ZİRVE ÜNİVERSİTESİ MBA-501 YÖNETİMSEL İKTİSAT YÜKSEK LİSANS DÖNEM PROJESİ KONU SON ON YIL İÇERİSİNDE PP AMBALAJ SEKTÖRÜNÜN TALEP,FİYAT ESNEKLİĞİNİN VE SEKTÖRÜN İNCELENMESİ HAZIRLAYAN YUNUS AKSOY AHMET KÖKSAL AHMET KOCAOĞLAN ERGÜN ERGENÇ e-mail yunusaksoy@gmail.com DANIŞMAN Yrd. Doç Dr Abdulkadir Nağaç GAZİANTEP - 2013
1 ÖZET SEKTÖR HAKKINDA PP ambalaj sektörü, özellikle gıda, kimya ve diğer alanlarda ambalaj olarak kullanılan çok önemli bir endüstriyel malzemedir. Polipropilen malzemesinin çeşitli işlemlerden geçerek nihai olarak bez ayağı dokuma şeklinde üretilip konfeksiyon işleminden geçirilerek müşteriye hazır hale getirilir. Bu sektörde Türkiye de 45-46 adet firma faaliyet göstermektedir. Firmalar PP Çuval ve Kumaş Üreticileri Derneği çatısı altında toplanmışlardır. Elimizde sektörle alakalı(1), son on yıllık kişi başına kullanım, hammadde fiyatı, dolar kuru, giderler bulunmaktadır. Bizim bu projede yönetimsel iktisat dersinde görmüş olduğumuz regresyon analizini kullanarak sektörün talep fonksiyonu, fiyat esnekliğini bulacağız. Anahtar Kelimeler: PP ambalaj, Regresyon, Talep fonksiyonu, Fiyat esnekliği
2 İÇİNDEKİLER ÖZET...1 İÇİNDEKİLER... 2 KISALTMALAR LİSTESİ.....3 TABLOLAR LİSTESİ......4 1. BÖLÜM GİRİŞ.... 5 2. BÖLÜM Regresyon Analizi,,... 6 2.1. Regresyon Analizi Uygulama ve Sonuçların Değerlendirilmesi.....6 3. BÖLÜM SONUÇ.....10 KAYNAKÇA.. 11
3 PP PETKİM TCMB TÜİK BOPP KISALTMALAR LİSTESİ : Polipropilen :Petro Kimya Holding A.Ş : Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası : Türkiye İstatistik Kurumu : Çift Yönlü Çekilmiş Polipropilen.
4 TABLOLAR LİSTESİ Tablo 1 : Türkiye PP Ambalaj verileri Tablo Tablo :2 PP Ambalaj verileri gelir gider tabloları :3 PP ambalaj Sektörünün Regresyon analizi
5 1. BÖLÜM GİRİŞ Ambalaj sektörü dünyamızda 1955 öncesi daha çok, natürel jüt ve dokunmuş pamuk malzemeler içerisine kullanılarak yapılıyordu. Fakat 1955 sonrasında Polipropilenin bulunması 1975 sonrası endüstriyel olarak kullanımı sonrası ambalaj sektöründe bir çığır açmıştır. Ülkemizde PP ambalaj üretimi 1975 sonrasına dayanmaktadır. Ülkemizde ilk PP ambalaj üretimi Gaziantep te Organize sanayi Bölgemizde Kamu-Özel teşebbüsü olarak gerçekleşmiştir. Ambalaj sektöründeki gelişmeler, daima diğer sektörler için bir katma değer unsuru olmuştur. Son yıllarda ambalaj sektöründe laminasyon, baskı, BOPP deki gelişmeler bu sektörü daha da ileriye taşımıştır. Ülkemizin Ambalaj sektöründe kalıcı olabilmesi için önümüzdeki yıllarda, kendi ihtiyacının sadece % 10 ununu PETKİM den karşılama yerine, yeni PP malzeme üretimine girmesi gerekmektedir. Ambalaj sektöründe 2013 yılına kadar kişi başı kullanım miktarı ve sektörün talep fonksiyonu ve regresyon analizi yapılmamıştır. Bu çalışmamızda sektörün regresyon analizi, talep fonksiyonu ve esnekliği ölçülmüştür.
6 2. BÖLÜM REGRESYON ANALİZİ 2.1.Regresyon Analizi Uygulama ve Sonuçlarının Değerlendirilmesi İlgilenilen olayı tanımlayan rasgele değişken bağımlı değişken, bu olayla ilgili ya da olayı etkileyen değişken ise bağımsız değişken olarak tanımlandığında bağımlı değişken ile bir ya da birkaç bağımsız değişken arasında kurulan modeldeki parametreleri tahmin ederek bağımsız değişkenlerin belirlenen değerleri için, bağımlı değişkenin alacağı değeri belirleme problemine regresyon problemi denir. Burada, bağımlı değişken ile gösterilir ve açıklanan değişken olarak tanımlanır. Bağımsız değişken ile gösterilir ve açıklayıcı değişken olarak tanımlanır.(1) Bu çalışmada son on yıl içerisinde PP ambalaj sektörünün talep, fiyat esnekliğinin ve sektörün incelenmiştir. Aşağıdaki çalışmamızda, PP çuval ve ambalaj üreticileri derneği, TCMB verileri, PETKİM verileri kullanılarak tabloya dökülmüştür. Tabloda yıllık PP ambalaj kullanımı kg/kişi, Nüfus, Homopolimer kullanımı, ortalama dolar kuru, PP fiyatları dikkate alınmıştır.
7 Tablo 1 : Türkiye PP Ambalaj verileri (2) Yıllar TÜRKİYE PP HOMOPOLYMER KULLANIMI KG/KİŞİ Kg/Kişi PP Ambalaj NÜFUS Ton/Yıl YILLIK ORTALAMA SATIŞ (TL/KG) YILLIK ORTALAMA GİDER ( TL/kg) YILLIK ORT DOLAR KURU 2003 9,95 2,99 65.940.000 196.831 2,907 2,440 1,5425 1,520 2004 10,70 3,21 66.850.000 214.589 2,934 2,655 1,3940 1,681 2005 11,60 3,48 67.740.000 235.735 2,912 2,615 1,3386 1,706 2006 13,00 3,90 68.630.000 267.657 3,156 2,889 1,4348 1,886 2007 14,00 4,20 70.586.256 296.462 3,088 2,953 1,3081 2,052 2008 12,70 3,81 71.517.100 272.480 3,212 2,890 1,3048 2,261 2009 13,30 3,99 72.561.312 289.520 2,912 2,520 1,5590 1,508 2010 15,00 4,50 73.722.988 331.753 3,389 3,096 1,5069 2,193 2011 15,60 4,68 74.724.269 349.710 4,253 3,968 1,6782 2,916 2012 16,40 4,92 75.627.384 372.087 4,789 4,235 1,7986 2,941 PP TL/KG
8 Tablo:2 PP Ambalaj verileri gelir gider tabloları YILLAR PP AMBALAJ TON/YIL KULLANIM PP AMBALAJ SATIŞ FİYATI (TL/TON) GELİR (TL)/YIL GİDER (TL/TON) KAR (TL/YIL) 2003 196.831 2907 572.187.426 480.267.396 91.920.030 2004 214.589 2934 629.602.659 569.732.468 59.870.192 2005 235.735 2912 686.460.902 616.447.548 70.013.354 2006 267.657 3156 844.725.492 773.261.073 71.464.419 2007 296.462 3088 915.475.506 875.453.099 40.022.407 2008 272.480 3212 875.206.245 787.467.636 87.738.609 2009 289.520 2912 843.081.177 729.589.480 113.491.697 2010 331.753 3389 1.124.312.428 1.027.108.669 97.203.760 2011 349.710 4253 1.487.314.839 1.387.647.609 99.667.230 2012 372.087 4789 1.781.923.347 1.575.787.299 206.136.048
9 Tablo:3 PP ambalaj Sektörünün Regrasyon analizi Sıra No PP ambalaj (Ton/yıl) Kullanım(y) Satış TL/TON(x) (Xi-Xort) (Yi-Yort) (Xi-Xort)*(Yi- Yort) (Xi-Xort)^2 2003 196.831 2907-448,20-85.851,44 38.478.616,09 200.883,24 2004 214.589 2934-421,20-68.093,84 28.681.126,05 177.409,44 2005 235.735 2912-443,20-46.947,14 20.806.973,13 196.426,24 2006 267.657 3156-199,20-15.025,34 2.993.048,03 39.680,64 2007 296.462 3088-267,20 13.779,93-3.681.998,28 71.395,84 2008 272.480 3212-143,20-10.202,19 1.460.953,68 20.506,24 2009 289.520 2912-443,20 6.837,29-3.030.288,41 196.426,24 2010 331.753 3389 33,80 49.071,10 1.658.603,33 1.142,44 2011 349.710 4253 897,80 67.027,24 60.177.053,73 806.044,84 2012 372.087 4789 1.433,80 89.404,39 128.188.011,16 2.055.782,44 Ortalamalar y (ortalaması) x(ortalaması) 275.732.098,52 3.765.698 282682,3415 3.355,20 sağlaması 282682,3415 3.355,20 b= 73,22205015 y=a+bx veya y=b1+b2x+e a= 37.007,72 Q (PP Ambalaj talep fonksiyonu)=37,007,72+73,22205x R^2= 0,68043924 Eqp(PP Ambalaj Fiyat Esnekliği)=αx*Px(ort)/Qx(ort) = 73,22*3355,20/282682,342 = 0,8690837 (İnelastik)
10 SONUÇ Sonuç olarak PP ambalaj sektörü inelastik bir esneklik göstermiştir. PP ambalaj sektöründe fiyattaki bir artma azalma, toplam hasılatta bir artma azalma doğurur. Sektörün güçlü ve zayıf yanları; Güçlü yanları; - Sektör sürekli gelişmektedir. - Sektöre katma değeri yüksek yeni ürünler girmektedir. - Sektör insanlar, gıda tükettiği sürece var olacaktır - Zayıf Yanları; - İşçi yoğun bir sektördür. - Yatırım maliyeti diğer sektörlere göre azdır - Ana hammaddesi Polimer olduğundan (Petrol fiyatlarına ) çok duyarlıdır
11 KAYNAKÇA (1) PP Çuval ve Kumaş Üreticileri Derneği,(2013) (2) TÜİK.www.tuik.gov.tr.(23.12.2013) (3) TCMB.www.tcmb.gov.tr(23.12.2013) (4) Korelasyon ve regrasyon analizi(www.baskent.edu.tr, 23.12.2013)