İsmail Akdulum 1, Rahmi Duman 2, Zeynel Yoloğlu 1, Ramazan Tiken 1, Feyza Kabar 4, Mehmet Balcı 3, Bilgin Kadri Arıbaş 1



Benzer belgeler
MEME KANSERİNDE GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ

Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları ABD, Medikal Onkoloji BD Güldal Esendağlı

Tiroid Nodüllerinde Elastografi. Doç.Dr. Bekir ÇAKIR 4. Tiroid Kongresi Ultrasonografi Kursu 8 Nisan 2010 İstanbul

29 yaşında erkek aktif şikayeti yok. sağ sürrenal lojda yaklaşık 3 cm lik solid kitlesel lezyon saptanması. üzerine hasta polikliniğimize başvurdu

Tiroidin en sık görülen benign tümörleri foliküler adenomlardır.

Tiroid nodüllerinde TİRADS skorlamasının güvenirliliği

Adrenal lezyonların görüntüleme bulguları. Dr. Ercan KOCAKOÇ Bezmialem Vakıf Üniversitesi İstanbul

HAMDİ ÖZŞAHİN,GÜRKAN YETKİN,BÜLENT ÇİTGEZ,AYHAN ÖZ, MEHMET MİHMANLI, MEHMET ULUDAĞ

Ali Haydar Baykan 1, Hakan Sezgin Sayıner 2. Adıyaman Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Radyoloji Ana Bilim Dalı, Adıyaman

Dr Ercan KARAARSLAN Acıbadem Üniversitesi Maslak Hastanesi

BATIN BT (10/11/2009 ): Transvers kolon orta kesiminde kolonda düzensiz duvar kalınlaşması ile komşuluğunda yaklaşık 5 cm çapta nekrotik düzensiz

Meme Kanseri Cerrahisinde İntraoperatif Değerlendirme Ne kadar güvenebiliriz?

Nörofibromatozis Tip 1 Tanılı Olguların Değerlendirilmesi: Tek Merkez Deneyimi

Türkiye de NF-1 vakalarında klinik izlem konulu diğer bildirilerin özet sunumu. Dr. Sema Saltık İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Nöroloji

Spinal Tumors. Başar Atalay M.D. Yeditepe University Faculty of Medicine Department of Neurosurgery. Tuesday, April 3, 12

ADRENAL KİTLELERK TLELERİNDE DR. FATİH H TUNCA İSTANBUL TIP FAKÜLTES LTESİ GENEL CERRAHİ

RADYOLOJİ RADYODİAGNOSTİK ANABİLİM DALI-DÜTF- DİYARBAKIR

OLGU SUNUMU. Dr. Furkan DURSUN GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi TÜD KUZEY MARMARA ŞUBESİ AYLIK BİLİMSEL TOPLANTISI

RECIST. Response Evaluation Criteria In Solid Tumors

Yıl: Yaş, Kadın, S.B., İstanbullu, ev hanımı, evli

OP. DR. YELİZ E. ERSOY BEZMİALEM VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ GENEL CERRAHİ AD İSTANBUL

Primeri Bilinmeyen Aksiller Metastazda Cerrahi Yaklaşım. Dr. Ali İlker Filiz GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi Genel Cerrahi Servisi

Orijinal makale/original article

Dev Karaciğer Metastazlı Gastrointestinal Stromal Tümör Olgusu ve Cerrahi Tedavi Serüveni

GLİAL TÜMÖRLERDE POSTOP GÖRÜNTÜLEME

Giriş Güncel cerrahide tanı ve tedavi planlamalarında ultrasonografinin önemli bir yeri bulunmaktadır. Ultrasonografinin cerrah tarafından gerçekleşti

İnsidental Adrenal Kitlelerinde ve Adrenal Metastazlarda Güncel Değerlendirme ve Cerrahi Girişim Kararı

Onbir Yıllık Cerrahi Vakalarımızın Histolojik İnceleme Sonuçları

ULTRASONOGRAFİNİN UYGUN KULLANIMI

MEME RADYOLOJİSİ DEĞERLENDİRME Kabul Şekli 1 (Bildiri ID: 39)/Meme Kanserinin Mide Metastazı Poster Bildiri KABUL POSTER BİLDİRİ

Tanı: Metastatik hastalık için patognomonik bir radyolojik. Tek veya muitipl nodüller iyi sınırlı veya difüz. Göğüs Cerrahisi Hasan Çaylak

Parotis bezi pleomorfik adenomları ve Warthin tümörlerinin sonoelastografi, B-mod sonografi ve renkli Doppler sonografi bulguları

ULUSAL ENDOKRİN CERRAHİ KONSENSUS KONFERANSI

HİPOFARİNKS KANSERİ DR. FATİH ÖKTEM

Aksillanın Görüntülenmesi ve Biyopsi Teknikleri. Prof. Dr. Meltem Gülsün Akpınar Hacettepe Üniversitesi Radyoloji Anabilim Dalı

Küçültme Mammaplasti Ameliyatı Uygulanan Hastalarda Oluşan Ameliyat Sonrası Değişikliklerin MRG ve USG ile Değerlendirilmesi

Osteosarkom Tedavisinde Neoadjuvan Tedavi. Dr. Bülent Yalçın 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi, Mart 2014 Susesi Otel, Antalya

Paratiroid Kanserinde Yönetim İzmir den Üç Merkezli Deneyim

Paratiroid lezyonlarında USG ve Sintigrafinin Karşılaştırılması

Pediatrik kemik tümörlerinde radyolojik tanı

Santral Bölge Diseksiyonunda Lenf Bezi Diseksiyon Genişliği ve Lokalizasyonunun Değerlendirilmesi

Genitoüriner Sistem Tümörlerinde Radyoloji Dr.Oğuz Dicle

Yediyüzyetmişiki Akciğer Kanseri Olgusunda Cilt Metastazı: 5 Yıllık Deneyimin Analizi

MEDİPOL ÜNİVERSİTESİ RADYASYON ONKOLOJİSİ ABD. Dr.Rashad Rzazade

Savaş Baba, Sabri Özden, Barış Saylam, Umut Fırat Turan Ankara Numune EAH. Meme Endokrin Cerrahi Kliniği

DİFERANSİYE TİROİD KANSERİ

MEMENİN PAGET HASTALIĞI. Doç. Dr. M. Ali Gülçelik Ankara Onkoloji Hastanesi

Glial tümör olguları Hipotalamik pilositik astrositom

TRD KIŞ OKULU KURS 1, Gün 5. Sorular

Solid Meme Lezyonlarını Değerlendirmede B-mod, Renkli Doppler Ve Power Doppler Ultrasonografinin Yeri

PEDİATRİK KARACİĞER KİTLELERİ

Papiller Tiroid Karsinomunda Santral Lenf Nodu Diseksiyonu

Multidisipliner Konseyin Endokrin Hastalıkların Tanı Ve Tedavi Süreci Üzerine Etkisi

GERM HÜCRELİ TÜMÖRLER İnteraktif Olgu Sunumu Dr BENGÜ DEMİRAĞ

YÜKSEK RİSK PREMALİGN LEZYONLARDA YAKLAŞIM. Dr.Ayşenur Oktay Ege Ün Tıp Fak Radyoloji AD

AKCİĞER KANSERİ EVRELEMESİNDE BRONKOSKOPİ. Dr. Serdar Erturan İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

BT ve MRG: Temel Fizik İlkeler. Prof. Dr. Utku Şenol Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı

Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Radyoloji Kliniği, Ankara, Türkiye

LOKAL-BÖLGESEL EVRELEME VE TEDAVİYE YANITIN RADYOLOJİK DEĞERLENDİRİLMESİ

Orjinal Araştırma/ Original Article International Journal of Clinical Research 2014;1(2): Adrenal Metastazlar. Adrenal Metastases

KANSERDE RADYOLOJİK GÖRÜNTÜLEME DOÇ. DR.İSMAİL MİHMANLI

ANKARA MEME HASTALIKLARI DERNEĞİ BİLİMSEL TOPLANTISI

Hibrid tedavi ve görüntüleme sistemleri (PET/MR)

Solid Meme Kitlelerinin Power Doppler Ultrasonorafi ile Değerlendirilmesi

Bukkal Bölgeden Kaynaklanan Pleomorfik Adenom: Olgu Sunumu

Pediatrik Göz Tümörleri Prof. Dr. Halit Pazarlı

Tiroid Nodüllerinin Değerlendirilmesinde Ultrasonelastografinin Tanısal Doğruluğu ve Güvenilirliği

Multipl Myeloma da PET/BT. Dr. N. Özlem Küçük Ankara Üniv. Tıp Fak. Nükleer Tıp ABD

Akciğer Dışı Tümör Olgularında İzole Mediasten FDG-PET Pozitif Lenf Nodlarının Histopatolojik Değerlendirilmesi

Ultrasonografide Yeni Uygulamalar

Primer hepatik lenfomanın manyetik rezonans görüntüleme bulguları

Omurga-Omurilik Cerrahisi

METASTATİK MALİGN MELANOM. Dr Yüksel Küçükzeybek İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi 5.Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

Vaka Sunumu. Uz Dr Alper Ata Mersin Devlet Hastanesi Tıbbi Onkoloji Bölümü 23 Şubat 2013

Dr. Mehmet TÜRKELİ A.Ü.T.F İç Hastalıkları A.D Medikal Onkoloji B.D 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi Mart 2014-Antalya

ERKEN MEMBRAN RÜPTÜRÜNDE MYOMETRIYAL ELASTROSONOGRAFIK DEĞIŞIKLIKLER. Dr. Rukiye KIZILIRMAK

Meme Olgu Sunumu. Gürdeniz Serin. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı. 3 Kasım Antalya

Kolorektal Adenokarsinomlarda Tümör Tomurcuklanmasının Kolonoskopik Biyopsi ve Rezeksiyon Materyalleri Arasındaki Uyumu

GATA HASTANESİ 2001 YILI MALİGNİTE OLGULARININ İNCELENMESİ

MEME KARSİNOMLARINDA GATA 3 EKSPRESYONU VE KLİNİKOPATOLOJİK PARAMETRELER İLE İLİŞKİSİ

Pediatrik karaciğer kitlelerinde ayırıcı tanı

Lokal Hastalıkta Hangi Hasta Opere Edilmeli? Doç. Dr. Serdar Akyıldız E ge Ü n i v e r sitesi Tı p Fakültesi K B B Hastalıkları Anabilim D a l ı

Doç. Dr. Ahmet ALACACIOĞLU

ERKEN LOKAL NÜKS GELİŞEN VULVA KANSERİ: OLGU SUNUMU

SÖZEL SUNUMLAR. 1Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, Tokat, Türkiye

Electronic Letters on Science & Engineering 3 (2) (2007) Available online at

AKUT PULMONER EMBOLİDE RADYOLOJİK ÖNEMLİ MESAJLAR

KARACİĞER MR GÖRÜNTÜLEMEDE DEĞİŞEN PARADİGMA

OLGU SUNUMU. Araştırma Gör. Dr. N. Volkan Demircan

Olgu sunumu. Dr. Fatma Şen İstanbul Üniversitesi, Onkoloji Enstitüsü Tıbbi Onkoloji Bilim dalı

TİROİD NODÜLLERİNE YAKLAŞIM

Postmenopozal Kadınlarda Vücut Kitle İndeksinin Kemik Mineral Yoğunluğuna Etkisi

Nodüler Guatr da Klinik Yaklaşım Kime cerrahi? / Kime takip? Dr.Bülent ÇİTGEZ Şişli Hamidiye E@al EAH

MEME KANSERİ TARAMASI

Beyin tümörü, beyni oluşturan üç bölgeden birinden -beyin, beyincik ve beyin sapıkaynaklanabilir.

Penetran Göz Yaralanmaları

PRİMER GASTRİK LENFOMA OLGUSU DR SİNAN YAVUZ

Nod-pozitif Meme Kanserinde Lenf Nodu Oranı Nüks ve Mortaliteyi Belirleyen Bağımsız Bir Prognostik Faktördür

1-Radyolojide Fizik Prensipler Amaç:Radyolojide kullanılan görüntüleme sistemlerinin fiziksel çalışma prensiplerinin öğretilmesi amaçlanmıştır.

KAFA TRAVMALI HASTALARDA GÖRÜNTÜLEMENİN TANI, TEDAVİ VE PROGNOZA KATKISI. Dr. Fatma Özlen İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Beyin ve Sinir Cerrahisi AD

Transkript:

ORBİTAL KİTLELERDE SONOELASTOGRAFİNİN YERİ İsmail Akdulum 1, Rahmi Duman 2, Zeynel Yoloğlu 1, Ramazan Tiken 1, Feyza Kabar 4, Mehmet Balcı 3, Bilgin Kadri Arıbaş 1 1 Ankara Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Radyoloji Kliniği, Ankara 2 Şevket Yılmaz Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Göz Hastalıkları Kliniği, Bursa 3 Ankara Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Göz Hastalıkları Kliniği, Ankara 4 Ankara Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hematoloji Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Radyoloji Kliniği, Ankara ÖZET Amaç: Orbita kitlelerinin değerlendirilmesinde sonoelastografi yönteminin yerini belirlemek ve malign-benign ayrımına katkısını araştırmaktır. Materyal ve Metot: Haziran - Kasım 2013 tarihleri arasında göz hastalıkları polikliniğine başvuran yeni tespit edilmiş orbital kitlesi olan hastalar çalışmaya alınmıştır. Hastalar GE Logiq P5 veya Hitachi Hi Vision Preirus ultrasonografi cihazlarının 12 Mhz lik lineer probları ile incelenmiştir. B mod ultrasonografi ile birlikte boyut ve ekojenite değerlendirmesi yapılmıştır. Sonoelastografi ile kitlelerin elastogramları kaydedilmiştir. Hitachi marka cihaz ile incelenen hastalarda elastograma ek olarak incelenen kitleler çevre yağ dokusu ile kıyaslanıp gerinim oranları ölçülmüştür. Bulgular: Çalışmamızda aldığımız hastaların beşi erkek, beşi kadındı. Hastaların ortalama yaşı 55,6 (6-67) idi. Hastaların tanıları ikisi lakrimal gland lenfoması, biri kavernöz hemanjiom, biri optik sinir gliomu, biri osteosarkom metastazı, biri intrakonal pseudolenfoma, biri retroorbital yağ doku herniasyonu, biri dermoid kist, biri anjiomatöz menenjiom, biri operasyonu kabul etmeyen takip altında tutulan intrakonal kitle idi. Orbital kitlelerde değişken elastogramlar ve gerinim oranları tespit edilmiştir. İki lakrimal gland lenfoması hastasında lezyonun santralinde kapsüle oranla daha elastik görünüm kaydedilmiştir. Sonuç: Çalışmamızda orbita kitlelerinde sonoelastografinin uygulanabilir olduğunu, bazı orbital kitlelerin malign benign ayrımında operasyon öncesi diğer görüntüleme yöntemlerine ek olarak fikir verici olabileceğini tespit ettik. Anahtar kelimeler: Orbital kitle, sonoelastografi, ultrasonografi Nobel Med 2015; 11(3): 59-63 THE ROLE OF SONOELASTOGRAPHY IN ORBITAL MASSES ABSTRACT Objective: The aim of this study is to determine the availability of sonoelastography method in orbital masses and to investigate the contribution of differentiation malignant and benign lesions. Material and Method: Patients with the newly identified orbital mass and admitted to the ophthalmology clinic between June-November 2013 were included in the study. Patients were examined with 12 MHz linear probe of GE Logiq P5 or Hitachi H Vision Preirus ultrasound device. Assessment of the size and echogenicity of the orbital masses was performed by B-mode ultrasonography. Elastogram of the masses with the Sonoelastography were recorded. In patients examined with Hitachi device, elastogram strain rates measured and compared to the environment fat mass in addition to elastogram. Results: Five male and five female patients were included in our study. Mean age was 55.6 years (6-67). Diagnosis of patients were 2 lacrimal gland lymphoma, 1 cavernous hemangioma, 1 optic nerve glioma, 1 osteosarcoma metastasis, 1 intraconal pseudolenfoma, 1 orbital fat herniation, 1 dermoid cyst, 1 angiomatous meningioma, 1 intraconal mass, respectively. Variable elastograms and strain ratios were determined in orbital mass. More elastic view at the center of mass than the capsule in two lacrimal gland lymphoma patients was recorded. Conclusion: We detected sonoelastography that can be applied in orbital tumors and can help other imaging methods to diferentiate benign or malign orbital masses. Keywords: Orbital mass, sonoelastography, ultrasonography Nobel Med 2015; 11(3): 59-63 59

GİRİŞ Son 10 yılda görüntüleme alanında yaygın olarak kullanılmaya başlanan sonoelastografi, organ ve dokuların esnekliklerinin konvansiyonel ultrasonografi (US) cihazları kullanılarak bilgisayar programları yardımıyla görüntülenmesidir. 1 Sonoelastografi ile doku üzerine uygulanan tekrarlayan baskılar ve dokunun baskı karşısındaki sıkışmasının ölçülmesi sayesinde dokuların elastik özelliklerini ölçmek ve görüntülemek mümkündür. 2 Sonoelastografi ile dokuların özelliklerinin belirlenmesi fikri, hastalıklı dokuların mekanik özelliklerinin onları çevreleyen normal dokulardan farklı olması nedeniyle ortaya atılmıştır. Orbita kitlelerinin tanısında kullanılan görüntüleme yöntemlerine rağmen tanıda zorlanılan olgular mevcuttur. Bu çalışmada literatürde daha önce çalışılmamış olan orbita kitlelerinin değerlendirilmesinde sonoelastografi yönteminin tanısal etkinliğini değerlendirmek amaçlanmıştır. MATERYAL VE METOT Haziran - Kasım 2013 tarihleri arasında göz hastalıkları polikliniğine başvuran muayenesinde veya bilgisayarlı tomografi (BT) - manyetik rezonans (MR) 'ta saptanmış orbita kitlesi bulunan hastalar incelenmiştir. Çalışmamız için hastanemiz eğitim planlama komisyonundan etik kurul onayı alınmıştır (2013/347). Hastalar sonoelastografi hakkında bilgilendirilmiş ve kabul eden hastalar B mod gri skala ultrasonografi ve sonoelastografi ile değerlendirilmiştir. Hastaların onamı alınmıştır. Hastaların ilk yarısı GE Logiq P5 (General Electric Healtcare) ultrasonografi cihazı ile diğer yarısı ise Hitachi Hi Vision Preirus (Hitachi Medical Systems) ultrasonografi cihazı ile incelenmiştir. Bu cihazların 12 Mhz'lik elastografi fonksiyonu bulunan lineer probları kullanılmıştır. B mod ultrasonografi ile birlikte boyut ve ekojenite değerlendirmesi yapılmıştır. Sonoelastografi ile kitlelerin elastogramları kaydedilmiştir. Hitachi marka cihaz ile incelenen hastalarda elastograma ek olarak incelenen kitleler çevre yağ dokusu ile kıyaslanıp gerinim oranları ölçülmüştür. Elastogramda, izlenen kitleden ilgi alanı (region of interest - ROI) ölçümü A, aynı elastogramda gösterilen çevre yağ dokusunun ROI ile gerinim değeri B olarak belirlenmiştir. Bu ikisinin oranı (B/A) gerinim oranı (Strain Ratio) olarak hesaplanmıştır. Her kitle için en az 3 kez bu değer ölçülmüştür. ROI nin kapsadığı alan, kitle için lezyonu kapsayacak en büyük alan şeklinde ayarlanırken, yağ dokusu için ise görüntüleme alanına giren ve kitlenin ROI sine yakın büyüklükte olacak şekilde yapılmıştır. BULGULAR Haziran - Kasım 2013 tarihleri arasında göz hastalıkları polikliniğine başvuran yeni tespit edilmiş veya takipte orbital kitlesi olan 10 hasta çalışmaya alınmıştır. Hastaların 5'i erkek, 5'i kadındır. Hastaların yaş aralığı 6 ile 67 arası değişmektedir. Hastaların 2'si lakrimal gland lenfoması, 1'i retroorbital kavernöz hemanjiom, 1'i optik sinir gliomu, 1'i ekstrakonal osteosarkom metastazı, 1'i intrakonal pseudolenfoma, 1'i retroorbital yağ doku herniasyonu, 1'i dermoid kist, 1'i anjiomatöz menenjiom, 1'i operasyonu kabul etmeyen takipte intrakonal kitlesi bulunan hasta idi. Optik sinir gliomu bulunan hasta radyoterapi sonrası takipte olan bir hasta idi. Operasyonu kabul etmeyen hasta ve optik sinir gliomlu hasta dışında diğer hastaların hepsi opere olmuş ve patoloji sonuçları bulunmaktadır. Çalışmamızda değerlendirdiğimiz iki lakrimal gland lenfoması hastasından ilkinin orbita MR görüntülenmesinde lakrimal bez kaynaklı olduğu düşünülen sağ lakrimal gland lojunda 40x12 mm boyutlarında süperior ve lateral rektus kasları ile ayırımı net yapılamayan T1 ağırlıklı sekanslarda hipointens, T2 ağırlıklı sekanslarda hiperintens, kontrast madde enjeksiyonu sonrasında yoğun kontrast madde tutulumu gösteren kitle lezyonu saptandı. Hastanın orbita süperiolateralinde lakrimal gland lojunda gri skala ultrasonografide heterojen hipoekoik karakterde kitle lezyonu izlendi. Bu kitlenin orbital sonoelastografisinde (EUS) periferi yeşil ağırlıklı, santrali kırmızı renkte izlenen elastogramı bulunan kitle lezyonu izlenmiştir (Şekil 1). Kesin tanı amacıyla hastaya göz hastalıkları bölümünde lateral orbitotomi uygulandı. Orbitotomi sonrası patoloji ekstranodal marjinal zon lenfoma (MALT lenfoma) ile uyumlu gelmiştir. İkinci lakrimal gland lenfoma tanısı alan hastanın orbita MR görüntülenmesinde sağ göz orbita süperiorunda lakrimal glandda 30x26x26 mm boyutlarında heterojen iç yapıda kitle lezyonu izlendi. Hastanın yapılan orbital sonoelastografisinde lakrimal gland ile uyumlu olan bölgede hetorejen izo-hipoekoik kitle görünümü izlendi. Kitlenin periferal kesimlerinde turkuaz-yeşil ağırlıklı santralinde kırmızı ağırlıklı sarı alanların bulunduğu elastogram izlenmiştir. Çevre yağ dokusu ile gerinim oranı santral kesiminde ortalama 0,84 iken periferal kesimde ortalama 3,31 olarak ölçülmüştür. Yani santral kesim yağ dokusuna göre daha elastik görünümde izlenirken, periferal kesimde elastikiyet daha az olarak izlenmiştir. Kesin tanı amacıyla hastaya lateral orbitotomi uygulandı. Orbitotomi sonrasında tanısı folliküler hiperplazi ile uyumlu gelmiştir. Operasyon sonrası patolojisi kavernöz hemanjiom ile uyumlu gelen diğer bir hastanın operasyon öncesi 60

MR'da retroorbital yaklaşık 2 cm çaplı T1 ağırlıklı görüntüde hipointens, T2 ağırlıklı kesitlerde hiperintens, yoğun kontrastlanan kitle lezyonu izlenmiştir. Gri skala US'de kitle çevre yağ dokudan güçlükle ayırt edilmektedir. Yapılan sonoelastografide çevre yağ dokuya benzer renklerde elastogram elde edilmiştir. Kitlede kırmızı ağırlıklı yer yer yeşil alanların bulunduğu renk haritası kaydedildi. 12 yaşında kadın hasta takipte CyberKnife tedavisi almış optik sinir kökenli gliom vakasıydı. Optik sinirde fusiform şekilli yer yer kistik alanları bulunan kitle lezyonu mevcuttu. Sonoelastografik değerlendirmesinde yeşil ağırlıklı yer yer mavi alanların bulunduğu, kistik alanlara komşu yerlerde kırmızı odakların izlendiği elastogram elde edildi (Şekil 2). Şekil 1. Lakrimal gland kitlesinin kontrastlı koronal MR kesiti ve sonoelastografik görüntüsü. Diğer bir hastada MR'da retroorbital alanda en geniş yerinde 4x3 cm boyutlara ulaşan, rektus kaslarına invaze görünümde, komşu zigomatik kemiği destrükte eden T1 ağırlıklı serilerde kas ile izointens, T2 ağırlıklı serilerde hiperintens ve yoğun kontrast madde tutulumu gösteren kitle lezyonu izlenmiştir. BT'de zigomatik kemikte izlenen destrüksiyon teyit edilmiştir. Gri skala ultrasonografide kitlenin düzensiz sınırlı hipoekoik karakterde olduğu izlendi. Yapılan sonoelastografide kitlede mavi ve yeşil ağırlıklı elastogram elde edildi. Hasta bu bulgular ile opere edildi. Operasyon sonucunda hastanın patoloji sonucu osteosarkom ile uyumlu gelmiştir. MR'da yaklaşık 2 cm çaplı T1 ağırlıklı serilerde hipointens, T2 ağırlıklı serilerde hiperintens ve kontrast madde tutulumu gösteren kitle lezyonu tespit edilen diğer bir hastada, US'de intrakonal yaklaşık 2 cm çaplı hipoekoik kitle lezyonu izlenmiştir. Yapılan sonoelastografide yeşil alanların ağırlıklı olduğu, kırmızı alanlar içeren elastogram elde edildi. Kitlenin yağ dokuya yakın bir yumuşaklıkta olduğu anlaşılmaktadır. Opere edilen hastanın patoloji sonucu orbital pseudolenfoma olarak gelmiştir. Göz küresi çevresinde şişlik olan hastaya yapılan US'de retroorbital yağ doku ile benzer görünümde göz küresi laterallerinden anteriora uzanım gösteren herniye retroorbital yağ dokusu ile uyumlu olabilecek görünüm izlendi. Sonoelastografide yağ dokusu ile benzer özellikte kırmızı ağırlıklı elastogram elde edildi. Operasyonda göz küresi laterallerindeki herniye yağ dokuları rezeke edilmiştir. MR'ında sağda intrakonal yerleşimli 2x1 cm boyutlarında T1 ağırlıklı serilerde izointens, T2 ağırlıklı serilerde hiperintens ve minimal çevresel kontrast madde tutulumu gösteren kitle lezyonu tespit edilen hastada; US'de göz küresi arkasında yaklaşık 1,5 cm çaplı izo 61 Şekil 2. Retroorbital kistik alanlar bulunan kitle, optik sinir gliomu görüntüsü. Tablo. Orbital kitlelerin tanı ve sonoelastografik bulguları Tanısı Elastogram Gerinim Oranı Lenfoma, Lakrimal Gland Santrali kırmızı-yeşil, periferi yeşil-mavi - Kavernöz Hemanjiom Kırmızı ağırlıklı - Optik Sinir Gliomu Yeşil ağırlıklı, mavi - Osteosarkom, zigomatik Yeşil - Mavi kemik-orbita metastazı - Pseudolenfoma Yeşil ağırlıklı, kırmızı - Lenfoma, Lakrimal Gland Santrali kırmızı, periferi yeşil 0,84 / 3,31 mavi (santral/perifer) Herniye Yağ Dokusu Kırmızı ağırlıklı 0,90 Dermoid Kist Yeşil ağırlıklı, Sarı 1,28 Anjiomatöz Menenjiom Yeşil Kırmızı 0,80 Takipte kitle Mavi ağırlıklı 6,48 ekoik-hipoekoik düzgün sınırlı kitle lezyonu izlendi. Yapılan sonoelastografide yeşil ağırlıklı yer yer sarı alanlar içeren elastogram kaydedildi (Şekil 3). Gerinim oranı ortalaması ile yağ dokuya göre 1,28 kat sert olduğu tespit edildi. Hasta bu bulgular ile opere edildi. Patoloji raporu dermoid kist ile uyumlu gelmiştir. MR'da tespit edilen retroorbital kitlesi bulunan başka bir hastanın US'sinde retroorbital alanda yaklaşık 2 cm ORBİTAL KİTLELERDE SONOELASTOGRAFİNİN YERİ

ğurma özelliğinden dolayı orbita apeksinde olan lezyonların veya yapıların değerlendirmesi güçleşmektedir. Buna rağmen US çoğu orbital kitlenin tanısında veya tedavi yöntemine karar konusunda yardımcı olabilmektedir. 3-6 Şekil 3. Retroorbital dermoid kistin sonoelastografik görüntüsü. Şekil 4. Anjiomatöz menenjioma ait sonoelastogram. çapında hipoekoik karakterde kitle lezyonu izlenmiştir. Yapılan sonoelastografide yeşil ve kırmızı ağırlıklı elastografi renk haritası elde edilmiştir (Şekil 4). Ölçülen çevre yağ doku ile gerinim oranları ortalama 0,80 olarak bulunmuştur. Bu bulgular ile hasta opere edilmiş ve patolojisi anjiomatöz menenjiom olarak gelmiştir. On adet orbital kitle lezyonu değerlendirilmiştir. Bu kitlelerin üçü malign, altısı benign kitle lezyonlarıydı. Biri takipte olan kitle idi. İlk beş hasta sadece elastogram kaydedebildiğimiz cihazda bakılmıştır. Gerinim oranları ölçülememiştir. Kitlelerin dağılımı, elastogramları ve ölçülebilenlerin gerinim oranları Tablo'da özetlenmiştir. TARTIŞMA Ultrasonografide A mod (Amplitüt modu) ve B mod (Brightness modu) ile çeşitli göz yapılarını değerlendirilebilir ve özellikle B mod USG ile çeşitli göz içi ve orbital tümörlerde fikir sahibi olunabilir. Orbitanın yüzeyel oluşu, önünde ses dalgasının geçmesini önleyecek hava veya kemik dokunun olmaması sebebiyle US birçok orbital lezyonun değerlendirmesinde kullanılmaktadır. Ucuz oluşu, kolay ulaşılabilirliği US'nin avantajları arasında yer almaktadır. Orbital yağ dokusunun ses dalgasını so- Sonoelastografi, dokuya uygulanan titreşimler sonrası US cihazıyla dokunun elastikiyetinin ölçüldüğü tekniktir. Sonoelastografide incelenmek istenen organ ya da dokuya belirli frekanslarda bası uygulanmaktadır. Uygulanan bası ile dokuların bası karşısındaki yer değişimleri saptanmaktadır. Bu fark ile elastisite değerleri elde edilmektedir. Malign kitlelerin genellikle sert, benign kitlelerin de genellikle yumuşak olduğu öngörülmektedir. Bu teknik başta meme ve tiroid kitlelerinde olmak üzere servikal lenf nodları, karaciğer, over, böbrek ve prostat kitlelerinde ve karaciğerin diffüz hastalıklarında kullanılmaktadır. Sonoelastografi özellikle meme, tiroid ve prostatta lezyonların malign -benign ayrımında başarılı bulunmuş bir inceleme tekniğidir. 7-13 Meme tümörlerinde neoadjuvan kemoterapi öncesi ve sonrası değerlendirmeler ile tedavi yanıtının değerlendirilmesi yapılmış ve tedavi yanıtının değerlendirilmesinde etkin bir yöntem olabileceği gösterilmiştir. 14 Orbital sonoelastografi pratiğinde izlenen kitle lezyonlarının genellikle küçük oluşu işlemi zorlaştırmaktadır. Özellikle orbita apeksine yakın lezyonların değerlendirilmesinde yağ dokudaki ses dalgası soğrulmasına sekonder görüntü kalitesinde azalma ve titreşimlerin daha az iletilmesi ile uygun olmayan elastogramların elde edilmesi gibi dezavantajları bulunmaktadır. Çoğu malign kitle normalden fazla olan hücre sayısı, anormal damarsal yapı, küçük sitoplazmalı ve büyük nükleuslu hücrelerden oluşması gibi etkenlerle normal doku veya benign kitlelere oranla daha sert olmaktadır. 15 Sonoelastografi ise bu temel prensip üzerine dokuların sertlik durumuna göre tanıya katkı sağlamaktadır. Elastisitesi az olan, daha sert kitlelerin malignite öngörüsü daha yüksek olmaktadır. 7-13 Orbital kitlelerin sonoelastografik değerlendirilmesi literatürde bulunmamaktadır. Daha önce Detorakis ve arkadaşları beş tek taraflı gözü görmeyen hasta üzerinde anterior ve posterior vitreus, lateral medial rektus kaslarının elastikiyetini değerlendiren fizibilite çalışması yapmışlardır. 16 Değerlendirdiğimiz iki lakrimal gland lenfoma tanısı alan hastaların sonoelastografik bulguları benzerdi. Kitlelerin santralinde ve periferinde farklı elastikiyet değerleri elde edildi. Santral kesimde yağ dokusuna benzer elastikiyette elastogramlar elde edilmiştir. Periferik kesimin daha az elastik olduğu görüldü. Cerrahi ekibin palpasyon bulguları kitlelerin kapsülünün sert, santral kesimlerinin ise daha yumuşak olduğu yönündeydi. 62

Diğer değerlendirdiğimiz 8 orbital kitlenin 1'i malign, 6 sı benign ve 1'i tanı almamış olan lezyonlardı. Bu lezyonlarda birbirinden farklı renk kodlamasına sahip elastogramlar ve gerinim oranları elde edilmiştir. Bu bulgular ile sonoelastografi orbital kitlelerde malign benign ayrımında operasyon öncesi diğer görüntüleme yöntemlerine ek olarak fikir verici olabilmektedir. Hasta sayısının az olması ve hastaların ancak yarısında kantitatif ölçümle gerinim oranları ölçülebilmiş olması çalışmamızın kısıtlılıklarını teşkil etmektedir. SONUÇ Çalışmamızda orbital kitlelerde sonoelastografinin uygulanabilir olduğunu, bazı orbital kitlelerin tanısında diğer görüntüleme yöntemlerine yardımcı olabileceğini tespit ettik. Daha geniş hasta serisine sahip çalışmalar ile sonoelastografinin orbital kitlelerin ayırıcı tanısında ve benign malign ayırımında fikir verici olmaktan daha fazla tanıya katkı sağlayacağını düşünmekteyiz. * Yazarlar herhangi bir çıkar ilişkisi içinde bulunmadıklarını bildirmiştir. İLETİŞİM İÇİN: İsmail Akdulum Dr. Abdurrahman Yurtaslan Ankara Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Radyoloji Kliniği, Yenimahalle, Ankara iakdulum@yahoo.com GÖNDERİLDİĞİ TARİH: 05 / 12 / 2014 KABUL TARİHİ: 04 / 03 / 2015 Kaynaklar 1. Konofagou EE. Quo vadis elasticity imaging? Ultrasonics 2004; 42: 331-336. 2. Konofagou EE, Harrigan TP, Ophir J, Krouskop TA. Poroelastography: imaging the poroelastic propertied of tissues. Ultrasound Med Biol 2001; 27: 1387-1397. 3. Kook D, Kreutzer TC, Wolf A, et al. Variability of standardized echographic ultrasound using 10 mhz and high-resolution 20 mhz B scan in measuring intraocular melanoma. Clin Ophthalmol April 2011; 5: 477-482. 4. Baum G. Ultrasonics in orbital diagnosis: B-mode. Int Ophthalmol Clin 1969; 9: 585-611. 5. Buschmann WH. Reproducible calibrations: the basis of ultrasonic differential diagnosis in A-mode and B-mode examination of eye and orbit. Int Ophthalmol Clin 1969; 9: 761-792. 6. Ciocâlteu AM, Ardeleanu S, Checherit,ã IA. The role of ultrasonography exam in orbital-ocular tumors. Rev Med Chir Soc Med Nat Iasi 2011; 115: 1113-1118. 7. Wojcinski S, Boehme E, Farrok A, et al. Ultrasound real-time elastography can predict malignacy in BI-RADSW-US 3 lesions. BMC Cancer 2013, 13: 159. 8. Itah A, Ueno E, Tohno E, et al. Breast Disease: Clinical Application of US Elastography for Diagnosis. Radiology 2006; 239: 341-350. 9. Lyshchik A, Higashi T, Asato R, et al. Thyroid Gland Tumor Diagnosis at US Elastography. Radiology 2005; 237: 202-211. 10. Yerli H, Yilmaz T, Kaskati T, Gulay H. Qualitative and Semiquantitative Evaluations of Solid Breast Lesions by Sonoelastography. J Ultrasound Med 2011; 30: 179-186. 11. Tan S, Kudas S, Sirin Ozcan A, et al. Real-time sonoelastography of the Achilles tendon: pattern description in healthy subjects and patients with surgically repaired complete ruptures. Skeletal Radiol DOI 10.1007/s00256-011-1339-4. 12. Cakir B, Aydın C, Korukluoğlu B, et al. Diagnostic value of elastosonographically determined strain index in the differential diagnosis of benign and malignant thyroid nodules. Endocrine 2011; 39: 89-98. 13. Xie M, Zhang X, Zhan J, Hua K. Application of Real-time Ultrasound Elastography for Discrimination of Low and High-Grade Serous Overian Carcinoma. J Ultrasound Med 2013; 32; 257-262. 14. Falou O, Sadeghi-Naini A, Czarnota GJ, et al. Evaluation of Neoadjuvant Chemotherapy Response in Women with Locally Advanced Breast Cancer Using Ultrasound Elastography. Transl Oncol 2013; 6: 17-24. 15. Kumar V. Temel patoloji. Çeviri editörü: Çevikbaş U Altıncı edisyon, Nobel Kitabevi. 2000. 16. Detorakis ET, Drakonaki EE, Tsilimbaris MK, et al. Real-Time Ultrasound Elastographic Imaging of Ocular and Periocular Tissues: A Feasibility Study. Ophthalmic Surg Lasers & Imaging 2010; 41: 135-141. 63 ORBİTAL KİTLELERDE SONOELASTOGRAFİNİN YERİ