şığın ansıması ve Düzlem ynalar Testlerinin Çözümleri Test 1 in Çözümleri 1. düzlem 4. Z T 1 1 noktasından düzlem nın kenarlarına ışınlar gönderelim. ansıyan ışınlar arasında kalan bölge, noktasındaki gözün görüş alanıdır. noktasından bakan göz - noktaları arasını görür. Cevap dır. noktasından 1 düzlem sına bakan göz, sının yardımıyla taralı bölgeyi görebilir.. 5. yatay () 50 40 90 gelen ş n elen ışının doğrultusu değişmemek şartıyla α kadar dönerse yansıyan ışın α döner. orumuzda yansıyan ışın 90 döndüğüne göre, 45 döndürülmüştür. (1) iat Bilgin ayıncılık 90 45 yatay yna Şekil deki gibi iken görüntüsü arkasında eşit boyda ve sanal olarak oluşur. Cismin yeri değişmemek şartıyla ok ile gösterilen yönde 45 döndürüldüğünde daki görüntü aynı yönde 90 döner. 3. R 6. düzlem düzlem 1 noktasındaki ışık kğının 1 sındaki görüntüsü l noktasındadır. l noktasının sındaki görüntüsü noktasındadır. Bu nedenle noktasından sına bakan gözlemci, cismini noktasında görür. y y x x Şekil dikkatlice incelendiğinde ilk görüntüler arasındaki uzaklık x + y dir. x + y = d olduğundan, x + y = d bulunur.
Ünite 4 ptik 7. şık yolu tersinirdir. ani ışık angi yoldan geldiyse o yoldan geri dönebilir. özden noktasına doğru bir ışık gönderelim. 5 1 3 4 1 arı gölgenin uzunluğu; - = bulunur. 4 4 önderdiğimiz ışık izasındaki 3 noktasından geçtiğine göre, cisim 3 noktasındadır. 10. 8. 1 V 3 ynaları uzunmuş gibi düşündüğümüzde ışıklı cisminin ve V noktalarında görüntüleri oluşur. ışıklı cisminden çıkan ışınlar dan yansıdıktan sonra taralı bölgeyi aydınlatır. ydınlatılan bölgede bulunan gözler, ışıklı cisminin görüntüsünü görür. Buna göre, 1 gözlemcisi ışıklı cismini göremez. 1 iat Bilgin ayıncılık 9. düzlem düzlem Cevap dır. 11. ynaya yaklaştıkça görüş alanı artar. Buna göre, > = diyebiliriz. ukarıdaki şeklin belirli bir kısmını büyüterek aşağıdaki gibi yeniden çizelim. engel 4 4 1. Cismin ve görüntülerin ların kesişme noktası olan ya olan uzaklıkları eşit olmalı-dır. noktası diğerlerine göre ya daa yakındır. R engel
ŞĞ VE DÜZE R 3 13. noktasının Z sındaki görüntüsü l noktasındadır. B l görüntüsünün sındaki görüntüsü noktasındadır. 16. noktası görüş alanı dışındadır. Bu nedenle noktasından bakan gözlemci yi göremez. ve görüş alanı içinde olduğu âlde cismi bunların görünmesini engeller. Bu nedenle gözlemci yalnızca ve Z yi görebilir. Z 14. noktasındaki göz- lemci, yalnız sına bakarak görüntüsü taralı kısım içinde kalan noktaları görebilir. 1 17. düzlem top 15. iat Bilgin ayıncılık dan ve l ünden çıkan ışınlar şekildeki gibi çizildiğinde cevabın D olduğu bulunur. 18. şık kklarının düzlem ya olan uzaklıkları eşit olduğu için aydınlattıkları bölgenin alanları da eşit olur. 19. s 70 60 40 40 50 50 Cismin yeri sabit kalmak şartıyla α kadar dönerse cismin daki görüntüsü α kadar döner. Bu şekilde düşünülerek sorumuz çözülebilir. 1 s Şekilde görüldüğü gibi ışınının 1 sına gelme açısı 40 dir.
4 Ünite 4 ptik 0. Şekil Şekil Şekil Çizimlerle dikkat edilirse alnız de cisim görüş alanı içindedir. iat Bilgin ayıncılık
ŞĞ VE DÜZE R 5 Test nin Çözümleri 4. 1. V U T Z B. ışıklı cisimden çıkan ışınlar önce sı, sonra da B sından yansıtırsak noktaları arasının aydınlanmış olduğunu görürüz. 1 noktasındaki gözlemci sında x 1 = birim görür. ynı gözlemci sında da x = birim görür. Bu gözlemci sında x 3 = 3 birim görür. x 3 > x 1 = x bulunur. U T Z iat Bilgin ayıncılık 5. 3. cisminin 1 sındaki görüntüsü l noktasındadır. Bu görüntünün sındaki görüntüsü de noktasında oluşur. 30 30 150 l ışınının ile çakışabilmesi için 150 sapması gerekir. Bunun için nın yönünde 75 döndürülmesi gerekir. D E B C Taralı bölge noktasına göre, sının görüş alanıdır. adece B noktası görüş alanı içinde kalmaktadır. B noktası sında da görülür. 6. Düz da görüntü bulunurken cismin eksenine göre simetriği alınır. şınlar önce 1, sonra sında yansıdığına göre, ışık kğının 1 sındaki görüntüsü U noktasında oluşur. Bu görüntünün sındaki görüntüsü ise noktasında oluşur. Cevap dır.
6 Ünite 4 ptik 7. 1 10. Cismin yeri sabit kalmak şartıyla angi yönde α kadar dönerse görüntüsü de aynı yönde α döner. uralı işletilince cevap C olarak bulunur. V 11. noktasından çıkan ışınlar önce, sonra da 1 sında yansıtılırsa ve noktalarının görüş alanı içinde kaldığı görülür. V 8. noktasında çıkan ışınları önce sında sonra da sında yansıtırsak ve noktalarının görüş alanı içinde kaldığını görürüz. iat Bilgin ayıncılık ve V ün görüş alanlarını çizersek er iki gözlemcinin de birbirlerini göremediği anlaşılır. V 1. R B 9. R 45 ışık top 45 1 R Topun kenarlarından ışınlar gönderirsek şekildeki gibi tam gölge oluştuğunu görürüz. Cismin önce B sına göre simetriğini alarak görüntüyü bulalım. Bu görüntünün tekrar sına göre simetriği D seçeneğidir.
ŞĞ VE DÜZE R 7 13. 15. R gelen ışın 50 () 40 60 (1) 30 yna α kadar dönerse yansıyan ışın α kadar döner. Şekilde görüldüğü gibi yansıyan ışın saat ibresi yönünde 100 dönmüştür. Buna göre, saat ibresi yönünde 50 döndürülmüştür. noktasına göre ayrı ayrı görüş alanlarını bulursak ortak aydınlatılan bölgenin arası olduğu görülür. Cevap dır. iat Bilgin ayıncılık 16. 14. Z adece ilk durumda dan gelen ışınlar noktasına ulaşmaktadır. dan gelen ışınlar ve Z noktalarına ulaşamamaktadır. ani ve Z den bakan gözlemci noktasını göremez. Cevap dır. özün görüntüsünden cismine ve cisminin görüntüsüne ışınlar gönderirsek,, cisimlerinin görülemediği anlaşılır.
8 Ünite 4 ptik Test 3 ün Çözümleri 5. 1. alın göz burun ağız çene çukuru çene özden nın uçlarına birer ışın gönderilip yansıtıldığında ağızdan yukarısını gördüğünü anlarız. düzlem V V göz Bir noktanın da görülmesi için noktadan çıkan ışının da yansıyıp göze ulaşması gerekir. ve B noktalarından kenarlarına ışınlar gönderip dan yansıtırsak noktasına ulaşırız. B. örüntü 60 saptığına göre 30 döndürülmüştür. 1 saniyede 30 dönerse, 360 yi; 60 1 1 = 60 5 saniyede döner. Buna göre, 1 saniyede 5 devir yapar. 6. 3. T Z Cevap dır. iat Bilgin ayıncılık Şekil ve de görüş alanları çizildiğinde duvarının görüş alanı içinde kaldığı görülür. Bu nedenle noktasındaki ışık kğı ve de duvarının tümünü aydınlatır. Şekil de duvar nın arkasında kaldığı için aydınlatılamaz. noktasındaki kktan nın uçlarına ışınlar gönderip yansıtıldığında TZ arasının aydınlatıldığı görülür. 7. 4. um alevinin alt ve üst uçlarından birer ışın gönderelim. Bu ışınların kutunun arkasında kesiştiği yerde cismin kendisinden daa büyük ve ters bir görüntü oluşur. d d/ Cevap dır. noktasındaki gözün görüş alanı çizildiğinde yalnızca de ayakların görüş alanı içinde kaldığı görülür. Cevap dır.
ŞĞ VE DÜZE R 9 8. nun düzlem ya olan yatay uzaklığı değişmediği için ışıklı bölgenin alanı değişmez. 1. aralel lar arasındaki bir cismin larda sonsuz görüntüsü oluşur. sındaki görüntüler cismin önce sağ tarafını, sonra sol tarafını, sonra yine sağ tarafını gösterir. 9. ve V bölgesinde nın ön yüzü ye bakmaktadır. ncak ve bölgesinde arka yüzü ye doğrudur. 13. düzlem top 10. (1) () 50 30 Ι İlk durumda; θ 1 = 50 θ 1 = 5 150 dir. İkinci durumda; θ = 150 θ = 75 olur. Bunların oranı ise; i 1 5 1 = = bulunur. i 75 3 50 iat Bilgin ayıncılık 14. Her iki nın noktasına göre görüş alanını çizelim. dan bakan göz sında ve noktalarını, sında sadece noktasını görür. 15. 1 ve noktalarındaki gözlerin görüş alanı çizildiğinde; 1 den bakan gözün yalnız yı, den bakan gözünde ve yi gördüğü anlaşılır. Her iki gözün ortak gördüğü nokta ise yalnız dır. 11. Cevap dır. 16. 40 Ι 140 1 özün görüntüsünden ve ʹ ne ışınlar gönderelim. Bu ışınlar ve ye ulaşamadığına göre bu noktalar görünmez. ʹ ışınının ışını ile çakışması için yansıyan ışının yönünde 140 döndürülmesi gerekir. Bunun için nın da yönünde 70 dönmesi gerekir.
10 Ünite 4 ptik 17. 0. v düşey 6 birim Z 1 yatay Düzlem dan yansıyan ışınların uzantısı alındığında ve Z nin ışıklı cisimden geldiği görülür. düşey v 4 birim 18. θ θ düzlem düzlem θ düzlem iat Bilgin ayıncılık 1 yatay 1 ve gözlemcileri için ayrı ayrı görüş alanları çizelim. 1 den bakan gözlemcinin 6 br, den bakan gözlemcinin 4 br kadar gördüğü görülür. t1 6 3 = = bulunur. t 4 19. 1. ansıma kanununa uygun olarak işlem yapıldığında ışının sından 4 kez, sından da kez yansıdığı görülür. Şekil üzerinde gösterilen noktalar görüntülerin yerlerini göstermektedir. 3 görüntü görüş alanı içinde kaldığı için noktasından bakan göz görüntülerden 3 tanesi görür.
ŞĞ VE DÜZE R 11. 1 5. 45 d d özün sırasıyla,,, noktalarına göre görüş alanını çizelim. öz da iken daki görüş alanı şekildeki gibidir. Şekilden de görülebileceği gibi bu noktadan bakan em 1 em de numaralı cisimlerin görüntülerini görebilir. Cevap dır. Düzlem varken noktası çevresindeki aydınlanma şiddeti E 1, düzlem yokken aydınlanma şiddeti E dir. E1 = cos 45 + ( d) ( d) E = cos 45 ( d) E1 1 = 1 + olur. E 3. iat Bilgin ayıncılık 6. düzlem cismin lardaki görüntüleri şekildeki paralel çizgiler arasında kalmak zorundadır. 4. ışık kğının konumu değişmediği için gölgenin sınırladığı alan değişmez, ancak görüntü topa yaklaşınca tam gölgenin alanı büyür. Buna bağlı olarak yarı gölgenin alanı küçülür. noktasının daki görüntüsü ʹ noktasındadır. ʹ noktasından bakıldığında,,,, çelik bilyelerinin görüş alanı içinde olduğu anlaşılır. ncak görülmesine rağmen engel olduğu için bilyesi görülmez. Cevap dır.
1 Ünite 4 ptik 7. 3 4 5 düzlem 8. 6 5 4 3 1 1 7 8 9 şınlar tek tek lardan yansıtılırsa yalnızca numaralı ışının lardan yansıdıktan sonra noktasından geçtiği görülür. ynalarda oluşan görüntüler şekildeki gibi numaralandırılmıştır. 1,, 3 numaralı görüntüler sında görülür. sında yalnızca 3 numaralı görüntünün görüntüsü olan 4 numaralı görüntü görülür. Toplam dört görüntü görülebilir. iat Bilgin ayıncılık