İSTANBUL DEPREM ERKEN UYARI VE ACİL MÜDAHALE SİSTEMİ İSTASYON KAYITLARININ İNCELENMESİ

Altını Ulusl Deprem Mühenisliği Konfernsı, 6-0 Ekim 007, İstnbul Sixth Ntionl Conferene on Erthquke Engineering, 6-0 Otober 007, Istnbul, Turkey İSTANBUL DEPREM ERKEN UYARI VE ACİL MÜDAHALE SİSTEMİ İSTASYON KAYITLARININ İNCELENMESİ ANALYSIS OF EARTHQUAKE RECORDS OF ISTANBUL EARTHQUAKE EARLY WARNING RAPID RESPONSE SYSTEM STATIONS Cn ZÜLFİKAR, Zehr ÇAĞNAN, Eser DURUKAL ve Mustf ERDİK 4 ÖZET Bu çlışm İstnbul Deprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi trfınn kyeilen ivme kyıtlrı kullnılrk kuvvetli yer hreketi istsyonlrının bulunuğu noktlr zemin hkim freknsı belirlenmiş ve kentte zemin hkim freknsının ğılımı, frklı yöntemler kullnılrk ele eilen zemin sınıfı hritlrıyl krşılştırılmıştır. İstnbul Deprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi 00 yılın Knilli Rsthnesi ve Deprem Arştırm Enstitüsü trfınn kurulmuş ve işletilmekteir. Sistem içerisine 0 et eksenli kuvvetli yer hreketi ivme kyeiisi bulunmkt olup bunlrn 00 ei Ail Mühle Sistemi, 0 ei ise Erken Uyrı Sistemi için kullnılmktır. Çlışm 00 007 yıllrı rsın Mrmr Denizi ve çevresine meyn gelmiş, büyüklüğü. ile. rsın eğişen 8 et epreme kyeilen 89 et eksenli (867 et tek eksenli) ivme kyı inelenmiştir. Meyn gelen 8 eprem içerisine ve h fzl kyıt ln istsyonlr çlışmy hil eilmiştir. Zemin hkim freknsı tüm noktlr üç yönlü ivme kyıtlrının yty ve üşey bileşenlerinin spektrl ornlrı (H/V ornı) ve yty ivme kyıtlrının spektrl eğerlerinin belirlenen referns istsyonlrınki yty bileşenlerinin spektrl eğerlerine ornlnmsı ile bulunn spektrl orn yöntemiyle hesplnmıştır. Çlışm sonuçlrı tüm istsyonlr iki yöntemle bulunn zemin hkim freknsının ve spektrl ornlrın çlışıln eprem büyüklüğü rlığı için (.-.) urylılık içine oluğunu göstermekteir. Ele eilen sonuçlr İstnbul NEHRP ve QTM zemin sınıflnırmsı hritlrıyl krşılştırılmış, bu krşılştırm frklı yöntemlerle ele eilen zemin sınıflnırmsı hrit ve yklşımlrının geçerliliği çısınn yorumlnmıştır. Anhtr Kelimeler: Kuvvetli Yer Hreketi, Yerel Zemin Etkileri, Geoteknik Deprem Mühenisliği ABSTRACT In this stuy the t from the Istnbul Erthquke Erly Wrning n Rpi Response System (IEEWRRS) hve been stuie for reent 8 erthqukes. It is objete to ientify the preominnt frequenies of the sttion sites through the elertion t. The Istnbul Erthquke Rpi Response n Erly Wrning System (IEREWS) onsist of 00 strong motion reorers instlle in il-up moe throughout the ity to form mge mps immeitely fter n erthquke for rpi response purposes. The sttions onsist of externl, tri-xil (three orthogonl xis), fore-blne (servo) type elerometers, reorers, timing n ommunition moules. There re lso ten strong motion sttions instlle for the genertion of the erthquke erly wrning informtion t lotions in losest possible proximity to the Min Mrmr fult. Sine its eployment in 00 the IEREWS reore eight events with mgnitues rnging from. to.. We mke use of these reorings to investigte whether lssil site response tools suh s H/V n spetrl rtios yiel onsistent results throughout the ity. In other wors we woul like to see whether spetrl shpes n preominnt frequenies obtine re stble. The number of sttions triggere uring these eight erthqukes vries between n 86. The number of reorings obtine t one sttion lone hnge between n 6. In lulting H/V n spetrl rtios we hose those sttions where the number of reorings is three n bove. Keywors: Strong Groun Motion, Lol Site Effets, Geotehnil Erthquke Engineering Dr, Knilli Rsthnesi ve Deprem Arştırm Enstitüsü, İstnbul, n.zulfikr@boun.eu.tr Dr, Knilli Rsthnesi ve Deprem Arştırm Enstitüsü, İstnbul, zgnn@gmil.om Doçent, Knilli Rsthnesi ve Deprem Arştırm Enstitüsü, İstnbul, urukl@boun.eu.tr 4 Profesör, Knilli Rsthnesi ve Deprem Arştırm Enstitüsü, İstnbul, erik@boun.eu.tr 97

98 İstnbulDeprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi İstsyon Kyıtlrının İnelenmesi GİRİŞ Mrmr Denizi ne meyn gelmesi muhtemel bir epremin İstnbul yrtğı eprem tehlikesinin belirlenmesi, yerel zemin koşullrının ve bunlrın yer hreketine oln etkisinin bilinmesi, epreme krşı lınk önlemlerin belirlenmesine, uzun ve kıs veli plnlm ve il önlem plnlrının hzırlnmsın büyük önem tşımktır. Bu konu gerek üniversitelere gerekse İstnbul Büyükşehir Beleiyesi (İBB) Deprem ve Zemin İneleme Müürlüğü trfınn yptırıln çeşitli projeler kpsmın frklı çlışmlr sürürülmekteir. Bu çlışm İstnbul Deprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi trfınn 00 yılınn bugüne kr kyeilen ivme kyıtlrı kullnılrk kuvvetli yer hreketi istsyonlrının bulunuğu noktlr zemin hkim freknsı belirlenmiş ve kentte zemin hkim freknsının ğılımı, frklı yöntemler kullnılrk ele eilen zemin sınıfı hritlrıyl krşılştırılmıştır. Çlışmnın mı ele eilen kyıtlr yrımıyl hesplnn zemin hkim freknsı ve spektrl ornlrın çlışıln eprem büyüklüğü rlığı için (.-.) urylılık içine olup olmığını rştırmk ve ele eilen sonuçlrı İstnbul için vr oln zemin sınıfı hritlrıyl krşılştırrk, frklı yöntemlerle ele eilen zemin sınıfı hrit ve yklşımlrının geçerliliği çısınn yorumlr bulunmktır. İSTANBUL DEPREM ERKEN UYARI VE ACİL MÜDAHALE SİSTEMİ İstnbul Deprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi 00 yılın İstnbul Vliliği, Birini Oru Komutnlığı ve İstnbul Büyükşehir Beleiye Bşknlığı nın lojistik ktkılrı ile Knilli Rsthnesi ve Deprem Arştırm Enstitüsü, Deprem Mühenisliği Anbilim Dlı trfınn kurulmuş ve işletilmekteir. Sistem içerisine 0 et eksenli kuvvetli yer hreketi ivme kyeiisi bulunmkt olup bunlrn 00 ei Ail Mühle Sistemi 0 ei ise Erken Uyrı Sistemi için kullnılmktır. Ail mühle sistemi ile olsı bir epremen hemen sonr kuvvetli yer hreketi prmetrelerinin belirlenmesi, bu prmetrelerin mevut ypı envnterleri ve ypı hsr görebilirlik ilişkileri ile berber eğerlenirilerek kent çpınki hsr ve n kyıplrının kiklr içerisine belirlenmesi ve bu ilk belirlemelerin il yrım ve kurtrm birimlerine nın iletilmesi mçlnmktır. Erken Uyrı Sistemi ile ise kyıt istsyonlrınn gerçek zmn sürekli olrk gelen veriler ile hsr yrtbileek bir epremle ilgili uyrı sinylinin - s önesinen verilebilmesi mçlnmktır. Şekil ve e İstnbul Deprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi kyıt istsyonlrının sırsıyl İstnbul un Avrup ve Anolu yksınki ğılımlrı gösterilmiştir. Ail Mühle Sistemi kuvvetli yer hreketi istsyonlrı İstnbul un nüfus ve ypılşm çısınn yoğun oln güney bölgelerine, Erken Uyrı sistemi kuvvetli yer hreketi istsyonlrı ise Istnbul hsr neen olbileek büyük bir eprem yrtm potnsiyeline ship fy htlrın (An Mrmr fyı) en ykın bölgelere kurulmuştur. ZEMİN HAKİM FREKANSI VE YER HAREKETİ İVME KAYITLARI π v Zemin hkim freknsı nlitik olrk ω 0 = s şekline tnımlnmıştır. Bur v s zemin H içerisine kym lgsı hızı ve H ise zemin tbksı klınlığını ife etmekteir. Zemin hkim freknsın krşılık gelen titreşim periyou krkteristik zemin periyou olrk lnırılır ve π 4H T şekline gösterilir. s = = ω v 0 s Zemin hkim periyounun belirlenmesi yerel zemin etkilerinin belirlenmesi ve yer hreketineki büyütmenin nlşılmsı çısınn önemliir. Gözönüne lınn bir bölgeeki zemin tepki fonksiyonu o zemine kyeilen kuvvetli yer hreketi kyıtlrının yine ynı bölgee ky bir zemine kyeilen referns istsyonu kyıtlrı ile krşılştırılmsınn nlşılbilir (Zslvsky, 004). Fkt bu tip nlizlerin sismik ktivitenin nispeten h z oluğu bölgelere ypılbilmesi mevut yer hreketi kyıtlrının yetersizliğinen olyı mümkün olmmktır. Zemin tepki fonksiyonlrı birçok rştırmı trfınn ort ve z şietli eprem yer hreketlerine

C.Zülfikr, Z.Çğnn, E.Durukl ve M.Erik 99 göre rştırılmıştır (Fiel ve Job, 99; Zslvsky ve iğerleri, 000) Nkmur, 989 çlışmsın zemin tepkisinin yer hreketi üşey ve yty bileşenlerinin spektrl ornlrınn çıkrılbileeğini öne sürmüştür. Fiel ve Job, 99; Muirelli ve Monhesi, 998; Zslvsky n Shpir, 000 çlışmlrın mikrotremör ölçümlerinen Nkmur tekniğini kullnrk yüzeye meyn gelen zemin tepkisini thmin eebiliklerini göstermişlerir. Yer hreketi yty üşey spektrl ornı, her bir yty bileşen spektrumunun üşey bileşen spekturumun bölünmesi ile ele eilir. Ele eilen iki yty-üşey bileşen ornlrının ortlmsı o zemineki büyütme fonksiyonunu verir. Zslvsky, 004 çlışmsın ortlmnın ritmtik y geometrik olmsının sonu önemli bir etkisinin olmığını göstermiştir. İstnbul Deprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi, 00 007 yıllrı rsın Mrmr Denizi ve çevresine meyn gelen ve büyüklüğü. ile. rsın eğişen 8 et epreme tetiklenmiştir. Meyn gelen 8 eprem içerisine ve h fzl kyıt ln istsyonlr bu çlışmy hil eilmiş, sonuç olrk 89 et eksenli (867 et tek eksenli) ivme kyıı inelenmiştir. Kyeilen epremler ve özellikleri Tblo- e ve Şekil- e verilmiştir. Tblo- e ise kuvvetli yer hreketi istsyonlrının yerleşim koorintlrı ve istsyonlr kyeilen epremler sunulmuştur. Tblo ve Şekil te sismolojik verileri ve yerleri sunuln 8 et epreme kyeilen ivme kyıtlrının tümü stnrt olrk sıfır bz çizgisi üzeltmesi yöntemi ile üzeltilmiş ve 0.-Hz frekns rlığın filtrelenmiştir. Zemin hkim freknsının hesplnmsın H/V (Nkmur, 989) ve spektrl ornlm (Borhert, 970) yöntemlerinen yrrlnılmıştır. H/V ornlrı herbir eprem iin istsyonlrki yty ve üşey yer hreketi kyıtlrının Fourier genlik spektrumlrının birbirlerine bölünmesi ile, spektrl ornlr ise istsyonlrki kyıtlrının yty bileşenlerinin, tnımlnn referns istsyonlrınki kyıtlrın yty bileşenlerine ornlnmsı ile ele eilmiştir. Referns istsyonlr NEHRP zemin sınıflmsın göre A y B türü zemin sınıfın yerleşmiş oln ve heef istsyon en ykın oln istsyon olrk seçilmiştir. Her bir istsyon kyeilen ve çlışmy hil eilen eprem kyıtlrınn bulunn H/V ornlrı ve spektrl ornlrın 0.-0Hz frekns rlığınki vrnış ve krrlılığını orty koymk mıyl bu frekns rlığın ele eilen sonuçlrın stnrt spmlrı hzırlnn şekillere gösterilmiştir. Ypıln inelemee H/V ve spektrl ornlrı sonuçlrının birbirleri ile uyumlu oluğu gözlenmiştir. Ele eilen ornlrı f 0 <.0 Hz,.0<f 0 <.0 Hz,.0<f 0 <.0 Hz,.0<f 0 <.0 Hz ve f 0 >.0 Hz olrk beş frekns rlığın gruplnırmk mümkün olmuştur. Şekil-4 te İstnbul Deprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi İstsyonlrınki zemin hkim freknsı ğılımı tnımlnn beş frekns rlığı için gruplnrk sunulmktır. Tblo- e çlışıln istsyonlr H/V ve spektrl ornlrn ele eilen frekns rlıklrı verilmiştir. Zemin hkim freknsının kent hilineki ğılımı ise Şekil, 6 ve 7 e görülebilir. Şekil-. İstnbul Deprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi kyıt istsyonlrının Avrup yksınki yerleşimi

00 İstnbulDeprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi İstsyon Kyıtlrının İnelenmesi Şekil-. İstnbul Deprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi kyıt istsyonlrının Anolu yksınki yerleşimi Tblo-. İstnbul Deprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi trfınn 00 007 yıllrı rsın kyeilen epremlerin sismolojik özellikler No Trih Zmn Enlem(K) Boylm(D) Derinlik (km) Mnyitü 00.09.9 0::08 40.80 9.87 8... 004.0.6 :0:48 40.696 9..0 4. 4. 004.0.6 :07:48 40.699 9.7 9...4 4 004.06.4 :8:4 40.868 9.68 6.7.. 004.09.9 :4:07 40.780 9.00.4 -.- 4.0 6 006.0.0 ::4 40.64 7.984.9. -.- 7 006.0.4 7:00: 40.44 8.99 4.. -.- 8 006..9 ::7 40.9 8.. 4. -.- M M L GÜZELYALI (İSTANBUL) YALOVA Bölge YALOVA BÖLGESİ GÜZELYALI (İSTANBUL) MARMARA DENİZİ KUŞ GÖLÜ GEMLİK KÖRFEZİ (MARMARA DENİZİ) BAYRAMDERE (MARMARA DENİZİ) Kyeilen İstsyon Syısı 6 7 4 86 4 47 Şekil-. 00-007 yıllrı rsın Mrmr Bölgesine meyn gelen ve İstnbul Deprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi trfınn kyeilen epremler

C.Zülfikr, Z.Çğnn, E.Durukl ve M.Erik 0 İstnbul un Anolu yksın yerleştirilmiş oln kyıt istsyonlrınn ele eilen verilere göre bu yk zemin hkim freknsı genel olrk.0hz ve üzeriir. Kentin Avrup yksın ise zemin hkim freknsı genel olrk.0hz ve ltı olrk belirlenmiştir. En yüksek zemin hkim freknsı 6.0-7.0Hz ile Anolu yksın R-Erenköy ve R-Bğlrbşı istsyonlrın, en üşük zemin hkim freknsı ise 0.Hz ile Avrup yksın R08-Bkırköy istsyonun tespit eilmiştir. Bu sonuçlr küçük epremlerin yrttığı üşük genlikli yer hreketlerinen ele eilmiş sonuçlr olup, zeminin oğrusl vrnığı koşullr için geçerliir. Ele eilen sonuçlrın kentin zemin koşullrı çısınn eğerlenirilmesi ve yorumlnmsı ise sonrki bölüme ypılktır. 0 0 0 0 RR6 0 0 0 0 RR6 0 0 0 0 RR8 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0. 0. 0. 0 0 0 0 RR0 0 0 0 0 RR90 0 0 0 0 RR00 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0 0 0 0 0. 0. 0. RR4 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0 0 0 0 0. 0. 0. RR 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0 0 0 0 0. 0. 0. b RR6 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0 0 0 0 RR6 0 0 0 0 0. 0. 0. RR4 0 0 0 0 0. 0. 0. RR08 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0 0 0 0 0 0 0 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0 0 0 0 0. 0. 0. b b RR RR6 0. 0. 0.7 4 6 7 8 90 0 0 0 0 RR8 00 0 0 0 0. 0. 0 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 b b RR7 RR 0. 0. 0.7 4 6 7 8 90 0 0 0 0 RR9 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 Şekil-4. İstnbul Deprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi İstsyonlrın ele eilen Yty ve Düşey ivme kyıtlrının ornınn istsyon yerleşim yeri zemin hkim freknsının belirlenmesi

0 İstnbulDeprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi İstsyon Kyıtlrının İnelenmesi 0 0 0 0 0. 0. 0. RR9 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0 0 0 0 0. 0. 0. RR9 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0 0 0 0 0. 0. 0. RR 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0 0 0 0 0. 0. 0. RR8 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0 0 0 0 0. 0. 0. RR80 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0 0 0 0 0. 0. 0. RR7 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0 0 0 0 RR7 0 0 0 0 RR48 0 0 0 0 RR46 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0 0 0 0 RR9 0 0 0 0 RR44 0 0 0 0 RR 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0 0 0 0 RR9 0 0 0 0 RR 0 0 0 0 RR0 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0 0 0 0 0. 0. 0. RR 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0 0 0 0 0. 0. 0. RR09 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0 0 0 0 0. RR 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0 0 0 0 0. e RR 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 0 0 0 0 0. 0. 0. e RR 0. 0. 0. 0. 0. 0.7 4 6 7 890 Şekil-4 evmı. İstnbul Deprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi İstsyonlrın ele eilen Yty ve Düşey ivme kyıtlrının ornınn istsyon yerleşim yeri zemin hkim freknsının belirlenmesi, - Hkim Frekns f 0 <.0 Hz, b - Hkim Frekns.0<f 0 <.0 Hz, - Hkim Frekns.0<f 0 <.0 Hz, - Hkim Frekns.0<f 0 <.0 Hz, e - Hkim Frekns f 0 >.0 Hz.

C.Zülfikr, Z.Çğnn, E.Durukl ve M.Erik 0 İSTANBUL DAKİ ZEMİN HAKİM FREKANSI DAĞILIMIN ZEMİN KOŞULLARI İLE KARŞILAŞTIRILMASI İstnbul Deprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi İstsyonlrınki zemin hkim freknsının ğılımının kentin yerel zemin koşullrıyl krşılştırılmsın üç frklı yöntemle belirlenen zemin hritlrı kullnılmıştır. Bölgesel bz geoteknik eğişimin eğerlenirilmesine en uygun yklşım zemin sınıflnırm hritlrıır. İstnbul için uluslrrsı otoriteler trfınn kbul eilen NEHRP (997) zemin sınıflm hritsı Boğziçi Üniversitesi (00) trfınn hzırlnmıştır (Şekil-). Bu hrit İstnbul Büyükşehir Beleiyesi trfınn hzırlnn :0,000 ölçekli yüzey jeoloji hritsı ve sonj verileri gözönüne lınrk hzırlnmıştır. Geoteknik litertürüne son zmnlr kullnıln iğer bir zemin sınıflnırm hritsı QTM (Quternry, Tertiry, Mesozoi) hritsıır (Wl ve iğerleri, 999). Türkiye için QTM hritsı Men Tetkik Arştırm Genel Müürlüğü nün :00.000 ölçekli yüzey jeolojisi hritlrının syısllştırılrk, QTM insinen gruplnmsıyl ele eilmiştir. QTM hritsın Q-Quternry sınıfını (seimenter) kym lgsı hızı Vs-m/s ile T-Tertiry sınıfını (yumuşk ky) kym lgsı hızı Vs-406m/s ile ve M-Mesozoi sınıfını (sert ky) kym lgsı hızı Vs- 89m/s ile temsil etmekteir. Şekil-6 İstnbul için QTM hritsı Deprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi yer hreketi kyıt istsyonlrı ile birlikte verilmiştir. Son zmnlr zemin sınıflrının rzi topoğrfysı ile korelsyon kurulrk bulunmsın yönelik çlışmlr rtmıştır. Wl ve Allen (007) yöntemiyle Istnbul un topoğrfy bilgileri kullnılrk NEHRP zemin sınıflnırılmsı ypılmıştır. Ele eilen hrit Şekil 7 e sunulmktır. Tblo e İstnbul Deprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi İstsyonlrı için belirlenen zemin hkim freknsı eğerlerinin yüzey jeolojisi, QTM ve topoğrfy yöntemler kullnılrk ypıln zemin sınıflnımlrıyl krşılştırılmsı sunulmktır. Tblo- en e görüleeği üzere yüzey jeolojisi, QTM ve topoğrfy yöntemiyle ypıln zemin sınıflnırmlrı birbirleriyle uyum içineir (B-M-B; C-T-C; D-Q-D). B-M-B olrk tnımlnn tüm istsyonlr zemin hkim freknsı rlığı <f<hz ir. C-T-C grubun fklılıklr görülse e çlışıln istsyonlrın frekns rlığı ğırlıklı olrk f<hz ir. D-Q-D grubu ise en çok frklılşmnın görülüğü grup olmuştur. Bu sonuçlr kpsmın hesplnn frekns rlığının özellikle D-Q-D zemin sınıfı için krrlı olmmsı şşırtıı olmkl birlikte, bu urumu ypıln ölçümlerin noktsllığın ve yumuşk zeminlerin heterojen ypısın bğlnbilir. Şekil-. İstnbul için NEHRP zemin sınıflm hritsı ve İstnbul Deprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi kyıt istsyonlrı için bulunn hkim frekns ğılımı

04 İstnbulDeprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi İstsyon Kyıtlrının İnelenmesi Şekil-6. İstnbul için QTM zemin sınıflm hritsı ve İstnbul Deprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi kyıt istsyonlrı için bulunn hkim frekns ğılımı Şekil-7. Topoğrfyy bğlı olrk hzırlnn İstnbul zemin sınıflm hritsı Ele eilen sonuçlrın h sğlıklı bir şekile irelenmesi için gerekli oln şeyler şunlrır: (). İstnbul Deprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi İstsyonlrı nın tümüne zemin hkim freknsının hesplnmsın imkn vereek şekil ve syı eprem kyıtlrının ele eilmesi y ynı bilginin mikrotremor ölçümleriyle ele eilmesi. Mikrotremor ölçümleriyle tüm istsyonlr zemin hkim freknsının hesplnmsı konusun çlışmlr sürmekteir. (). Kentte IBB trfınn yürütülen mikrobölgeleme projeleri kpsmın ypıln sonjlr ele eilen çok eğerli veriler eğerlenirilerek, zemin büyütme nlizleri y benzer yöntemlerle kentin zemin sınıflnırmsı hritlrının hzırlnmsı gerekliir. Bu konu çlışmlr sürmekteir.

C.Zülfikr, Z.Çğnn, E.Durukl ve M.Erik 0 Tblo-. İstnbul Deprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi kyıt istsyonlrı trfınn 00 007 yıllrı rsın kyeilen epremler İstsyon Yerleşim Referns İstsyon Uzklık (km) Depremler 4 6 7 8 9/9/00 /6/004 /6/004 6/4/004 9/9/004 0/0/006 0/4/006 /9/006 H/V Ornı Spektrl Orn Frekns Arlığı R Tuzl R44 4.8 7 D Q D.. <f 0 < R8 Penik R7.6 7 B M B.0 -.0.0 -.0 <f 0 < R48 Krtl R4. 7 B M B.0-4.0.0-4.0 <f 0 < R Tuzl R44.8 6 B M B.0-4.0.0-4.0 <f 0 < R6 Ftih R.8 D Q D.0 -.0. -.0 <f 0 < R90 Zeytinburnu R 4.0 D Q D 0.7-0.9 0.7-0.9 f 0 < R44 Tuzl R9.9 6 B M B.0 -.0.0-4.0 <f 0 < R Kumkpi R.4 4 D Q D.0 -.0 4.0 -.0 <f 0 < R7 Aksry R 4.4 4 D Q D.0-4.0.0-4.0 <f 0 < R6 Kyisgi R.0 D Q D.0 -.0.0-4.0 <f 0 < R9 Goztepe R.6 B M B 4.0 -.0 4.0 -.0 <f 0 < R00 Atkoy R 7. 4 E-F Q E 0.6-0.8 0.6-0.8 f 0 < R0 Zeytinburnu R.7 4 C T C 0.8 -.0 0.7-0.9 f 0 < R K.Bkklkoy R 4. 4 B M B.0 -.0.0-4.0 <f 0 < R7 Gungoren R.6 4 D Q D.0 0.8-0.9 <f 0 < R9 Ftih, Blt R. 4 C T C.0 -.0.0-4.0 <f 0 < R0 Uskur R09 4.7 4 C T C.0-4.0.0-4.0 <f 0 < R Eminonu R.7 4 C T C.0. -.0 <f 0 < R9 Penik R7. 4 B M B.0-4.0.0-4.0 <f 0 < R4 Merter R. 4 C T C 0.8-0.9 0.8-0.9 f 0 < R46 Krtl R4. 4 B M B.0-4.0.0-4.0 <f 0 < R6 Esenler R.0 4 C T C.0.0 -. <f 0 < R9 Tuzl R44. 4 D Q D.0 -.0.0 -.0 <f 0 < R6 Kuukekmee R94 6. 4 C T C 0. - 0.7 0. - 0.7 f 0 < R6 Bhelievler R94 4.6 4 C T C 0.7-0.9 0.7-0.9 f 0 < R80 Mltepe R69. 4 B M B.0 -.0.0 -.0 <f 0 < R8 Penik R9.4 4 D Q D.0 -.0.0 -.0 <f 0 < R8 Atkoy R94 6. 4 D Q D 0.7-0.9 0.7-0.9 f 0 < R9 Umrniye R 4. 4 B M B.0 -.0.0-4.0 <f 0 < R7 Penik R8.6 4 B M B.0-4.0.0-4.0 <f 0 < R Erenkoy R09.8 B M B 6.0-7.0 6.0-7.0 f 0 > R08 Bkirkoy R94 7. C T C 0. 0. f 0 < R09 Kikoy,Fikirtepe R.8 B M B.0 -.0.0 -.0 <f 0 < R Bglrbsi R09. C T C 6.0-7.0 6.0-7.0 f 0 > R4 Zeytinburnu R. C T C 0.7 -.0 0.7 -.0 f 0 < R Bkirkoy R 6. C T C 0. -.0 0. -.0 f 0 < R Mltepe R80.7 B M B.0 -.0.0 -.0 <f 0 < R0 Bhelievler R0 6. E-F Q E 0. -.0 0. -.0 f 0 < R Krtl R 0.9 C T C.0-4.0.0-4.0 <f 0 < R Byrmps R94 8.0 C T C.0 -.0.0 -.0 <f 0 < NEHRP *, zemin sınıfı : İBB Yüzey jeoloji hritsı ve sonj verileri bz lınmıştır QTM **, zemin sınıfı : MTA Yüzey jeolojisi hritsı bz lınmıştır NEHRP ***, zemin sınıfı : Topoğrfy zemin sınıfı ilşkilenirmesine göre hzırlnn NEHRP zemin sınıfı hritsı Kyıt ei NEHRP *, zemin sınıfı QTM **, zemin sınıfı NEHRP ***, zemin sınıfı Hkim Frekns (Hz) SONUÇLAR Anlizler sonuun İstnbul Deprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi istsyonlrın ele eilen yer hreketi ivme kyıtlrınn istsyonlrın yerleştikleri zeminlerin hkim periyolrı n grub yrılmıştır. Bun göre f 0 <.0Hz,.0Hz<f 0 <.0Hz,.0Hz<f 0 <.0Hz,.0Hz<f 0 <.0Hz, f 0 >.0Hz

06 İstnbulDeprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi İstsyon Kyıtlrının İnelenmesi Anolu yksın bulunn ve NEHRP zemin sınıflnırmsın göre çoğunluğu B sınıfı zemin türü üzerine yerleştirilmiş oln istsyonlr için zemin hkim freknsının.0hz<f 0 <.0Hz rsın oluğu gözlemlenmiştir. Avrup yksın Zeytinburnu, Güngören, Merter, Bhçelievler, Bkırköy bölgelerine kurulu oln istsyonlr hkim frekns f 0 <.0Hz olrk görülmüştür. Şehirin btısın Küçükçekmee gölü bölgesine kurulu oln RR6 istsyonu ile trihi şehir merkezine Hliç bölgesine kurulu oln RR istsyonun hkim frekns f 0 <.0Hz olrk görülmüştür. Genel olrk her zemin hkim freknsı grubu için yty-üşey bileşen spektrl ornlrının ile 0 rsın eğiştiği gözlenmiştir. Bu çlışm kullnıln 8 epremin istsyon kyıtlrınn istsyon yerleşimlerinin zemin hkim freknslrın tutrlılık gözlenmiştir. Bu çlışmnın İstnbul Deprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi istsyonlrı kyıtlrınki yerel zemin etkisinin sptnmsı ve bunun İstnbul geneline eğerlenirilmesi çısınn fylı olğı olğı üşünülmüştür. Teşekkür Bu çlışm kullnıln verilerin sğlnmsın ktkılrınn olyı İstnbul Deprem Erken Uyrı ve Ail Mühle Sistemi çlışnlrın teşekkür eeriz. REFERANSLAR Boğziçi University, Knilli Observtory n Erthquke Reserh Institute Report, 00, Erthquke Risk Assessment for Istnbul Metropolitn Are. Borhert R.D., (970) Effets of Lol Geology on Groun Motions Ner Sn Frnıso By, BSSA 60, 9-6. Çğnn Z., Kriptş Ç., Erik M., 007, A Stuy on the Correltion of Topogrphi Slopes n Site Clssifitions, EU-NERIES Projet, Internl Report. Fiel, E.H., Job, K.H. ve Hough, S.E., 99, Erthquke site response estimtion: wek-motion se stuy, Bull. Seism. So. Am., 8, 8-06. Fiel, E.H., Job, K.H., 99, A omprison n test of vrious site-response estimtion tehniques, inluing three tht re not referene-site epenent, Bull. Seism. So. Am., 8, 7-4. İstnbul Büyükşehir Beleiyesi (İBB) Deprem ve Zemin İneleme Müürlüğü web sitesi, www.ibb.gov.tr Muirelli, M. n Monhesi, G., 998, A quik survey of lol mplifitions n their orreltion with mge observe uring the Umbro-Mrhesn (Itly) erthquke of September 6, 997, J. Erthquke Engineering, (), -7. Nkmur Y., (989), A Metho for Dynmi Chrteristis Estimtion of Subsurfe Using Mirotremor on the Groun Surfe, Q.Rep.Rilwy Teh.Res.Inst., 0,. NEHRP (997), Reommene Provisions for Seismi Regultions For New Builings n Other Strutures, FEMA-0, Prepre by the Builing Seismi Sfety Counil for the Feerl Emergeny Mngement Ageny, Wshington, DC. Wl, D. J., V. Quitorino, T. H. Heton, H. Knmori, C. W. Srivner, n C. B. Woren (999), TriNet ShkeMps: Rpi Genertion of Intensity Mps, Erthquke Spetr. Wl D. J., Allen T., (007) Topogrphi Slope s Proxy for Seismi Site Conitions m Amplifition, BSSA, in press. Zslvsky, Y. n Shpir, A., 000, Questioning nonliner effets in Eilt uring MW=7. Gulf of Aqb Erthquke, Proeeings of XXVII Generl Assembly of the Europen Seismologil Commission (ESC), Lisbon, Portugl, 4-47. Zslvsky, Y., Shpir, A. n Arzi, A.A., 000b, Amplifition effets from erthqukes n mbient noise in De Se Rift (Isrel), Soil Dynmis n Erthquke Engineering, 0/ 4:87-07. Zslvsky, Y., (004), Mirozoning of the Erthquke Hzr in Isrel, http://www.relemrmer.org/reports/. Zülfikr C., Cgnn Z., Durukl E., Erik M. (007) Consisteny of site response in Istnbul bse on t from the Istnbul Erthquke Rpi Response System, Geophysil Reserh Abstrts, Vol.9, 099, EGU 007, Vienn, Austri.