FİBRİNOJEN DEPO HASTALIĞI Yrd.Doç.Dr. Güldal YILMAZ Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı Ankara
H. K., 5 yaşında, Kız çocuğu Şikayet: Karında şişlik Özgeçmiş: 8 aylıkken karında şişlik ve sık sık ishali olması nedeniyle başvurduğu dış merkezde hepatomegali saptanan hastada depo hastalığı düşünülmüş, ancak kesin tanı konulamamış. Soygeçmiş: Anne ve babası arasında 2. dereceden akrabalık (+). Olgumuzun sağ ve sağlıklı olduğu belirtilen dört kardeşi olup, annesinin iki abortus öyküsü varmış. Anneannesinin ise sirozdan öldüğü biliniyormuş.
Radyoloji: Doppler USG: Karaciğer büyüklüğü (15 cm). Steatoza sekonder parankim homojenitesi artmış. Laboratuvar: AST, ALT, ALP, GGT, bilirübin ve vitamin D düzeyleri yüksek; Hb, Hct, eritrosit sayısı, albümin, kreatinin düşük. Metabolik incelemeler ApoB, tüm kolesterol tipleri, trigliserit, d dimer ve fibrinojen düzeyleri düşük. Glikojen depo hastalığına yönelik enzimatik testler normal.
Patoloji: Dış merkezde 2.5 yıl önce yapılan karaciğer biyopsisi depo hastalığı ile uyumlu olarak değerlendirilmiş, ancak spesifik birikim görülememiş. GÜTF de yapılan yeni karaciğer iğne biyopsisinde, karaciğer mikroanatomisinin septa formasyonları ile kısmen bozulduğu izlenmiş olup, parankimde yaygın hepatosit sitoplazmalarını dolduran kümelenmiş eozinofilik materyal dikkat çekmiştir. Steatoz ya da belirgin bir inflamatuar aktivite izlenmemiştir.
Hepatosit sitoplazmalarını dolduran kümelenmiş eozinofilik materyal H&E, x400
Hepatosit sitoplazmalarını dolduran kümelenmiş eozinofilik materyal H&E, x1000
Hepatosit sitoplazmalarını dolduran kümelenmiş eozinofilik materyal H&E, x1000
(Yalancı) Buzlu cam görünümü Histokimya İmmünhistokimya Elektron mikroskopi Glikojen PAS(+), d( ) Glikojen Siyanamid PAS(+), d( ) Glikojen (dilate DER) Tip IV Glikojen depo hastalığı LaFora hastalığı PAS(+), d( ) Kolloidal demir ( ) PAS(+), d(+) Kolloidal demir (+) Glikojen (fibriler+granüler, membran ) Fibril benzeri, elektron yoğun kümelenmeler Fibrinojen PAS( ) Fibrinojen (+) C3, C4 (±) Granüler/fibriler, parmak izi patterni, (dilate GER içinde) Üremi PAS(+), d(+) DER Hepatit B PAS(±) HBsAg (+) Viral inklüzyon (DER)
Histokimya Hepatosit sitoplazmalarında saptanan birikimler: PAS ( ), dpas ( ) Kolloidal demir ( ) Trikrom ( ) (orta ağır derecede fibrotik aktivite)
Histokimyasal olarak Trikrom ile orta derecede fibrotik aktivite x100
Fibrinojen Depo Hastalığı Histokimyasal olarak Trikrom (-) x1000
Histokimyasal olarak PAS (-) x100 Fibrinojen Depo Hastalığı
Fibrinojen Depo Hastalığı Histokimyasal olarak PAS (-) x1000
Fibrinojen Depo Hastalığı Histokimyasal olarak dpas (-) x1000
Histokimyasal olarak Kolloidal demir (-) x1000
İmmünhistokimya Hepatosit sitoplazmalarında saptanan birikimler: Fibrinojen (+) Kompleman 3 ( )
İmmünhistokimyasal olarak Fibrinojen ile diffüz, kuvvetli, sitoplazmik birikimerde pozitif boyanma SBP, x400
İmmünhistokimyasal olarak Fibrinojen ile diffüz, kuvvetli, sitoplazmik birikimerde pozitif boyanma SBP, x1000
Fibrinojen Depo Hastalığı İmmünhistokimyasal olarak C3 (±) SBP, x1000
Elektron mikroskobik inceleme: Endoplazmik retikulumun (ER) dilate sisteralarında yaygın, çeşitli şekil ve boyutlarda, parmak izi patterni oluşturan eğrilerden meydana gelen, çok sayıda mikrotübüler yapı şeklinde elektron yoğun intrasitoplazmik birikimler gözlenmiştir. Az sayıda hepatositte ise bu birikimlere eşlik eden yağ vakuolleri görülmüştür. Fibrinojen Depo Hastalığı
Kısa bilgiler Hepatik fibrinojen depo hastalığı (FDH) sıklıkla asemptomatik bir hastada anormal AST ALT düzeyleri ile bulgu verir. Hepatomegali (±) FDH, çocuklarda inflamasyon ve portal fibrozise yol açan önemli bir hastalıktır. Erişkinlerde dekompanse siroz bulguları oluşturur.
Kısa bilgiler Fibrinojen, tümüyle karaciğerde sentezlenen yüksek moleküler ağırlıklı bir plazma proteinidir. Dolaşan molekül bir dimerdir ve her yarısı 3 farklı gen tarafından kodlanan 3 polipeptid zincirinden (Aα, Bβ ve γ) oluşur. Fibrinojen bozukluklarının bir alt grubu hepatositlerin granüllü ER unda inklüzyonlar ile seyreden moleküler bir anomali olarak ortaya çıkmıştır.
Kısa bilgiler Bu durum, fibrinojen gamma zincir genindeki (FGG) mutasyonlar ile ilişkilidir. Hem erişkinler hem de çocuklarda karaciğerde depo hastalığı ve kronik karaciğer hastalığı şeklinde seyreden kalıtımsal hipofibrinojenemi ile sonuçlanır. Erişkinlerde Fibrinojen Brescia mutasyonu Çocuklarda Fibrinojen Aguadilla mutasyonu Bunların dışında Angers ve Al dupont mutasyonları (inklüzyon cismi oluşumunu tetikleyen) da tanımlanmıştır.
Sonuç Nadir Metabolik incelemeler dikkatle gözden geçirilmeli Karaciğerde hepatosit sitoplazmalarında: H&E boyası: Kümelenmiş eozinofilik materyal İmmünhistokimya: Fibrinojen (+) Elektron mikroskopi: Parmak izi patterni nde inklüzyonlar Metabolik hastalık sorgulanan olgularda elektron mikroskobik incelemeye uygun doku örneği gönderilmesi önemli
Teşekkür ederim