Özgün Araflt rma Original Article 319 DOI: 1.4274/tpa.45.319 Hipoksik iskemik beyin hasar oluflturulan yenido an s çanlarda -491 uygulamas n n görsel uyar lma potansiyelleri üzerine etkileri The effects of -491 administration on visual evoked potentials in rat model of hypoxic ischemic brain injury Tolgay Ergeno lu, Aytu At c *, Zekeriya Büyükdereli*, Bora Reflito lu, Ali Haydar Turhan*, Hüseyin Beyda Mersin Üniversitesi T p Fakültesi, Fizyoloji Anabilim Dal, Mersin, Türkiye *Mersin Üniversitesi T p Fakültesi, Çocuk Sa l ve Hastal klar Anabilim Dal, Mersin, Türkiye Özet Amaç: Bu çal flmada, hipoksik iskemik beyin hasar (H BH) oluflturulan s çanlara -491 uygulanmas n n görsel uyar lma potansiyelleri (GUP) üzerine olan etkilerinin araflt r lmas amaçland. Gereç ve Yöntem: Çal flmada 57 tane Wistar cinsi yenido an erkek s çan kullan ld. S çanlar rastgele olarak üç gruba ayr ld ktan sonra, 1. (n=18) ve 2. grupta (n=2) do um sonras yedinci günde de ifltirilmifl Levine-Rice örne ine göre H BH oluflturuldu. Üçüncü grup (n=19), sham grubu olarak ayr ld. Hipoksik iskemik beyin hasar sonras nda 1. gruptaki s çanlara periton içine -491, 2. gruptakilere ise serum fizyolojik () uyguland. S çanlar 16 haftal k olduklar nda, oksipital bölgeye yerlefltirilen Ag-AgCl disk elektrot arac l yla GUP lar kaydedildi. Bulgular: grubunda P3 dalga süreleri grubuna göre daha k sa bulundu (p<,5). grubu ile karfl laflt r ld nda, ve gruplar nda tepeden-tepeye P2-N2 ve N2-P3 dalga genlikleri daha küçüktü (tüm ikili karfl laflt rmalar için p<,1). Ç kar mlar: Hipoksik iskemik beyin hasar n n GUP yan tlar n n genliklerinde azalmaya neden oldu u ve bu azalman n -491 ile düzeltilemedi i; buna karfl l k, H BH sonras -491 uygulamas n n P3 dalga sürelerindeki k salmay düzeltti i söylenebilir. (Türk Ped Arfl 21; 45: 319-23) Anahtar sözcükler: -491, apopitoz, hipoksik iskemik beyin hasar, görsel uyar lma potansiyeli, PAF Summary Aim: In the present study, we aimed to investigate the effects of -491 on visual evoked potentials (VEP) in rat model of hypoxic ischemic brain injury (HIBI). Material and Method: Fifty-seven male Wistar newborn rats were used in this study. Animals were divided into three groups randomly. HIBI was formed on postnatal seventh day according to modified Levine-Rice model in 1st (n=18) and 2nd (n=2) groups. Third group (n=19) served as sham group. After HIBI, -491 was applied intraperitoneally to rats in the 1st group ( group) and saline was administered to the rats in the 2nd group (saline group). On postnatal 16th weeks, VEPs were recorded from Ag-AgCl disc electrode placed on the occipital region. Results: The latencies of P3 wave were shorter in the group than the saline group (p<.5). Peak-to-peak amplitudes of P2-N2 and N2-P3 were smaller in the and saline groups compared to the sham group (for all pairwise comparisons p<.1). Conclusions:It was concluded that HIBI caused a decrement in amplitudes of VEP responses and this change could not be ameliorated with -491. However, shortening in latencies of P3 wave could be ameliorated with -491 treatment after HIBI was formed. () Key words: -491, apoptosis, hypoxic ischemic brain injury, PAF, visual evoked potential Yaz flma Adresi/Address for Correspondence: Dr. Tolgay Ergeno lu, Mersin Üniversitesi T p Fakültesi, Fizyoloji Anabilim Dal, Mersin, Türkiye E-posta: tergen@mersin.edu.tr Gelifl Tarihi/Received: 22.2.21 Kabul Tarihi/Accepted: 1.6.21 Türk Pediatri Arflivi Dergisi, Galenos Yay nevi taraf ndan bas lm flt r. / Turkish Archives of Pediatrics, published by Galenos Publishing
Ergeno lu ve ark. 32 Hipoksik iskemik beyin hasar /Hypoxic ischemic brain injury Türk Ped Arfl 21; 45: 319-23 Girifl Hipoksik iskemik beyin hasar (H BH), yenido an döneminde s k karfl lafl lan beyin hasar ve ani ölüm nedenlerindendir (1). Hipoksi ve iskemi sonucu sinir dokusuna giden oksijen ve glükoz miktar nda azalma olur (2). Glükoz metabolizmas ndaki de ifliklikler ve özellikle glutamat n hücre d fl klirensindeki bozukluklar, sonuçta sinapslarda glutamat birikimine ve N-methyl-D-aspartate (NMDA) tipi glutamat almaçlar n n (reseptörlerinin) aktivasyonuna neden olur (3). N-methyl-D-aspartate almaçlar n n kontrolsüz olarak uyar lmalar da eksitotoksisite ile nöronal ölümüne yol açar. N-methyl-D-aspartate almaçlar n n uyar lmas ayn zamanda nöronlarda kalsiyumun hücre içine ak fl na neden olur. Hasar n erken safhalar nda, hücre içine su girifli sonucu hücrelerde fliflme (beyin ödemi) ve toksik serbest radikallerin oluflumu nöronlarda nekroza yol açar. Serbest radikallerin oluflumu ayn zamanda apopitozu da uyar r (4, 5). Hipoksik iskemik beyin hasar sonras nda nöronal nekroz ve apopitoz mekanizmalar ile nöronal hücre ölümleri ortaya ç kar. Bafllang çtaki hasar yo unlu u hücre ölüm fleklini tayin eder. fiiddetli hasarlar nekroza yol açarken, orta fliddetteki hasarlar apopitoza neden olurlar (6,7). Nekroz; hücre fliflmesi, sitoplazmik organellerin parçalanmas, zar bütünlü ünün bozulmas ile sonuçta nöronlar n kayb ve enflamatuar bir aktivasyon ile giden durgun süreçtir. Buna karfl l k apopitoz; hücre hacminin azalarak hücrenin büzüflmesi, hücre çekirde inde küçülme, kromatin yo unlaflmas ve genomik parçalanmalar ile süregiden aktif bir süreçtir. Apoptozda enflamatuar yan t gözlenmez (8). Hipoksik iskemik beyin hasar nda zarar görmüfl membran lipitlerinden aç a ç kan bir lipit türevi olan trombosit aktive edici faktör (PAF), iskemik beyin dokusunda yo unlaflarak proenflamatuar etki gösterir ve H BH nin patojenezinde önemli bir rol oynar (9). PAF (1-O-alkyl-2-acetyl-sn-glycero-3- phosphocholine), merkezi sinir sisteminde nöron ve mikrogliyalarda daha az olmak üzere de astrosit ve damar endotelinde sentezlenebilmektedir (1,11). PAF n merkezi sinir sistemi üzerindeki etkisi yo unlu una ba l olarak iki yönlüdür. Yüksek düzeylerde astrositlerin apopitozunu uyar rken, düflük düzeylerde astrositlerden damar kaynakl endotelyal büyüme faktörü (VEGF) sal nmas n uyararak astrositlerin nöron ve kan damarlar n destekleyici ifllevlerini art ran bir etken olarak görev yapar (12,13). Yenido an n H BH örneklerinde, geliflen nörodejenerasyonu ve apopitozu önlemek için çeflitli farmakolojik ürünler ve yöntemler kullan lm flt r. Bu amaçla, son y llarda yap lan baz çal flmalarda PAF antagonistlerinin nöroprotektif etkisinin oldu u gösterilmifltir (14,15). -491 (4-etinil-N,N-dimetil-3-[3-floro-4-[(2-metil-1H-imidazo- [4,5c]piridin-1il)metil]benzoil]1H-indol-1-karbok samid hidroklorid) çok güçlü bir PAF almaç antagonistidir (16). Literatürde -491 in H BH de anti-apopitotik etki gösterdi ini ortaya koyan sadece bir çal flma vard r (17). D flar dan verilen duysal uyaranlara yan t olarak süregiden elektroansefalogram (EEG) aktivitesinde ortaya ç kan özgün yan tlar uyar lma potansiyelleri (UP) olarak bilinirler. Ortalama alma ifllemi ile arka plandaki EEG aktivitesinden ayr flt r lan UP leri, yüksek zamansal çözümleme özellikleri sayesinde beyindeki olaylar neredeyse zihinsel ifllemlerin h z na yak n bir h zda yans t rlar (18). Gözlerden oksipital kortekse kadar uzanan tüm görme yollar n n ifllevini yans tan görsel uyar lma potansiyelleri (GUP), görsel nöral ifllevleri etkileyen çok say da nörolojik bozuklu un tan s nda, izleminde ve de erlendirilmesinde nesnel bulgular verirler (19). Bu çal flmada, H BH oluflturulan s çanlara -491 uygulanmas n n GUP lar üzerine olan etkilerini araflt rmak amaçland. Gereç ve Yöntem Bu çal flma, Helsinki bildirgesine uygun olarak ve Mersin Üniversitesi T p Fakültesi Etik Kurulu nun onay do rultusunda Mersin Üniversitesi T p Fakültesi Deneysel Araflt rma ve Fizyoloji Anabilim Dal Beyin Dinami i Araflt rma Laboratuvarlar nda gerçeklefltirildi. Deney grubu ve hipoksik iskemik beyin hasar n n oluflturulmas Çal flmada 57 tane Wistar cinsi yenido an erkek s çan kullan ld. S çanlar rastgele olarak üç gruba ayr ld. Do um sonras yedinci günde 1. (n=18) ve 2. gruptaki (n=2) s çanlarda de ifltirilmifl Levine-Rice örne ine (2) göre H BH oluflturuldu. zofluran anestezisi alt nda, boyunda orta hatta kesi yap ld ve mikroskop alt nda sa ana karotis arteri bulunarak 6. ipek sütur ile ba land. Operasyonu takiben yavru s çanlar derlenme ve beslenmeleri için bir saat anne yan nda b rak ld lar. Ard ndan, bir saat süreyle içerisinde %8 oksijen-%92 azot içeren gaz kar fl m bulunan hipoksi odac na konuldular. Odac n içindeki oksijen yo unlu u oksimetre ile sürekli izleniyordu. S çanlar n beden s lar n n korunmas için hipoksi odac klar 33±1 ºC lik su banyosu içerisine yerlefltirildi. Bu süreçlerin ard ndan deneysel olarak H BH oluflturulmufl olan 1. gruptaki ( Grubu) s çanlara her 1 g a rl k için 2 ünite serum fizyolojik () içinde.4 mg/kg dozunda -491, 2. gruptaki s çanlara ( Grubu) ise her 1 g a rl k için 2 ünite periton içine uyguland. Üçüncü gruptaki ( Grubu) s çanlara (n=19) anesteziyi takiben izleyerek yanl z boyun diseksiyonu yap larak ana karotis arteri bulundu, ancak arter ba lanmadan diseksiyon alan dikifl ile kapat ld ve hipoksi uygulamas da yap lmad. Görsel uyar lma potansiyellerinin kaydedilmesi S çanlar n, 16 haftal k olduklar nda, ketamin (8 mg/kg) ve ksilazin (8 mg/kg) anestezisi alt nda, Paxinos ve ark. lar n n (21) önerisine uygun olarak, görme korteksi üzerindeki
Türk Ped Arfl 21; 45: 319-23 Ergeno lu ve ark. Hipoksik iskemik beyin hasar /Hypoxic ischemic brain injury 321 oksipital bölgeye yerlefltirilen Ag-AgCl disk elektrot arac l yla, ses ve elektromanyetik yal t m olan bir odada flafl uyaranlara karfl iki tarafl görsel uyar lma potansiyelleri kaydedildi. Referans ve toprak elektrotlar kulaklara yerlefltirildi. Tüm elektrot dirençleri 1 kohm un alt nda tutuldu. Bilgisayar program arac l yla tetiklenen flafl uyaranlar, LED (lightemitting diode) tabanl bir fotostimülatör ile uyguland. Uyaranlar n süresi 3 ms ve uyaranlar aras süre 1,1 ms idi. Her bir kay t dönemi 1 adet uyarandan olufluyordu. Elektroansefalogram kay tlar La Mont Medical Inc. flirketinin 32 kanall EEG yükselticisi ile sürekli ve dijital olarak al nd.,1 Hz yüksek geçiren ve 7 Hz alçak geçiren filtre uygulanarak 256 nokta/sn örnekleme h z yla kaydedici bilgisayar n hard diskine off-line analiz için aktar ld. Parazit temizli inin ard ndan, kay tlar 1 ms uyaran öncesi ve 4 ms uyaran sonras olmak üzere EEG dilimlerine ayr ld ve bu dilimlerin ortalamalar al nd. Görsel uyar lma potansiyelleri yan tlar ndaki potansiyellerin süre ve tepeden-tepeye genlik de erleri ölçüldü. statistiksel de erlendirme Çal flma öncesinde, deney gruplar n n büyüklü ünü saptamak için s çanlarda flafl GUP yan tlar n n kaydedildi i araflt rmalar temel al narak MedCalc Ver. 9.2 paket program ile güç analizi yap ld.,8 güç ve,5 I. tip hata koflullar alt nda N2, P2 ve P3 potansiyellerinde meydana gelebilecek 1 standart sapmal k de iflimlerin gruplar aras nda istatistiksel olarak anlaml farkl l k gösterdi inin tespit edilebilmesi için gerekli en küçük örneklem büyüklü ü, her grupta 16 s çan olarak hesapland. Deney gruplar ndan (, ve ) elde edilen GUP yan tlar n n süre ve tepeden-tepeye genlik de erlerinin istatistiksel de erlendirmesi tek yönlü varyans analizi ile yap ld. Deney gruplar aras nda ortaya ç kan fark n kayna n belirlemek amac yla post hoc Tukey testi uyguland. Anlaml l k düzeyi p<,5 olarak kabul edildi. statistiksel analizler SPSS 11,5 program ile yap ld. Bulgular, ve gruplar nda kaydedilen flafl GUP yan tlar nda; P2, N2 ve P3 dalga bileflenlerinin süreleri ile tepeden tepeye P2-N2 ve N2-P3 dalga genlikleri ölçüldü (22). Elde edilen de erler Tablo 1 de ortalama±standart sapma (ort.±ss) olarak verildi. fiekil 1 de her üç deney grubundaki s çanlardan; flafl uyarandan önceki 1 ms ile sonraki 4 ms aras ndaki zaman süreci içerisinde orta hat oksipital elektrot bölgesinden (Oz) elde edilen flafl GUP yan tlar n n büyük ortalamalar görülmektedir. GUP yan tlar n n süreleri Flafl GUP yan tlar n n P2 ve N2 bileflenlerinin süre de erleri, sham, ve gruplar aras nda farkl l k göstermiyordu (s ras yla F (2,54)=3,5; p=,55 ve F (2,54)=2,86; p=,66). Buna karfl l k, P3 dalgas n n süre de erleri her üç deney grubu aras nda anlaml olarak farkl yd (F(2,54)=3,73; p=,3). kili karfl laflt rmalar ile bu farkl l n kayna incelendi inde: grubundan elde edilen P3 dalga sürelerinin grubuna oranla anlaml oranda daha k sa oldu u gözlendi (p=,49), (Tablo 1, fiekil 2). GUP yan tlar n n genlikleri Tepeden tepeye P2-N2 dalga genlik de erleri her üç deney grubu aras nda anlaml farkl l k gösteriyordu (F(2,54)=44,99; p=,1). kili karfl laflt rmalarda her üç gruptan elde edilen P2-N2 dalga genliklerinin birbirinden farkl oldu u görüldü. μv 1 5-5 -1 fiekil 1. Flash uyaran -1 P2 N2 P3 1 2 3 4 ms (n=19), (n=2) ve (n=18) gruplar ndaki s çanlardan; flafl uyarandan önceki 1 ms ile sonraki 4 ms aras ndaki zaman süreci içerisinde orta hat oksipital elektrot bölgesinden elde edilen flafl GUP yan tlar n n büyük ortalamalar (Flafl uyaran n uygulanma an ile P2, N2 ve P3 potansiyelleri ok ile gösterilmifltir) Tablo 1. (n=19), (n=2) ve (n=18) gruplar ndaki s çanlardan; orta hat oksipital elektrot bölgesinden kaydedilen GUP yan tlar n n süre ve genlik de erleri (Ort±SS) Grup P2 (ms) N2 (ms) P3 (ms) P2-N2 (μv) N2-P3 (μv) 46,58±5,75 75,58±5,92 124,16±12,3 9,59±2,97 12,94±2,28 47,7±5,76 75,6±7,76 124,35±12,4 5,36±2,4** 8,82±2,75** 51,83±8,64 7,72±7,58 114,61±12,75* 2,26±1,39*** 7,11±3,25** * : grubuna göre p<,5, ** : grubuna göre p<,1, *** : ve gruplar na göre p<,1
Ergeno lu ve ark. 322 Hipoksik iskemik beyin hasar /Hypoxic ischemic brain injury Türk Ped Arfl 21; 45: 319-23 Tepeden tepeye P2-N2 dalga genlikleri; grubunda ve sham grubuna oranla (s ras yla p=,1 ve p=,1) ve grubunda ise sham grubuna oranla (p=,1) anlaml olarak daha küçük bulundu. Tepeden tepeye N2-P3 dalga genlik de erleri de her üç deney grubu aras nda anlaml oranda farkl yd (F(2,54)=21,68; p=,1). kili karfl laflt rmalarda; ve gruplar ndan elde edilen N2-P3 dalga genliklerinin sham grubundan anlaml olarak daha küçük oldu u saptand (s ras yla p=,1 ve p=,1), (Tablo 1, fiekil 3). 14 12 1 8 6 4 2 fiekil 2. fiekil 3. P2 N2 (n=19), (n=2) ve (n=18) gruplar nda kaydedilen flafl GUP yan tlar nda; P2, N2 ve P3 dalga bileflenlerinin süre de erleri (*: grubuna göre p<,5) μv 16 14 12 1 8 6 4 2 P2-N2 N2-P3 (n=19), (n=2) ve (n=18) gruplar nda kaydedilen flafl GUP yan tlar nda; tepeden tepeye P2-N2 ve N2-P3 dalga genlik de erleri (*: grubuna göre p<,1, ** : ve gruplar na göre p<,1) P3 Tart flma Hipoksik iskemik beyin hasar nda iskemi daha önemli bir rol oynar. Hipoksi ve iskemiyi izleyerek bafllayan reperfüzyon dönemi hasar n olufltu u evredir. Hipoksinin bafllang çta oluflturdu u hasar n yan s ra; reperfüzyonun, glutamat ve nitrik oksit nörotoksisitesinin, serbest radikal oluflumunun ve kalsiyum birikiminin etkisiyle geliflen apopitoz beyinde geri dönüflümsüz hasara yol açar (3-5). Bu döneme geçmeden verilecek tedaviler ile hasar n önlenmesi ya da azalt lmas mümkün olabilir (23, 24). PAF n H BH oluflumunda önemli bir arac olmas, PAF antagonistlerinin tedavide etkili olabilece ini düflündürmektedir. Ancak bu konuda literatürde az say da çal flma bulunmaktad r (17). Ogden ve ark. lar (25) 1998 y l nda s çanlar n hipokampal nöron kültürlerinde yapt klar bir çal flmada, PAF inaktive eden PAF asetil hidrolaz n, NMDA ile uyar lm fl apopitozu azaltt n ve nöroprotektif etki sa lad n bildirmifllerdir. Viswanath ve ark. lar (14), 2 y l nda iki farkl PAF antagonisti kullanarak Wistar cinsi s çanlar üzerinde yapt klar bir çal flmada, WEB 271 un sadece hipoksi öncesinde etkili oldu unu, hipoksi sonras uygulanmas n n hasar engelleyemedi ini ve BN 5221 in hipoksi öncesi ya da sonras uygulanmas n n hasar üzerine herhangi bir etkisinin olmad n bildirmifllerdir. Liu ve ark. lar (15), 21 y l nda yapt klar bir çal flmada hipoksiden hemen önce ve hemen sonra, nöronlardaki sinaptik PAF almaçlar için seçici bir antagonist olan BN 573 u kullanm fllar ve bu PAF antagonistinin hem doku kayb n azaltt n, hem de ö renme ve haf za yetisini korudu unu bildirmifllerdir. 26 y l nda Bozlu ve ark. lar (17), -491 in, H BH örne i oluflturulan yenido an s çanlarda; PAF n, hücreler üzerindeki istenmeyen etkilerini almaç düzeyinde engelleyerek anti-apopitotik etki gösterdi ini ortaya koymufllard r. Hipoksik iskemik beyin hasar, kortikal görsel bozukluklar n önemli nedenlerinden biridir (26). Görsel uyar lma potansiyelleri, görsel yollar ve oksipital korteksteki ifllevsel bozukluklar yüksek zamansal çözünürlükle ve nesnel olarak yans tan EEG temelli elektrofizyolojik bir tan yöntemidir (19). Akson hasar nda oldu u gibi nöronal iletimde kesintiye neden olan patolojiler GUP yan tlar n n genli inde azalmaya neden olurken, demiyelinizasyon gibi iletim h z nda azalma yapan bozukluklar GUP yan tlar n n sürelerinde anormal uzamalara yol açarlar (27,28). Çal flmam zda, H BH oluflturulan s çanlara -491 uygulanarak GUP lar üzerine olan etkileri incelendi. Serum fizyolojik ve gruplar nda elde edilen GUP yan tlar nda tepeden-tepeye P2-N2 ve N2-P3 dalga genliklerinin sham grubu ile karfl laflt r ld nda anlaml olarak daha küçük bulunmas, oluflturulan beyin hasar ile uyumlu bir bulgu olarak de erlendirildi. -491 uygulanmas sonras nda söz konusu dalgalar n genliklerinde herhangi bir art fl gözlenmedi. Hipoksik iskemik beyin hasar oluflturulan s çanlara -491 uygulanmas ile P3 dalga süresinde
Türk Ped Arfl 21; 45: 319-23 Ergeno lu ve ark. Hipoksik iskemik beyin hasar /Hypoxic ischemic brain injury 323 sham grubuna göre anlaml olarak k salma oldu u gözlendi. P2 dalga süresindeki de ifliklikler de benzerdi. Bu bulgu, istatistiksel olarak anlaml l k derecesine ulaflmasa da anlaml l a yak n bir e ilim söz konusuydu (p=,66). Sonuç olarak; elde etti imiz GUP verileri fl nda, H BH sonras -491 uygulamas n n, görme yollar nda iletim kesintisi tarz ndaki bozukluklar üzerine olumlu bir etkisinin bulunmamas na karfl l k, azalm fl olan iletim h z üzerine düzeltici yönde etki etti i söylenebilir. Kaynaklar 1. Johnston MV, Trescher WH, Ishida A, Nakajima W. Neurobiology of hypoxic ischemic injury in the developing brain. Pediatr Res 21; 49: 735-41. 2. Verklan MT. The chilling details: hypoxic-ischemic encephalopathy. J Perinat Neonat Nur 29; 23: 59-68. 3. Ferriero DM. Neonatal brain injury. New Engl J Med 24; 351: 1985-95. 4. Volpe J. Perinatal brain injury: from pathogenesis to neuroprotection. Ment Retard Dev D R 21; 7: 56-64. 5. Johnston M. Excitotoxicity in perinatal brain injury. Brain Pathol 25; 15: 234-4. 6. Bonfoco E, Krainc D, Ankarcrona M, Nicotera P, Lipton SA. Apoptosis and necrosis: Two distinct events induced, respectively, by mild and intense insults with N-methyI-D-aspartate or nitric oxide/superoxide in cortical cell cultures. P Natl Acad Sci USA 1995; 92: 7162-6. 7. Perlman JM. Intervention strategies for neonatal hypoxicischemic cerebral injury. Clin Ther 26; 28: 1353-65. 8. Grow J, Barks JD. Pathogenesis of hypoxic-ischemic cerebral injury in the term infant: Current concepts. Clin Perinatol 22; 29: 585-62. 9. Akisu M, Kultursay N, Coker I, Huseynov A. Platelet-activating factor is an important mediator in hypoxic ischemic brain injury in the newborn rat: flunarizine and Ginkgo biloba extract reduce PAF concentration in the brain. Biol Neonate 1998; 74: 439-44. 1. Mori M, Aihara M, Kume K, Hamanoue M, Kohsaka S, Shimizu T. Predominant expression of platelet-activating factor receptor in the rat brain microglia. J Neurosci 1996; 16: 359-6. 11. Predescu D, Ihida K, Predescu S, Palade GE. The vascular distribution of the platelet-activating factor receptor. Eur J Cell Biol 1996; 69: 86-98. 12. Renis M, Cardile V, Russo A, Campisi A, Collova F. Glutamine synthetase activity and HSP7 levels in cultured rat astrocytes: effect of 1-octadecyl-2-methyl-rac-glycero-3-phosphocholine. Brain Res 1998; 783: 143-5. 13. Yoshida H, Imaizumi T, Tanji K, et al. Platelet-activating factor enhances the expression of vascular endothelial growth factor in normal human astrocytes. Brain Res 22; 944: 65-72. 14. Viswanath M, Palmer C, Roberts RL. Reduction of hypoxic ischemic brain swelling in the neonatal rat with PAF antagonist WEB 217: lack of long-term protection. Pediatr Res 2; 48: 19-13. 15. Liu XH, Eun BL, Barks JDE. Platelet-activating factor antagonist BN 573 attenuates hypoxic ischemic brain injury in neonatal rats. Pediatr Res 21; 49: 84-11. 16. Albert DH, Magoc TJ, Tapang P, et al. Pharmacology of - 491, a highly potent platelet-activating factor receptor antagonist. Eur J Pharmacol 1997; 325: 69-8. 17. Bozlu G, Atici A, Turhan AH, et al. Platelet-activating factor antagonist (-491) decreases neuronal apoptosis in neonatal rat model of hypoxic ischemic brain injury. Brain Res 27; 1143: 193-8. 18. Lopes Da Silva FH. Event-related potentials: methodology and quantification. In: Niedermeyer E, Lopes da Silva FH (eds). Electroencephalography: Basic Principles, Clinical Applications, and Related Fields. 5th ed. Baltimore: Williams & Wilkins, 25: 991-11. 19. Fahle M, Bach M. Origin of the visual evoked potentials. In: Heckenlively JR, Arden GB (eds). Principles and Practice of Clinical Electrophysiology of Vision. 2nd Ed. London: The MIT Press, 26: 27-34. 2. Rice JE, Vanucci RC, Brierley JB. The influence of immaturity on hypoxic ischemic brain damage in the rat. Ann Neurol 1981; 9: 131-41. 21. Paxinos G, Watson C, Emson PC. AChE-stained horizontal sections of the rat brain in stereotaxic coordinates. J Neurosci Meth 198; 3: 129-49. 22. Odom JV, Bach M, Brigell M, et al. ISCEV standard for clinical visual evoked potentials (29 update). Doc Ophthalmol 21; 12: 111-9. 23. Hossain MA. Molecular mediators of hypoxic ischemic injury and implications for epilepsy in the developing brain. Epilepsy Behav 25; 7: 24-13. 24. Atici A, Bozlu G, Turhan AH, et al. The role of trapidil on neuronal apoptosis in neonatal rat model of hypoxic ischemic brain injury. Early Hum Dev 28; 84: 243-7. 25. Ogden F, DeCoster MA, Bazan NG. Recombinant plasma-type platelet-activating factor acetylhyrolase attenuates NMDAinduced hippocampal neuronal apoptosis. J Neurosci Res 1998; 53: 677-84. 26. Hoyt CS. Visual function in the brain-damaged child. Eye 23; 17: 369-84. 27. Diem R, Tschirne A, Bahr M. Decreased amplitudes in multiple sclerosis patients with normal visual acuity: a VEP study. J Clin Neurosci 23; 1: 67-7. 28. Trip SA, Schlottmann PG, Jones SJ, et al. Retinal nerve fiber layer axonal loss and visual dysfunction in optic neuritis. Ann Neurol 25; 58: 383-91.