Beyindeki Müzik Ece Kocagöncü İstanbul Üniversitesi DETAE Sinirbilim Y.L. 06.05.2011
İçerik Müzik evrimi Müzik ve dil Hayvanlarda müzik ve dil İnsanda müzik algısı Beyin ve müzik Müzisyenlerin beyinleri Müzikle ilgili sendromlar
Müziğin evrimi Müziğin atalarımız için işlevleri Bebek uyutma/sakinleştirme Sosyal toplanma etkinliği Dinsel ayin Potansiyel eşe bilişsel ve fiziksel beceriklilik reklamı Kemik flüt, Almanya, 35000 Kemik rüzgar çanı
Müziğin evrimi Bugünkü kullanımları İş müziği Dinsel müzik Çocuk şarkılar/ninniler Asansör/arkaplan müziği Dans müziği Kişisel zevk için müzik
Müziğin evrimi İşitsel cheesecake, (Pinker, 1997) Dil müzik, edebiyat vs. We enjoy strawberry cheesecake, but not because we evolved a taste for it. We evolved circuits that gave us trickles of enjoyment from the sweet taste of ripe fruit, the creamy mouth feel of fats and oils from nuts and meat, and the coolness of fresh water. Cheesecake packs a sensual wallop unlike anything in the natural world because it is a brew of megadoses of agreeable stimuli which we concocted for the express purpose of pressing our pleasure buttons.
Müziğin evrimi Müzidil sistemi (Brown, 2001) Ortak, paralel ve ayrı modüller
Müzik ve dil Müzik ve dil karşılaştırılınca (Jackendoff, 2009) Ses üretimi, vokal trakt Ritim (şiir) Duygu aktarma (düşünce?) Gramer, cümlesel yapı Sosyal bileşen Öğrenme için kritik dönem varlığı Evrimsel gereklilik İnsana özgünler mi?
Hayvanlarda dil ve müzik Hayvanlarda şarkı nedir? karmaşık, öğrenilmiş, kesin anlam içermeyen seslendirmeler Balina Beyaz serçe Karatavuk
Hayvanlarda dil ve müzik Kuş şarkıları Kişisel zevk için şarkı söyleme sadece insanlarda vardır (Hauser & McDermott, 2003) Prova şarkıları altşarkı Fısıltı şarkısı Düet
Hayvanlarda dil ve müzik Perküsyon vücut uzuvlarını, diğer vücut parçalarını ya da fazladan alet kullanarak yapılı iletişimsel ses üretme Şempanze, goril, bonobo
İnsanın müzik algısı Gestalt kanunları Bileşen benzerliğine göre gruplama Perde ya da başlangıç yakınlığı
İnsanda müzik algısı Akorlardaki tek notalık değişmelerde ortaya çıkan Early Right Anterior Negativity ERAN (Koelsch, 2009)
İnsanda müzik algısı Konsonant ses tercihi Frekans oranı 1:2 olan sesler, sade kesir Tonal hiyerarşi Heptatonik ölçüde I>V>III>IV Anaokulu çağından itibaren gelen çevresel etki Pentatonik ölçü
Beyin ve müzik
Beyin ve müzik Tını Tını algısı sağ anterolateral Heschl girusu (Zatorre, 1988) Melodilerin kontür ayrımı sağ superiyor temporal girus (Peretz, 2001) Bilateral A1 hasarı tını algısı sorunu, uyumsuz sesleri tanıyamama (Tramo et al., 2003) Ritim Sağ temporal-işitsel cx hasarı düzenli tempo tutamama (Wilson et al., 2002) Serebellum ve bazal ganglia motor ve algısal zamanlama (Janata & Grafton, 2003) Suplemental motor alan ve premotor cx ritim algısı ve ritim üretme
Beyin ve müzik Hafıza Tını için çalışma belleği sağ işitsel cx (Zatorre & Samson, 1991) Yük arttığında dorsolateral ve inferior frontal cx (Griffiths et al., 1999) parçanın provası Melodiler soyut temsil ediliyor, enstürman ve hız değişimi (Radvansky et al., 1995) superiyor temporal cx Müzik hayal edildiğinde sekonder işitsel alanlar (Zatorre et al., 1996)
Beyin ve müzik Duygu Ventral striatum, insula ve orbitofrontal cx sevilen bir parça dinlerken (Blood & Zatorre, 2001) Ödüllendirme ve motivasyon Şarkı söyleme Akıcı olmayan afazikler şarkı söyleyebiliyor (Yamadori et al., 1977) dil ve müzik şebekeleri bağımsız Premotor cx, insula ve işitsel cx.
Beyin ve müzik Bach ve Beethoven in Oliver Sacks in beyninde yarattıkları aktivasyonlar
Müzisyenlerle müzisyen olmayanların beyinleri arasında fark var mı? Müzisyenler (Bigand & Poulin-Charronat, 2006) Sol hemisfer dominant aktivasyon Sol PT daha büyük Wernicke alanı homologu Enstrümanlarına geniş kortikal temsil Erken yaş eğitim-daha fazla kortikal aktivite Anterior korpus kallosum daha geniş Müzisyen olmayanlar Sağ hemisfer dominant aktivasyon Eşit PT Civciv-tavuk sorunsalı
Müzikle ilgili sendromlar Müzikofili Yoğunlaşmış temporal-limbik bağlantı, temporal lob nöbetleri Aniden artan müzik sevgi/ilgisi Müzikojenik epilepsi Bazı enstürman, ses, şarkıya spesifik olarak oluşan epilepsi Müzik halüsinasyonu İnme, iskemik atak, serebral malformasyon Müzik şebekesinde durdurulamayan eksitasyon İşitme sorunlarında sık
Müzikle ilgili sendromlar Amüzi/müzik sağırlığı Detaylı tını ayrımı yapamama Uyumsuz sesleri farketmeme, melodileri ayıramama Frontal lob ve işitsel cx hasarı Mutlak işitme Başka bir sesi referans almadan tını ayrımı Burun silme, rüzgarın esmesi, saatin tıkırtısı Körlerde sık PT büyük
Müzikle ilgili sendromlar Müziksel savant 1/3 ü kör Fetüste sağ hemisfer erken gelişip baskı yapar Ciddi iletişim ve motor bozukluk, ileri düzeyde piyano çalma ve besteleme Sinestezi Ses-renk ilişkisi, la-kırmızı Ses-tat ilişkisi, la-tuzlu
Dinlediğiniz için teşekkürler!