OTOMOT VANASANAY OTOMOT V UÇAR G DER... timreport sectors 54

OTOMOT VANASANAY OTOMOT V UÇAR G DER... timreport sectors 54

OTOMOT V SEKTÖRÜNÜN 2006 YILI HRACAT PERFORMANSI, MÜN R NURETT N SELÇUK UN MEfiHUR D ZELER N HATIRLATIR N TEL KTE. BU YILIN HRACAT fiamp YONU OLMAYI YILIN B T M NE B R AYA KALA GARANT LEYEN OTOMOT V SEKTÖRÜ, 13,3 M LYAR DOLARLIK HRACAT PERFORMANSI LE ADETA UÇUP G DERKEN, HRACATTA EN YÜKSEK PAYI 5 M LYAR DOLARLIK HRACAT GEL R YLE KATMA DE ER OLDUKÇA YÜKSEK OLAN B NEK OTOMOB LLER ELDE ED YOR. Son on y ldaki istikrarl at l mlar ile Türkiye nin en güçlü sektörü haline gelen otomotiv sanayii, bu say m z n dosya konusunu oluflturuyor. Dünya standartlar nda üretim yapan ve rekabet yetene ini gelifltirerek uluslararas pazarlardaki rekabet gücünü her geçen gün art ran otomotiv sanayii, gerçekten de özellikle son befl y ld r oldukça etkileyici bir performans gösteriyor. Otomotiv sanayii, 2006 y l nda Türk ekonomisinin ihracattaki lokomotif sektörü oldu. hracat n y l n 11 ay nda yüzde 20,5 oran nda art rarak, 13 milyar 312 milyon dolara ç karan otomotiv sanayii, bu rakamla, 2005 y l n n tamam nda gerçeklefltirilen 12 milyar 794 milyon dolarl k ihracat da aç k ara geride b rakt. Otomotiv sektörü, y l n 11 ay nda 13 serbest bölgenin yan s ra 168 ülke ve özerk bölgeye ihracat gerçeklefltirirken, yo un ola- > 55 timreport sectors

OTOMOT VANASANAY rak Avrupa ülkelerine gerçeklefltirilen ihracatta, talya 1 milyar 918 milyon 102 bin dolar ile ilk s rada yer ald. Türkiye nin en çok otomotiv ürünü ihraç etti i ülkeler aras nda talya y 1 milyar 893 milyon dolar ile Almanya, 1 milyar 421 milyon dolar ile de Fransa izledi. Türkiye nin otomotiv ihracat nda dördüncü ve beflinci s ralar ise ngiltere ve spanya ald. Otomotiv sektörü, 2006 y l nda ilk kez ihracat gerçeklefltirdi i 10 yeni ülke ile de dikkat çekti. Bu ülkeler aras nda Cayman Adalar, Bermuda, Cebeli Tar k, Kosova, Frans z Güney Topraklar, Laos, Karada, Da- stan Cumhuriyeti, Barbados ve Namibya'ya bulunuyordu. rumda. Sektörün özellikle üretimde ulaflt - kalite, rekabet gücünü artt rm fl ve böylece Türkiye küresel pazarlar için yeni ve uygun bir üretim merkezi haline gelmifl durumda. Sektörün yüksek ihracat potansiyeli ve Türkiye'nin co rafi avantajlar ndan dolay, otomotiv sektörü yabanc yat - r mc lar kendine çekmekte. Otomotiv sanayiinde parçalar n n büyük bir bölümü yan sanayide üretilmekte ve ana sanayi bunlar montaj yolu ile birlefltirmek suretiyle tafl t arac n üretmekte. Bu nedenle motorlu tafl t araçlar imalat sanayi, demirçelik sanayi baflta olmak üzere hafif metaller, plastik, lastik ve cam sanayi gibi ham madde üreten sanayi ile de do rudan iliflki içinde. ç piyasaya ithal ürünler hakim Otomotiv sanayii üretiminin, yurtiçinde talebe karfl n arz n yüksek oluflundan ötürü ihracata dönük bir yap s bulunuyor. 2005 y l tafl t arac sat fllar na bakt - m zda, OSD verilerine göre toplam iç pazar sat fllar 763 bin adet seviyesinde ve 2004 y l na k yasla yüzde 2,3 lük art fl kaydedilmifl durumda. Buna karfl n 2005 te toplam üretim yüzde 6,8 lik art fl 168 ÜLKEYE HRACAT YAPAN OTOMOT V SANAY BU YIL PORTFÖYÜNE 10 YEN ÜLKE DAHA EKLED. BU ÜLKELER ARASINDA BERMUDA, LAOS, KARADA, BARBADOS, CAYMAN ADALARI VE NAM BYA DA BULUNUYOR. Sanayinin merkezi Bursa Tar m sektörü, savunma sanayi ve gemi infla sanayinin altyap s n oluflturmakla birlikte; demirçelik, tekstil, petrokimya, elektrik, elektronik sanayi dallar ile yak n iliflkisi nedeniyle ve ülke ekonomisine sa lad istihdam ve katma de eri ile Türkiye imalat sanayinin adeta lokomotifi niteli indeki otomotiv sanayii, baflta Bursa olmak üzere Marmara Bölgesi'nde yo unlaflm fl durumda. ki büyük otomobil fabrikas n n ve iki adet "Organize Sanayi Bölgesi"nin Bursa'da kurulmufl olmas otomotiv sanayinin özellikle bu ilde yo unlaflmas na neden olmufl durumda. Endüstrinin yo un oldu u di er flehirler stanbul, zmir, Kocaeli, Ankara, Konya, Adana ve Manisa olarak s ralan yor. Otomotiv sanayi, kuruldu u y llardan bu yana sektöründeki geliflmeleri takip etmifl bir sektör. 1970'li y llarda lisans alarak "Teknik flbirli i" ile bafllayan üretim iflbirli i, 1980'li y llar n ortas ndan sonra giderek artan yabanc sermaye kat l m ile "Ekonomik flbirli i" ne dönüflmüfl duile 879 bine ulaflm fl durumda. Türkiye de binek otomobillerin yüzde 70 i ise ihraç edilmekte. 2005 y l nda binek otomobil sat fllar 2004 y l na nazaran yüzde 2,8 lik düflüfl ile 438.597 adet olarak gerçekleflmifl durumda. ç piyasadaki daralma 2006 y l nda da sürüyor. Buna karfl n toplam binek otomobil üretimi 2005 te yüzde 1,5 oran nda artt. Binek otomobil ihracat ise 2005 y l nda 2004 y l na nazaran yüzde 5,35 lik art fl gerçeklefltirdi. 2005 y l nda hafif ticari araç (minibüs ve kamyonet) sat fllar nda 2004 y l na k yasla yerli araçlarda yüzde 8 lik, ithal araçlarda ise yüzde12 lik bir art fl yafland. Traktör üretimi ise, 2004 y l na göre yüzde 10 azalarak 35 bin adet oldu. Midibüs üretiminde yüzde 28 lik, minibüs üretiminde ise yüzde 7 lik düflüfller yafland. Büyük kamyon üretiminde yüzde 20 lik, küçük kamyon üretiminde yüzde 5 lik, kamyonet üretiminde yüzde 16 l k, otobüs üretiminde ise yüzde 12 lik art fllar kaydedildi. Renault un Türkiye de üretti i Megane, Avrupa pazarlar nda büyük ilgi görüyor. timreport sectors 56

OTOMOT VANASANAY hracat yüzde 20 artt 2005 y l nda otomotiv ana sanayi ihracat, 2004 y l na k yasla yüzde 19,6 l k art flla 12 milyar 794 milyon dolara ulaflm flt. Otomotiv sanayiinin 2006 y l n n ilk 11 ay ndaki performans ise ciddi bir art fl beraberinde getirdi. Geçti imiz y l n 11 ay nda 11 milyar 49 milyon dolarl k ihracat geliri elde eden sektör, bu y l n ilk 11 ay nda 13 milyar 313 milyon dolarl k bir ihracat geliri elde ederek geçen y l n ayn dönemindeki performans ndan yüzde 20,48 oran nda daha iyi bir performans gösterdi. Türkiye otomotiv sanayi sadece bu y l de- il son befl y ld r oldukça baflar l bir ihracat performans gösteriyor. 2001 devalüasyonu ile birlikte yakalanan art fl ivmesi otomotiv ana sanayi ihracat n yüzde 69,09 art rm flt. hracatta yakalanan olumlu trend 2002 y l na da yans m fl, Türk Liras n n de- erinin düflüflü sürmüfl, üretim hacmi artm fl ve ana sanayi, ihracat nda yüzde 34,52 lik art fl kaydetmiflti. 2003 y l na gelindi inde ana sanayi ihracat nda yüzde 66,75 lik art fl gerçekleflmiflti. Üretim hacmi ile paralel bir seyir izleyen otomotiv ana sanayi ihracat 2004 y l nda yüzde 53 lük üretim art fl ile birlikte ihracat n yüzde 59,64 artt rarak genel ihracat içerisindeki pay n yüzde 12,15 e yükseltmiflti. Sektörün ihracat 2005 te Yeni Türk Liras n n afl r de erlenmesinden etkilenerek, son 5 y l n en düflük art fl yaflanm flt. Yüzde 19,6 l k art fl ile genel ihracat içerisindeki pay n yüzde 12,44 e yükselten ana sanayi ihracat, petrol fiyatlar nda yaflanan olumsuz geliflmelerden ziyade kâr oranlar n belirleyen döviz girifllerinin YTL karfl s nda de er kayb ndan ve global bazda talepteki düflüflten ötürü, üretimdeki art fllar yüzde 6 ile s n rl kalm flt. ç piyasada müthifl bir at l mla y l n ilk befl ay n geçiren sektör, May s ay ndan itibaren iç piyasalarda yaflanan daralma sonucu bir kez daha ihracata yöneldi ve y l n ilk 11 ay geride kald nda ihracat n 13,3 milyar dolar seviyesine ç kard. OTOMOT V ANA VE YAN SANAY ÜLKE GRUPLARINA GÖRE HRACATI OCAK-EK M 2005 OCAK-EK M 2006 DE fi M 2006 ÜLKE ($) ($) (%) PAYI % AVRUPA B RL 6,961,184,539 8,387,626,402 20.49 71.22 ESK DO U BLOKU 761,446,970 1,119,203,477 46.98 9.50 AFR KA ÜLKELER 460,965,841 461,419,221 0.10 3.92 ORTA DO U ÜLKELER 633,944,205 458,652,949-27.65 3.89 SERBEST BÖLGELER 438,937,522 456,066,746 3.90 3.87 AMER KA ÜLKELER 414,320,861 391,830,375-5.43 3.33 ASYA VE OKYANUSYA ÜL 275,561,339 250,774,999-8.99 2.13 D ER AVRUPA ÜLKELER 178,652,320 202,787,143 13.51 1.72 TÜRK CUMHUR YETLER 26,064,676 43,717,333 67.73 0.37 D ER ÜLKELER 4,147,901 4,791,925 15.53 0.04 TOPLAM 10,129,161,501 11,776,870,575 10.00 100.00 Binek otomobilleri ihracat n gözdesi Otomotiv ana sanayi içerisinde gerek sat fl gerekse ihracat de erleri bak m ndan en büyük paya sahip mal grubunu binek otomobilleri oluflturuyor. 2001 ile 2004 aras nda ortalama yüzde 60,37 lik ihracat art fl oran olan binek otomobil grubu, 2005 y l nda ise yüzde 10,65 lik art fl kaydetmiflti. 2005 te ana sanayi ihracat n n neredeyse yar s n ihtiva eden binek otomobil grubu, son befl y l içerisindeki en düflük art fl oran n da yine 2005 te gerçeklefltirmiflti. Binek otomobilleri ihracat 2006 y l n n ilk 11 ay nda ise miktar olarak yüzde 27,2, de er olarak ise yüzde 27,34 lük bir art fl sergileyerek 5,071 milyar dolarl k bir ihracat geliri elde etti. Binek otomobilleri ihracat geçti imiz y l n ilk 11 ay nda 3,91 milyar dolar olmufltu. Bu grupta gerek 2005, gerekse 2006 y l nda en çok ihracat yap - lan ülke grubu ise AB ülkeleri oldu. 2004 y l toplam nda 3.947.946.699 dolarl k ihracat n yüzde 75,51 i AB ülkelerine yap l rken, 2005 y l sonu itibariyle bu oran yüzde 69,15 e gerilemiflti. Otobüste durgun bir y l oldu 2001-2005 dönemi ihracat n yaklafl k üç kat na katlayan otobüs - midibüs - minibüs mal grubu 2005 y l sonu itibariyle ihracat n 886.432.004 dolara ulaflt rm flt. Ana sanayi ihracat n n yaklafl k yüzde 10 unu bar nd ran bu mal grubu, son befl y l n y ll k ortalama 31,14 lük art fl oran n 2005 y l nda yüzde 52,45 seviyesine tafl m flt. Özellikle otobüs üretiminde bu ihracat rakamlar yla Türkiye, Avrupa n n en büyük otobüs üreticisi konumuna gelmiflti. Ancak bu mal grubunda 2006 y l çok ciddi ihracat art fllar n beraberinde getirmedi. 2006 y l n n ilk 11 ayl k ihracat verileri incelendi inde, otobüs - midibüs - minibüs mal grubunun ihracat n n geçen y la k yasla yüzde 7,4 oran nda artt ve 766 milyon dolarl k bir ihracat geliri elde edildi i görülüyor. Bu mal grubunun 2006 y l içerisinde toplam otomotiv ihracat ndan ald pay ise yüzde 5,75 oldu. Otobüs - midibüs - minibüs mal grubunun ihracat nda ise AB ülkeleri baflta gelirken, Ortado u ya gerçeklefltirilen ihracat da dikkat çekti. 59 timreport sectors

OTOMOT VANASANAY Dünyan n eflyas n Türk araçlar tafl d Her geçen y l ihracat n istikrarl bir biçimde artt ran eflya tafl maya mahsus motorlu tafl tlar mal grubu, 2005 y l nda 2.424 milyar dolarl k ihracat gerçeklefltirmiflti. 2001-2005 döneminde ihracat kay t de erlerini yediye katlayan eflya tafl maya mahsus motorlu tafl tlar grubu, y ll k ortalama yüzde 63,61 lik ihracat art fl oran - na karfl n, 2005 y l nda sadece yüzde 9,4 lük art fl kaydetmiflti. Ancak 2006 y l bu mal grubu için oldukça verimli geçti. Y - l n ilk 11 ay geride kald nda geçen y l n ayn döneminde 2,19 milyar dolarl k ihracat geliri elde eden bu mal grubu, 2006 da 2,7 milyar dolarl k ihracat geliri elde ederek ihracat n yüzde 20,24 oran nda art rm fl durumda. Eflya tafl maya mahsus motorlu tafl tlar ihracat n n neredeyse tamam ise Avrupa Birli i ülkelerine gerçekleflti. ç talep yetersiz Son y llarda ihracatta adeta bir istikrar abidesi olan otomotiv sektörünün iç piyasadaki karnesi ise çok da iyi de il. Siyasi, po- litik ve ekonomik istikrars zl klardan en çok etkilenen sektörlerin bafl nda gelen otomotiv sanayii, y l n ilk befl ay nda iç piyasada gösterdi i dikkat çekici baflar y, May s ay nda yaflanan krizin ard ndan düflüflte geçirmeye mahkum kald. ç talebin yetersiz kal fl otomotiv sanayinin belki de en temel ve kronik sorunlar ndan birisi niteli inde. 1990 l y llarda sektöre yeni giren firmalarla birlikte oluflturulan ilave kapasiteye ra men, iç talebin yetersiz, dengesiz, istikrars z oluflu ve artan ithalatla birlikte yeterince ihracat n da yap lamamas nedeniyle kapasite kullan m oranlar oldukça düflmüfl durumda. Bu durum arz fazlal n ortaya ç - kar rken, dolay s yla piyasa dengelerini üreticinin aleyhine çevirmekte. 2005 y l nda toplam tafl t araç üretimi yüzde 6,8 artarken, iç pazar sat fllar yüzde 2,3 artm flt. Dolay s yla sektörün ihracat n deste i ile ayakta durdu u rahatl kla söylenebilir. Yüksek vergiler yeni yat r mlar n önünü t k yor AB ülkelerinde otomobil sat fl vergileri yaklafl k yüzde 20 ler civar nda olup sat fl vergilerinin a rl n genelde KDV olufltururken; Türkiye de otomobil sat fllar nda al nan vergiler AB Ülkelerine mukayeseyle hem yüksek, hem de KDV haricinde al nan vergiler çok say da ve oldukça kar fl k bir yap ya sahip. 12 Haziran 2002 tarihinde timreport sectors 60

DÜNYADA OTOMOT V SANAY Resmi Gazetede yay nlanan Özel Tüketim Vergisi Kanunu (ÖTV) ile KDV d fl ndaki vergiler tek vergi haline getirilmiflti. ÖTV ile mevcut vergi sisteminin basitlefltirildi- i, KDV ve ÖTV olarak iki tür verginin uyguland, ancak yaklafl k olarak eski vergi düzeyinin korundu u görülüyor. Bu kapsamda; KDV ye ilave olarak, sat fl ve üretimin a rl kta oldu u silindir hacmi 1600 cc nin alt ndaki otomobillerde yüzde 27 ÖTV, silindir hacmi 1600-2000 aras nda yüzde 46 ÖTV ve silindir hacmi 2000 cc nin üzerindeki otomobillerde yüzde 50 ÖTV getirilmifl durumda. 2006 y l - na gelindi inde ise KDV ve ÖTV ye ek olarak Motorlu Tafl tlar Vergisi de getirilmifl durumda. Yüksek vergi, sektörde yat r mlar n gelece ini de olumsuz etkilemekte. Ayr ca, yat r m ve ARGE teflviklerinin art r lamamas yüzünden uluslararas otomotiv üreticileri için 'merkez' ülke olarak görülen Türkiye, cazibesini günden güne yitirmekte. Yeni yat r mlar n AB'nin yeni üyeleri Çek Cumhuriyeti, Polonya ve Slovakya'ya kaymas ise bunun en önemli ispat niteli inde. YILIN ONB R AYINDA 13.31 M LYAR DOLARLIK HRACAT GERÇEKLEfiT REN OTOMOT V SANAY, HRACATINI GEÇEN YILA KIYASLA YÜZDE 20.5 ARTIRDI. SEKTÖRÜN EN FAZLA ÜRÜN HRAÇ ETT ÜLKE SE 1.92 M LYAR DOLAR LE TALYA OLDU. Yan sanayi de güçleniyor Otomotiv ana ve yan sanayiinde ihracat yapmadan ayakta kalmak mümkün de il. Bu bilinçle, son y llarda istikrarl ihracat art fl trendini yakalayan otomotiv ana sanayi firmalar, ithal ikameci politikalar n deste i ile yan sanayilerini de kurmufl durumda. Zaman içerisinde Türk otomotiv ana ve yan sanayi firmalar aras ndaki ba ise giderek güçlendi. 2006 y l n n 11 ayl k dönemi ihracat na bak ld nda otomotiv yan sanayiinin ihracat n n 3,99 milyar dolar seviyesine ulaflmas ve ihracat n geçen y l n ayn döneme k yasla yüzde 25 oran nda art - rarak, otomotiv sanayiinin toplam ihracat içerisinden yüzde 30 a varan bir pay almas da bunun önemli bir ispat niteli inde. D fla aç k yap s dolay s yla otomotiv sanayinin serbest piyasa koflullar nda rekabet edebilmesi için ana sanayinin yan sanayi firmalar ile uzun dönemli sözleflmeler yaparak, kalite art fl, yeni ürün/model gelifltirme ve tam zaman nda üretim ilkesine dayal iliflkiler kurma çal flmalar giderek artan bir ivmeyle sürdürülmek zorunda. TR > Dünya otomotiv üretimi bugün 14 ülkede yo unlaflm fl durumda. Bunlar Japonya, ABD, Almanya, Fransa, Güney Kore, spanya, ngiltere, Kanada, talya, Çin, Meksika, Rusya, Hindistan ve Brezilya. > Dünya araç üretiminde en büyük 10 üretici firma; General Motors, Toyota, Ford (Jaguar-Volvo), Volkswagen Gruppe, Daimler-Chrysler, PSA Peugeout-Citroen, Honda, Nissan, Hyundai-Kia, Renault- Dacia-Samsung olarak s ralan yor. Bu firmalar toplam motorlu araç üretiminin yüzde 77'sini gerçeklefltiriyorlar. > 2005 y l nda tafl t araçlar sat fllar nda yüzde 3,4 lük art fl kaydedildi. 60,9 milyon adetlik tafl t arac sat fl rakam n n 51,4 milyon adedi binek otomobil, 9,5 milyon adedi ise ticari araç sat fllar ndan olufltu. > 2005 y l tafl t araçlar sat fl nda Güneydo u Asya bölgesinde talep patlamas yafland. Asya ülkeleri dünya çap nda üretimin yüzde 9,7 sini gerçeklefltirdi. > AB ülkelerinde binek otomobil sat fllar nda yüzde 10 luk düflüfl gözlemlenirken, ticari araç sat fllar nda yüzde 7 lik art fl kaydedildi. Japonya tafl t araçlar ihracat n yüzde 2 art r rken, sektörde belirgin s çramalar kaydeden Brezilya ve Arjantin ihracat verilerindeki art fl oran s ras yla yüzde 26 ve 24 olarak gerçekleflti. > 2004 y l na nazaran dizel motorlu araçlar sat fllar n yüzde 11 artt rarak 1,3 milyon adede ulaflt. > AB istatistiklerine göre, Avrupa'da 2.2 milyon kifli otomotiv sektöründe istihdam ediliyor. Toplam istihdam n yüzde 6's na tekabül eden bu rakamda son y llarda düflüfller görülüyor. > Yükselen maliyetler nedeniyle ABD de önemli miktarlarda ifl kay plar görülüyor. ABD'nin en büyük otomotiv tedarikçisi Delphi Corp'un iflas da sektörün kay plar yaflamas nda etkili oldu. > Japon Otomotiv Üreticileri Derne i otomotiv sektöründe kaydettikleri baflar n n ard nda otomotiv firmalar n n uluslararas ortakl k antlaflmalar n gösteriyor. Japon firmalar n n uygulad yal n üretim sistemi stok maliyetlerini düflürdü. Asya markalar n n sat fllar n n yüzde 7 artmas, Japon firmalar n n ise paylar n geçen üç y l içerisinde yüzde 34.6'dan yüzde 36.5'e yükseltmeleri uygulanan yöntemlerin baflar s n ortaya koyuyor. 61 timreport sectors

OTOMOT VANASANAY KASIM AYINDA YÜZDE 73, YILIN 11 AYLIK DÖNEM NDE SE YÜZDE 22,64 LÜK B R HRACAT ARTIfiI SERG LEYEN OTOMOT V SANAY AÇISINDAN 2006, H Ç fiüphes Z ÇOK BAfiARILI B R YIL OLDU. SEKTÖRÜN 2006 YILI PERFORMANSINI VE TÜRK OTOMOT V SANAY N N KÜRESEL PAZARLARDA DAHA REKABETÇ OLAB LMES Ç N NELER N YAPILMASI GEREKT N TÜRK YE HRACATÇILAR MECL S BAfiKANI O UZ SATICI LE KONUfiTUK. Otomotiv ana ve yan sanayilerinin 2006 y l ndaki performans n nas l de erlendiriyorsunuz? 11 ayl k rakamlara bakt - m zda otomotiv ihracat nda son derece baflar l oldu umuzu görüyoruz. Kas m ay nda otomotiv sektöründe yaflanan ihracat art fl ayl k bazda yüzde 73 olmufl. lk 11 ayda ise tüm sektörün ihracat yüzde 22,64 artarak 13,8 milyar dolara yükselmifl. Di er bir deyiflle otomotiv sektörü ihracat n n, tüm Türkiye ihracat n n art fl h z ndan daha h zl bir flekilde artt n görüyoruz. Bu aç ndan bak ld nda, sektör 2006 y l n son derece baflar l bir flekilde geçirdi. Sektörün bafll ca sorunlar neler? Türk otomotiv sanayiinin küresel pazarlarda daha rekabetçi olabilmesi için yap lmas gerekenler neler? 2001 y l ndaki ekonomik krizin ard ndan yükselen döviz, araç fiyatlar n çok etkiledi. Bu durum yüksek fiyat araca olan talebi düflürdü. Devlet iç borçlanma senetleri ve faizdeki yüksek getiri de bu talebi bitirdi. 2002 ve 2003 y llar nda durum böyle iken T M Baflkan O uz Sat c : AVRUPA NIN ARAÇ ÜSSÜ OLAB L R Z timreport sectors 62

2004 ve 2005 y llar nda ise, ertelenen araç talebi de eklenince, araç sat fllar -tabir yerinde ise- patlad. Banka kredi maliyetleri de düflünce araç sat fl rakamlar rekor seviyeye yükseldi. Bununla birlikte halen kredi maliyetlerinin yeterince rasyonel olmad n görüyoruz. Yine KDV ve ÖTV maliyetleri de oldukça yüksek. Dolay s yla uluslararas alanda rekabetçi bir otomotiv sektörümüz olabilmesi için henüz bu rekabetçi unsurlarda istenilen seviyede de iliz diyebiliriz. Kalite bak m ndan en iyiyi yapabiliyor ancak, maliyetler bak m ndan istenilen seviyeyi, yüksek vergiler nedeniyle tutturmakta güçlük çekiyoruz. Bu da yurt d fl nda önemli bir rekabet gücü eksikli ine neden oluyor. Dev otomobil üreticilerinin yeni yat r mlar n Türkiye'ye çekmek ve Türkiye'de üretilen araç park n geniflletmek, sektörün önünü açacak en önemli konular n bafl nda geliyor. Ancak teflviklerin kald r lmas, dev üreticilerin yat r m kararlar n a rl kl olarak Orta Avrupa'ya yöneltmesi sonucunu do uruyor. Bu durum önümüzdeki y llarda Türkiye için bir tehdit oluflturur mu? Yabanc yat r mlar n artan bir h zla Türkiye'ye çekilmesi için devletin ve özel sektörün yapmas gerekenler neler? Otomotiv sektörü 2002 sonras nda Türkiye de siyasi ve ekonomik istikrar n tesis edilmesiyle büyük bir ata a kalkt. H zla artan üretim, yükselen iç talep ve ihracat, artan istihdam, sektörümüzün çok önemli bir kilometre tafl n geride b rakt n n göstergesidir. 2004 y l nda, yerli pazar büyüklü ü, toplam araç üretimi ve ihracat rekor seviyeye ulaflt. Bu de erler bizi elbette ki gururland r yor. Yine Ana sanayi ve Yan sanayi kolunda pek çok büyük otomotiv kuruluflunun "Joint Venture" ve "Do rudan Yabanc Yat r m" fleklinde ülkemize yat r m yapmas, Türkiye'de rekabetçi üretim yapmay sa layacak avantajlar bulduklar n gösteriyor ve duydu umuz güveni bir kat daha art r yor. Öte yandan henüz hedefledi imiz noktaya tam olarak ulaflt m - z söyleyemeyiz. Üretim aç s ndan bakarsak, Türkiye dünyadaki araç üretim s ralamas nda 17'inci, AB-25 içindeyse otomobil üretiminde 8'inci, Hafif Ticari Araç üretiminde ise 3'üncü s rada bulunuyor. Pazar olarak de erlendirirsek ortalama yafl n 27, nüfus art fl h z n n yüzde 1 oldu u 70 milyonluk ülkemizde, 1000 kifliye 106 araç düflüyor. hracat geçen y l içinde bafllayan yeni projeler sayesinde artmaya devam etti ama bu y l yeni proje eklenmedi i için art fl h z giderek düflüyor. Pazar canland rmak için al nacak ak ll tedbirlerle sektöre yeni girifller olmas, toplam üretim kapasitesinin artt r lmas, toplam ihracat adedinin ve gelirinin artmas ve sonuç olarak yukarda belirtti im s ralamalarda yukar lara t rmanmak, gerçek anlamda "Avrupa'n n araç üssü" olmak, zincirleme olarak birbirini tetikleyecektir. 5 milyar dolar tutar nda bir yat - r m yaparak, k sa vadede 1 milyon adet üretim ve 0,7 milyon adet ihracat, orta vadede ise 2 milyon adet üretim ve 1,5 milyon adet ihracat yap labilir. Bunun sonucunda istihdam seviyesi 600 bin kifliye ve ihracat geliri de 20 milyar dolara ulaflabilir. Bu yaklafl mla d fl ticaret aç de il, fazlas yarat lacak ve do as gere i yüzde 100 kay t içi olan sektörün olumlu sonuçlar ekonomiye "çarpan faktörü" etkisiyle yans yacakt r. Bunlar için gerekli teflviklerin, yat r m önceliklerinin ve vergi indirimlerinin Türkiye nin h z na h z kataca n ve beklenmedik yat r m karar iptallerinin önüne geçece ini düflünüyorum. 2006'da iç piyasada yaflanan daralma otomotiv üreticilerinin ihracata daha fazla yönelmesini sa lad. 2007 y l n n da Türkiye'de seçimler y l oldu u göz önünde bulunduruldu unda üretim ve ihracat aç s ndan otomotiv sektörünü sizce nas l bir y l bekliyor? 2007, hepimizin yak ndan bildi i üzere seçimler y l. Bir taraftan Cumhurbaflkanl seçimi, di er taraftan da genel seçimler ekonomi üzerinde olumsuz bir etki yapacakt r. Tüketicilerin de otomotiv al rken yo un bir flekilde kredi kulland klar n ve kredi kullan m - n n da tüketicilerin gelece e yönelik gelir OTOMOT V SEKTÖRÜNE 5 M LYAR DOLARLIK B R YATIRIM, KISA VADEDE 1 M LYON, ORTA VADEDE SE 2 M LYON ARAÇ ÜRET M VE 1,5 M LYON ADETL K ARAÇ HRACATI ANLAMINA GELECEKT R. beklentilerin flekillendirdi ini düflünürsek, tüketiciler bir süre önlerini görebilmek için al mlar n erteleyebilirler. Bu aç ndan bak ld - nda tahminlerimiz iç pazarda otomotiv sektörünün 2007 de biraz daha daralma ihtimalinin hayli yüksek oldu unu gösteriyor. D fl pazarlara yapt m z ihracat n ise 2007 de yükselmeye devam edece ini düflünüyoruz. Türkiye de üretim yapan otomotiv devleri yo- un bir flekilde yat - r m yapmaya devam ediyorlar. Bu firmalar yat r m kararlar n daha uzun süreli bir perspektiften bakarak veriyorlar. Dolay s yla otomotiv sektörümüzdeki faaliyet gösteren firmalar ihracata yönelik üretimlerini daha da artt racakt r. Sektörün bir di er önemli sorunu ise otomotive yönelik bir master plan n olmamas. Sektör mensuplar nca s kça elefltirilen bu konu hakk nda görüflleriniz neler? Bu konuda 2007 y l nda nas l geliflmeler bekleniyor? Otomotiv sektörünün y llard r hükümetlerden talep etti i "Sektör çin Master Plan " nihayet gerçek oluyor. Oluflturulacak master plan ile otomotiv sektöründeki markalar n global rekabette Türkiye'yi yar flt rabilmek için devletin izlemesi gereken politikan n oluflturulmas hedefleniyor. Bu sevindirici haber, Sanayi ve Ticaret Bakan Ali Coflkun Baflkanl 'nda 26 Eylül 2006 tarihinde, Ankara'da düzenlenen Ekonomik Sorunlar De- erlendirme Kurulu'nda gündeme geldi. Toplant da sektörün "otomotiv master plan " haz rlamas önerisi olumlu karfl lanarak, hayata geçirilmesi yönünde görüfl birli ine var lm fl oldu. Toplant da al nan karar do rultusunda, sektörün k sa, orta ve uzun vadeli stratejik master planlar yap l p, ilgili bakanl k ve kurumlar nezdinde bir çal flma grubu kurulacak. Çal flma grubu, sektörü tüm yönleriyle masaya yat rarak güçlü ve zay f yönlerini belirleyip, at lmas gereken ad mlar, sektörün yönünü belirleyecek. Böylece 2007 y l nda daha derli toplu olarak, bir makro strateji çerçevesinde otomotiv ihracat n n daha da 63 timreport sectors

OTOMOT VANASANAY DIfi T CARET MÜSTEfiARI TUNCER KAYALAR, OTOMOT V SEKTÖRÜNDE YATIRIM TEfiV KLER N N SADECE GEL fimekte OLAN BÖLGELERE VER LMES YLE, OTOMOT V SANAY N N TÜRK YE GENEL NE YAYILMASI G B B R SONUCUN DO ACA INI VE BU DURUMUN ÜLKEM Z N ÜRET M ÜSSÜ OLMA ÖZELL N PERÇ NLEYECE N BEL RT YOR. D fl Ticaret Müsteflar Tuncer Kayalar: TÜRK YE, HÂLÂ CAZ P B R PAZAR hracat n yükselen sektörleri aras nda bafl çeken otomotiv sanayi, yeni yat - r mlar ve ar-ge faaliyetleri sonucunda, 2000 y l nda gerçeklefltirdi i 2.4 milyar dolarl k ihracat n 2005 y l nda 11.7 milyar dolara ç karm fl durumda. 2000 y l nda ana sanayinin ihracat sadece 1 milyar dolar iken, istikrarl bir art flla bu miktar 2005 y l nda 8 milyar dolara, yan sanayi ihracat da 1.34 milyar dolardan 3.7 milyar dolara yükseldi. 2000 y l ndan bu yana genel ihracat m z n art fl oran n n oldukça üzerinde gerçekleflen otomotiv sanayiinin ihracat, bundan befl y l önce toplam ihracattan yüzde 8 seviyesinde bir pay al rken, 2005 y l sonunda bu pay yüzde 16 ya ç karm fl durumda. 2006 y l nda ise bu oran n yüzde 18 e yükselmesi bekleniyor. Türk otomotiv sanayiinin dünya otomotiv sanayisi içindeki pay 1996 y l nda binde 2 iken, 2005 y l sonunda bu pay yüzde 1.8 e ç km fl durumda. Bir baflka deyiflle Türki- timreport sectors 64

ye pay n 9 y lda tam 9 kat art rmay baflard. 2006 y l ilk dokuz ay na yönelik istatistikler de otomotiv sanayisinin ihracat baflar s n gösterir nitelikte. Bu dönemde, otomotiv sektörü ihracat n n ana sanayide yüzde 20.2 oran nda bir art flla 7 milyar dolara ulafl rken, yan sanayi de yüzde 16 oran nda art fl ile 3.2 milyar dolara eriflti. Sektörün 9 ayl k toplam ihracat ise 10.2 milyar dolar seviyesinde gerçekleflti. D fl Ticaret Müsteflar Tuncer Kayalar, Bu rakamlar n fl nda otomotiv sektörünün, ihracat m z n parlayan bir y ld z oldu- unu rahatl kla söyleyebiliriz. Otomotiv sektörünün 2006 y l ndan itibaren ihracatta ilk s ray almas n bekliyoruz diyor. 15 firmada 36 bin çal flan Türkiye de otomotiv sektörü, 1990 l y llarda ihracata dönük rekabetçi politikalar benimsedi. 2005 rakamlar yla tafl t arac üreten 15 firman n kapasitesi 1.1 milyon adet/y l seviyesinde. Bu 15 firmada 36 bine yak n çal flan bulunuyor. hracata yönelik politikalar n izlenmesinde, küresel üreticilerin Türkiye de yapt klar yat r mlar da etkili oldu. Türkiye, otomotiv sektöründe son y llarda yap lan yat r mlar sonucunda çok önemli bir üretim ve ihracat üssü haline geldi. Küresel araç üreticilerinin Türkiye yi üretim üssü olarak seçmelerine paralel olarak Türkiye deki otomotiv sektörünün yap s, dünya pazarlar için teknolojik düzeyi yüksek ve üretim miktarlar ekonomik ölçeklerde araç ve parçalar n üretildi i bir konuma dönüfltü. Dünya otomotiv sektöründeki s n rl say da üreticinin önemli bir k sm n n Türkiye de üretim yapmalar n n, rekabet gücümüzün önemli bir göstergesi oldu u düflünüyorum diyen Tuncer Kayalar, küresel yat r mc lar n kal - c olmalar n n bir göstergesinin de artan ar-ge faaliyetleri oldu unu söylüyor. Kayalar, son y llarda ar-ge ye verilen önemin ve devlet bütçesinden ar-ge desteklerine ayr lan pay n artmas yla birlikte, Türkiye deki otomotiv sanayisinin de üretim süreçleri ve teknolojilerinin gelifltirilmesi çal flmalar nda önemli ad mlar at ld n belirtiyor. Türkiye nin rakibi çok Otomotiv sektörünün Türkiye de bugüne kadarki geliflim sürecinde, üretim ve pazarlama alanlar nda sektörün küresel en- tegrasyonunu tamamlad n ve kaliteli Bu anlamda, devlet ve özel sektör bugüne kadar sürdürülen yak n iflbirli ini pekifl- ürünlerin, rekabetin çok yo un yafland pazarlara sat labildi ini söyleyen D fl Ticaret Müsteflar Tuncer Kayalar, Ancak bu- sorusunun cevab n aramal y z. tirerek, daha fazla yat r m nas l çekebiliriz nu yeterli görmemek gerekir. Sektörde küresel rekabetin, h zla artmaya devam DTM, pazara girifl projeleri etmesi kaç n lmaz. Bu ba lamda, Türkiye gelifltiriyor gibi üreticilere alternatif olarak yeni üretim merkezlerinin piyasaya girmesine hak ld nda, bir kapasite fazlal n n göze Otomotiv sektörüne dünya ölçe inde baz rl kl olunmas gerekiyor diyor. Sektörün çarpt n belirten D fl Ticaret Müsteflar üretim alan nda gösterdi i baflar y, teknoloji gelifltirme ve ar-ge alanlar nda da gös- aras nda yat r mc lar çekmek için k yas ya Tuncer Kayalar, di er taraftan da ülkeler termesi ve özgün ürünlerin ülkemizde gelifltirilmesinin sektörün gücünü kal c k la- ba lamda, en önemli önceliklerden biri, bir rekabetin de yafland n söylüyor. Bu ca n belirten Tuncer Kayalar; bu noktada, ana sanayi ve yan sanayi iliflkisinin de yat r mc lar n kal c olmas n sa lamak. Ül- yeni yat r mlar çekmenin yan s ra var olan muhakkak surette gelifltirilmesi gerekti inin alt n çiziyor. Sektörde kendini kan tla- önemli avantaj m z. Ana sanayiinin ihtiyaçkemizdeki nitelikli ve üretken iflgücü en m fl ülkelere bakt m zda, ana sanayi ve lar na uygun, teknolojik seviyesi yüksek yan sanayi iliflkisinin araç konsept ve tasar m aflamas nda bafllad n görüyoruz. banc yat r mc lar n sektöre yönelmesi so- bir yan sanayiinin varl üretim amaçl ya- Biz de ülkemizde, çok daha erken aflamalarda ana sanayi-yan sanayi iflbirli ini sa - ve teknoloji gelifltirme faaliyetlerinin yaynucunu getirecektir diyen Kayalar, ar-ge layabilirsek, yeni teknolojiler ve ürünlerin g nlaflt r lmas ile de küresel yat r mc lar yakalanmas çok da zor olmayacakt r. kal c k labilece imizin alt n çiziyor. Bu Türkiye nin, bunu baflaracak insan ve teknik altyap s mevcuttur diyen Kayalar, flarl n n ar-ge ve e itim faaliyetlerine amaç do rultusunda, D fl Ticaret Müste- otomotiv sektöründeki rekabet gücümüzün sürdürülebilir bir nitelik kazanmas nd klar n belirten Tuncer Kayalar, Özellik- sa lad devlet yard mlar n her y l art rda, yabanc yat r mlar n artmas n n ciddi le, KOB lerin ar-ge desteklerinden daha katk lar olaca n n alt n çiziyor. Kayalar fazla yararlabilmeleri için, proje haz rlanmas aflamas nda ald klar dan flmanl k hiz- konu ile ilgili olarak flunlar söylüyor: Asl nda ana ve yan sanayii aras nda sinerji metlerinin desteklenmesine yönelik çal flmalar m z devam ediyor diyor. oluflturmam z, yeni yabanc yat r mlar n ülkemize çekilmesi sürecini de artt racakt r. Global ekonomideki olas yavafllaman n > 65 timreport sectors

OTOMOT VANASANAY r mlar n yeni üreticilerin ülkemizde üretime bafllamalar d fl nda, ülkemizde halihaz rda faaliyet gösteren üreticilerin de yeni modelleri üretmek üzere Türkiye yi tercih etmelerini bekliyoruz diyor. Tuncer Kayalar sözlerini flöyle sürdürüyor: Unutmamak gerekir ki, Türkiye otomotiv pazar hala doymam fl bir pazard r. Bin kifli bafl - na düflen araç say s ülkemizde 95 iken, dünya ortalamas Türkiye nin çok üzerinde, 135 ler civar ndand r. Di er yandan, ülkemize son y llarda yat r m yapan firmalar n, Türkiye den yapt klar yan sanayi al mlar n n istenen seviyede olmad n biliyoruz. Önümüzdeki birkaç y l içinde bu oran n artmas da sektörün önündeki önemli f rsatlardan olacakt r. yan s ra otomotiv ihracat m zda yüzde 69.4 pay ile en önemli pazar konumundaki AB ülkelerindeki otomotiv pazar n n daralmas, yeni pazarlara yönelmemizi kaç - n lmaz k l yor diyen Kayalar, bu çerçevede DTM taraf ndan, Komflu ve Çevre Ülke Statejisi, Afrika Stratejisi, Kuzey Amerika Stratejisi gibi pazara girifl projeleri ile ülke çeflitlendirmesi alan nda baflar l çal flmalar gerçeklefltirildi ini ve bu tür çal flmalar n önümüzdeki dönemlerde de devam edece ini söylüyor. Ar-Ge destekleri tüm h z yla sürüyor Otomotiv sektörünü yak ndan etkileyen önemli konulardan birisinin de h zla geliflen teknolojik de iflimin takip edilmesi oldu unu söyleyen Kayalar, Firmalar m z n sürdürülebilir bir rekabet gücüne ulaflabilmesi için ar-ge nin desteklenmesine büyük önem veriyoruz diyor. Türkiye nin pazar büyüklü ündeki ve sat fllardaki istikrar n, yat r mc kararlar n etkileyen önemli unsurlardan birisi oldu unu vurgulayan Tuncer Kayalar, ülke ekonomisinin daha istikrarl bir hale gelmesiyle otomotiv pazar - n n da istikrarl bir yap ya sahip olaca n belirtirken, di er sektörlerde oldu u gibi otomotiv sektörünün de kur, enerji maliyetleri gibi üretimi etkileyen faktörlere duyarl oldu unu ve ülke ekonomisindeki geliflmelerle birlikte bu s k nt lar n da afl laca- n söylüyor. Türkiye yabanc yat r mc için hâlâ çok cazip 2006 y l ilk 9 ayl k TÜ K rakamlar na bak ld nda otomotiv ve yan sanayi ihracat - m z n bir önceki y la göre yüzde 19 luk bir art flla 10.2 milyar dolar seviyesine ulaflt - n ve ayn dönemde toplam ihracat n yüzde 13.4 lük bir art fl gösterdi i gerçe i de göz önünde bulunduruldu unda otomotiv sektörünün genel ihracat art fl n n üzerinde bir baflar sergiledi- ini söyleyen Tuncer Kayalar, ayn baflar - n n 2007 y l nda da devam edece ini belirtiyor. Türkiye nin art k yat r mc lar için bir cazibe merkezi oldu unu söyleyen Kayalar, Yat r m ortam n n kolaylaflt r lmas ve Türkiye nin AB ye tam üyelik perspektifinin sa lad olanaklarla, di er sektörlerde oldu u gibi otomotiv sektöründe de dev yat r mlar bekliyoruz. Ayr ca, bu yat - F RMALARIMIZIN SÜRDÜRÜLEB L R B R REKABET GÜCÜNE ULAfiAB LMES Ç N AR-GE FAAL YETLER BÜYÜK ÖNEM TAfiIYOR. B Z DE BU KONUDA DESTEK VER YORUZ Yat r m teflvikleri kalkt ama... Otomotiv üreticileri taraf ndan Türkiye de otomotiv sanayisinin geliflmesi ve yeni yat r mlar n Türkiye ye akmas için en elzem flart olarak ortaya konulan Yat r m Teflvikleri konusu ile ilgili olarak da Tuncer Kayalar flunlar söylüyor: lk bak flta, otomotiv sektörünün halihaz rda çok yo un oldu u bölgelere sa lanan yat r m teflviklerinin kald r lmas n n, sektöre yap lacak yat r mlar olumsuz etkileyece i san labilir. Ancak, ülkemizin yat r mc lara sa lad di- er olanak ve f rsatlar n bu etkiyi telafi edece ine ve ülkemizin yat r mc lar için bir cazibe merkezi olmaya devam edece- ine inan yorum. Ayr ca yeni yat r mlar n, teflviklerinin devam etti i geliflmekte olan bölgelere yay lmas suretiyle, otomotiv sanayiinin Türkiye geneline yay lmas gibi bir sonuç da, ülkemizin üretim üssü olma özelli ini perçinleyecektir. Sektörün bir di er sorunu olan otomotiv sektörünün bir master plan n n olmay fl ile ilgili olarak ise Tuncer Kayalar flu yorumda bulunuyor: Sektörün master plan oluflturulmas ile ilgili talebi Müsteflarl m za da iletildi. Bu konu, Sanayi Bakanl koordinasyonunda, ilgili kamu ve sivil toplum kurulufllar n n da kat l m yla ele al - n yor. Biz gerekli deste i sa l yoruz. TR timreport sectors 66

OTOMOT VANASANAY 2006 YILININ LK BEfi AYINDA ÇOK OLUMLU B R PERFORMANS SERG LEYEN OTOMOT V SANAY, Ç P YASADAK DARALMANIN ARDINDAN YILIN GER KALAN 7 AYINDA SE SADECE HRACATIYLA YÜZ GÜLDÜRÜYOR. 14,7 M LYAR DOLARLIK B R HRACAT GEL R LE YILI KAPATMAYI HEDEFLEYEN SEKTÖRÜN 2006 PERFORMANSINI ULUDA HRACATÇI B RL KLER TAfiIT ARAÇLARI VE YAN SANAY HRACATÇILARI B RL BAfiKANI M. ERKUT ÖZERMAN LE KONUfiTUK. Otomotiv sanayi, 1993 te iç piyasada yaflad rekorlar y l n n bir benzerini 2006 da bu kez ihracatta yaflamaya haz rlan yor. Türk otomotiv sanayii ayn zamanda 1973 y l ndan bu yana kurdu u Y lda 1 milyon araç üretimi hayalini de 2006 da realize etme imkan buldu. 2006 n n ilk befl ay n n ard ndan iç piyasada bir düflüfl trendi göstermesine ra men, bu aç ihracat ile kapatmaya çal flan otomotiv ana ve yan sanayilerinin 2006 performanslar n Uluda hracatç Birlikleri Tafl t Araçlar ve Yan Sanayi hracatç lar Birli i Baflkan M. Erkut Özerman ile konufltuk. 14,7 milyar dolarl k ihracat 1993 y l nda yaflanan krizin ard ndan iç pazar n süratle küçülmesiyle belki de mecburiyetten bafllanan otomotiv ihracat, aradan geçen on küsür y l n ard ndan Avrupa da söz sahibi bir konuma geldi. 1991 de 169 milyon dolar olan sektör ihracat günümüzde, 14 milyar dolar aflm fl durumda. Türkiye deki birçok yan sanayici, Avrupa da kabul görmüfl otomobil üreticilerinin prestijli tedarikçileri haline geldiler. OTOMOT V HRACATINDA K L D AÇTIK timreport sectors 68

Ç N ÜRÜNLER N N DNA SI BOZUK Bundan befl y l önce Çin de üretilen araçlar n fevkalade kötü araçlar oldu unun alt n çizen Erkut Özerman, ancak gün geçtikçe bu ürünlerde kalitenin artt n belirtiyor. fiu an piyasaya giren Çin ürünleri befl y l öncesine göre çok daha iyi kalitede ve bundan befl y l sonra çok daha iyi kalitede olacaklar. Ama hala Türkiye de üretilen bir jant 800 saati dolduruyorsa Çin jantlar hala 150 saatte parçalan yor. Kalite denilen fley, özelliklerin bir manzumesidir. E er bir ürünün fiyatlar nda yar yar ya farkl l k varsa, bu özelliklerin DNA s nda da muhakkak bir bozukluk vard r diyen Özerman, 10 bin YTL ye ald n z bir araç bilin ki 20 bin YTL ye ald n z araçtan kalite olarak yar yar ya düflüktür diyor. Japonlar ilk Honda araçlar n San Francisco liman na geldi inde araçlar rampan n üstünde kald lar ve limana bile ç kamad lar. Japonlar gayet sessiz biçimde o araçlar geri getirdiler. ki y l üzerinde çal flt lar ve bu kez geri geldiklerinde tüm Amerikan pazar na hakim olmaya bafllad lar diyen Özerman, Türkiye nin Çin tehdidini çok ciddiye alarak önlem almas gerekti ini ve e er otomotivin stratejik bir sektör oldu unu düflünüyorsak, bu sektöre gerekli olan deste i vermemiz gerekti ini vurguluyor. Türkiye deki ana sanayi de orta oldu u yabanc firmalarla 2006 y l sonunda Türkiye nin en fazla ihracat yapan sektörü konumuna geldi. Türkiye de son on alt ay n en fazla ihracat yapan sektörü konumunda olan otomotiv sektörü, 2006 y l n 14,7 milyar dolar ile kapatmay hedefliyor. Hafif ticari araçlarda Avrupa üçüncüsüyüz Uluda hracatç Birlikleri Tafl t Araçlar ve Yan Sanayi hracatç lar Birli i Baflkan Erkut Özerman, Türkiye nin üretim ve ihracatta elinin en güçlü oldu u ürün grubunun hafif ticari araçlar oldu unu vurguluyor. Bu tip araçlarda Türkiye bugün Avrupa n n en büyük üçüncü üreticisi konumunda. Buradaki dezavantaj, hafif ticari araçlar n binek araçlar na k yasla katma de erlerinin daha düflük olmas. Ancak ben inan yorum ki yak n bir gelecekte Türkiye de otomobil üretimi de ciddi bir ivme kazanacakt r diyor. Önümüzdeki y llarda ran ve Hindistan da hafif ticari araçlar n üretimin artaca- n, binek otomobil üretiminde de Türkiye nin giderek bir üs haline gelece ini belirten Özerman flunlar söylüyor: Bu, bir trend. Üretim giderek do uya do ru kay - yor. Türkiye, önümüzdeki on y lda daha fazla katma de erli araçlar üretmeye bafllayacak, katma de eri düflük olan araçlar n üretimi ise do uya kayacakt r. Her ne kadar günümüzde Orta Avrupa daki yeni üretim alanlar flu anda çok cazip görünse de, iflin iç yüzü öyle de il. Örne in Slovakya tam entegrasyonunu bitirmedi, serbest dolafl m hâlâ yok. Serbest dolafl m oldu- unda oradaki ifl gücü Avusturya ya kayacakt r. Orada hizmet sektöründe çal flma imkan var iken, kimse bir fabrikada üç vardiya çal flmak istemez. Oradaki fiyatlar k sa sürede bat fiyatlar na ulaflacak ve cazibesini kaybedecektir. Ama flu anda verdikleri yat r m teflvikleriyle bizden daha avantajl konumda gözüküyorlar. Otomotivde ihracat ile ithalat dengede Üretimde bu y l, 1973 y l ndan bu yana hayalini kurduklar 1 milyon araç üretimini realize ettiklerini belirten Erkut Özerman, Türkiye, üretti i araçlar n yüzde 68 ini ihraç ediyor. Türkiye de de sat lan araçlar n yüzde 68 i ithal ediliyor. Türkiye katma de- eri düflük olan araçlar ihraç ederken, katma de eri yüksek olan araçlar ise ithal ediyor. Ama yine de bir denge var. Bunun sebebi ise ciddi miktarda yan sanayi ürünleri ihraç etmesi. Örne in Türkiye nin d fl ticaret aç içerisinde otomotivin pay yüzde 3,69 oran nda. Otomotivin d fl ticaret aç ndaki pay ise yüzde 2,3. 2006 y l n n Ocak-Eylül dönemine bakt m zda ise otomotivin d fl ticaret aç ndaki pay ise 0,2. Dolay s yla mamul art yan sanayi bak m ndan bakt m zda ne kadar ithal ediyorsak o kadar n ihraç ediyoruz diyor. 2007 de olas bir kriz, sektörü etkilemez 2007 y l Türkiye aç s ndan hiç flüphesiz çok önemli olaylara gebe. Türkiye, Cumhurbaflkanl ve genel seçimlerin arifesin- > 69 timreport sectors

OTOMOT VANASANAY de. Erkut Özerman, bu durumun iç pazarda talep daralmas na yol açabilece i, ancak ihracatta önemli sorunlar do urmayaca görüflünde. Sanayiciler olarak bizi ilgilendiren Avrupa daki istikrar. Çünkü üretti imizin yüzde 70 ini ihraç ediyoruz. Geri kalan yüzde 30 da muhakkak bir etkilenme olur. Ama bu yüzde 30 da yüzde 20 oran nda bir azalma yaflansa bile bu, toplamda yüzde 5 lik bir etki anlam na gelir. Dolay s yla 2007 de olas bir kriz durumda ithal araçlar Türkiye ye getiren kesim s - k nt yaflar. Yurtiçinde olacak dalgalanmalar bizim üretimimizi minimal ölçüde etkiler diyen Özerman, 2007 de de istikrarl bir flekilde yüzde 10 civar nda bir büyüme beklediklerini belirtiyor. lerini de yerine getirmek laz m. hracata dayal büyüme demek, yeni mamuller üretmek, yeni pazarlar bulmak, yeni çeflitler ortaya koymak demektir. Bu, para olmadan yap labilir mi? Bunun gerçekleflmesi için Türkiye nin yeni ve büyük sanayi yat r mlar na ihtiyac var. Bu yat r mlar çekmek için cazip imkanlar n da ortaya konmas laz m. Ciddi çal flmalar n yap lmas laz m. Stratejik sektörler baz nda master planlar n ortaya konmas gerekir diyor. 500 milyar dolar ihracat yapaca z deniyor ama hangi sektörlerde ne kadar ihracat hedeflendi i, bunun için nelerin yap lmas gerekti i konuflulmuyor bile. 500 milyar dolarl k ihracat patates satarak yapamazs n z. Çok ciddi, katma de eri yüksek ürünlerle bu mümkün diyen Özerman, Büyüme ancak yabanc ortaklarla olur. Otomotiv sektöründe ihracat n artmas için yeni modellerin üretiminin Türkiye ye kaymas gerekiyor. Çünkü bu sektörde bir arac n 5 y ll k bir ömrü var. Yabanc yat r mc o befl y l n ard ndan istedi- i flartlar bulamazsa yeni modelini gider baflka bir yerde gelifltirir ve bir anda o ihracat buradan gider, bir daha da kolay kolay geri gelmez. Dolay s yla bizim ak lc davran p bir tak m teflvikleri gündeme getirmemiz laz m diyor. Avrupa standartlar nda bir yan sanayi 70 lerin bafl nda Tofafl ve Renault un yat - r mlar yla serpilen Türk otomotiv yan sanayii, günümüzde kendisini gelifltirmifl ve en son teknoloji ile üretim yapar halde. Yan sanayi ihracat n n müthifl bir istikrarla her sene yüzde 20/25 civar nda büyüdü- ünü ve bu büyümenin de sürekli olaca - n belirten Erkut Özerman, Türkiye de hâlâ maliyetler yurtd fl ndaki maliyetlerle rekabet edebilecek durumda. Türkiye deki 40 y ll k bilgi birikimi var, iyi ve genç kadrolar var. Türkiye de ana sanayiye hizmet veren yan sanayii, bugün Avrupa daki efl- Yat r m teflvi i olmadan, 500 milyar dolar ihracat sadece bir hayal olur Sektör olarak, ihracat n yüzde 85 inin AB ülkelerine yap ld n, onun d fl nda Orta Amerika, Güney Amerika, Kanada gibi ülkelere ana ve yan sanayi ihracat n n devam etti ini belirten Özerman, küreselleflmenin en yo un oldu u sektörün otomotiv oldu unu, bu noktada da dev yat r mlar n büyük önem tafl d n n alt n çiziyor. Ancak dev üretici firmalar n kalk nmakta olan ülkelere yat r m karar almalar nda, o ülkelerin kendilerine sa lad avantajlar n çok önemli yer tuttu unu belirten Erkan Özerman, bu noktada yat r m teflviklerinin çok önemli hale geldi ini ve Türkiye nin bu yüzden bir an önce yat - r m teflviklerine yeniden destek vermesi gerekti ini vurguluyor. Hep ihracata dayal büyüme modelini seçti- imizden bahsediyoruz. Ama bir modeli seçti- iniz zaman o modelin gerekde erleriyle birebir rekabet edecek konuma gelmifltir diyor. Otomotiv ana ve yan sanayilerinin adeta yap fl k ikizler gibi oldu unu ve birinin, di eri olmadan yaflayamayaca n söyleyen Özerman, Netice itibariyle arac n ne flekilde olaca n n tarifini ana sanayi yapsa da, günümüzde art k trendler de de ifliyor. Önceleri far ndan kap kulpuna kadar tüm konseptleri ana sanayi yan sanayiye veriyordu. fiimdilerde ise codesigning yani ortak yarat m süreci söz konusu. Yan sanayiciler de kendi içinde ürün gelifltirmeye bafllad lar. Örne in far n çizimini kendileri yapar, alternatif dizaynlar n ana sanayiye götürür hale geldiler. Dolay s yla ana sanayi ile yan sanayi s k bir iflbirli ine girdiler. Ana sanayinin araflt rma gelifltirme masraflar o kadar büyük boyutlara ulaflt ki, bunu yan sanayi ile paylaflmaya bafllad. Yan sanayi eskisinden çok daha fazla üretim aflamas na taraf olmaya bafllad diyor. Kâr marjlar çok düflük Art k dünyada herkes otomobil üretiyor. Fabrika ç k fl 5 bin dolara bile araç bulabiliyorsunuz. Dünyada otomobil fiyatlar n n son on y ll k tablosunu inceledi inizde her y l otomobil fiyatlar n n düfltü ünü görüyoruz. Bu da çok keskin bir rekabetin ispat niteli inde. Zaman zaman parça bafl na 1 euro cent in bile münakaflalar yap l r hale geldi sektörde. Sektörün içinde olmayanlar kâr marjlar n n ne kadar düflük oldu una inanam - yorlar. Örne in bir firman n üç ayda 100 milyon YTL kâr elde etti i söylenirken o firman n o üç ayda ne kadarl k ciro yapt düflünülmüyor. 100 milyonluk kâr elde etmesi için en az 3 milyar YTL lik ciro yapmas gerekir. Kâr marjlar yüzde 1 ler seviyesinde diyen Özerman, kazan lan paralar n, girilen riskler ve yap lan yat r mlar göz önünde bulunduruldu unda oldukça düflük kald n n alt n çiziyor. TR HEP HRACATA DAYALI B R BÜYÜME MODEL SEÇT M ZDEN BAHSED YORUZ. ANCAK BÜYÜME YABANCI ORTAKLARLA OLUR. BU YÜZDEN YATIRIM TEfiV KLER YEN DEN GÜNDEME GELMEL. timreport sectors 70

OTOMOT VANASANAY OSD Genel Sekreteri Ercan Tezer: 25 M LYAR DOLARLIK HRACAT HAYAL DE L OSD (OTOMOT V SANAY DERNE ) GENEL SEKRETER ERCAN TEZER 2006 YI HRACAT BAKIMINDAN BAfiARILI, ÜRET M BAKIMINDAN ST KRARLI AMA Ç P YASALAR AÇISINDAN KAYIP B R YIL OLARAK DE ERLEND R YOR. TEZER E GÖRE BU YIL 1 M LYONU AfiAN ÜRET M KAPAS TES N N 2 M LYONA ÇIKMASI VE HRACATTA 25 M LYAR DOLARLIK GEL R ELDE ED LMES N N ÖNÜNDEK TEK ENGEL SE YEN YATIRIMLARIN ÖNÜNÜN TIKANMASI. Otomotiv sektörünün Türkiye deki gelifliminden bahseder misiniz? Türkiye nin otomotiv sanayiine girifli 1960 larda ithal ikamesi politikalar yla desteklenmesi sonucu gerçekleflti. 80 lere kadar kapal bir pazarda yüksek korumalar n alt nda belirli ürünlerin üretimiyle ilgili bir geliflme süreci yafland. O dönemin Türkiye si bugünden çok farkl yd. 1980 den itibaren ise meflhur 24 Ocak kararlar yla ihracat a rl kl bir ekonomik politika izlenmeye baflland. Yavafl yavafl rekabetin ilk göstergeleriyle karfl laflt k. 80 ile 90 aras ndaki göreceli istikrarl ortamda ciddi anlamda kapasite yat r mlar ve teflviklerle desteklenen yan sanayi yat r mlar n n yap ld n görüyoruz. Nihayet 90 lara geldi imizde Gümrük Birli i öncesi tam rekabetin haz rl klar yla geçen bir dönem yafland. Ve 96 y l ndan itibaren de Türkiye AB ile Gümrük Birli i Karar çerçevesinde tam rekabet koflullar n n içine girdi. Tam rekabet bizim için yeni bir ortamd. Ancak sektör 90 lar n bafl ndan itibaren tam rekabetin getirece i tüm koflullar çok iyi inceleyerek ciddi bir haz rl k yapt ve radikal de iflimler gerçeklefltirdi. Kapal bir pazarda çok yüksek bir koruma alt nda ayn modeli y llarca üreten sanayi birdenbire her y l model de ifltirmeye; her timreport sectors 72

y l yeni Pazar koflullar n kendisine uydurmaya çal flt. Bu dönemde özellikle Gümrük Bir- hangi dallar nda güçlü? Türkiye nin eli otomotivin 2005 YILI K fi BAfiINA li i ile birlikte Türkiye yeniden istikrars z bir Türkiye, yap s itibariyle ihracata bafllad DÜfiEN OTOMOB L siyasi ortama girdi. 2002 y l na kadar koalisyonlarla andan itibaren a rl n otomobilden ticari SAYISI (ARAÇ/1000 K fi ) yönetilen bir ülke yap s nda olan Tür- kiye, bu durumun yaratm fl oldu u tüm olumsuz araçlara kayd rd. Çünkü ticari araçlarda, özellikle hafif ticari araçlarda üretim tekno- > talya 591 koflullara ra men 2000 lerin bafl ndan lojisi otomobile yak n. Ama bizim üstünlü- > Almanya 559 itibaren ihracat yapan, rekabeti küresel pazarlarda ümüz çok esnek üretim yöntemlerini ba- > sviçre 518 yaflayacak düzeyde sürdüren bir flar yla uygulamam zda. Çünkü ticari araç- > Fransa 496 > Yunanistan 416 sanayi haline geldi. Asl nda küresel rekabet larda müflteri bir nevi butik üretim ar yor. > Bulgaristan 373 flartlar Gümrük Birli i ne girdi imiz y l olan Örne in bir panel minibüs, tek caml, iki > Polonya 320 1996 dan itibaren do mufltu. Yani Avrupa da caml, tek koltuklu, dört koltuklu, arka kap - > Litvanya 314 sat lan ürünler s f r gümrükle, Avrupa d fl ndaki s yana aç lan ya da yukar aç lan gibi > Macaristan 291 ürünler de belirli gümrük oranlar yla müflterinin ticari amaçlar na uygun modelle- > Rusya 158 Türk pazar nda boy gösterdi. Bugün itibariyle ri ayn üretim band nda üretebilme yetene i > Brezilya 94 bakarsan z toplam pazarda ithalat n pay büyük önem tafl yor ve Türkiye bunu çok > Türkiye 79 yüzde 60, otomobildeki ithalat n pay ise iyi beceriyor. Fabrikalar m zda müflterilerden > ran 62 yüzde 70 ler seviyesinde. Bu durum sanayisini küresel pazarlara uygun rekabet koflullar na gelen taleplere göre yüzlerce çeflit ürün ayn aile içinde üretme flans na sahibiz. > Çin 14 haz rlayan ülkelerde çok rastlanan bir durum de il. Ama tüm bunlara ra men Türkiye bugün motorlu araç ithalat ndan daha fazlas n ihraç eden bir ülke haline dönüfltü. Özellikle geçen on y lda yaflanan deprem ve siyasi nedenlerle yaflanan krizler otomotiv sanayisini olumsuz etkiledi. Arkas ndan 2001 ve 2002 krizleri yafland. Ard ndan da tek parti hükümetinin yaratm fl oldu u göreceli olarak istikrarl bir döneme girildi. Bu istikrar art fllar da beraberinde getirdi. 2006 y l iflte bu istikrarl ortam n devam etti i bir y l oldu. 2001 y l nda 270 bine kadar düflen toplam üretim 2006 da 1 milyonu geçecek. hracatta 2000 y l nda 96 bin adet olan ihracat, 2006 da 670 bin motorlu araca ulaflacak. Ticari araçlar ve otomobilde ihracatta çok olumlu bir art fl yafland. Rakamsal Burada da yüksek verimlili i yakalaya- biliyoruz. Bu anlamda esneklik bize ola anüstü rekabet gücü getirdi ve böylece biz hafif ticari araçlarda birçok ürünün üretimini Avrupa dan Türkiye ye kayd rmas n sa lad k. Bu, Türkiye için önemli bir mühendislik baflar s d r. Hafif araç grubu olarak adland rd m z ve içinde pikap, kamyonet, minibüs ve otomobilin bulundu u grupta çok rekabetçi hale geldik. Ticari araçlarda art k biz tasar mc da olmaya bafllad k ve bu çok önemli bir geliflme. Çünkü de er zincirinde sadece üretim noktas nda kalman n yaratt önemli risklerle karfl karfl yas n z. Art k herkes üretiyor. Tasar mda 20 firma ve 5 ülke var iken, üretimde 60 a yak n ülke var. 5 ülkede gelifltirilen tasar m 60 a yak n ülkede üretiliyor. Türkiye tasar m ile ilgili ad mlar n att kça ve ileri gittikçe, sadece üretim de il ayn zamanda tasar m merkezi olma yolunda büyük ad mlar atmaya bafllad k. Bu durum da bizi katma de erin daha yüksek oldu u bölgelere tafl yor. Türkiye bu sayede art k ad n sadece üreten de il, tasarlayan ülke olarak da dünya pazarlar nda duyurmaya bafllad. Bu konuda markalaflmak hiç de kolay de- il. Çünkü markay yapmak kolay ama küresel pazarlarda marka ile yayg nlaflmak çok büyük yat r m isteyen bir ifl. Dolay s yla hafif ticari araçlarda tasar mda kendi mar- A r ticari araçlarda durum ne? Türkiye midibüs ve otobüs üretiminde Avrupa n n birincisi konumunda. Ayr ca tasar mda da kendi markalar m z Avrupa pazarlar na satmaya bafllad k. fiu anda otobüs üreten 7 fabrikam z var. Bunlar n içinde küresel flirketlerin tasar mlar n üreten ve onlar n tasar mlar na de er katan flirketlerimiz var, ayr ca tasar m kendilerine ait midibüs ve otobüs üreten ve bunlar kendi markalar yla küresel pazarlara satan dört firmam z var: Temsa, BMC, Otokar ve Anadolu Isuzu. Kamyonda da ciddi geliflmeler var. Ford Otosan n ve BMC nin kendi tasar mlar olan kamyonlar var. Ya otomobil üretimi? Otomobilde de bunun gerisinde de iliz ama otomobilde Avrupa n n ulaflt say lar o kadar yüksek ki, bizim üretti imiz say lar bizi Avrupa da ticari araçlar kadar rekabetçi bir noktaya getirmiyor. Buna ra men otomobilde çok baflar l geliflmeler var. Özellikle bu y l devreye giren yeni modeller ihracatta büyük baflar lar elde ettiler. Otomobil ihracat nda bu y l ola anüstü bir art fl var. Hafif araçlardan ziyade a r araçlarda baflar l olma sebepleri neler? Türkiye, tafl mac l k yöntemleri itibariyle yüzde 90 dan fazla yolcu ve yükü kara yoluyla tafl yan bir ülke. Bunun ekonomik ve olarak da yaklafl k olarak 14 milyar kam z yok ama fikri mülkiyeti bize ait olan topografik nedenleri var. Bu talep yap s, dolarl k bir rakama ulaflaca z. ürünlerle dünya pazarlar na giriyoruz. netice itibariyle sanayinin geliflimini olumlu > 73 timreport sectors

YTL aras nda de ifliyor. Yani müflteri pazara ç kt nda böylesi bir fiyat aral nda 340 çeflit model aras ndan seçim yapabiliyor. Bunun içinde bizim üretti imiz model say s ise 12. Türkiye de befl otomobil fabrikas var ve bunlar n üretti i model say s 12. 12 modelle 340 modelli bir pazarda bizim pazar pay m z n matematiksel olarak yüzde 2 civar nda olmas gerekirken, bizim ürünlerimizin pazar pay n n yüzde 30 civar nda oldu unu görüyoruz. Bu tablodan bir ders ç - kard m zda ise flunu görüyoruz: Türk tüketicisi hala yerli ürüne s cak bak yor. Kendisine çok s n rl çeflit vermemize ra men yeni de yerli ürünü tercih ediyorlar. Bunun sebebi ise bizim çok geliflmifl olan servis a m z. Bunun çözümü nedir? E er Türkiye yeni yat r mlarla farkl araç modellerini daha fazla miktarda üretecek bir noktaya gelirse ve ekonomik araçlara do ru yönelebilirse, ticari araçlarda sahip oldu u rekabet gücüne hafif araçlarda da sahip olabilir. yönde etkiledi. Bizim bugün gelifltirdi imiz otobüs ve kamyonlar, Türkiye de tafl mac l - n gücünden büyük pay al yor ve iç pazardaki bu gücümüz d fl pazardaki rekabet gücümüzü de art r yor. hracatta güçlü olman n temel flartlar ndan birisi de iç pazarda güçlü olmaktan geçiyor. Baflka bir konu da otomotiv sanayiine giriflimiz ticari araçlardan olmufl durumda. Hafif ticari araçlarla ilgili deneyimlerimizi daha sonraki y llarda elde etmeye bafllad k. Türk otomotiv sanayii geliflmifl olmas na ra men ithalat hala çok ciddi bir pay al yor. Bunun sebepleri sizce neler? thalat n Gümrük Birli i öncesindeki Pazar pay yüzde 15 civar ndayd. 1994 y l ile birlikte bugüne kadar geçirdi imiz dört büyük ekonomik kriz var. Her krizde ithalat n pay yüzde 10 civar nda artt. Nedeni de çok aç k. Çünkü krizler ciddi anlamda rekabet gücü eksikli i yarat yor. Krizlerin en kolay vurdu u talep ticari araç talebidir. Çünkü tü- Türkiye nin yeni dev yat r mlar için cazibe merkezi olma konusunda avantajlar ve dezavantajlar neler? OSD Genel Sekreteri Bir ülkenin küresel yat r mlar çekmesi her Ercan Tezer fleyden önce ülke imaj ile yak ndan ilgili. Yat r mc paras n n güvencede olmas n, ketici krizi görünce mal almaktan kaçar ve uzun vadeli bir ifl olmas n ve pazardaki geliflmelerin istikrar içinde olmas n ister. Tür- paras n saklamaya çal fl r ve bu h zla otomobil talebini afla çeker. Krizden ç k nca da kiye geçmiflte çok istikrars z dönemler yaflad. Otomotiv sanayii befl ülke merkezinde talep aniden yükselir. Krizden y pranan ve kaynaklar n eriten sanayi, talep patlamas geliflmifl durumda. ABD, Almanya, Fransa, karfl s nda da o talebi yerine getiremez. Bu talya ve Japonya, flimdilerde ise Güney Kore. Bu ülkelerde tasar m geliflip oralardan eksi i de ithal mal karfl lar. Türk otomotiv sanayi her krizde yüzde 10 oran nda ithalata baflka ülkelere yay l yor. Bu ülkeler önce karfl kayba u rar. potansiyel pazarlara ve rekabetin uygun oldu u pazarlara yat r m yap yorlar. Yani kendi ülkelerinden daha ucuza mal üretebile- Art k istikrar var deniliyor. Ama ithalat hala sabit. cekleri noktalar tercih ediyorlar. Bu hareket Bunun nedeni ne? önce spanya ve Portekiz e kayd ve spanya bir anda y lda 2 milyon araç üretir hale Kriz, geldi i gibi geçen bir fley de il. Onun görünen tahribat geçiyor ama içeride b rakt tahribat siz s rt n zda uzun süre tafl yorliflen ama bir türlü potansiyeli açamayan bir geldi. Bu arada Türkiye h zla potansiyeli gesunuz. thalat n sürekli ayn düzeyde kalmas - ülke olarak 70 lerden itibaren yat r mlar n n ve azalmamas n n bir di er sebebi model ufak ufak davet etmeye bafllad. Esas büyük yat r mlar ise teflvik politikalar yla des- de iflimi ile ilgili. Silindir hacmi 1600 cm3 ve alt nda olan otomobiller, otomobil sat fllar n n yüzde 90 n oluflturuyor. Pazar n bu ke- meyvelerini yiyoruz. Yoksa 2000 lerde Türteklenmifl 90 larda yap ld ve bugün onun simine bakt n zda Türkiye de müflterinin kiye de ciddi yat r mlar yap lmad. Son dönemde yat r mc lar Orta Avrupa dan Do u önünde yaklafl k 340 adet farkl model var. Bu modellerin fiyatlar 14 bin YTL ile 200 bin Avrupa ya kaymaya bafllad lar. Türkiye hala > timreport sectors 74

OTOMOT VANASANAY bu ortamda çok baflar l üretim yapan bir ülke konumunda. fiirketlerimiz kendi aileleri içinde kalite ve verimlilik birincisi. Türkiye çok iyi kalite yönetiyor. 90 l y llarda kalite ile tan flan Türkiye de iflçilik de ayn zamanda çok verimli. Genellikle ucuz iflçilikten bahsedilir ama e er verimli de ilseniz ucuz iflçilik hiçbir fley ifade etmez. Esas olan verimliliktir. Türk iflçisi, üretken, flirketine ba l, ekip çal flmas na aç k. Bu iki nitelik tüm olumsuz flartlara ra men Türkiye yi hala yat r m yap labilir ülke statüsünde tutuyor. Özellikle 90 l y llarda ola anüstü flirket içi e itim faaliyetlerinin büyük etkisi var. Bizim insanlar m z son derece iyi e itilmifltir ve hala da e itimleri devam eder. Her y l ortalama adam bafl 40 saat e itim veriliyor. Bu iki faktör birdenbire Türkiye yi yat r mlarda flafl ülke konumuna getirdi. Onlarca olumsuzluk sayabilirsiniz ama bu iki faktörü hala Türkiye kullanmaya devam ediyor. Dünyada mevcut tüm ça dafl yönetim ve üretim sistemleri Türkiye de uygulan yor. Örne in Do- u Avrupa ülkelerinde bu yok. Ama yine de Do u Avrupa tercih ediliyor. Çünkü bir di er önemli faktör de maliyet. Burada teflvik dedi imiz faktör devreye giriyor. Otomotiv sektöründe teflviklerin tümü bugüne kadar yerinde, zaman nda ve ihracat art racak biçimde kullan lm flt r. Bugün milyarlarca dolar yat r m, teflviklerle usulüne göre yap ld. Yeni yat r m için Türkiye namzet bir ülke. Ama yat r m karar ndaki en önemli parametrelerden birisi maliyet. Teflvik unsuru ile ilgili konuda k s r politikalar m z var. Teflvikler tamamen kald r ld. Çünkü olaya vergi aç s ndan bak ld. Yani teflvik bir vergi avantaj d r dolay s yla eksik vergidir diye olaya bak ld. Ama aynaya farkl bir aç dan bakarsan z flu görülür: Evet, ben bugün vergi kayb yarat - yorum ama ömür boyu bana vergi, rekabet ve katma de er sa layacak yat r ma izin veriyorum. Nitekim teflvik felsefesinin alt nda yatan da budur. Bu yanl fl düflüncenin giderek azald na yönelik fl klar görmeye bafllad k. Umuyoruz ki 2007 y l öncesinde teflvik ile ilgili yaflanan sorunlar çözülür. Böylece 2007 y l içinde yeni yat r mlara kap aç lm fl olur. Türkiye de yeni bir yat r m evresinin aç lmas gerekiyor. Türkiye makro dengelerini düzeltti, yüksek enflasyonu afla çekti, d fl ticaret ile ilgili dengelerini kurmaya çal fl yor, ihracatta önemli geliflmeler var ve d fl borcunu yönetmeye çal fl yor. Ama bu baflar lar istihdam getirmedi. Yeni ve büyük yat - r mlar n önünün aç lmas gerekiyor. Bu baflar l rsa Türkiye çok farkl bir konuma gelir. Dünyan n ilk 10 una gelebilecek, Avrupa da ilk 5 e girebilecek yeni bir yap lanman n efli indeyiz ve 2 milyonluk üretim hedefini, bu 2 milyon içinde 1,5 milyon adetlik ihracat ve 25 milyar dolarl k bir ihracat gelirini hedefliyoruz. Bununla ilgili olarak ana ve yan sanayide hem yat r m hem de yatay ve dikey iliflkiler anlam nda ciddi bir yap lanmay hedefliyoruz. Türkiye nin otomotive yönelik bir plan var m? Türkiye tam rekabet koflullar na plans z girdi. Bir kamu önceli i plan yoktu ve Gümrük Birli i yürürlü e girdi inde hükümet da ld. TÜRK YE TASARIMA YÖNEL K YATIRIMLARINI TAMAMLADI INDA, SADECE ÜRET MDE DE L, AYNI ZAMANDA TASARIMDA DA AVRUPA DA SÖZ SAH B OLACAKTIR. Y llarca Gümrük Birli i uyguland ama onu izleyecek bir koordinasyon makam dahi anca 2004 y l nda kurulabildi. Otomotiv sektörü tüm güçlüklere ra men Gümrük Birli inden kendi içerisinde yapt düzenlemelerle yüzünün ak yla ç kt. Bugün ihtiyac m z olan ise flu: Büyüme ile ilgili stratejik bir plan m z n olmas gerekiyor. Gelecek ile ilgili çal flmalar - m z yüksek katma de erin elde edilmesine yönelik bambaflka bir strateji ile belirlemek durumunday z. 9. Kalk nma Plan, bunun fl klar n veriyor. Di er planlardan çok farkl ve olumlu. lk kez katma de eri yüksek üretim, sürdürülebilir rekabet, teknolojik yönetim gibi bugüne dek Türkiye nin çok da s k konuflmad konular n alt n çiziyor. Yap lacak olan yat r mlar yüksek teknolojiyi yans tacak, tasar m ön plana ç kacak, an ve yan sanayi ile uzun vadeli bir stratejik iflbirli i sa lanacak. Y lda 2 milyon adet tafl t üretti inizde dünyada yepyeni bir güç haline gelirsiniz. Ana sanayi gözünden Türk otomotiv yan sanayiini de erlendirir misiniz? Böyle bir de erlendirmeyi yapmaya bile gerek yok. Üretim bu flekilde artm flsa bunun en önemli bilefleni güçlü bir yan sanayiye sahip olmam zdand r. Bir arac n yüzde 35 i fabrikada yap l r. Geri kalan k sm n ise yan sanayi temin eder. Dolay s yla içerideki yan sanayimizin rekabet gücü bizim için önemli bir husus. Yan sanayi ile olan iliflkilerde gelece e bakt m zda stratejik iflbirli- i büyük önem tafl yor. Çünkü bunun içinde uzun vadeli, fleffaf, karfl l kl güvene dayal iflbirli i var. Ben bir modelden iki milyon adet yapacak ve bunun yan parçalar n Türkiye den sa layacaksam, bu s radan bir ticari iliflki olmaktan ç kar. Ben ona, o da bana güvenecek ki, yat r m yaps n. Bu uzun boyutlu iliflkinin tek çözümü stratejik iflbirli- idir. Yan sanayimizin gücü artt kça katma de er artacakt r. Bir di er husus da, yat - r mlarla ilgili düzenlemelerde yan sanayinin de gözden rak tutulmamas konusunda. Yani sadece ana sanayinin yat r mlar n teflvik eden bir politika olursa baflar s z oluruz. TR timreport sectors 76

OTOMOT VANASANAY 2005 YILINDA 2,318 M LYAR DOLARLIK GEL R LE TÜRK YE N N HRACAT fiAMP YONU OLAN TOYOTA, 2006'DA DA BENZER B R BAfiARIYI HEDEFL YOR. GEÇT M Z YIL 150 B N ADET ARAÇ ÜRETEN VE BUNUN 144 B N N AVRUPA ÜLKELER NE HRAÇ EDEN TOYOTA OTOMOT V SANAY TÜRK YE A.fi., 2006 YILINDA SE 175 B N ARAÇ ÜRETT. F RMANIN 2007 YILI GÖZDES SE LAT NCE DE ALTIN ANLAMINA GELEN AURIS. ünyan n ikinci büyük otomotiv flirketi Toyota n n Türkiye kolu Toyota Otomotiv Sanayi Türkiye A.fi., 2006 y l nda da Türkiye nin ihracat flampiyonu olmaya aday. Geçti imiz y l 150 bin adet araç üreten Toyota Türkiye, bu y l bu üretimi 175 bin adete ç karm fl durumda. 2006 y l faaliyetlerimizin planlar m zla paralel yürüdü ünü ve hedeflerimize ulaflt m z söyleyebiliriz diyen Toyota Otomotiv Sanayi Genel Müdürü Kazuhiro Kobayashi, Toyota Türkiye nin 1994 y l nda Corolla Sedan ve Wagon ile Türkiye de bafllatt üretim maceras n n büyük bir baflar yla sürdü ünü belirtiyor. 2002 y l ndan bu yana Toyota Türkiye nin ürün gam na eklenen Verso da dahil olmak üzere ürettikleri tüm araçlar n ihracat n yapt klar n belirten Toyota Otomotiv Sanayi Genel Müdürü Kazuhiro Kobayashi, a rl kl olarak Avrupa ülkelerine gerçeklefltirdikleri ihracat n yüzde 60 n Verso modelinin oluflturdu unu söylüyor. D Toyota ailesine yeni üye: Auris Toyota n n Avrupa da Corolla Hatchback in yerine gelifltirdi i ve ad n Latince de alt n anlam na gelen kelimeden alan Auris ise fiubat 2007 den itibaren Adapazar ndaki bantlardan inmeye bafllatimreport sectors 78 HRACAT fiAMP YONU TOYOTA, AURIS LE YOLUNA DEVAM ED YOR

Toyota Auris 2007 y l n n fiubat ay ndan itibaren Adapazar ndaki bantlardan inmeye bafllayacak. yacak. 2007 y l nda toplamda 150 bin adetlik Auris üretimi planlayan Toyota, bu üretimin yüzde 40 n, yani 60 bin adetini Toyota Türkiye nin Adapazar ndaki fabrikas nda gerçeklefltirmeyi planl yor. Kobayashi, Toyota n n Türkiye fabrikalar nda 2007 y l ndan itibaren üretilmeye bafllanacak olan yeni C segment modeli Auris in Toyota Türkiye üretiminin yaklafl k yüzde 40 n oluflturaca n vurguluyor. Kobayashi, Toyota n n yeni y ld z Auris in Türkiye de üretimi ile ilgili olarak flunlar söylüyor: Yüksek kalitede üretece imiz Auris modeli, Toyota n n Avrupa da 2008 itibariyle 1,2 milyon adet olan araç sat fl hedefini gerçeklefltirmesinde katk da bulunacakt r. Yüksek kalitesi, farkl dizayn, genifl iç hacmi ve konforu ile Auris, Adapazar fabrikas nda 3 dizel ve 2 benzinli motor seçenekleri ile 3 ve 5 kap l olarak üretilecek. Auris ayn zamanda Euro IV emisyon standartlar ile uyumlu bir araç. Auris, tüm bu özellikleri ile Toyota n n Avrupa daki sat fllar n art rma stratejisinin merkezinde yer alan bir model olacak. Yeni yat r mlar sürecek Toyota Otomotiv Sanayi Genel Müdürü Kazuhiro Kobayashi, otomotiv sektörünün otomasyon, model de ifliklikleri gibi konular nedeniyle sürekli yat r m gerektiren bir sektör oldu unu vurgulayarak, bu nedenle Toyota Türkiye nin yeni yat r mlar gerçeklefltirmeye ayn h zla devam edece ini belirtiyor. Toyota n n Türkiye de yat r m karar almas n n alt nda yatan sebeplerin bafl nda Türkiye de yetenekli ve kalite anlay fl aç s ndan da cazip iflgücünün olmas oldu- unu vurgulayan Kobayashi, Bir di er sebep ise elbette ki Türkiye nin co rafi konumudur diyor. Türkiye nin rekabetçili- ini kaybetmemesi için özellikle ekonomik istikrar n çok önemli bir faktör oldu unun alt n çizen Kobayashi, mevcut yat r mc lar tutmak ve yeni yat r mc lar Türkiye'ye çekebilmek için yap lmas gerekenler hakk nda ise flunlar söylüyor: Avrupa standartlar ile uyumlu daha esnek çal flma koflullar ve daha rekabetçi maliyet avantajlar sa lanmas yönünde ad mlar at lmal. Türkiye'nin co rafi konumunun getirdi i avantajdan yat r mc lar n faydalanabilmesi için serbest ticaret anlaflmalar n n kapsamlar n n de gelifltirilmesi gerekiyor. Ayn zamanda yat r mc lar için gerekli altyap oluflturuldu u ve bürokrasi azalt ld taktirde, Türkiye nin dev otomotiv yat r mlar için çok daha cazip bir ülke haline gelece- ini düflünüyorum. Toyota Türkiye nin yedek parça konusunda da Avrupa'da söz sahibi olmay baflard - n belirten ve Avrupa'daki Toyota distribütörleri aras nda birinci oldu unu söyleyen Kobayashi, Türk otomotiv yan sanayiinin geliflimi ile ilgili olarak da flunlar söylüyor. Bugün, Türk otomotiv yan sanayi mevcut fabrikalara ve Avrupa ya parça tedariki yapmakta ve bunu baflar yla sürdürmekte. Teknolojik geliflime aç k olan Türk yan sanayiinin geliflmeye, ana sanayiinin h z na ayak uydurarak devam edece ine inan yoruz. Üstün kalite ve müflteri memnuniyetini sa lamak için, güçlü tak m duygusu içerisinde, azalmayan bir enerji ile çal flan ve s - f r hata ile otomobil üreten firma unvan n kazand ran çal flanlar n n Toyota Türkiye nin bugün ulaflt noktan n ana kayna oldu- unu belirten Kobayashi, Toyota Türkiye nin daha uzun y llar Türkiye nin ihracat ndaki en prestijli isimlerinden birisi olmaya devam edece ini vurguluyor. TR RAKAMLARLA TOYOTA TÜRK YE > Dünyan n ikinci büyük otomotiv flirketi olan Toyota n n Türkiye kolu Toyota Otomotiv Sanayi Türkiye A.fi., 2004 ve 2005 te Türkiye nin ihracat lideri oldu. Benzer bir baflar y 2006 y l nda da tekrarlayacak olan Toyota Türkiye, 2005 y l nda 2,318 milyar dolarl k ihracat geliri elde etmiflti. Toyota Türkiye geçti imiz y lki 150 bin adetlik üretim kapasitesini 2006 da 175 bine ç kard. > Adapazar ndaki üretim üssünde yaklafl k 3 bin 500 çal flan yla üretimini sürdüren Toyota Türkiye, 2005 y l nda, baflta Almanya, Fransa ve talya olmak üzere, Avrupa ya 144 bin adedin üzerinde otomobil ihraç etti. > 2002 y l nda ihracata bafllayan ve Toyota n n Avrupa üretim üslerinden biri olarak, Corolla Sedan, Wagon ve Verso modellerinin üretim ve ihracat n gerçeklefltiren Toyota Türkiye de kuruluflundan bu yana gerçekleflen yat r m ise 700 milyon avronun üzerinde. > A rl kl olarak Avrupa ülkelerine gerçeklefltirdi i ihracat n yüzde 60 n Verso modelinin oluflturdu u Toyota da 2007 de Verso nun yan s ra Toyota n n yeni C segment modeli Auris de üretilecek. Üretimin yüzde 40 n Auris in oluflturmas planlan yor. 79 timreport sectors