I 1982 ANAYASASINA GÖRE TÜRK ANAYASA HUKUKU Bülent Tanör 1940 ta İstanbul da doğdu. Galatasaray Lisesi ni ve İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi ni bitirdi. Doktora, doçentlik ve profesörlük ünvanlarını İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde kazandı. Paris X, Dijon, Cenevre ve İstanbul Hukuk Fakültelerinde öğretim üyeliği yaptı. 2002 yılında Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesine geçti ve Kasım 2002 de aramızdan ayrıldı. Başlıca yayınları: Siyasi Düşünce Hürriyeti ve 1961 Türk Anayasası; Anayasa Hukukunda Sosyal Haklar; TCK 142. Madde, Düşünce Özgürlüğü ve Uygulama; İki Anayasa (1961-1982); Türkiye nin İnsan Hakları Sorunu; Türkiye de Yerel Kongre İktidarları (1918-1920) (YKY, 1998); Türkiye de Demokratikleşme Perspektifleri (TÜSİAD 1997); Kurtuluş-Kuruluş; Türkiye de Demokratik Standartların Yükseltilmesi (TÜSİAD 1999), Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri (YKY, 1998). Necmi Yüzbaşıoğlu 1956 da Kastamonu da doğdu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinden 1977 de mezun oldu. Aynı Fakültede 1986 da hukuk doktoru, 1987 de yardımcı doçent, 1991 de doçent ve 1996 da da profesör oldu. İÜ Hukuk Fakültesinde uzun süre Dekan Yardımcılığı ve Fakülte Yönetim Kurulu üyeliği yaptı. Halen Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı nda profesör olarak görev yapmaktadır. Başlıca yayınları: Parlamenter Rejimlerde ve Türkiye de Yürütme Kuvveti (doktora tezi), Türk Anayasa Yargısında Anayasallık Blôku, Türkiye de Kanun Hükmünde Kararnameler Rejimi, Türkiye de Uygulanan Seçim Sistemleri ve Bunlara İlişkin Anayasa Mahkemesi Kararlarına Göre Nasıl Bir Seçim Sistemi.
III BÜLENT TANÖR NECMİ YÜZBAŞIOĞLU 1982 ANAYASASINA GÖRE TÜRK ANAYASA HUKUKU
IV Yay n No : 1531 Hukuk Dizisi : 671 8. Bas - Aral k 2006 - STANBUL ISBN 975-295 - 416-2 Copyright Bu kitab n bu bas s n n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da t m A.fi. ye aittir. Her hakk sakl d r. Hiçbir bölümü ve paragraf k smen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço alt lamaz, da t lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi Bask -Cilt Kapak Tasar m : Beta Bas m A.fi. : Yaz n Matbaac l k Bayrampafla/ stanbul (0-212) 565 01 22 : Gülgonca Çarp k Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.fi. Himaye-i Etfal Sokak Talas Han No. 13-15 Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) 511 54 32-519 01 77 Fax: (0-212) 511 36 50 e-mail: betakitap@betakitap.com www.betakitap.com
V Bülent Tanör ün Anısına
VII SEKİZİNCİ BASIYA ÖNSÖZ Türk Anayasa Hukuku kitabının bu basısı da bir öncekinin güncelleştirilmiş olanı özelliğini taşımaktadır. Kitabın bu basısında, daha önceki basılarda gözden kaçan hataları bularak düzeltme imkânı sağlayan genç meslektaşlarım Özen Ülgen ve Burak Çelik e bu ilgi ve titizlikleri için teşekkür borçluyum. Keza, kitabın basımını gerçekleştiren Beta Basımevinde emeği geçenlere de bir kez daha teşekkür ederim. Necmi Yüzbaşıoğlu Ortaköy-Aralık 2006
IX YEDİNCİ BASIYA ÖNSÖZ Türk Anayasa Hukuku kitabının yedinci basısı bir önceki basının güncelleştirilmiş halidir. Kitabın basımını gerçekleştiren Beta Basımevinde emeği geçenlere teşekkür ederim. Necmi Yüzbaşıoğlu Ortaköy-Ekim 2005
X SUNUŞ Altı bölümden oluşan bu kitabın orjinal metninin ilk üç bölümü Bülent Tanör, sonraki üç bölümü Necmi Yüzbaşıoğlu tarafından yazıldı. Kitabın, ilki Şubat 2001 de, sonuncusu Mart 2004 de olmak üzere; ikisi tıpkı, ikisi güncelleştirerek yenilenmiş beş basısı, daha önce Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi A.Ş tarafından yayımlandı. Kasım 2002 de Bülent Tanörü kaybetmemiz nedeniyle, kitabın dördüncü ve beşinci basılarının güncelleştirilmesi, ilk üç bölümde Bülent Tanör ün uslûp ve yöntemine bağlı kalınarak, Necmi Yüzbaşıoğlu tarafından yapıldı. Türkiye de Anayasa hukuku öteden beri çok dinamik bir bilim alanı. Son yıllarda Avrupa Birliğine uyum sürecinde bu dinamizm daha da arttı. Neredeyse hemen her yıl Anayasada değişiklikler yapılıyor; uyum yasaları onları takip ediyor. Anayasa ve yasalarda yeni değişiklikler hep gündemde tutuluyor. Böyle olunca kitap çok kısa sürede güncelliğini kaybediyor. Nitekim, bu kitabın son basısından iki ay sonra Mayıs 2004 de on maddelik Anayasa değişikliği yapıldı; uyum yasalarının arkası hiç kesilmiyor. Bu dinamizm bir süre daha devam edecek gibi görünüyor. Bu arada içtihadi hukuktaki değişim ve gelişmeleri de izlemek gerekiyor. Okuyucuya her zaman kitabın güncelleştirilmiş yeni basısını sunmak bizim görevimiz. Bu yeni basıyı Bülent Tanör ün sevgili eşi Öget Tanör ün de oluru ile Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş nde yapmayı uygun gördüm. Kitabın, orjinal metni Bülent Tanör tarafından yazılan ilk üç bölümünün güncelleştirmesi, daha öncekilerde olduğu gibi, bu basıda da yine Bülent Tanör ün uslûp ve yöntemine bağlı kalınarak tarafımdan yapıldı. Kuşkusuz, bu, kitabın bundan sonraki basılarında da böyle devam edecek. Bülent Tanör le birlikte kitap yazmak benim için bir onurdu. Aramızdan zamansız ayrılışı büyük bir kayıp olmuştur. Ancak, Bülent Tanör çok sayıda kitaplarıyla ölümsüzleşmiş, adeta aramızda yaşıyor. Bu kitabı ve bu kitapta Bülent Tanör ü yaşatmanın benim görevim olduğunu biliyorum. Bu nedenlerle, bu kitabın güncelleştirilip yenilenerek yayınının devamında, bana manevi destek veren başta Bülent Tanör ün sevgili eşi Öget Tanör olmak üzere kardeşleri Reha Tanör ve Ali Tanör e, bana bu onuru sürdürme ve Bülent Tanör ü bu kitapta yaşatma güvenleri için teşekkür ediyor, kitabın okuyucuya yararlı olmasını diliyorum. Necmi Yüzbaşıoğlu Ortaköy-Eylül 2004
XI İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM Anayasanın Oluşumu 3 I. Askerî Müdahale ve Rejim 3 A- 12 Eylül 1980 Müdahalesi 4 B- Askerî Rejim 6 C- Uygulama 8 D- Anayasa Yaklaşımı 10 II. Anayasa Yapımı 12 A- Kurucu Meclis 12 B- Tasarının Oluşması 14 C- Halkoylaması 18 D- Anayasa Yapım Modelleri 20 III. Anayasanın Uygulamaya Girişi 22 A- Çıkış Güvenceleri 22 B- Geçiş Rejimi 23 C- Yargı Bağışıklıkları (geçici md. 15) 24 D- Çok Partili Yaşama Dönüş 27 IV. Anayasanın Evrimi 29 A- Siyasal Felsefe 29 B- Aranışlar ve Usuller 33 1) Aranış ve Tepkiler 33 2) Anayasa Değişikliği Usulleri ve Özellikle Halkoylaması 34 C- Anayasa Değişiklikleri 36 1) Birinci Değişiklik (1987) 37 2) İkinci Değişiklik (1993) 37 3) Üçüncü Değişiklik (1995) 37 4) Dördüncü Değişiklik (1999) 41 5) Beşinci Değişiklik (1999) 42 6) Altıncı Değişiklik (2001) 42 7) Yedinci Değişiklik (2001) 44
XII 8) Sekizinci Değişiklik (2003) 45 9) Dokuzuncu Değişiklik (2004) 46 10) Onuncu Değişiklik (2005) 48 11) Onbirinci Değişiklik (2005) 48 12) Onikinci Değişiklik (2006) 48 D- Bir Geçici Bilanço 49 1) Birey ve Devlet 49 2) Siyasal Alan 50 3) Hukuk Devleti 51 4) Ekonomik ve Sosyal Hükümler 51 5) Sentez 52 İKİNCİ BÖLÜM Anakuruluşun Temelleri 57 I. Anayasanın Bazı Özellikleri 57 II. Devletin Şekli: Cumhuriyet (md. 1) 60 A- Dar Anlamda Cumhuriyet 60 B- Geniş Anlamda Cumhuriyet 62 C- Türkiye ye Özgü Anlamıyla Cumhuriyet 64 III. Cumhuriyetin Nitelikleri (md. 2) 65 A- Toplumun Huzuru, Millî Dayanışma ve Adalet Anlayışı 65 B- İnsan Haklarına Saygılı Devlet 66 C- Atatürk Milliyetçiliği 68 D- Başlangıç taki Temel İlkeler 71 E- Demokratik Devlet 73 F- Laiklik 78 1) Kavramlar, Yöntemler ve Modeller 78 2) Türk Pozitif Hukuku 81 a) Devletin Dine Dayanmaması İlkesi 81 b) İlkenin Yargı Yoluyla Korunması 83 c) Devlet-Din Ayrılığı Sorunu 85 d) Dinsel Alanla İlgili Özgürlükler 88 G- Sosyal Devlet 89 H- Hukuk Devleti 92 1) Kavram, İlke ve Kurallar 92 2) Yargı Denetimi 95 3) Yargı Bağımsızlığı 97 4) Yargılama İlkeleri 98 IV. Devletin Bütünlüğü (md. 3) 98 V. Egemenlik 102
XIII A- Egemenliğin Kaynağı 102 B- Egemenliğin Kullanılma Biçimi 103 C- Egemenliğin Kullanılmasının Sınırları 106 VI. Eşitlik (md. 10) 107 VII. Anayasanın Bağlayıcılığı ve Üstünlüğü (md. 11) 109 A- Anayasanın Bağlayıcılığı 110 1) Kamu Erki Kullananlar 110 2) Yönetilenler Açısından 111 B- Anayasanın Üstünlüğü 113 C- Anayasanın Katılığı ve Değişmez Hükümler (md. 4) 115 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Temel Haklar, Özgürlükler ve Ödevler 119 I. Genel Hükümler 120 A- Temel Hak ve Özgürlüklerin Niteliği (md. 12) 120 B- Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlanması 122 1) Anayasanın Doğrudan Sınırlaması 123 2) Yasa(ma)nın Sınırlaması 125 3) Yürütmenin Rolü 128 4) Yargı(ç) Kararıyla Sınırlama 129 C- Temel Hak ve Özgürlüklerin Kötüye Kullanılmaması 130 D- Sınırlamanın Sınırları 133 1) Kanunla Sınırlama 133 2) Anayasanın Sözüne ve Ruhuna Uygunluk 135 3) Demokratik Toplum Düzeninin Gerekleri 136 4) Öze Dokunmama 139 5) Ölçülülük 140 6) Dokunulmaz Alanlar 142 E- Olağanüstü Yönetimlerde Kullanımın Durdurulması (md. 15) 142 II. Temel Hak ve Özgürlük Türleri 147 A- Temel Hak ve Özgürlüklerin Özneleri 148 1) Herkes 148 2) Vatandaşlar 149 3) Belli Kategoriler 149 4) Yabancıların Durumu (md. 16) 150 5) Öznelerin Çerçevesi 150 B- Kişinin Hakları 151 1) Kişi Dokunulmazlığı (md. 17) 151 2) Zorla Çalıştırma Yasağı (md. 18) 153 3) Kişi Hürriyeti ve Güvenliği (md. 19) 154
XIV 4) Özel Hayatın Korunması (md. 20-22) 155 5) Yerleşme ve Seyahat Hürriyeti (md. 23) 156 6) Din ve Vicdan Hürriyeti (md. 24) 156 7) Düşünce ve İfade Hürriyeti (md. 25,26) 159 8) Bilim ve Sanat Hürriyeti (md. 27) 162 9) Kitlesel İletişim Özgürlükleri 163 10) Dernek Kurma Hürriyeti (md. 33) 164 11) Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Hakkı (md. 34) 166 C- Ekonomik ve Sosyal Haklar 169 1) Ekonomik Haklar 169 2) Sosyal Haklar 171 D- Siyasî Haklar ve Ödevler 173 1) Vatandaşlık (md. 66) 173 2) Seçme, Seçilme ve Siyasi Faaliyette Bulunma Hakkı (md. 67) 174 3) Parti Faaliyetleri (md. 68, 69) 175 E- Koru(n)ma Hakları 183 1) Hak Arama ve Başvuru Yolları 184 2) Yargısal Güvenceler 187 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Yasama 191 I. Türkiye Büyük Millet Meclisi nin Kuruluşu 195 A- Tek Meclis Sistemi ve Milletvekili Sayısı 195 B- Seçim Dönemi 197 C- Seçimlerin Yenilenmesi 198 D- Seçimlerin Ertelenmesi 198 E- Ara Seçimler 198 II. Milletvekillerinin Seçimi 199 A- Seçimin Hukukî Niteliği 199 1) Serbestlik 200 2) Eşit Oy 201 3) Gizli Oy 201 4) Tek Dereceli Seçim 202 5) Genel Oy 202 a) Vatandaşlık 202 b) Seçmenlik Yaşı 203 c) Kısıtlı Olmamak 203 d) Kamu Hizmetlerinden Yasaklı Olmamak 203 e) Seçmen Kütüğünde Yazılı Olmak 203 f) Seçim Günü Oy Kullanamayacak Olanlar 204
6) Oy Vermenin Şahsiliği 204 7) Açık Sayım ve Döküm 204 8) Yargı Yönetimi ve Denetimi 205 B- Seçim Çevreleri 206 C- Seçim Sistemi 207 1) Seçim Sisteminin İşlevleri 207 2) Türkiye de Uygulanan Seçim Sistemleri 208 D- Seçim Takvimi 216 E- Milletvekili Seçilme Yeterliliği 217 F- Adaylık 219 III. Türkiye Büyük Millet Meclisi Üyelerinin Hukukî Statüsü 221 A- Temsilin Niteliği 221 B- Ant İçme 222 C- Milletvekilliğiyle Bağdaşmayan İşler 223 D- Yasama Bağışıklıkları 224 1) Yasama Sorumsuzluğu 225 a) Kişiler Bakımından 225 b) Yer Bakımından 227 c) Fiiller Bakımından 227 d) Yasama Sorumsuzluğunun Özellikleri 228 2- Yasama Dokunulmazlığı 229 a) Kişiler Bakımından 230 b) Fiiller Bakımından 230 c) Kovuşturmalar Bakımından 231 d) Yasama Dokunulmazlığının Özellikleri 232 E- Milletvekilliğinin Düşmesi 234 F- Yasama Dokunulmazlığının Kaldırılması ve Milletvekilliğinin Düşürülmesi Kararlarının Denetimi 237 G- Milletvekillerinin Malî Statüleri 238 IV. Türkiye Büyük Millet Meclisi nin İç Yapısı ve Çalışma Düzeni 238 A- İçtüzük 238 B- Başkanlık Divanı 242 C- Siyasî Parti Grupları 244 D- Danışma Kurulu 246 E- Komisyonlar 247 F- Meclisin Toplanması ve Tatili 248 G- Toplantı ve Karar Yeter Sayısı 251 H- Görüşmeler ve Oylama Usulleri 253 V. Türkiye Büyük Millet Meclisi nin Görev ve Yetkileri 256 XV
XVI A- Yasama Fonksiyonu 257 1) Yasamanın Düzenleme Fonksiyonunun Niteliği ve Kanun Kavramı 257 2) Yasama Yetkisinin Devredilmezliği 265 3) Yasama İşlemleri 268 a) Anayasayı Değiştirme 269 b) Kanun Yapma 276 c) Meclis Kararları 286 B- Bilgi Edinme ve Denetleme 290 1) Soru 290 2) Genel Görüşme 291 3) Meclis Araştırması 292 4) Meclis Soruşturması 293 5) Gensoru 295 BEŞİNCİ BÖLÜM Yürütme 299 I. Yürütmenin Yapısı 301 A- Cumhurbaşkanı 301 1) Cumhurbaşkanının Hukukî Statüsü 301 a) Cumhurbaşkanının Nitelikleri, Tarafsızlığı ve Seçimi 302 b) Cumhurbaşkanının Siyasal Sorumsuzluğu ve Sonuçları 305 c) Cumhurbaşkanının Cezaî Sorumsuzluğu ve Sorumluluk Hali 314 d) Cumhurbaşkanına Vekâlet 317 2) Cumhurbaşkanının Görev ve Yetkileri 318 a) Yasama ile İlgili Olanlar 318 b) Yürütme Alanına İlişkin Olanlar 318 c) Yargı ile İlgili Olanlar 319 3) Türkiye Büyük Millet Meclisi Seçimlerinin Cumhurbaşkanınca Yenilenmesi 320 4) Cumhurbaşkanına Bağlı Kurumlar 324 a) Millî Güvenlik Kurulu 324 b) Devlet Denetleme Kurulu 333 c) Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği 334 5) Cumhurbaşkanının İşlemlerinin Yargısal Denetimi Sorunu 335 B- Bakanlar Kurulu 337 1) Bakanlar Kurulunun Kuruluşu 337 2) Bakanlar Kurulunun Çalışma Usulü 342
3) Bakanlar Kurulunun Görev ve Yetkileri 343 4) Bakanlar Kurulunun Sorumluluğu 346 a) Siyasal Sorumluluk 346 b) Cezaî ve Hukukî Sorumluluk 349 5) Bakanlar Kurulu ve Bakanların Görevlerinin Sona Ermesi 351 II. Yürütmenin Düzenleme Fonksiyonu ve Düzenleyici İşlemleri 353 A- Yürütmenin Düzenleme Fonksiyonunun Niteliği 353 B- Yürütmenin Düzenleyici İşlemleri 361 1) Kanun Hükmünde Kararnameler 362 a) Kavram, Tanım ve Kanun Hükmünde Kararnamelerin Hukukî Niteliği 362 b) Yetki Kanununun Unsurları 368 c) Yetki Kanununa Dayanarak Kanun Hükmünde Kararname Çıkarılması 375 d) Kanun Hükmünde Kararnamelerin Türkiye Büyük Millet Meclisi nde Görüşülerek Reddi veya Aynen ya da Değiştirilerek Kabulü 378 e) Yetki Kanunları ve Kanun Hükmünde Kararnamelerin Yargısal Denetimi 380 2) Tüzükler 383 3) Yönetmelikler 384 4) Bakanlar Kurulunun Anayasanın 73/4 ve 167/2. Hükümleri Uyarınca Yapacağı Düzenleyici İşlemler 388 5) Bakanlar Kurulunun Diğer Düzenleyici İşlemleri 392 III. Olağanüstü Yönetim 394 A- Olağanüstü Yönetim Usulleri 396 1) Olağanüstü Hal 396 2) Sıkıyönetim 398 B- Olağanüstü Yönetimde Düzenleme Yetkisi 400 1) Kanunla Düzenleme 401 2) Olağanüstü Kanun Hükmünde Kararnamelerle Düzenleme 402 a) Olağanüstü Kanun Hükmünde Kararnamelerin Yetki Unsuru 403 b) Olağanüstü Kanun Hükmünde Kararnamelerin Diğer (Sebep, Konu, Amaç, Yer ve Süre) Unsurları 405 c) Olağanüstü Hal/Sıkıyönetim Kanunu ile Olağanüstü Kanun Hükmünde Kararname İlişkisi 408 d) Olağanüstü Kanun Hükmünde Kararnamelerin Türkiye Büyük Millet Meclisi nce Onaylanması 411 C- Olağanüstü Yönetimde Yargısal Denetim 414 IV. Hükümet Sisteminin Niteliği 417 XVII
XVIII ALTINCI BÖLÜM Yargı 427 I. Yargı Fonksiyonunun Niteliği ve Yargının Kuruluşu 427 A- Yargı Fonksiyonunun Niteliği 427 B- Yargının Kuruluşu 429 1) Adlî Yargı ve Yargıtay 430 2) İdarî Yargı ve Danıştay 430 3) Askerî Ceza Yargılaması ve Askerî Yargıtay 431 4) Askerî İdarî Yargı ve Askerî Yüksek İdare Mahkemesi 432 5) Uyuşmazlık Mahkemesi 432 6) Sayıştay 433 II. Yargının Temel İlkeleri 434 A- Hâkimlerin Bağımsızlığı 434 B- Hâkimlik Teminatı 437 C- Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu 438 D- Kanunî Hâkim Güvencesi 443 E- Suç ve Cezalarla Yargılama Hukukuna İlişkin Bazı Temel İlkeler 444 III. Anayasa Yargısı 446 A- Anayasa Yargısı Kavramı 446 1) Anayasa Yargısının Temelleri ve Ortaya Çıkışı 446 2) Anayasa Yargısının İşlevi ve Meşrûluğu 449 3) Anayasa Yargısında Modeller 451 B- Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu, Çalışma ve Yargılama Usulü 454 1) Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Üyelerinin Hukukî Statüsü 456 2) Anayasa Mahkemesinin Çalışma ve Yargılama Usulü 458 C- Anayasa Mahkemesinin Görev ve Yetkileri - Denetime Tâbi Normlar 461 1) Anayasa Mahkemesinin Norm Denetimi Dışındaki Görevleri 461 a) Yüce Divan Sıfatıyla Yargılama Yapmak 461 b) Siyasî Partilerin Kapatılması Hakkındaki Davalara Bakmak 461 c) Siyasî Partilerin Malî Denetimini Yapmak 462 d) TBMM nin Milletvekillerinin Yasama Dokunulmazlıklarının Kaldırılması ile Milletvekilliğinin Düşürülmesi Kararlarını Denetlemek 462 e) Uyuşmazlık Mahkemesine Başkan Seçmek 462
2) Anayasa Mahkemesinin Denetimine Tâbi Normlar 462 a) Kanunlar 463 b) Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK) 465 c) Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü 465 d) Anayasa Değişiklikleri 466 D- Anayasaya Uygunluk Denetiminde Ölçü Normlar (Anayasallık Bloku) 467 1) Hukukun Genel İlkeleri 470 2) Uluslararası Belgeler - İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi 473 3) Anayasa İlke ve Kuralları 484 4) Anayasa Mahkemesi Kararları 487 E- Anayasaya Uygunluk Denetimi Yolları 490 1) İptal Davası Yolu (Soyut Norm Denetimi) 491 2) İtiraz Yolu (Somut Norm Denetimi) 494 a) Davaya Bakmakta Olan Mahkeme 496 b) Bakılmakta Olan Dava 497 c) Davada Uygulanacak Kural 498 d) Mahkemenin Davada Uygulanacak Kuralı Anayasaya Aykırı Görmesi veya Tarafların Anayasaya Aykırılık İddiasının Ciddî Olduğu Kanısına Varması 499 F- Anayasaya Uygunluk Denetiminin Kapsamı 501 1) Şekil Bakımından Denetim 502 2) Esas Bakımından Denetim 504 a) Sebep Unsuru 505 b) Amaç Unsuru 505 c) Konu Unsuru 507 G- Anayasaya Uygunluk Denetiminin Sonucu Uygulanan Yaptırımlar ve Anayasa Mahkemesi Kararlarının Özellikleri 510 1) Denetim Sonucu Uygulanan Yaptırım Teknikleri 510 a) İptal 510 b) Zımnî İlga ve Anayasanın Doğrudan Uygulanması 511 c) İhmal ve Anayasanın Doğrudan Uygulanması 513 d) Anayasaya Uygun Yorum 515 e) Yürürlüğün Durdurulması 518 2) Anayasa Mahkemesi Kararlarının Özellikleri 521 a) Kararların Kesinliği ve Bağlayıcılığı 522 b) Kararların Gerekçeli Olarak Resmî Gazetede Yayımlanmak Suretiyle Yürürlüğe Girmesi 525 c) İptal Kararlarının Geriye Yürümezliği 527 XIX