SERMAYE PİYASASI KURUMLARI VE ARAÇLARININ KULLANIMI YOLUYLA KAMU ALTYAPI YATIRIMLARININ FİNANSMANI Bekir Cumurcu GYODER Başkan Yardımcısı ALTYAPI YATIRIMLARINDA GLOBAL DARBOĞAZ Ekonomik büyüme sonucu yeni ihtiyaçlar Mevcut altyapının idamesi ve yenilenmesi Rekabet gücünün azalması Yaşam kalitesinin düşmesi Artan yatırım sermayesi ihtiyacı
Geleneksel Altyapı Finansman Yöntemleri Fiyatlanabilir sistemler Su, enerji vb Gelire dayalı borçlanma yöntemleri Fiyatlama problemli sistemler Yollar, köprüler, caddeler, genel kamu hizmetleri Vergi ve transfer gelirleri Global Konsensus GELENEKSEL YÖNTEMLER Vergi, GOS, VDMK, HGB vb Sınırlı borçlanma imkanı Kurumsal mali yükümlülük PPP Kullanıcı ve/veya kamu odaklı Daha fazla kaynak (borç + sermaye) Operasyon riski özel sektörde Uzun vadeli anlaşmalarla özel sektörce tasarlanan, inşa edilen, yönetilen kamusal varlık ÖZELLEŞTİRME Daha fazla kaynak (borç + sermaye) Operasyon riski özel sektörde özel sektörün finansman yaratmadaki mahareti ve birikimi kamunun ucuz borçlanma kaabiliyeti ve otoritesi. finansal, politik ve sosyal realiteler ve objektifleri bir arada tutma ve gözetme imkanı
Kurumsal Yatırımcıların Altyapı Yatırımlarına İlgisi Giderek Artmaktadır. Yeni ve büyük ölçekte finansman kaynakları gerekmektedir Sermaye ve para piyasalarında getiriler göreceli düşüktür Global likidite bolluğu söz konusudur Kamu altyapı yatırımlarının gerçekleştirilmesinde, özel sektör sermayesi ve bilgi birikiminin PPP modeli çerçevesinde mobilizasyonu giderek kabul görmektedir. Geliştirilebilecek yeni yatırım araçlarıyla her iki tarafın yararına sinerji yaratılma imkanı vardır. ve Asya da PPP Avusturya Belçika Danimarka Finlandiya Fransa Almanya Yunanistan İrlanda İtalya Hollanda Norveç Portekiz İspanya İsveç İngiltere Çin Hong Kong Japonya Güney Kore Hava Limanı Liman Hafif Raylı Sistem Karayolu Su ve Katı Atık Asya Kaynak: Goldman Sachs Verileri
PPP Hakkında Bazı Önemli sorular Soru Cevap Kontrol mümkün mü? Özel operatör başaramazsa? İmtiyaz anlaşmaları ile, idarelerin fiyatlama, işletme politikaları ve parametreleri üzerinde kontrol imkanı Kamu varlıkları geri alır ve peşin ödemelere el koyar. Bu varlıklara talebin sebebi? Büyük emeklilik fonları ve diğer yatırım fonlarının altyapı yatırımlarına ilgisi Finansman maliyeti daha yüksek mi? Faiz giderlerinin vergi avantajı ve amortisman giderleri etkisiyle rekabetçi finansman maliyeti. 6 Benzer Varlık Sınıfı Olarak Gayrimenkulle Karşılaştırma: Altyapı Yatırımları Getirisi Yüksek Yüksek 0 9 Altyapı Varlıkları Kazanç öngörülebilirliği 8 7 6 Limanlar Havalimanı Enerji US Parakende GYO Otoyollar US Ofis GYO Gayrimenkul Gayrimenkul Varlıkları US Apartman GYO Ticari Gayrimenkul Nakit Akımı Aşırı yapılanmaya hassas Arz talep dengesine hassas Altyapıda Değerleme Farklılıkları Uzun vadeli değerleme ve realistik sermaye harcamaları varsayımları Uzun vadeli getiri kapasitesi Uzun Vadeli imtiyaz - 00 yıl Orta 0 x 6x 8x 0x x x 6x 8x 0x x x EV/EBITDA Kaynak: Goldman Sachs Verileri 7
Gayrimenkul yatırım Ortaklıkları (GYO) GYO lar, küçük yatırımcıların gelir getiren büyük ölçekli gayrimenkul yatırımlarına ortak olmalarına imkan veren finansal kuruluşlardır. GYO ların global büyüklüğü son yılda 0 milyar dolardan 00 milyar dolara ulaşmıştır. Ulaşım (havalimanı, liman, otoyol), Enerji ve Sosyal altyapı (Okul, hastane) yatırımları, yatırım sınırlamaları kaldırılarak Altyapı GYO ları kurulması ve halka arz edilmesi yöntemiyle gerçekleştirilebilir. GYO lar aracılığıyla, kamu kurum ve kuruluşlarındaki ve kamu şirketlerinin bilançolarındaki bağlı varlıkların serbest bırakılması (ofis binaları, çeşitli gayrimenkuller) sağlanabilir. 8