SOSYAL GÜVENLİK KANUNLARI

Transkript

1 M. 1-2 Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Prof.Dr. Ali GÜZEL Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yrd. Doç. Dr. Saim OCAK Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yrd. Doç. Dr. Ercüment ÖZKARACA Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi SOSYAL GÜVENLİK KANUNLARI

2 II Yayın No : 2769 Hukuk Dizisi : Baskı - Ekim 2012 İSTANBUL ISBN Copyright Bu kitab n bu bas s için Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da t m A.fi. ye aittir. Her hakk sakl d r. Hiçbir bölümü ve paragraf k smen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço alt lamaz, da t lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi Baskı - Cilt Kapak Tasarım : B eta Basım A.Ş. : Pasifik Ofset Cihangir Mah. Güvercin Cad. No: 3 Baha iş Merkezi A Blok Avcılar/İSTANBUL Sertifika No: Tel: : Gülgonca Çarpık Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.Ş. Narlıbahçe Sokak Damga Binası No: 11 Cağaloğlu - İSTANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212)

3 III ÖNSÖZ Bilindiği gibi sosyal güvenlik hakkı Anayasa ile teminat altına alınan temel haklardan olup, istisnasız herkesi ilgilendirmektedir. Sosyal güvenlik hukuku, kişinin doğumundan ölümüne kadar ve hatta doğumdan öncesine ve ölümünden sonrasına etki eden bir hukuk dalıdır. Sosyal sigorta tekniğine dayalı Türk Sosyal Güvenlik Sistemi de, birbirinden farklı yasal düzenlemelere konu olmuştur. Sosyal Güvenlik Hukuku bakımından, 5510 sayılı Kanundan önceki dönemde, bağımlı çalışanlardan işçilerin sosyal güvenliği, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu ile 2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu, devlet memurlarının sosyal güvenliği 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu, bağımsız çalışanların sosyal güvenliği ise, 1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu ve 2926 sayılı Tarım Bağ-Kur Kanunu ile düzenlenmekteydi. Norm ve standart birliğinin sağlanması hedefiyle, çok yasa yerine tek yasa esasına geçilmesi amacıyla 5510 sayılı Kanunla yeni düzenlemeler getirilmiş olmakla birlikte, bunun tam olarak gerçekleştirildiği de söylenemeyecektir. Gerçekten, Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde reform sürecinde, yapılmak istenen yasal düzenleme, karmaşık bir seyir izlemiş, gelinen aşamada da mevzuattaki dağınıklık varlığını sürdürmektedir tarihinde kabul edilen ve yürürlük tarihi de olarak öngörülen, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu nun çok sayıdaki hükmünün Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmesi (AYM, ,111/112, RG., ,26392) üzerine, gecikmeli de olsa, t. ve 5754 sayılı Kanunla, bu Kanunda değişiklikler yapılmış, 108. maddede, bazı hükümler açısından farklı yürürlük tarihleri ( ; ; ) belirlenmiş, diğer hükümlerin ise 2008 yılı Ekim ayı başında yürürlüğe gireceği öngörülmüştür. Ne var ki, belirtilen tarihlerde yürürlüğe girmiş bulunan 5510 sayılı Kanunun 106. maddesi, bir yandan, yürürlükten kaldırılan kanunları belirtirken, öbür yandan söz konusu kanunların pek çok sayıdaki hükmünü yürürlükte bırakmıştır. Böylece, 5510 sayılı Kanunla somutlaşan Sosyal Güvenlik Sisteminde Reform ile izlenen sosyal güvenlikte tek kanun hedefine ulaşılamadığı gibi, aksine bu esastan uzaklaşılmış olduğu anlaşılmaktadır. Nitekim, 5510 sayılı Kanun dışında, bu Kanunun 106. maddesinde öngörüldüğü gibi; 506, 1479, 2925, 5434, 4447 ve 3201 sayılı Kanunların önemli bazı hükümleri halen yürürlüğünü korumaktadır. Söz konusu durum, Sosyal Güvenlik Kanunları başlı-

4 IV ğı taşıyan bu derlemede, 5510 sayılı Kanun yanında, yürürlükte kalan tüm bu kanunların hükümlerine de yer vermeyi gerektirmiştir. Sosyal Güvenlik Hukukuna ilişkin kanun metinlerinin ve değişikliklerinin sistematik bir bütünlük içinde, öğrencilerimizin ve diğer ilgili çevrelerin hizmetine sunulması bir gereksinim olarak ortaya çıkmış olup, bu derleme belirtilen amaç doğrultusunda hazırlanmıştır. Derlemede, mevzuatın gelişim seyrini daha kolay izleyebilmek amacıyla; mevzuatta yer alan madde, fıkra, cümle ve ibarelerde değişiklik yapan kanunlar, sayı ve kabul tarihleri ile birlikte, ilgili yerlerde parantez içinde belirtilmiş ve sözü edilen değişikliklere ilişkin gerekli görülen hususlar madde sonlarında özel olarak notlandırılmıştır. Bunların yanı sıra, mevzuatta yer alan düzenlemelere ilişkin Anayasa Mahkemesi nin kararları, madde metinlerinde ilgili yerlerde parantez içinde ve madde sonlarında yer verilen özet bilgilerle belirtilmiştir. Ayrıca, gerekli olduğu ölçüde maddeler arasında ilgi kurulmuş ve mevzuat ile ilgili olarak önem arz eden diğer bazı hususlara da değinilmiştir. Derleme kapsamına alınan kanunların 01 Eylül 2012 tarihi itibariyle yürürlükteki metinlerinin doğru bir biçimde yansıtılmasına büyük çaba gösterilmiş olmakla birlikte, dikkatimizden kaçmış bazı hataların, yeni basılarda düzeltilmesine, okuyucunun uyarıları da büyük katkı sağlayacaktır. Bu derlemenin dizgi ve sayfa düzenlemelerini büyük bir titizlik ve özveriyle gerçekleştiren Müge Günbaş ile basım ve yayımı gerçekleştiren Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. nin değerli yöneticisi Seyhan Satar başta olmak üzere tüm çalışanlarına ayrı ayrı teşekkür etmeyi yerine getirilmesi gereken zevkli bir görev saymaktayız. Prof. Dr. Ali GÜZEL İstanbul, Eylül 2012

5 V İÇİNDEKİLER ANAYASA (Başlangıç ve İlgili Maddeler)... 1 SOSYAL GÜVENLİK HUKUKUNA İLİŞKİN KANUNLAR Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Sosyal Sigortalar Kanunu (Yürürlükteki Maddeler) Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu (Yürürlükteki Maddeler) İşsizlik Sigortası Kanunu Bağ-Kur Kanunu (Yürürlükteki Maddeler) Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu (Yürürlükteki Maddeler) Yurt Dışı Hizmet Borçlanması Kanunu Bireysel Emeklilik Kanunu İŞ MAHKEMELERI KANUNU

6 VI