Ekonomi Bülteni, Sayı: 28 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya 1
DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt Dışı Gelişmeler İngiltere Merkez Bankası faiz oranlarını değiştirmedi. Bu hafta yapılan toplantıda İngiltere MB faiz oranını %0.50 de bıraktı. Varlık alım miktarını da değiştirmedi. Piyasa beklentisi politika faizinin %0.25 seviyesine indirilmesi yönündeydi. Toplantı sonrası yapılan açıklamalarda para politikası kurulu üyeleri para politikasında genişlemenin Ağustos ayında başlamasını beklediklerini açıkladı. 4 Ağustos ta yapılacak bir dahaki toplantı ile beraber İngiltere Merkez Bankası, yeni enflasyon ve büyüme tahminleri içerecek yılın üçüncü enflasyon raporunu yayımlayacak. Bu rapor İngiltere nin AB den ayrılma kararından Brexit sonra MB üyelerinin kararın etkilerinin ekonomiyi nasıl etkileyeceği konusunda ilk resmi beklentilerini içerecek. MB üyeleri AB den ayrılma kararının finansal piyasalar ve ekonomi üzerindeki etkisi hakkında bir miktar daha fikir sahibi olduktan sonra harekete geçmeyi tercih ettiler. Brexit öncesinde ekonomideki yavaşlama sebebiyle İngiltere MB nin parasal genişleme yolunda adımlar atması bekleniyordu. Brexit sonrası ekonomideki yavaşlamanın artacağı ve pounddaki değer kaybının enflasyona aşağı yönlü baskı yapacağı beklentisi ile Ağustos ayında İngiltere MB den gelecek genişleme adımları konusunda beklentileri artırmış durumda. Çin ekonomisi yılın ilk yarısında beklentilerin üzerinde büyüdü. Çin ekonomisi yılın ilk yarısında %6.6 olan piyasa beklentisinin hafif üzerinde %6.7 büyüme gösterdi. Büyüme oranı Çin hükümetinin %6.5 luk yıllık büyüme hedefi ile paralel. Yılın ilk yarısında iç tüketimin büyümeye katkısı %73.4 oldu. Bu oran 2015 yılının ilk yarısında %60 seviyesindeydi. İç tüketimdeki artış Çin hükümetinin, Çin ekonomisini ihracata dayalı modelden tüketime dayalı modele kaydırma çabasının yılın ilk yarısında sonuç verdiğine işaret ediyor. Çin Merkez Bankası borç verme oranını % 4.35 ile düşük seviyelerde tutarak talebi ve yatırımları canlandırmayı hedefleyen genişleme adımlarını 2016 da da devam ettirmişti. Talep tarafında genişleme politikalarının sonuçları olumlu olurken, özel sektör yatırımlarında ise ilk çeyrekte zayıf bir artış yaşandı. Zayıf seyreden özel sektör yatırımları sebebiyle Çin de yılın ikinci yarısında hem mali hem de para politikalarında genişleme adımlarının devam etmesi beklenebilir. ABD de TÜFE beklentilerin hafif altında yükseldi. Haziran ayında TÜFE aylık bazda %0.3 olan beklentinin altında %0.2 artış gösterdi. TÜFE yıllık bazda %1.1 olan beklentinin altında %1.0 arttı. TÜFE artışının beklentilerin altında kalmasında ana sebep iki aydır düşüş gösteren gıda fiyatları oldu. Benzin ve kira fiyatlarındaki artış ise manşet enflasyonda artışa sebep oldu. Mart ayından bu yana aylık bazda artış gösteren fiyat endeksi Haziran ayında da artışını devam ettirmesine rağmen halen düşük seviyelerde seyreden enflasyon verileri para politikasında sıkılaşma beklentisi yaratacak seviyelere ulaşmış değil. 2
DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt İçi Gelişmeler Ödemeler Dengesi, Mayıs 2016 Mayıs ayında cari denge, 2.86 milyar $ açık verdi. (Bloomberg Beklenti: 2.72 milyar $ cari açık) 12 aylık kümülatif cari açık ise Nisan daki 28.7 milyar $ seviyesinden (GSYH'ya oranı % 3.8) 27.2 milyar $ seviyesine (GSYH'ya oranı %3.6) gerilemiş durumda. 12 aylık kümülatif cari denge Temmuz 2010 dan bu yana en düşük seviyesine ulaşırken, cari dengenin iyileşmesinde dış ticaret dengesinde devam eden iyileşme ve petrol fiyatlarındaki düşük seyirle daralan enerji açığı etkili oldu. Turizm gelirlerinde yaşanan düşüş Mayıs ayında hızlanarak devam etti. Finansman tarafına bakıldığında; Doğrudan yatırımlarda brüt 0.8 milyar $, nette 0.6 milyon $, portföy yatırımlarında 0.9 milyar $, diğer yatırımlar kaleminde 1.7 milyar $ lık giriş yaşandı. Yılın ilk 5 ayında toplam 2.3 milyar $ seviyesinde doğrudan yatırım girişi ile cari açığın %17 lik kısmı finanse edildi. Hisse senedi piyasasından aylık bazda 0.8 milyar $ seviyesinde çıkış yaşanırken, 12 aylık toplam çıkış 1.5 milyar $ seviyesinde gerçekleşti. Devlet tahvillerine aylık bazda 0.2 milyar $ giriş yaşanırken, 12 aylık toplam çıkış 1.8 milyar $ oldu. Mart ayında şirketlerin 12 aylık kümülatif uzun vadeli borç çevirme oranı %173.3 seviyesinde, bankaların uzun vadeli borç çevirme oranı ise %174.5 seviyesine gerilemiş durumda (Nisan: %229). Son iki aydır nette kredi geri ödemesi yapan bankalar Mayıs ta yurtdışından 120 milyon $ kredi kullanırken, bu rakam diğer sektörlerde 1.5 milyar $ oldu. Net turizm gelirleri Mayıs ayında 1.2 milyar $ oldu. Yılın ilk 5 ayında net turizm gelir kalemi geçen yılın aynı dönemine göre %32 azaldı ve 3.9 milyar oldu. Bu düşüşte, gelirlerdeki %21 oranındaki düşüş ve giderlerdeki %9 oranındaki artış etkili oldu. 12 aylık net turizm geliri kalemi Mart ta, bir önceki yılın aynı dönemine göre %18 azalarak 19.4- milyar $ seviyesinde gerçekleşti. Net Hata Noksan kaleminde bu ay 1.9 milyar $ lık giriş yaşandı ve yılın ilk 5 ayındaki giriş 2.6 milyar $ oldu. Rezerv varlıklarda ise Mayıs ayında yaşanan 2.3 milyar $ lık artış ile son 12 ayda yaşanan toplam azalma 3.3 milyar $ seviyesine geriledi. 12 aylık enerji açığı bu ay bir önceki senenin Mayıs ayına göre %37 daralarak 27.1 milyar $ seviyesine geriledi. Enerji dengesi ve dış ticaret dengesinde devam eden iyileşme cari açıkta daralmanın devam etmesini sağlarken, turizm gelirlerindeki daralma bu olumlu etkinin kısıtlı kalmasına neden oluyor. Yaz aylarında turist sayısı ve turizm gelirlerindeki düşüşün hızlanması ile cari açıkta yaşanan iyileşme daha da yavaşlayabilir. 12 aylık kümülatif cari açıkta artış gözlemlenebilir. Brexit sonrası gelişmiş ülke merkez bankalarının genişleyici para politikaları sonucu risk iştahının artması ve GOÜ lere portföy girişlerinin hızlanması ise bu olumsuz etkinin büyüklüğünü azaltacak bir etken olabilir. Bütçe Dengesi, Haziran 2016 Haziran ayında Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi 7.9 milyar TL, Faiz dışı denge 5.7 milyar TL açık verdi. 12 Aylık Kümülatif Merkezi Yönetim bütçe açığı Mayıs ayında bir önceki senenin aynı dönemine göre %16 artarak 22.3 milyar TL ye yükseldi. Faiz dışı fazla bir önceki seneye göre %19 azalarak 27.4 milyar TL oldu. Bütçe gelirleri Haziran ayında geçen seneye göre %11.4 artış gösterdi. Gelir vergisi %16.2, ÖTV %13.1, ithalde alınan katma değer vergisi %11.3 artış gösterirken, KDV %6.7 azaldı ve vergi gelirlerinde toplam %9.7 lik artış gözlemlendi. Bütçe harcamalarında ise %43.1 artış görüldü. Faiz harcamaları %30.3, faiz dışı harcamalar %43.7 arttı. Personel giderlerinde, enflasyonun üzerinde, %28.4 artış gözlemlendi. Yılın ilk yarısındaki artış %22 olarak gerçekleşti. Mal ve Hizmet alım harcamaları %18.7, cari transferler %63, sermaye giderleri %61.5 arttı. Yılın ilk yarısında cari transferlerdeki artış %26.7 olarak gerçekleşti. Haziran ayında, 12 kümülatif bütçe açığı/gsyh oranı %1 seviyesinde, faiz dışı fazla/gsyh oranının ise %1.3 seviyesinde gerçekleşti. 2016-2018 Orta Vadeli Programına göre, 2016 bütçe açığı/gsyh oranı hedefi %1.3, faiz dışı fazla/gsyh oranı hedefi ise %1.2. Geçen yılın ilk yarısında 0.8 milyar lira fazla veren bütçe, bu yılın aynı döneminde 1.1 milyar lira fazla verdi. Faiz dışı fazla ise geçen yılın ilk 6 ayındaki 30.5 milyar TL seviyesinden 27.5 milyar TL seviyesine gerilemiş durumda. Haziran ayında faiz dışı harcamalardaki hızlı artış sebebiyle hem bütçe hem de faiz dışı fazla gerilemiş olsa da, gerçekleşmeler orta vadeli plana uygun şekilde devam ediyor. 3
H. Senedi Piyasaları Para Piyasaları Haftalık ve Aylık Getiri DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler GOÜ piyasalarında pozitif seyir devam etti. USD LİBOR faizleri bu hafta yükseldi. Yen ve Euro LİBOR faizleri negatif bölgede. Dünya borsalarında pozitif seyir hakimdi. Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 14:30 itibarı ile güncellenmiştir. 4
Emtia Piyasaları Döviz Piyasaları Tahvil Piyasaları DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler Gösterge tahvil getirisi %8.60 seviyesinde. Japon Yeni hariç para birimleri bu hafta Dolar a karşı değer kazandı. VIX endeksi bu hafta geriledi. Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 14:30 itibarı ile güncellenmiştir. 5
DenizBank Ekonomi Bülteni Veri Akışı Not: Tüm veriler ve beklentiler Bloomberg den alınmıştır. 6