Koagülasyon Mekanizması Dr Cafer Adıgüzel Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ABD, Hematoloji BD 1
Hemostaz (Hemostasis or haemostasis) (Eski Yunanca: αἱμόστασις haimóstasis "styptic (drug)") Hasarlanmış damarda kanı tutma, kanamayı durdurma mekanizması Hemostaz Kanama Yara iyileşmesinin ilk ayağı 2
Normal Hemostaz Damar duvarı ve subendotelial dokular ler Plazmadaki pıhtılaşma faktörleri 3
Damar Damar Hasarı Hasarı Endotelial mediatörler Vazokonstriksiyon adhezyonu agregasyonu Doku faktörü Plazma faktörleri Vasküler Faz Geçici Fazı tıkacı Fibrin Plazma Fazı 4
5
Endotel Kollajen 6
Endotelden Salgılanma Endotel Gp1b Reseptor granüllerinden ADP, Thromboxane ve Seretonin salgılanır ler Gp1b reseptörleri ile VWF bağlanır VWF Endotel Açıktaki Kollajen 7
Fibrinojen GpIIb-I Reseptörleri ile bağlanır Gp1b Reseptör Fibrinoge n GpIIb-I Reseptör Endotel Doku Faktörü VWF Endotel Açıktaki Kollajen 8
Fibrinogen Fibrinojen GpIIb-I Reseptörleri ile bağlanır GpIIb-I Receptor VWF Doku faktörü bir lipoproteindir hücre membranı üzerinde ekspresse olurlar Dolaşımdaki kanda normalde doku faktör bulunmaz DF perivasküler hücrelerde (fibroblastlar ve düzkas hücrelerinde) Kan damarlarındaki zedelenmelerde FVII ve DF başlattığı koagulasyon VII VIIA Açıktaki Kollajen Tissue Factor 9
Sekonder Hemostaz Ekstrensek Yol İntr ntre ens nsek ek Yol Ortak Yol (Doku faktörü yolu) Faktör XIII Stabil fibrin 10
Hücre bazlı koagülasyon sistemi Crowther, M. A. et al. ASH-SAP 2007;2007:361-407 11 Copyright 2007 American Society of Hematology. Copyright restrictions may apply.
Koagülasyon iki yüzeyde olur: Doku Faktörü ()-taşıyan hücreler ler 1.Başlangıç 2.Amplifikasyon (Büyüme) 3.Yayılma (trombin) 12
Kan akımı Endotel DM Monroe, WFH2002, Seville,Spain. Endotel 13
X Xa V II V Xa 1.Başlangıç -taşıyan hücre IX V IXa DM Monroe, WFH2002, Seville,Spain. 14 Hoffman M, et al. Blood Coagul Fibrinolysis. 1998;9(suppl 1):S61-S65.
2.Amplifikasyon (Büyüme) X Xa V V II VIII/vWF Xa Va V -taşıyan hücre VI +serbest vwf XI XIa V Va V XIa VI Aktiflenmiş trombosit Va DM Monroe, WFH2002, Seville,Spain. 15
3. Yayılma PI Xa V VIII/vWF V Xa Va V -taşıyan hücre VI +serbest vwf XI XIa V Va IX IX V X IXa XIa VI II Xa Aktiflenmiş trombosit Va DM Monroe, WFH2002, Seville,Spain. 16
Kan akımı II X XIa Endotel IXa Xa VI Va Va V Xa X II DM Monroe, WFH2002, Seville,Spain. Endotel 17
Fibrin Fibrinoge n Fibrin Fibrin Endotel Trombin () Endotel Açıktaki Kollajen 18
19
Adezyonu Aktivasyonu (ADP ve Faktörlerin Granüllerin artırdığı serbestleşmesi) pıhtılaşma Agregasyonu Faktörlerin sınırladığı pıhtılaşma Pıhtılaşma yolunun aktiflenmesi Thrombin Pıhtı oluşumuna eğilim Kanamaya eğilim 20
Heparinbenzeri Moleküller Endotel Fibrinoge n Prostasiklin & Nitrik Oksit Endotel Açıktaki Kollajen 21
Heparin-benzeri Moleküller Antitrombin Trombin, Xa, IXa yı inaktive eder PI DFaFVII Prostasiklin & Nitrik Oksit Plazmin Fibrin Trombin, Va, VI yı inaktive eder Aktiflenmiş Protein C Protein S Protein C Trombin () Agregasyonu inhibisyonu Vazodilatasyon 22
Fibrinoliz www.kanbilim.com 23
Fibrinoliz www.kanbilim.com 24
Fibrinoliz www.kanbilim.com 25
Fibrinoliz 26 www.kanbilim.com
Fibrinoliz 27 www.kanbilim.com
Adezyonu Aktivasyonu (ADP ve Faktörlerin Granüllerin artırdığı serbestleşmesi) pıhtılaşma Agregasyonu Pıhtılaşma yolunun aktiflenmesi Thrombin Pıhtı oluşumuna eğilim Prostasiklin ve Nitrik Oksit serbestleşmesi Faktörlerin Protein C nin aktivasyonu sınırladığı Heparin-benzeri pıhtılaşma Moleküller(Antithrombin) PI Plazmin Pıhtı oluşumunu sınırlama 28
DAMAR HASARI DOKU FAKTÖRÜ vwf PI SUBENDOTELİAL KOLLAJEN TROMBOSİT ADHEZYONU PGI2 NO ADPaz V Protrombinaz Kompleksi Xa Fosfolipid TROMBİN TXA2 Pro C ve S AT III FİBRİNOJEN Epi TROMBOSİT AGREGATLARI VI Va Ca++ ADP IXa FİBRİN F XI PAI-1 PLAZMİNOJEN HEMOSTATİK PLAK PLAZMİN tpa FİBRİN YIKIM ÜRÜNLERİ 29
30