Serum Separatör Tüplerin Tiroid Fonksiyon Testlerinin Stabilitesine Etkisi Müjgan ERCAN Aydın Halk Sağlığı Laboratuvarı, Biyokimya Bölümü
Giriş Klinik laboratuvarlar için kan tüplerinin seçimi ve verifikasyonu kritik preanalitik basamaklardan birini oluşturur. Doğru ve güvenilir sonuçlar elde etmek için uygun preanalitik kalite süreçleri sağlanmalıdır
Giriş Günümüzde cam kan alma tüplerin yerine kullanımı daha güvenli kırılmayan, yüksek santrifüj hızlarına dayanıklı, analit adsorbsiyonuna inert, daha hafif, imha edilmesi kolay olan plastik kan alma tüpleri kullanılmaktadır. Plastik kan alma tüplerin katkı maddelerine göre: Pıhtı aktivatörü Pıhtı aktivatörü +jel Separatör(SST) Trombin +jel separatör
Giriş Separatör jeller; Santrifüjlemeden sonra kan alma tüplerindeki hücreleri plazma veya serumdan ayırmak için fizikokimyasal bariyer oluşturan tiksotropik materyallerdir.
GİRİŞ Klinik laboratuvarda ve özellikle Birinci Basamak Sağlık Kuruluşlarına hizmet veren Halk Sağlık Laboratuvarlarda SST lerin kullanım avantajları: Kullanım kolaylılığı Tek bir santrifüjleme aşaması Numunenin analit stabilitesini arttırılması Porsiyonlama ihtiyacını azatılması Yüksek serum elde edilmesi Numuneleri tek bir primer tüpte saklaması Taşınmasına elverişli
Giriş Günümüzde yaygın olarak kullanılan jelli tüplerin birçok avantajına karşın immunoassay yöntemlerde interferansa neden olmaktadır. Recently, published articles have reported the significant effects of gel separator tubes on total triiodothyronine immunoassays. Bowen RA, Chan Y, Cohen J, Rehak NN, Hortin GL, Csako G, et al. Effect of blood collection tubes on total triiodothyronine and other laboratory assays. Clin Chem 2005;51:424 33.
AMAÇ Halk Sağlığı Laboratuvarı na taşımalı sistemle gelen örneklerde tiroid fonksiyon testleri için separator jelli plastik tüplerin referans cam tüple karşılaştırılması ve analit stabilitesinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Çalışma grubu; Gereç ve Yöntem Aydın Halk Sağlık Laboratuvarında çalışan Yaşları 20-50 arasında değişen 55 gönüllü birey çalışmaya dahil edildi. CLSI protokolüne uygun olarak iki deneyimli personel tarafından randomize olarak 3 farklı tüpe kan alındı. Alınan kan numuneleri CLSL Standartlarına göre soğutmalı santrifüjde 22 derecede santrifüj edildi.
Çalışma Dizaynı Gereç ve Yöntem Tube 1: 7 ml BD Vacutainer Z. Tube2: 5 ml BD Vacutainer SST II advance Tube 3: 5 ml Ayset clot activator&gel
Gereç ve Yöntem Method; Randomize alınan örneklerden TSH, ft3 ve ft4 testleri Abbott immunassay cihazına randomize olarak 0 saat(40 dakika) çalışıldı. Geri kalan numuneler 2-8ᵒC de bekletilerek 24, 48 ve 72.saatlerde tekrar çalışıldı.
İstatistik SPSS 18 programı ile normal dağılıma uyup uymadığı Kolmogorov- Smirnov testi ile incelendi. Referans tüp ile çalışma tüpleri arasındaki farkın test edilmesinde paired t-test ve Wilcoxon signed rank sum test kullanıldı. Total izin verilebilir hata kullanılarak klinik karar düzeyleri hesaplandı. (WESTGARD QC: DESIRABLE BIOLOGICAL VARIATION DATABASE SPECIFICATIONS)
Bulgular N=55 TSH* (miu/l) T4**(pg/mL) T3**(ng/mL) Tube 1 (0 h) 1,62 (0,19-15,11) 1,05±0,13 3,10±0,41 Tube 2 (0 h) 1,56 (0,20-15,13) 1,04±0,13 3,15±0,33 Tube 2 (24 h) 1,69 (0,21-15,88) 1,01±0,12 3,37±0,28 Tube 2 (48 h) 1,72 (0,21-15,79) 1,03±0,13 3,29±0,27 Tube 2 (72 h) 1,84 (0,20-16,27) 1,02±0,13 3,28±0,27 Tube 3 (0 h) 1,80 (0,20-16,59) 1,03±0,12 3,13±0,31 Tube 3 (24 h) 1,72 (0,20-16,79) 1,02±0,12 3,34±0,29 Tube 3 (48 h) 1,91 (0,33-16,46) 1,03±0,13 3,30±0,31 Tube 3 (72 h) 1,75 (0,20-16,45) 1,04±0,12 3,30±0,25 Table 1 : *Non parametrik median (min-max). ** Parametrik mean ± SD Tube 1:7 ml BD Vacutainer Z. Tube2: 5 ml BD Vacutainer SST II advance. Tube 3: 5 ml Ayset clot activator&gel
Bulgular N=55 Tube 1 (0 h) Tube 1 (0 h) Tests Tube 2 (0 h) Tube 2 (24 h) Tube 2 (48 h) Tube 2 (72 h) Tube 3 (0 h) Tube 3 (24 h) Tube 3 (48 h) Tube 3 (72 h) TSH* Mean % difference -3,17-6,39-6,018-6,276-4,465-6,395-6,319-6,276 (P) 0,002 T4** Mean % difference 0,004 0,044 0,017 0,021 0,005 0,026,013 0,004 (p) 0,217 0,05 0,001 0,418 0,043 0,378 T3** Mean % difference -0,046-0,267-0,188-0,173-0,036-0,235-0,188-0,201 (p) 0,145 0,001 0,206 0,002 Tablo 2: Non parametrik; Wilcoxon ranked-pairs test* *Parametrik;paired Student s t-test. Tube 1:7 ml BD Vacutainer Z. Tube2: 5 ml BD Vacutainer SST II advance. Tube 3: 5 ml Ayset clot activator&gel
Bulgular Tube 2 Tube 3 P TSH 1,56 (0,20-15,13) 1,80 (0,20-16,59) T4 1,02±0,13 1,03±0,12 0,468 T3 3,15±0,35 3,13±0,31 0,602 Tablo 3; Tube2: 5 ml BD Vacutainer SST II advance. Tube 3: 5 ml Ayset clot activator&gel
Bulgular N=55 TE A % Tube 1 (0 h) Tube2 (0h) Tube2 (24h) Tube2 (48h) Tube2 (72h) Tube3 (0h) Tube3 (24h) Tube3 (48h) Tube3 (72h) TSH Clin.Low Clin. up 23,7 1,62 1,24 2 1,56 1,69 1,72 1,84 1,80 1,72 1,91 1,75 T4 Clin.Low Clin. up 8,0 1,05 0,97 1,13 1,04 1,01 1,03 1,02 1,03 1,02 1,03 1,04 T3 Clin.Low Clin. up 11,3 3,10 2,75 3,45 3,15 3,27 3,29 3,28 3,13 3,34 3,30 3,30 Tablo 4: Tube1:7 ml BD Vacutainer Z. Tube2: 5 ml BD Vacutainer SST II advance. Tube 3: 5 ml Ayset clot activator&gel
Sonuç Her iki jelli tüpün sonuçlarının referans tüp sonuçlarından farklılık gösterdiği ancak Klinik karar düzeyi açısından anlamlı fark bulunmaması nedeniyle tiroid fonksiyon testleri için kullanılabileceği sonucuna varıldı.
Teşekkürler
Bulgular: TSH, T4 ve T3 parametrelerin üç farklı tüplerdeki; 0, 24,48 ve 72 h düzeylerin tanımlatıcı istatistikleri tablo 1 de gösterilmiştir. Tablo 2 de referans olarak alındığı BD Vacutainer Z tüp ( CAM referans) düzeyleri; BD Vacutainer SST II ve Ayset clot activator&gel ile ortalamalar arasındaki farkın ve anlamlılık düzeyleri(p değerleri) gösterilmiştir. Tablo 3 de ise; BD Vacutainer SST II ve Ayset clot activator&gel ile ortalamalar arasındaki farkın ve anlamlılık düzeyleri(p değerleri) gösterilmiştir. TSH, T4 ve T3 ün desirable biyolojik varyasyon değerlere göre hesaplanan BD Vacutainer Z tüpün alt ve üst limitleri 24. 48.72 saatlerde çalışılmış iki farklı separatör tüplerdeki mean ve mediana göre klinik karar düzeylerin alt ve üst limitlerin içinde olup olmaması tablo 4 de gösterilmiştir. TSH, T4 ve T3 ün immunassaydaki iç kalite verilerinde hesaplanan Cva değerlerine göre BD Vacutainer Z tüpün alt ve üst limitleri belirlenerek 0 saateki tupe 2 ve tube 3 ün mean ve medianın limitlerin içinde olup olmamasına tablo 5 de gösterilmiştir.
HER LABORATUVAR KENDİ KOŞULLARINA GÖRE TÜP SEÇİMİ VE VERİFİKASYON YAPILMASI GEREKMEKTEDİR