I Yrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları
II Yay n No : 2056 Hukuk Dizisi : 289 1. Bas Kas m 2008 - STANBUL ISBN 978-975 - 295-953 - 8 Copyright Bu kitab n bu bas s n n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da t m A.fi. ye aittir. Her hakk sakl d r. Hiçbir bölümü ve paragraf k smen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço alt lamaz, da t lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi : B e t a B a s m A. fi. Bask - Cilt : K a h r a m a n O f s e t B a c l a r / s t a n b u l ( 0-2 1 2 ) 6 2 9 0 0 0 1 K a p a k : G ü l g o n c a Ç a r p k Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.fi. Himaye-i Etfal Sokak Talas Han No. 13-15 Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) 511 54 32-519 01 77 Fax: (0-212) 511 36 50 www.betayayincilik.com
III İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...V I - GİRİŞ...1 II - ÖRNEK OLAYA YAKLAŞIM BİÇİMLERİ...5 ÖRNEK OLAY KAVRAMI...7 İŞLETMECİLİKTE ÖĞRETİM VE EĞİTİM YÖNTEMİ OLARAK ÖRNEK OLAY...8 ÖRNEK OLAY İNCELEME YÖNTEMLERİ...14 ÇÖZÜM ODAKLI ÖRNEK OLAY İNCELEME YÖNTEMİ...17 ÇÖZÜM BİÇİMİ...18 BİREYSEL SORUN ÇÖZÜMÜ TEMELİNE GÖRE ÖRNEK OLAY İNCELEME VE SUNUŞ BİÇİMİ...18 SORUN ÇÖZME TEMELİNE GÖRE SUNULMUŞ ÖRNEK OLAYIN TARTIŞILMA BİÇİMİ...19 ÖRGÜTLÜ ÖRNEK OLAY İNCELEME YÖNTEMİ...19 ÖRNEK OLAY YÖNTEMİNİN AMAÇ VE KAZANIMLARI...20 III - İŞLETME YÖNETİMİ ÖRNEK OLAYLARININ ÖZELLİKLERİ...23 IV - ÖRNEK OLAYLAR 1-60...29 V - ÖRNEK OLAYLARDA YAZINSAL KURGU...173 ÖRNEK OLAYI YENİDEN KURGULAMA BİÇİMLERİ...175 ÖRNEK OLAYLARDA ÇAPRAZ KURGULAMA...176 ÖRNEK OLAY BOŞLUKLARINI TAMAMLAMA KURGULAMASI...176 VI - YAZINSAL KURGU ÖRNEKLERİ...177 VII - ÖRNEK OLAYIN YENİDEN YAZILMASI...179 SINIFTA YAZINSAL KURGULU ÖRNEK OLAY İNCELEME YÖNTEMİ...184 İŞLETMELERDE ÖRGÜTLÜ YAZINSAL KURGULU ÖRNEK OLAY İNCELEME YÖNTEMİ...184 GÖRÜNTÜLÜ ÖRNEK OLAYDA YAZINSAL KURGU...184 KAYNAKLAR...187
V ÖNSÖZ flletmecilik ö retim ve e itiminde flletme Yönetimi ile ona ba l flletme Örgütü (organizasyonu); hem iflletmecilik okullar nda, hem de iflletmelerde, ö renime kat lanlara kuramsal bilgi yan nda bunun uygulamadaki boyutlar n n da durumu hakk nda, bilginin de ötesinde bir bilinç kazand r lmas gerektiren e itim, inceleme, araflt rma alan olarak ortaya ç km flt r. Ö retim, bireye bilgi kazand r c, e itim de düflünsel, fiziksel beceri kazand rma eylemi biçiminde k saca tan mlanacak olursa; flletme Yönetimi disiplininin gerek okullarda, gerek iflletmelerde ö renim (ö retim ve e itim) konusu yap ld nda, ö renci ya da kat l mc lar na hangi katk lar sa layaca sorusuna verilecek yan tlarda Örnek Olay incelemeleri ve yaz mlar büyük önem tafl maktad r. Ö renme süreci içinde ö reticinin en önemli ifllevi; bu sürece kat - lanlara, baflka deyiflle ö rencilere, ö renmeyi ö retmek ve sevdirmek tir. Yoksa çok yanl fl anlafl ld gibi; ö rencilere sadece bilgi aktarmak, s navlarda da bunlar geri istemek de ildir, olmamal d r. Bir çok konuda oldu u gibi; ö retim ve e itimde de; Ne, Neden, Nas l, Nerede, Ne Zaman, Kim taraf ndan sorular na yan t bulunmas ; bu alanda sa l kl bir iletiflim yap s n n kurulmas n n temel kofluludur. Toplumsal yaflamda iflletme, yaflayan bir varl kt r. Do an n de il, insan n kurdu u ve yönetti i bir yap d r. flletme Yönetimi ö retim ve e itimi, do rudan do ruya bu yap ya ba l bir bilim dal d r. Bu bilim dal n n ö retim ve e itiminde; kat l mc lara konulara iliflkin bilgiler, düflünceler, sorunlar aktar l p, yorumlar yap l rken; bunlar n uygulamadaki konumlar, yans malar nda da bilgi, beceri, deneyim kazand rmaya çal flmak ve böylece onlar n söz konusu alan nas l ö reneceklerine yard mc olmak ve kendilerinde bir ö renme sevgisi yaratmada; bu çal flmam za konu olarak seçti imiz örnek olaylar ve incelemeleri ile yaz nsal kurgular büyük önem tafl maktad r. flletme yönetiminin ö retim ve e itiminde, örnek olay incelemelerinin yap lmas ; ister okullar n s n flar nda, isterse iflletmelerin seminer odalar nda olsun; kat l mc lar n her fleyden önce bir yönetim bilinci kazanmalar nda çok etkili olacakt r.
VI Bir kifliye araba kullanma; kuramsal olarak ne kadar ö retilirse ö retilsin; o kifli direksiyon bafl na geçip, arabay sürme çabas na giriflmeden, bunun bilincine varamaz. Araba bir araçt r. Oysa iflletmede bafl öge insand r, baflka deyiflle; konumu ne olursa olsun iflgören dir. Araçlar n benzerli i her zaman söz konusu olabilirken; insanlar n ve çal flt klar iflletme denilen örgütlerin gerek bireysel, gerek kurumsal yaflay fl benzersizli i, baflta gelen temel özellikleridir. Böylesine karmafl k (kompleks) bir yap n n bilgileri ö renim konusu yap l rken; bu yap larda meydana gelen olaylar göz ard etmek; ö retim ve e itim iletifliminin en az di er yar s n yok saymak anlam na gelecektir ki; bu ö renmenin amaçlar n daha bafllang çta s k nt ya sokar. flletme yönetimi örnek olaylar n n ö renim ortamlar nda; kat l mc - lara haz r olarak verilmesi ve baz yöntemlerle incelemelerinin yapt r lmas ; günümüzdeki uygulamalar n en yayg n biçimidir. Oysa kat l mc - larda iflletme yönetimi bilincinin örnek olaylar yard m yla gelifltirilmesinde di er bir yol ya da yöntem; bunlar n onlara yaz nsal kurgu lar - n n yapt r l p, yap lar n n de ifltirilerek; yeni inceleme, yorum ve sorun çözüm yollar n bulmalar na yard mc olmakt r. Bu çal flmam z n ilk bölümünde, öncelikle Örnek Olay kavram tan t lm fl ve bugüne kadar yerli ve yabanc yaz nda örnek olay yöntemi üzerine yap lan tan mlardan sözedilmifl ve iflletme yönetimi ö retim ve e itiminde örnek olay yönteminin bilinen bütün boyutlar özetlenmeye çal fl lm flt r. Dördüncü bölümde; günümüz iflletmelerinde 2006 ve 2008 tarihleri aras nda yaflanan ve çal flmam z için seçilen 60 farkl örnek olay bulunmaktad r. Bu olaylarda yer alan iflletme ve kiflilerin adlar ; olay yaflayan kiflilerin ve iflletmelerin zarar görmelerini engellemek amac yla de ifltirilmifltir. Olay, taraf m zdan öncelikle okunarak derlenmifl ve özgün olarak kaleme al nm flt r. 5 ve 6. bölüm; Yaz nsal Kurgu kavram tan t m ve aç klamalar n kapsamaktad r. Çal flmam zdaki örnek olaylardan birkaç seçilip, bu olaylar n yeniden kurgulanarak, yaz l fl yöntemine yer verilmifltir. Son olarak çal flman n sonunda, bu alanda inceleme yapacaklara yararl olacak bir Kaynaklar Listesi haz rlanm flt r. Çal flmam z umar z tüm ilgilenenlere yararl olur. A ustos 2008, Ataköy Olcay Bige AfiKUN