Kişisel Kariyer Kararının Verilmesi Çalışanların kariyer kararını vermelerine yardımcı olmak için yöneticilerin bireylere yol gösterici olması gerekmektedir. Bunun için öncelikle kariyer yönetiminde örgüt yöneticilerinin yapmaları gerekenler şunlardır. 1) Çalışanların beceri, yetenek ve tercihlerinin farkına varılmasını sağlamalıdırlar. 2) Pozitif bir çevre yaratılarak çalışanların kariyer hedeflerini görmeleri sağlanmalıdır. 3) Çalışanların teknik ve yönetsel alanlarda tercihlerini değerlendirme fırsatı verilmelidir. 4) Çalışanların kariyer yaşam safhaları dikkate alınmalıdır. Örneğin 25 yaşında tepe noktaya yükselmek isteyen biri ile 50 yaşında kariyer düzleşmesindeki bir kişi aynı şekilde yönetilemez. 5) İşinde ilerlemek isteyen biri için mevcut fırsatlar dürüstçe çalışanlara açıklanmalıdır. Çalışanların kariyer seçimindeki keşif dönemi, bireyin kendini değerlendirmesi beraberinde kariyer beklentisi için bazı bilgi kaynaklarına başvurmasını da gerekli kılar. Bunlar ailesi, arkadaşları, yazılı kaynaklar, sanayi ve çalışan insanlar, sosyalresmi ve politik örgütler, serbest piyasada çalışan iş sahibi kişiler olabilir.
Tablo 1: Çalışanların kendi kendini değerlendirmesi Neredeyim? Şimdi Neredeyim? Nereye gitmek istiyorum? Oraya nasıl ulaşacağım? Ne yapacağım? KARİYER PLANLAMA NASIL YAPILIR? Kariyer planlaması yapmak uzun süreçli bir yoldur. Geleceğe yönelik adımları bugünden atmak gereklidir. Bu yüzden kariyer planlaması yaparken geleceğin belirsizliği üzerinden gidilmekte olduğu düşüncesine kapılabilirsiniz. Bu durum sizi bilmediğiniz bir geleceğe doğru sürükleyebilir. Bu yüzden birçok öğrenci hedef belirlemekte sıkıntı çekmektedir. Bu durumda öğrenciler yıllarca ne yapacaklarını bilmeden 4. sınıfa gelince boşluk içine girmekte ve ne yapacağını bilmemektedir. Gelecek belki belirsizliklerle doludur fakat bu belirsizlikleri gidermekte sizin elinizdedir. Bireysel kariyer planlamanızı oluşturarak yönelmeniz gereken alanlara yönelip bu alanlarla ilgili birikiminizi oluşturduğunuzda mezun olurken hangi alana yönelebileceğinizi tespit edebilirsiniz. Bu noktadaki şansınız birikimlerinizle çok yükselecektir. Fakat belirsizlik yüzünden hiçbir şey yapmadan 4 yılı geçirirseniz mezun olduğunuzda da bu belirsiz durumunuz devam edecektir. Bu yüzden geleceğe dair planlarınızı bugünden hazırlar, birikiminizi üniversite hayatınız boyunca edinirseniz bocalama süreniz çok düşük şansınız ise çok yüksek olacaktır. Bu
planlamayı yaparken kendinize bazı sorular sorarak yardımcı olabilirsiniz. Bu sorular; 5-10 yıl sonra nerede olmalıyım? Nasıl bir meslek istiyorum? Nasıl bir çalışma ortamında mutlu ve verimli çalışabilirim? Kendi ilke ve değerlerim doğrultusunda hangi mesleğe yönelmeliyim? Kendini geliştirme faaliyetlerini hangi platformlarda istikrarlı ve devamlı olarak sürdürebilirim? Kişisel-yöresel-ulusal-evrensel bakış noktalarında nasıl projeler üretebilirim? Ülkeme ve aileme hizmet etmek için, sahip olduğum/olacağım birikimleri en etkin hangi görevlerde kullanabilirim? Kariyer Hedeflerimi Nasıl Belirleyebilirim? Kariyer hedefleri, kariyer vizyonuna ulaşırken kontrol noktaları olarak kabul edilebilir. Daha ulaşılabilir olan hedefler, kısa ve orta vadede tamamlanabilecek ve gidilmek istenen yolda plana uygun ilerlediğiniz noktasında fikir verecek ara görevlerdir. Hedefler akılcı ve gerçekçi tespit edilmelidir. Çünkü vizyona ulaşma yolculuğunda hedefler kullanılacak ve iyi tespit edilmiş hedefler amaca hizmet edecektir. Bunun için öncelikle hedef uzmanlık alanınızı belirlemelisiniz. Bu uzmanlık alanını belirlemek öncelikle kendinizi tanımaktan geçer. Bireyin kendini tanıması zor gözükse de bazı sorular buna yardımcı olacaktır. İlgili olduğunuz ve merak duyduğunuz alanları nasıl tespit etmek için kullanacağınız bazı sorular; Acaba gündeminizi oluşturan nedir?
Neyi yapmayı seviyorsunuz? Hangi enstrümanlarla ve nasıl bir mekânda çalışmak sizi daha fazla mutlu edebilir? Hangi tür kitaplar ilginizi çekiyor? Yalnız mı yoksa takım halinde mi çalışmak hoşunuza gidiyor? İnternet kullanımınız hangi merkezlerde toplanıyor? Bir firmanın hangi departmanında görev almak istersiniz? Gelecekte başarmak istediğiniz en yüksek kariyer hedefiniz nedir? Strese dayanıklı mısınız? Rekabet etmekten hoşlanıyor musunuz? Güçlü ve zayıf yönleriniz neler? Üniversite Öğrencileri için Öneriler 1. Vizyonunuzu ve kariyer hedefinizi belirleyin; Eğer mezun olurken yaşayacağınız belirsizliği en aza indirmek isterseniz kariyer hedefini belirlemeniz önemlidir. Ne kadar erken karar verir, ne kadar erken kariyer hedefinizin gereklerini edinirseniz (bilgisayar programları, İngilizce vb.) hedefinize ulaşmanız o kadar mümkün olacaktır. 2. Çalışma yaşamını araştırın Özellikle çalışmak istediğiniz sektörlerle ilgili olarak sektörün durumunu işsizlik oranlarını, sektörün sizden beklentilerini mümkünse sektörde olan birileri ile fikir alışverişinde bulunarak çalışma ortamını araştırın. Hangi deneyimlere hangi yetkinliklere sahip olmanız gerektiğini öğrenin. Çalışma ortamı, yaşantısı sizin
kişiliğiniz ile uyumlu mu? Rekabetin ağır olduğu bir sektörse gerçekten bu sektöre ayak uydurup uyduramayacağınız gibi konuları kendi içinizde bir teraziye koymak için analiz yapın. 3. Yetkinliklerinizi belirleyin ve geliştirin Sahip olduğunuz yetkinlikler nelerdir? Geliştirmeniz ve üzerinde durmanız gereken yetkinlikler nelerdir? Bunları belirleyerek bir eylem planı oluşturun. 4. Yabancı dilinizi geliştirin Yabancı dil artık her alanın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Her zaman karşınıza çıkacak bu beceriyi bir an önce geliştirerek hayatınızın odak noktası haline getirmeniz gerekli. Öyle ki artık tek bir yabancı dilin bile yeterli olmadığı bir yapıda bir an önce üzerinde durarak geliştirmeniz şarttır. 5. Teknolojiyi takip edin Ofis programları ya da mesleğinizle ilgili programlara mezun olduğunuzda hakim olmanız gereklidir. Bu yüzden bu programları öğrenmeniz yararınıza olacak sizi bir adım öteye taşıyacaktır. Artık teknolojiye sahip olma ile ilgili maddi kaygılar çokça görülmemektedir. Daha ulaşılır bir noktada olan teknolojiyi kariyeriniz için kullanmanız yararınıza olacaktır. 6. Staj Yapın Teori ile pratiği birlikte ortaya koyacağınız iş hayatına bir adım atmanızı, mezun olduktan sonra yaşayabileceğiniz gerçek şoku nu daha rahat atlatabilmeniz adına staj yapmanız önemlidir. Teori ile uygulamayı nasıl birleştireceğinizi kavramanıza
yarar. Ayrıca iş çevresi edinirsiniz. İş ile ilgili ayrıntıları keşfederek, günlük akışın nasıl sağlandığına olumlu olumsuz yanlarının neler olduğunu görmenize yardım eder. Ayrıca staj yapmanız mezun olduktan sonra iş başvurularında sizi her daim bir basamak öne çıkaracaktır. 7. Mesleğiniz ile ilgili gelişmelerini takip edin. Çeşitli dergiler makaleler güncel durumu takip etmeniz adına önemlidir. O alana doğru yönelirken yeni alanları gözden kaçırmamanız adına önemli bir adımdır. 8. Öğrenci topluluklarına katılın ve aktif olarak bu süreçte bulunun Öğrenci toplulukları öğrencilerin liderlik, organizasyon yapma, yönetme, iletişim gibi yeteneklerinizi geliştirir. Ayrıca özgeçmişinizde topluluk faaliyetlerine katıldığınız, konferans düzenleme kurulunda olduğunuz gibi ayrıntılara yer verirseniz sizin etkili iletişim kurma, liderlik, takım çalışmasına yatkınlık gibi yetkinlikleriniz olduğunu düşündürerek görüşmeye çağrılmanızda etkili olacaktır. Ayrıca faaliyetleri planlarken iş çevresine ilişkin görüşmeler yapıldığından çalışma hayatını tanıma ve çevre edinme gibi olumlu katkısı da olacaktır. 9. Kariyer etkinliklerine katılın Üniversitelerde kariyer günleri gibi bir çok etkinlik yapılmaktadır. Bu etkinlikleri kaçırmamanız yararınıza olacaktır. Bazen bu etkinliklerde çeşitli firmalar cv doldurtmakta ve stajyer gibi alımlar yapmaktadır. Hem günceli takip etmek hem de kişisel gelişiminize katkı sağlamak için hem de iş anlamında size bir şans olacağını göz ardı etmeden bu etkinliklere katılmalısınız.
10. Kişisel gelişiminizi unutmayın, Kişisel gelişim hem iş hayatında hem de gündelik hayatınızda önemlidir. Kariyer sahibi olmak kişisel gelişimi ya da yapmaktan hoşlandığınız şeyleri yapmaktan sizi vazgeçirmez, tam tersi sadece alanınızla ilgili değil, yapmaktan hoşlandığınız şeyleri yapmaya devam etmelisiniz. Örneğin hobiler gibi. Bireysel kariyer planlaması genel aşamaları aşağıdaki tabloda ayrıntılı bir biçimde açıklanmıştır. Özet olarak yapılması gerekenler ve yapılanlar karşılaşılan sorunlar gibi temel tabloda belirtildiği üzere biraz önce bahsettiğimiz aşamalar her ne kadar karmaşık gözükse de temelde yapabileceğimiz etkinliklerin bir toplamı olarak görülebilir. Bireysel Kariyer Planlaması
KAYNAKLAR AYTAÇ, Serpil; Çalışma Yaşamında Kariyer Yönetimi Planlanması Gelişimi ve Sorunları, 2. Basım, Bursa, Ezgi Yayınevi, 2005. SEVİNÇ, Esra; Kariyer Planlama ve Yönetimi, İstanbul, Etap Yayınevi, 2010. KARMER, (çevrimiçi)http://www.turgutozal.edu.tr/kariyermerkezi/contents/kariyermerkezi/files /Kariyer_kitpacik_v1.pdf, 20.04.2015.