Yeni Borçlar Kanununda Neler Değişti?

Yeni Borçlar Kanununda Neler Değişti?

Av. Mutlu Dinç YENİ BORÇLAR KANUNUNDA NELER DEĞİŞTİ? Ankara, 2011

Yeni Borçlar Kanununda Neler Değişti? Mutlu Dinç Hukuk Kitapları Dizisi: 1104 ISBN 978-975-02-1587-2 Birinci Baskı: Temmuz 2011 Sayfa Tasarımı: Ayşegül Genç Kapak Tasarımı: İsmail Çam 222 Sayfa, 13,5x19,5 cm. 1. Sözleşme 2. Kusursuz Sorumluluk 3. Genel İşlem Koşulları 4. Haksız Fiiller 5. Sebepsiz Zenginleşme 6. Zamanaşımı 7. Konut ve Çatılı İşyeri Kiraları 8. Havale 9. Adi Ortaklık Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş. Bu kitabın her türlü yayın hakkı Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş. ye aittir. Yayınevinin izni olmadan, eğitim ve tanıtım amaçlı kısmi alıntılar hariç olmak üzere hiçbir şekilde kitabın tümü veya bir kısmı yayınlanamaz ve çoğaltılamaz. Yayın ve Dağıtım: Merkez Sağlık Sok. No: 21 06410 Sıhhiye / Ankara Tel : (312) 435 30 30 Faks: (312) 435 24 72 satis@seckin.com.tr Şube Strazburg Cad. No: 23/B Sıhhiye / Ankara Tel: (312) 230 52 62 ankarasube@seckin.com.tr Şube Ankara Adliye Sarayı K-Blok Zemin Kat Sıhhiye / ANKARA Tel: (312) 309 52 48 adliyesube@seckin.com.tr Şube Abide-i Hürriyet Cad. No: 179/E Şişli / İSTANBUL Tel : (212) 234 34 77 Faks: (212) 231 24 69 sislisube@seckin.com.tr Web Adresi www.seckin.com.tr / yayin@seckin.com.tr Seçkin Yayıncılık Sertifika Numarası: 12416 Baskı: Seçkin Yayıncılık, Tel: (0 312) 435 30 30

Kitabın ilk okumasını yapıp, değerli fikirlerini paylaşarak bizi onurlandıran, Yargıtay Onursal Hukuk Genel Kurulu Başkanı Sayın Mehmet Handan Surlu ya en derin saygı ve sevgilerimle...

Önsöz Hukuk eğitimine başladığımız ilk günden itibaren, her bir satırını, her madde numarasını sindire sindire öğrendiğimiz, meslek hayatımız boyunca her kavramını defalarca dilekçelerimizde kullandığımız, kimi zaman konuşmalarımızda bu kavramları madde numaraları ile somutlandırdığımız, eskilerin tabiriyle meleke kesbettiğimiz 818 sy. Borçlar Kanunu, 01.07.2012 tarihi itibariyle yürürlükten kaldırılacak. Bu dönemde, temel kanunlarımızdan Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun ve Ticaret Kanununun da yürürlükten kalkacak olması, biz hukukçuların bilgilerini tazeleme, eski kemikleşmiş bilgilerimizi güncelleyerek yeni sisteme uyum sağlaması zorunluluğunu doğuruyor. Her bir kanun metnindeki kapsamlı değişiklik, bizleri öğrencilik günlerimizde olduğu gibi sıkı bir çalışma temposunun beklediğini gösteriyor. Takdir edersiniz ki hukuk disiplini kuru birer metin yazıtından ibaret değildir. Her kelimenin esasına nüfus etmek, maddelerin düzenlenme mantığını anlamak, değişikliklerin hangi saikle yapıldığını ve bu saike göre dilekçelerimizi, kararlarımızı düzenlemek yoğun bir mesai ve emek gerektirecek. Bu yoğun çalışma öncesinde, Borçlar Kanunumuzdaki temel değişiklikleri genel pencereden görmenizi sağlayarak, bir sonraki adımınızı kolaylaştırmak için bu küçük kitapçığı hazırladık. Kitap sistematiğimiz genelden özele doğru ilerlemektedir. Kitabın ilk sayfalarında 6098 sy. Yeni Borçlar Kanunumuzun Genel Hükümler ve Özel Borç İlişkileri ni düzenleyen iki kısmındaki genel değişiklikleri görecek, ilerleyen sayfalarda ise her bir kısmın kendi içindeki yeniliklerini inceleme imkânı bulacaksınız. Kitap, Yeni Türk Borçlar Kanunundaki kısım, bölüm, ayrım silsilesine göre düzenlenmekle birlikte, alt başlık sıralamasında, değişiklik ya

8 Yeni Borçlar Kanununda Neler Değişti? da yenilik yapılan maddeler göz önüne alındığından farklı numaralandırma, adlandırma sistemi benimsenmiştir. Kitabın ilk bölümüne; yeni kavramlara yabancılık çekmemeniz için mini bir sözlük de ilave edilmiştir. Kanunların esasına girmek, uygulamada yaşadığımız gerçek olaylar ve sorunların çözümü ile mümkün olmaktadır. Teorinin pratiğe döküldüğü an, hukukun yaşamaya başladığı, yani kanunun yürürlüğe girdiği andır. O an gelene değin hazır olmak için, yayınladığımız bu pratik çalışmanın tüm hukukçulara faydalı olmasını dilerim. Av. Mutlu DİNÇ Seçkin Yayıncılık Hukuk Yayınları Editörü

İçindekiler Önsöz... 7 Kısaltmalar... 17 6098 Sayılı Kanunda Kullanılan Yeni Kavramlar Sözlüğü... 19 6098 SAYILI TÜRK BORÇLAR KANUNUNUN SİSTEMATİĞİ VE 818 SAYILI BORÇLAR KANUNU SİSTEMATİĞİNDEN FARKLARI BİRİNCİ KISIM GENEL HÜKÜMLERE İLİŞKİN DEĞİŞİKLİKLER VE YENİLİKLER BİRİNCİ BÖLÜM: Borç İlişkisinin Kaynakları... 29 BİRİNCİ AYRIM: Sözleşmeden Doğan Borç İlişkileri ni Düzenleyen Maddelerdeki Değişiklikler ve Yenilikler... 29 I) Sözleşmenin Kurulmasına Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 29 II) Sözleşmelerin Şekline Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 30 III) Genel İşlem Koşulları... 32 IV) Sözleşmenin İçeriğine Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 34 V) İrade Bozukluklarına Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 35 İKİNCİ AYRIM: Haksız Fiillerden Doğan Borç İlişkileri ni Düzenleyen Maddelerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 36 I) Haksız Fiillerde Sorumluluk Hükümlerine Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 36 II) Kusursuz Sorumluluk Hükümlerine Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 40 III) Haksız Fiillerde Zamanaşımına Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 42 IV) Yargılamaya İlişkin Hükümlerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 43 ÜÇÜNCÜ AYRIM: Sebepsiz Zenginleşmeden Doğan Borç İlişkilerini Düzenleyen Maddelerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 44 İKİNCİ BÖLÜM: Borç İlişkisinin Hükümleri... 46

10 Yeni Borçlar Kanununda Neler Değişti? BİRİNCİ AYRIM: Borçların İfasını Düzenleyen Maddelerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 46 I) Genel Olarak... 46 II) İfa Zamanına Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 46 III) Ödemeyi Düzenleyen Maddelere Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 47 IV) Alacaklının Temerrüdüne Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 47 İKİNCİ AYRIM: Borçların İfa Edilmemesinin Sonuçlarını Düzenleyen Maddelerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 48 I) Sorumluluğun ve Giderim Borcunun Kapsamını Düzenleyen Maddelerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 48 II) Borçlunun Temerrüdünü Düzenleyen Maddelerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 50 ÜÇÜNCÜ AYRIM: Borç İlişkilerinin Üçüncü Kişilere Etkisini Düzenleyen Maddelerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 52 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: Borçların ve Borç İlişkilerinin Sona Ermesi, Zamanaşımı... 53 BİRİNCİ AYRIM: Sona Erme Hallerini Düzenleyen Maddelerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 53 I) İbraya İlişkin Değişiklikler... 53 II) Birleşmeye İlişkin Değişiklikler... 53 III) İfa İmkânsızlığına Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 53 IV) Takasa İlişkin Değişiklikler... 55 İKİNCİ AYRIM: Zamanaşımını Düzenleyen Maddelerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 55 I) Beş Yıllık Zamanaşımına Dair Değişiklikler... 55 II) Zamanaşımının Durmasına Dair Değişiklikler... 58 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: Borç İlişkilerinde Özel Durumlar... 59 BİRİNCİ AYRIM: Teselsül ü Düzenleyen Maddelerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 59 I) Müteselsil Borçluluk a İlişkin Maddelerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 59 II) Müteselsil Alacaklılık a İlişkin Yenilikler ve Değişiklikler... 60

İçindekiler 11 İKİNCİ AYRIM: Koşulları Düzenleyen Maddelerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 61 ÜÇÜNCÜ AYRIM: Bağlanma Parası,Cayma Parası ve Ceza Koşuluna İlişkin Yenilikler ve Değişiklikler... 62 I) Bağlanma Parası na Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 62 II) Ceza Koşulu na Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 62 BEŞİNCİ BÖLÜM: Borç İlişkilerinde Taraf Değişiklikleri... 63 BİRİNCİ AYRIM: Alacağın Devrine İlişkin Yenilikler ve Değişiklikler... 63 İKİNCİ AYRIM: Borcun Üstlenilmesine İlişkin Yenilikler ve Değişiklikler... 64 I) Borçlunun Değişmesinin Sonuçlarına Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 64 II) Borca Katılmaya Dair Yenilikler... 65 III) Malvarlığının veya İşletmenin Devralınmasına Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 66 IV) İşletmelerin Birleşmesi ve Şekil Değiştirmesine Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 67 ÜÇÜNCÜ AYRIM: Sözleşmenin Devri ve Sözleşmeye Katılmaya İlişkin Yenilikler ve Değişiklikler... 67 I) Sözleşmenin Devrine Dair Yenilikler... 67 II) Sözleşmeye Katılmaya Dair Yenilikler... 68 İKİNCİ KISIM ÖZEL BORÇ İLİŞKİLERİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER VE YENİLİKLER BİRİNCİ BÖLÜM: Satış Sözleşmesi... 69 BİRİNCİ AYRIM: Genel Hükümleri Düzenleyen Maddelerdeki Değişiklikler ve Yenilikler... 69 İKİNCİ AYRIM: Taşınır Satışı nı Düzenleyen Maddelerdeki Değişiklikler ve Yenilikler... 71 I) Konusu... 71 II) Satıcının Borçlarına Dair Değişiklikler ve Yenilikler... 71 III) Alıcının Borçlarına Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 77

12 Yeni Borçlar Kanununda Neler Değişti? ÜÇÜNCÜ AYRIM: Taşınmaz Satışı ve Satış İlişkisi Doğuran Hakları Düzenleyen Maddelerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 77 I) Satış İlişkisini Doğuran Haklara Dair Değişiklikler... 77 II) Taşınmaz Satışına Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 79 DÖRDÜNCÜ AYRIM: Bazı Satış Türlerini Düzenleyen Maddelerdeki Değişiklikler ve Yenilikler... 80 I) Örnek Üzerine Satışa Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 81 II) Beğenme Koşuluyla Satışa Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 81 III) Kısmi Ödemeli Satışlara Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 81 A) Taksitle Satışa Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 81 B) Ön Ödemeli Taksitle Satışa Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 88 C) Açık Artırma Yoluyla Satışa Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 93 İKİNCİ BÖLÜM: Mal Değişim Sözleşmesine Dair Yenilik ve Değişiklikler... 94 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: Bağışlama Sözleşmesini Düzenleyen Maddelerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 95 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: Kira Sözleşmesini Düzenleyen Maddelerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 97 BİRİNCİ AYRIM: Genel Hükümler... 97 I) Kiraya Verenin Borçlarına Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 97 A) Teslim Borcu... 97 B) Vergi ve Benzeri Yükümlülüklere Katlanma Borcu... 98 C) Yan Giderlere Katlanma Borcu... 98 D) Kiraya Verenin Kiralananın Ayıplarından Sorumluluğu... 98 1) Kiraya Verenin Kiralananın Teslim Anındaki Ayıplarından Sorumluluğu... 99 2) Kiraya Verenin Kiralananın Sonradan Ayıplı Hale Gelmesinden Sorumluluğu... 99 E) Üçüncü Kişinin İleri Sürdüğü Haklar Sebebiyle Sorumluluk... 101 II) Kiracının Borçlarına Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 101 A. Kira Bedelini Ödeme Borcu... 102 B. Özenle Kullanma ve Komşulara Saygı Gösterme Borcu... 103 C. Ayıpları Kiraya Verene Bildirme Borcu... 103 D. Ayıpların Giderilmesine ve Kiralananın Gösterilmesine Katlanma Borcu... 104

İçindekiler 13 III) Özel Durumlara Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 104 A. Kiralananda Yenilik ve Değişiklik Yapılması... 104 B. Alt Kira ve Kullanım Hakkının Devri... 105 C. Kira İlişkisinin Devri... 106 D. Kiralananın Kullanılmaması... 106 E. Takastan Feragat Yasağı... 107 IV) Sözleşmenin Sona Ermesine Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 107 A. Belirsiz Süreli Kira Sözleşmelerinde Fesih Bildirimi... 108 B. Olağanüstü Fesih... 109 V. Kiralananın Geri Verilmesine Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 110 İKİNCİ AYRIM: Konut ve Çatılı İşyeri Kiralarını Düzenleyen Maddelerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 111 I) Kiracının Güvence Vermesine Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 112 II) Kira Bedelinin Belirlenmesine Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 113 III) Konut ve Çatılı İşyeri Kiralarında Sözleşmenin Sona Ermesine Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 115 A. Bildirim Yoluyla Sona Erme... 115 1) Aile Konutu... 116 B. Dava Yoluyla Sona Erme... 117 1) Kiraya Verenden Kaynaklanan Sebeplerle Kira Sözleşmesinin Dava Yoluyla Sona Ermesi... 117 2) Kiracıdan Kaynaklanan Sebeplerle Kira Sözleşmesinin Dava Yoluyla Sona Ermesi... 118 3) Yeniden Kiralama Yasağı... 119 4) Kiracının Ölümünde Sözleşmenin Sürdürülmesi... 119 ÜÇÜNCÜ AYRIM: Ürün Kirasını Düzenleyen Maddelerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 120 I) Ürün Kirası Sözleşmesinin Sona Ermesine Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 121 BEŞİNCİ BÖLÜM: Ödünç Sözleşmeleri... 122 ALTINCI BÖLÜM: Hizmet Sözleşmelerini Düzenleyen Maddelerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 122 BİRİNCİ AYRIM: Genel Hizmet Sözleşmesi... 122 I) İşçinin Borçlarına Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 123 A) Özen ve Sadakat Borcu... 124 B) Teslim ve Hesap Verme Borcu... 124

14 Yeni Borçlar Kanununda Neler Değişti? C) Fazla Çalışma Borcu... 124 D) Düzenleme ve Talimata Uyma Borcu... 125 II) İşverenin Borçlarına Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 125 A) Ücret Ödeme Borcu... 126 B) Giderler... 131 C) İşçinin Kişiliğinin Korunması... 132 D) Ceza Koşulu ve İbra... 134 E) Tatil ve İzinler... 134 F) Hizmet Belgesi... 136 III) Sınaî ve Fikri Mülkiyet Hakkına Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 137 IV) Hizmet İlişkisinin Devrine Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 137 V) Sözleşmenin Sona Ermesine Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 138 A) Belirli Süreli Sözleşmenin Sona Ermesi... 138 B) Belirsiz Süreli Sözleşmenin Sona Ermesi... 139 C) Feshe Karşı Koruma... 140 D) Derhal Fesih... 140 E) İşçinin veya İşverenin Ölümü... 142 1) İşçinin Ölümü... 142 2) İşverenin Ölümü... 142 F) Sözleşmenin Sona Ermesinin Sonuçları... 143 G) Rekabet Yasağı... 144 İKİNCİ AYRIM: Pazarlamacılık Sözleşmesini Düzenleyen Maddeler... 145 I) Pazarlamacının Yükümlülük ve Yetkileri... 146 II) İşverenin Özel Yükümlülükleri... 147 III) Pazarlamacılık Sözleşmesinin Sona Ermesi... 149 ÜÇÜNCÜ AYRIM: Evde Hizmet Sözleşmesini Düzenleyen Maddeler... 150 I) İşçinin Özel Borçlarına Ait Hükümler... 151 İşçinin özel borçları kanunun 463. md.sinde düzenlenmiştir. Madde 818 sy. kanunda bulunmayan yeni bir maddedir.... 151 II) İşverenin Özel Borçlarına Ait Hükümler... 152 III) Hizmet Sözleşmesinin Sona Ermesine Ait Hükümler... 152 YEDİNCİ BÖLÜM: Eser Sözleşmesini Düzenleyen Maddelerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 153 I) Yüklenicinin Borçlarına Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 153 II) İş Sahibinin Borçlarına Dair Yenilikler ve Değişiklikler... 156

İçindekiler 15 SEKİZİNCİ BÖLÜM: Yayım Sözleşmesini Düzenleyen Maddelerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 157 DOKUZUNCU BÖLÜM: Vekâlet İlişkilerini Düzenleyen Maddelerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 160 BİRİNCİ AYRIM: Vekalet Sözleşmesi... 160 İKİNCİ AYRIM: Kredi Mektubu ve Kredi Emri... 161 ÜÇÜNCÜ AYRIM: Simsarlık Sözleşmesini Düzenleyen Maddelerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 161 ONUNCU BÖLÜM: Vekâletsiz İş Görme... 162 ONBİRİNCİ BÖLÜM: Komisyon Sözleşmesini Düzenleyen Maddelerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 162 ONİKİNCİ BÖLÜM: Ticari Temsilciler, Ticari Vekiller ve Diğer Tacir Yardımcılarını Düzenleyen Maddelerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 163 ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM: Havaleye İlişkin Değişiklikler... 165 ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM: Saklama Sözleşmelerini Düzenleyen Maddelerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 166 ONBEŞİNCİ BÖLÜM: Kefalet Sözleşmesini Düzenleyen Maddelerdeki Yenilikler ve Değişiklikler... 168 ONALTINCI BÖLÜM: Kumar ve Bahisteki Değişiklikler... 185 ONYEDİNCİ BÖLÜM: Ömür Boyu Gelir ve Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmelerindeki Değişiklikler... 186 BİRİNCİ AYRIM: Ömür Boyu Gelir Sözleşmesi... 186 ONSEKİZİNCİ BÖLÜM: Adi Ortaklık Sözleşmesi Maddelerindeki Yenilikler ve Değişiklikler... 186

16 Yeni Borçlar Kanununda Neler Değişti? TÜRK BORÇLAR KANUNUNUN YÜRÜRLÜĞÜ VE UYGULAMA ŞEKLİ HAKKINDA KANUN A İLİŞKİN BİLİNMESİ GEREKENLER BİRİNCİ BÖLÜM: Genel Hükümler... 193 I) Geçmişe Etkili Olmama Kuralı... 193 II) Geçmişe Etkili Olma... 195 III) Süreler... 197 İKİNCİ BÖLÜM: Diğer Hükümler... 200 I) 6570 Sy. Gayrimenkul Kiraları Hakkında Kanun... 201 Kaynakça... 203 Kavramlar Dizini... 205