin, belirli iģlerin oluģturulacak kurallarca yaptırılmasıdır.
ĠHALE YÖNTEMĠ; kamu mal ve hizmetlerinin özel sektör kuruluģlarınca bir sözleģmeye dayalı olarak yürütülmesidir.açık ihale usulü,doğrudan temin ve belli istekliler arasında yapılan usullerdir. AraĢtırma Bulguları YÖNETĠMLER ARASI ĠġBĠRLĠĞĠ; belediyeler, hizmetleri doğrudan kendileri üretmek yerine, baģka bir belediye ya da kamu kurumu ile anlaģmak suretiyle satın alabilir ya da yaptırabilirler.
AraĢtırma Bulguları ĠMTĠYAZ YÖNTEMĠ; bazı kamu hizmetlerinin yürütülmesinin,kamu otoritesi tarafından özel bir firmaya tekel olarak verilmesidir. YAP-ĠġLET-DEVRET YÖNTEMĠ; bu yöntem kamuya ait gayrimenkuller üzerinde,özel firmalar tarafından bir kamu hizmeti tesis edilmesi,belirlenen süreler içinde iģletilmesi, süre bitiminde iģletmenin her türlü varlığının karģılıksız olarak ilgili kamu yönetimine devredilmesi esasına dayanır.
AraĢtırma Bulguları BELEDĠYE ġġrketlerġ; belediye kendisine verilen görev ve hizmet alanlarında,ilgili mevzuatta belirtilen usüllere göre Ģirket kurabilir.gönüllülüğü esas özelleģtirme politikalarındandır.(eryilmaz,2010)
AraĢtırma Bulguları Bu hizmet yöntemlerine alternatif hizmet yöntemlerini eklemek mümkündür. Alternatif hizmetler : VERGĠ TEġVĠKLERĠ VE ĠDARĠ DÜZENLEMELER YÖNTEMĠ: bu yöntem, bazı kentsel hizmetler konusunda belediyeler tarafından bir takım idari ve kurumsal düzenlemeler getirilmesi veya vergi, resim ve harçlarda indirimler
AraĢtırma Bulguları yapılması yoluyla hemģehrilerin, özel Ģirketlerin veya kar amacı gütmeyen özel kuruluģların bu hizmetleri sağlama konusunda teģvik edilmesini amaçlamaktadır.( ACARTÜRK, Yerel Yönetimlerin Hizmet Sunumlarında Alternatif Yöntemler )
AraĢtırma Bulguları GÖNÜLLÜ ORGANĠZASYONLAR: Halkın gönüllü olarak, kamu hizmetlerinin yürütülmesine katılması, eğitim, kültür, inanç ve sosyo-ekonomik yapısıyla doğrudan ilgilidir..( ACARTÜRK, Yerel Yönetimlerin Hizmet Sunumlarında Alternatif Yöntemler )
FĠYATLANDIRMA(ÜCRETLENDĠ RME) YÖNTEMĠ: Kamu idaresi, ürettiği birçok mal ve hizmetin karģılığında yararlananlardan bir bedel istemez ve bunların finansmanını vergi gelirleri ile sağlar.( ACARTÜRK, Yerel Yönetimlerin Hizmet Sunumlarında Alternatif Yöntemler ) AraĢtırma Bulguları
KENDĠ KENDĠNE HĠZMET: Hizmetlerin daha iyi yürütülmesi için gerekli olmakla birlikte, henüz kurumsallaģamamıģ bir modeldir. Geri kazanım için okunmuģ gazeteleri, boģ ĢiĢeleri toplama yerlerine götüren; yangından korunmak için sigarasını söndüren; çöpleri çöp kaplarına atan birey; çocuğuna kaldırımdan yürümesini veya yaya geçitlerinden geçmesini öğütleyen bir baba kendi kendine hizmet yöntemini uygulamaktadır..( ACARTÜRK, Yerel Yönetimlerin Hizmet Sunumlarında Alternatif Yöntemler ) AraĢtırma Bulguları
Evet Yapılacak iş, uzmanlık ve/veya ileri teknoloji gerektiriyor mu ya da uzmanlık-ileri teknoloji gerektirmese de yaklaşık maliyeti eşik değerin yarısından fazla yapım işi mi? Hayır Belli istekliler arasında ihale usulü uygulanır. İhale sonucunda hiç teklif çıkmazsa Pazarlık usulü uygulanır. Evet Evet Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülmeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılması zorunlu mu? Hayır Savunma ve güvenlikle ilgili özel durumların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılması zorunlu mu? Hayır Evet İhale, araştırma ve geliştirme sürecine ihtiyaç gösteren ve seri üretime konu olamayan nitelikte mi? İhale sonucunda hiç teklif çıkmazsa Hayır Evet Hayır İhale konusu işin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve mali özellikleri gerekli olan nitelikte belirlenemiyor mu? Hayır İhale konusu mamul mal, malzeme veya hizmet alımının yaklaşık maliyeti Kanunun 21/F maddesindeki geçerli parasal limiti aşıyor mu? Açık İhale Usulü Uygulanır Evet Şema: Kamu Alımlarına İlişkin Uygulamlı Klavuz(İdareler)
ĠHALELERĠN YAPILIġ AġAMASI ĠHALE HAZIRLIK SÜRECĠ Ġhtiyaçın ortaya çıkması Teknik Ģartnamenin hazırlanması YaklaĢık maliyet Ġhale usulünün tespiti ĠHALE SÜRECĠ Ġhale dökümanlarının görülmesi ve satın alınması Ġdarece değiģiklik ve açıklamaların yapılması Tekliflerin sunulması Ġhale dökümanının hazırlanması Ġhale onayının alınması Ġhale komisyonu kurulması Ġhale ilanı ĠHALE SONUCU Ġhale kararı SözleĢme imzalanması
*Çankaya Belediyesinin yaptığı ihalelerin %67 sonuçlanmış %33 iptal edilmiştir YAPILAN İHALELERİN DURUMU İHALE DURUMU 33% 67% İPTAL EDİLEN SONUÇLANMIŞ
ÇANKAYA BELEDİYESİ EN ÇOK HANGİ İHALE USULÜNÜ KULLANIR? DİĞER; 33% AÇIK İHALE; 80% *Çankaya Belediyesi ihale usullerinden en çok açık ihale usulünü tercih etmiştir.
İHALELERİN İPTAL SEBEPLERİ 50% 20% 30% REKABET ŞARTLARININ OLUŞMAMASI MİKTAR HATASI EKSİK İLAN VERİLMESİ *Çankaya Belediyesi nin yapmış olduğu ihalelerin %33 iptal edilmiştir ve bu iptal sebepleri; miktar hatası, rekabet şartlarının oluşmaması ve eksik ilan verilmesi olarak saptanmıştır.
2004-2010 TÜM İHALELERİN BİRİMLERE DAĞILIMI ÖZEL KALEM MÜDÜRLÜĞÜ FEN İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ 1% 2% 1% 4% 1% 4% 1% 2% 5% VETERİNERLİK İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ ÇANKAYA BELEDİYE BAŞKANLIĞI PARK VE BAHÇE MÜDÜRLÜĞÜ ZABITA İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ TEMİZLİK İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ SOSYAL İŞLER MÜDÜRLÜĞÜ 4% 9% 9% 11% 37% SOSYAL YARDIM İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ DESTEK HİZMET MÜDÜRLÜĞÜ BİLGİ İŞLEM MÜDÜRLÜĞÜ 1% 4% 4% MALİ İŞLER MÜDÜRLÜĞÜ ÇANKAYA BELEDİYESİ BASIN YAYIN MÜDÜRLÜĞÜ ETÜT PROJE MÜDÜRLÜĞÜ İMAR ŞEHİRCİLİK MÜDÜRLÜĞÜ YAZI İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ *kik.gov.tr den ulaşılan müdürlükler ve ihaleye katılım yüzdeleri yukarıda bulunan grafikteki gibidir.
2004-2010 TÜM İHALELER İÇİNDE İTİRAZEN ŞİKAYET DİLEKÇESİNDE BULUNAN İHALELERİN BİRİMLERE DAĞILIMI BELEDİYE BAŞKANLIĞI 22% FEN İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ 48% TEMİZLİK İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ 13% BİLGİ İŞLEM MÜDÜRLÜĞÜ 13% SOSYAL YARDIM VE VETERİNER İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ 4% *Çankaya Belediyesi bünyesindeki Belediye Başkanlığı na %22, Temizlik İşleri Müdürlüğü ne %13, Bilgi İşlem Müdürlüğü ne %13,Sosyal Yardım ve Veteriner İşleri Müdürlüğü ne %4, Fen İşleri Müdürlüğüne %48 oranlarında itirazen şikayet dilekçesi verilmiştir.
2004-2010 TÜM İHALELER İÇİNDE UYUŞMAZLIK KARARLARI BULUNAN İHALELERİN BİRİMLERE DAĞILIMI 9% 5% 50% 14% 14% 4% 4% BİLGİ İŞLEM MÜDÜRLÜĞÜ TEMİZLİK MÜDÜRLÜĞÜ PARK BAHÇE MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIK SOSYAL VETERİNERLİK İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ FEN İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ SATIN ALMA MÜDÜRLÜĞÜ BELEDİYE BAŞKANLIĞI *Çankaya Belediyesi kapsamındaki uyuşmazlık kararları bulunan ihalelerin birimlere dağılımı grafikteki gibidir.fen İşleri Müdürlüğü ne %50, Bilgi İşlem Müdürlüğü ne %14,Temizlik İşleri Müdürlüğü ne %14, Park Bahçe Müdürlüğü ne %4, Sağlık Sosyal Veterinerlik İşleri Müdürlüğü ne %4, Satın Alma Müdürlüğü ne %9, Belediye Başkanlığı na %5 oranında dağılmıştır.
UYUŞMAZLIK KARARLARI ANALİZİ REDDEDİLEN 45% İPTAL EDİLEN 55% *Çankaya Belediyesi Müdürlüklerinde bulunan uyuşmazlık kararlarının %54,54 ü iptal, %45,45 i red kararı ile sonuçlanmıştır.
ĠPTAL KARARI ALINAN ĠHALELERĠN BĠRĠMLERE DAĞILIMI RED KARARI ALINAN ĠHALELERĠN BĠRĠMLERE DAĞILIMI BĠLGĠ ĠġLEM MÜDÜRLÜĞÜ=%25 FEN ĠġLERĠ MÜDÜRLÜĞÜ=%66,66 SATIN ALMA MÜDÜRLÜĞÜ=%8,33 PARK BAHÇELER MÜDÜRLÜĞÜ=%10 VETERĠNER ĠġLERĠ MÜDÜRLÜĞÜ=%10 FEN ĠġLERĠ MÜDÜRLÜĞÜ=%30 BELEDĠYE BAġKANLIĞI=%10 SATIN ALMA BAġKANILIĞI=%10 TEMĠZLĠK ĠġLERĠ =%30 *Çankaya Belediyesi Müdürlüklerinde bulunan uyuģmazlık kararları analizi yukarıdaki Ģemadaki gibidir.
Temel Sorunlar Nitelikli personel yetersizliği Kamu ihale sürecinin karmaģıklığı Ġhale sürecinin sağlıklı yürüyememesi Alternatif hizmet sunum biçiminden faydalanamaması
Olanaklar Çankaya Belediyesi, eğitim düzeyi,gelir kaynakları ve duyarlılığı yüksek vatandaģlardan oluģmaktadır.bu imkanını değerlendirip hizmet sunum biçimlerini geliģtirebilir.hizmet sunum biçimlerinin etkinliğini ve verimliliğini görebilir.
Olanaklar Çankaya Belediyesi sınırları içinde buluna üniversiteler ve sivil toplum örgütlerinden alternatif sunum yöntemleri için fikirler alabilirler.
AraĢtırma Sonucu Mevcut durumuyla Çankaya Belediyesi nin kullandığı hizmet sunum biçimlerini ağırlıklı olarak ihale yöntemlerine dayandığı görülmekteyse de, diğer ilçe belediyeleri arasında hizmetlerini sunarken kendi olanaklarını en fazla kullanan belediyedir.ancak hizmet sunum biçimlerine iliģkin süreçlerin sorunlu olduğu görülmektedir.
TeĢekkürler! elf_nz@hotmail.com cyc_06@hotmail.com dlrgrss@hotmail.com