Tu rkiye de Iİnşaat Sekto ru Aylık Bülten Nisan 2014
Genel Ekonomi Büyüme Hızları Tarım İmalat Sanayi İnşaat Toptancılık ve Perakendecilik Turizm Ulaştırma ve Haberleşme Konut Sahipliği Gayrimenkul ve Kiralama GSYİH 1999-5,70% -5,10% -3,10% -9,20% -17,60% 3,50% 4,10% -5,60% -3,40% 2000 7,40% 6,90% 4,90% 7,50% 15,70% 11,20% 4,90% 2,30% 6,80% 2001-8,10% -7,60% -17,40% -16,10% 5,70% -3,70% 3,80% 3,10% -5,70% 2002 9,30% 2,90% 13,90% 6,90% 1,50% 12,10% 3,50% 11,80% 6,20% 2003-2,20% 8,40% 7,80% 11,40% -6,20% 8,90% 3,20% 4,90% 5,30% 2004 2,70% 11,90% 14,10% 13,80% 6,80% 10,70% 3,80% 13,20% 9,40% 2005 6,60% 8,20% 9,30% 9,50% 0,40% 11,70% 3,60% 10,20% 8,40% 2006 1,30% 8,40% 18,50% 6,30% 2,50% 6,80% 2,70% 12,60% 6,90% 2007-7,00% 5,60% 5,70% 5,70% 2,10% 7,10% 2,10% 13,90% 4,70% 2008 4,60% -0,10% -8,10% -1,50% -2,00% 1,50% 2,30% 6,70% 0,70% 2009 3,70% -7,20% -16,10% -10,40% 3,70% -7,20% 2,60% 4,40% -4,80% 2010 2,40% 13,60% 18,30% 13,60% 0,30% 10,60% 1,80% 7,60% 9,20% 2011 6,20% 10,00% 11,50% 11,20% 9,70% 10,50% 1,80% 9,30% 8,80% 2012 3,07% 1,68% 0,57% 0,00% 3,00% 3,08% 1,70% 6,57% 2,13% 2013 3,10% 3,78% 7,08% 4,87% 9,16% 3,25% 1,55% 6,60% 4,05% 2012 yılında %0,6 oranında büyüme gösteren İnşaat Sektörü 2013 yılında %7 oranında büyüme göstermiştir. Bu dönemde Gayrimenkul ve Kiralama piyasası %6,6 oranında büyürken Konut Sahipliği %1,55 büyümüştür. 2012 yılı ilk yarısından sonra yükseliş gösteren Enflasyon oranı yılsonuna doğru düşüş trendine girmiş ve bu düşüşü 2013 yılı Kasım ve Aralık aylarına kadar sürdürmüş ve 2013 yılını %7,49 enflasyon oranıyla kapanmıştır. 2014 yılının ilk 3 ayında enflasyon %7,7 seviyesine çıkarak yükseliş trendine girmiştir. 2013 yılında Tüketici Güven Endeksinin geneline bakıldığında 2011 ve 2012 yıllarına göre daha iyi bir izlenim gösterirken 2013 Aralık ayında endeks %3,27 oranında düşmüştür. 2014 yılının başlangıcında güven endeksinin düşüşü devam ederken Mart ayında endeks %5 oranında yükselmiştir. 1
Para Piyasaları ve Krediler Milyon TL Toplam Krediler Değişim Tüketici Kredileri Değişim Konut Kredileri Değişim Ara.12 805.684-193.946-85.893 - Oca.13 807.200 0,2% 196.459 1,3% 87.344 1,7% Şub.13 820.703 1,7% 200.269 1,9% 89.272 2,2% Mar.13 846.956 3,2% 206.319 3,0% 92.046 3,1% Nis.13 859.032 1,4% 210.449 2,0% 93.945 2,1% May.13 904.468 5,3% 217.600 3,4% 97.306 3,6% Haz.13 935.373 3,4% 223.483 2,7% 100.289 3,1% Tem.13 943.579 0,9% 228.553 2,3% 102.635 2,3% Ağu.13 981.902 0,9% 232.974 0,9% 104.538 0,9% Eyl.13 1.002.458 2,1% 237.211 1,8% 106.208 1,6% Eki.13 1.000.347-0,2% 239.117 0,8% 106.789 0,5% Kas.13 1.026.008 2,6% 243.387 1,8% 108.775 1,9% Ara.13 1.064.711 3,8% 248.008 1,9% 110.198 1,3% Oca.14 1.094.884 2,8% 250.069 0,8% 111.720 1,4% Şub.14 1.095.926 0,1% 250.564 0,2% 111.985 0,2% Mar.14 1.101.186 0,5% 252.451 0,8% 112.382 0,4% CAGR 2,10% 1,77% 1,81% Kaynak: BDDK 2012 Aralık ayından itibaren toplam krediler aylık ortalama %2,1 oranında büyürken Konut Kredileri %1,8 oranında büyüyerek Tüketici Kredileri büyüme oranının üstüne çıkmıştır. 2013 Temmuz ayından itibaren konut kredileri faiz oranı yükselişe geçerek 2014 Nisan ayı başında %13,87 olan ortalama faiz oranı 2012 Şubat ayı seviyesine çıkmıştır. 2013 Haziran ayında yükselişe geçen mevduat faiz oranları 2014 Nisan ayında %11,4 seviyesine çıkmıştır. 2
İnşaat Sektöründeki Gelişmeler İstihdam (Bin Kişi) Toplam İnşaat Payı Tarım Sanayi Hizmet 2004 19.632 967 4,93% 5.713 3.929 9.023 2005 20.067 1.107 5,52% 5.154 4.183 9.623 2006 20.423 1.196 5,86% 4.907 4.283 10.037 2007 20.738 1.231 5,94% 4.867 4.314 10.326 2008 21.194 1.242 5,86% 5.016 4.440 10.495 2009 21.277 1.306 6,14% 5.240 4.079 10.650 2010 22.594 1.431 6,33% 5.683 4.496 10.986 2011 24.110 1.676 6,95% 6.143 4.704 11.586 2012 24.821 1.709 6,89% 6.097 4.751 12.266 Oca.13 24.433 1.540 6,30% 5.474 4.869 12.549 Şub.13 24.546 1.530 6,23% 5.531 4.886 12.597 Mar.13 24.974 1.603 6,42% 5.708 4.948 12.716 Nis.13 25.691 1.793 6,98% 6.058 5.030 12.809 May.13 26.130 1.843 7,05% 6.283 5.044 12.961 Haz.13 26.319 1.942 7,38% 6.474 5.015 12.888 Tem.13 26.099 1.843 7,06% 6.557 4.991 12.708 Ağu.13 25.960 1.857 7,15% 6.511 4.964 12.628 Eyl.13 25.808 1.879 7,28% 6.370 4.913 12.646 Eki.13 25.648 1.954 7,62% 6.028 4.898 12.768 Kas.13 25.443 1.889 7,42% 5.728 4.927 12.900 Ara.13 25.262 1.753 6,94% 5.507 4.956 13.047 2013 25.524 1.782 6,98% 6.015 4.956 12.771 Oca.14 25.194 1.690 6,71% 5.383 4.967 13.155 CAGR 04-13 2,96% 7,03% 0,57% 2,61% 3,94% Saatlik İşgücü Maliyeti Değişim Oranı İnşaat Sanayi Hizmet Toplam 2008 11,20% 12,50% 12,70% 12,40% 2009 13,30% 9,10% 7,40% 9,00% 2010 9,80% 8,40% 10,20% 9,00% 2011 13,00% 8,40% 9,00% 9,00% 2012 7,00% 9,40% 11,50% 10,50% 2013-1Ç 15,50% 8,60% 16,01% 13,30% 2013-2Ç 15,73% 9,22% 14,01% 12,40% 2013-3Ç 15,66% 9,03% 11,52% 10,90% 2013-4Ç 13,26% 12,47% 15,25% 14,15% 2013 15,03% 9,91% 14,23% 12,74% Ekonomi içindeki payı artan ve yıllık büyüme oranları yükselen İnşaat Sektörü 2013 yılında 25,5 milyonluk istihdamın %7 sini karşılamıştır. İşgücü maliyetlerinde ise İnşaat Sektörü 2013 yılında %15 in üzerinde artış göstermektedir. 2011 yılında %12 oranında artan maliyet endeksinin büyüme hızında yavaşlama görülmektedir. 2012 yılında %5 oranında büyüyen bina inşaatı maliyeti endeksi 2013 yılında da %5 oranında büyümüştür. 2013 yılında yükselen kurların etkisiyle ithal edilen inşaat malzeme fiyatlarının artmasının yanında yükselen faiz oranları ve enflasyon İnşaat Maliyetlerinin yükselmesine sebep olmuştur. 3
2013 yılının 4 üncü çeyreğinde Ciro ve Üretim endeksleri gerilemiştir. 3 üncü çeyrekte Ciro endeksinin Üretim endeksine göre daha hızlı artması sonucunda konut satışlarının bu dönemde konut inşaatlarına göre daha aktif olduğu görülmektedir. Yapı Ruhsatı İzin Sayısı Değişim Oranı 2002 161.920-2003 202.854 25% 2004 330.446 63% 2005 546.618 65% 2006 600.387 10% 2007 584.955-3% 2008 503.565-14% 2009 518.475 3% 2010 907.451 75% 2011 650.127-28% 2012 750.922 16% 2013 814.031 8% CAGR 16% 2013 yılı Aralık ayı ve 2014 yılı Ocak Şubat ayılarında İnşaat Sektörü Güven Endeksinin düşüş göstermesi dikkat çekmektedir. Bu endeks Mart ayında yükseliş göstererek 2014 yılının 2 ve 3 üncü çeyreklerinde konutlara olan talebin artacağı sinyallerini vermektedir. Benzer bir durum 2012 yılı Mart ayında görülmektedir. 2002 2013 yılları arasında yıllık ortalama %16 oranında büyüme gösteren Yapı Ruhsatı izin sayısında 907.451 ile 2010 yılı zirve noktasına ulaşmıştır. 2011 yılında İzin Sayıları %28 oranında düşerken 2012 yılında %16 oranında artış göstermektedir. 2013 yılında ise Ruhsat Sayısı %8 oranında büyüyerek 814 bine ulaşmıştır. 4
Konut Satışları 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Değişim CAGR İstanbul 103.503 140.573 153.897 169.015 167.110 234.789 40% 18% Ankara 87.087 104.285 106.006 117.908 106.019 137.773 30% 10% İzmir 26.627 34.828 39.702 44.876 46.429 72.421 56% 22% Antalya 24.821 30.602 31.419 35.451 34.555 59.478 72% 19% Bursa 10.244 14.879 19.966 24.092 24.724 40.894 65% 32% Türkiye 427.105 555.184 607.098 708.275 701.621 1.157.190 65% 22% 2013 yılında Türkiye de yapılan konut satışları 2012 yılına göre %63 oranında büyüyerek 1,14 milyona ulaşmıştır. Konut satışlarının en çok olduğu 3 il İstanbul, Ankara ve İzmir iken 2013 yılında bu illerin toplam konut satışları içindeki payında düşüş görülmektedir. Konut Satışı Düşen Şehirler Konut Satışı Yükselen Şehirler 2013 yılında konut satışlarının en hızlı şekilde artış gösterdiği iller Ege ve Akdeniz kıyı şeridinde görülürken Tekirdağ, Balıkesir, Aydın, Muğla ve Çanakkale dikkat çekmektedir. Konut satışları en çok artan 10 ilin toplam satılan konutlar içindeki payı %15 den %24 e yükselmiş ve 2012 yılına göre bu illerin toplam konut satışları %156 oranında artmıştır. Konut satışlarının 2012 yılına göre toplam satışlar içindeki payının düştüğü 10 il ise İstanbul, İzmir, Ankara, Eskişehir ve Kayseri olarak dikkat çekerken bu illerin 2012 yılında toplam satışlar içindeki payı %61 iken 2013 yılında %51 e gerilemiştir. 2012 yılına göre konut satışlarının büyüme oranı ise %36 oranında gelişmiştir. Türkiye de konut satışının en yüksek olduğu ilk 5 ilin Kira Fiyatları Endeksine bakıldığında Ocak 2012 Aralık 2013 ayları arasında en çok yükseliş gösteren iller sırasıyla İstanbul, İzmir, Ankara, Antalya ve Bursa dır. 5
Besfin Hizmetler Danışmanlık ve Tic. A.Ş. Avrupa Residence Karayolları Mah. Abdi İpekçi Cad. No:30 Kat:27 Küçükköy, Gaziosmanpaşa / İstanbul Tel: +90 212 609 83 50 Fax: +90 212 609 83 49 www.besfin.com info@besfin.com Yönetim Kurulu ve İcra Kurulu Danışmanlığı Check-Up Kaynak Yapısı Yönetimi Şirket Değerleme Banka İlişkileri ve Kredi Yönetimi Satınalma ve Birleşme Danışmanlığı Kurumsal Finans Uzmanı Değerlendirme ve Rating Raporu Yatırım Projeleri Analizi ve Modelleme Uzun ve Kısa Dönem Planlama Bu makale, Besfin tarafından özel olarak hazırlanmıştır. Çalışmanın niteliği bilgilendirme amaçlı olup rapor Besfin in bilgisi dışında kopyalanıp yayınlanamaz. Besfin rapordaki bilgilerin kesinliği ve güvenilirliği ile ilgili olarak herhangi bir beyan, garanti ve taahhüt altına girmemektedir. Raporun kapsadığı görüşler ve yorumlar genel kabul görmüş teorik yaklaşımlar olup, gerçekleşmeleri koşullara bağlıdır. Rapor ile ilgili tüm sorumluluk kullanıcılara ait olup ilgili tüm taraflar bilgilerin doğruluğu ile ilgili olarak kendi araştırmalarını gerçekleştirmelidirler. Raporun direkt kullanımından doğacak olan zararlardan Besfin ve çalışanları sorumlu tutulamaz. 2013 Besfin Hizmetler Danışmanlık ve Tic. A.Ş. 6