Viral hepatitler Dr. Hayati Demiraslan Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD
Sunum planı Tanım Klinik tablolar Etkenler Bulaş ve korunma
Karaciğer nedir? Görevi? Kanı temizler (metabolizma) Hormonları düzenler Pıhtılaşma faktörlerini salgılar Safra üretir Önemli proteinleri üretir (albumin) Kan şekerini düzenler
Viral hepatit nedir? Karaciğer parankiminin virüsler tarafından oluşturulan iltihabıdır. Genellikle 5 hepatit virüsü tarafından oluşturulur A, B, C, D ve E, (G, TTV)
Doğal seyir A, B, C, D, E virüsler İnkübasyon 30-180 gün Asemptomatik Semptomati k -Sarılık -KCFT yükselmesi İyileşme A ve E Kronikleşme B, C, D nadir E Siroz HCC
Hepatit tipleri A B C D E Kaynak Dışkı Kan/kan ürünleri Kan/kan ürünleri Vücut sıvıları Vücut sıvıları Kan/kan ürünleri Vücut sıvıları Dışkı Bulaş yolu Fekal-oral Kan nadir Perkütan ve mukozal Perkütan ve mukozal Perkütan ve mukozal Fekal-oral Kronikleşme Yok Var Var Var Yok İmmünsüpresif hastalarda + Korunma Aşılama Aşılama Kan donör taraması, riskli davranıştan kaçınma HBV Aşılama Güvenli gıda ve su tüketimi
Etkenler-Hepatit A virüsü(hav) Picornavirus veya heparna (Enterovirus tip72) Zarfsız, tek sarmallı RNA virüsü Akut fazda kanda ve gaitada gösterilmiştir Hepatosit sitoplazmasında çoğalır (Sitopati yapmaz) 7 genotip
Etkenler-Hepatit A virüsü(hav) Anti-HAV IgM akut enfeksiyonu IgG koruyucu antikoru Resistance of HAV: 56C de 30 dk Ortamda Kurumuş gaytada Tatlı, tuzlu su, toprakta %70 alkolde 100 C de Ultraviole 1 hafta 30 gün, 5 dk 1 dk birkaç ay 3 dk,
Etken-Hepatit B virüsü (HBV) Hepadnavirus Sirküler, kısmi çift sarmallı DNA HBV DNA asimetrik sarmala sahiptir 4 open reading frames (ORF) kodlar: C, pre-c and C geni, HBeAg ve HBcAg kodlar S, pre-s1, pre-s2 ve S geni; HBsAg kodlar X, HBxAg kodlar P region, DNA polimeraz kodlar
Hepatit B virüsü (HBV) 3 antijen-antikor sistemi HBsAg-- anti-hbs sistemi: HBsAg, anti-hbs, pre-s1,s2 antigen and anti-pre s1, s2 Temas sonrası 1-2 hf da (11-12 hf gecikebilir) HBsAg ortaya çıkar Akut B hepatitinde 1-6 hf sürer Kronik hastalıkta ise HBsAg yıllarca + kalır HBsAg enfektiviteyi gösterir Sekresyonlarda bulunur HBsAg 10 alt tip var, 4 major: adr, adw, ayr, ayw. Anti-HBs, HBsAg kaybolduktan bir kaç hf sonra oluşur ve yıllarca sürer
Hepatit B virüsü (HBV) HBcAg anti-hbc sistemi HBcAg hepatosit nukleusunda bulunur Replikasyonu gösterir Pencere dönemi Anti-HBc IgM= akut enfeksiyonu veya akut atağı gösterir Anti-HBc IgG= geçirilmiş enfeksiyonu
Hepatit B virüsü (HBV) HBeAg anti-hbe sistemi HBeAg, çözünebilir antijen Aktif replikasyonu gösterir Anti-Hbe=enfektivitenin azaldığını gösterir Uzun süredir varsa integrasyonu
Etyoloji HBxAg Kronisite, HBV aktivitesi ve HCC ile ilişkili Direnç Çoğu dezenfektana ve ısıya dirençlidir
Hepatitis C virus (HCV) Flavivirus ailesine aittir Tek sarmallı, + polariteli RNA virüsü Anti-HCV, enfektiviteyi gösterir HCV-RNA kan ve Kc dokusundan saptanabilir
Hepatit D virüsü (HDV) Defektif virüstür Enfekte hepatositlerin nukleusunda bulunur ve çoğalır Sirküler tek sarmallı RNA Çoğalması için HBsAg ye ihtiyacı vardır Anti-HDV serumda saptanır HBV ve HDV koenfeksiyonu veya süperenfeksiyonu fulminan hepatite yol açabilir HDV RNA, KC ve kandan saptanabilir
Hepatitis E virus (HEV) Hepevirüs genusu Yuvarlak, zarfsız, ikozahedral partiküllerdir Tek sarmallı, + poariteli RNA virüsü 4 genotipi var Epidemik ve sporadik tür Hepatosit içinde replikasyon olur ve safradan atılır
HGV (GB-C) Flavivirüs Tek sarmallı, + pol RNA Dünyanın %3 enfekte Tanı RNA veya zarf Ab NHL ilişkili SEN virüsü -Circoviridae ailesine ait US %1,8 ve Japonya %30 TTV transfüzyon-transmitted Tek sarmallı DNA vırüsü Zarfsız
Epidemiyoloji Enfeksiyon kaynağı Hepatit A ve E: Akut hepatitli ve subklinik hastalardan Hepatitis B, C ve D: Akut, kronik hastalar ve taşıyıcılar Bulaş yolu Hepatit A ve E: fekal-oral yol predominant
Bulaş yolu Hepatit B, C, ve D: Parenteral bulaş Anneden bebeğe (vertikal bulaş) Cinsel temas ile bulaş Böceklerle
Coğrafik dağılım HAV: Net değil HBV: 3 alana ayrılır Yüksek epidemik alanlar: HBsAg oranı %8-20 Orta epidemik alanlar: %2-7 Düşük epidemik alanlar: %0.2-0.5 HDV: Tüm dünya HEV: Gelişmekte olan ülkeler Asya, Afrika
Patogenez-HepatitA Ağızla alınır ve viremiye neden olur 1 hf sonra KC e ulaşır ve çoğalır Safra ile atılır
Hepatit B Deri, mukoza yoluyla KC e ulaşır HBcAg, HBsAg, HBeAg CTL tarafından sitolize neden olur Antikor-antijen kompleksi oluşturur Hepatitis C CTL önemli rol oynar KC DNA sına entegre olmaz
Patofizyoloji Sarılık Hepatosit aracılı ve obstruktif Hepatik ensefalopati Toksik materyallerde birikme Aminoasit dengesizliği Yanlıi nörotransmitter hipotezi Kanama Koagülasyon F eksiklikleri Akut böbrek yetmezliği (hepato-renal sendrom) Hepatopulmoner sendrom Asit
Klinik Kuluçka süresi HA 15-45 gün HB 30-180 gün HC 15-150 gün HD HBV gibi HE 10-70 gün Klinik tablolar Akut viral hepatit Akut ikterik Akut anikterik Kronik viral hepatit Hafif Orta Şiddetli Kolestatik viral hepatit
Akut ikterik hepatit (3 e ayrılır) 1. Preikterik dönem (1-21 gün, ortalama 5-7 gün) HAV ve HEV ateşli ani başlar HBV, HCV, sinsi. Bulantı, kusma, karın ağrısı Dönemin sonunda idrarda koyulaşma 2. İkterik dönem (2-6 hf) 2 hf içinde sklera ve deri sararır Semptomlar azalır Kaşıntı HM %7, SM %20
3. İyileşme dönemi (2hf-4 ay) Sarılık azalır HBV %10 ve HCV %50 kronikleşir Akut hepatit D: oko-enfeksiyon osüperenfeksiyon Akut E hepatit HAV a benzer, kolestaz belirgin ve semptomlar şiddetlidir
Akut anikterik hepatit Tüm virüsler bu tablolara sebep olur Kronik viral hepatit HBV, HCV ve HDV
Kolestatik hepatit (2-4 ay) İntra hepatik kolestatik sarılık Kaşıntı Soluk gayta Hepatomogali
Laboratuvar KC fonksiyonu Serum transaminaz ALT AST ALP Serum protein Albumin Bilirubin Ürobilinojen kolestatikte
Ultrason muayenesi KC biyopsi
Komplikasyon ve prognoz HBV Pankreatit, gastroenterit Diyabet Hemolitik anemi, aplastik anemi Miyokardit, poliarteritis nodoza Glomerulonefrit, renal tübüler asidoz allerjik purpura Siroz HCC
Karaciğer hasar derecesi Lab hafif Orta Ağır ALT(u) <3X 3-10X >10X TBIL(umol/L) 17.1-34.2 34.2-85.5 >85.5 Alb(g/L) 35 33-34 32 A/G 1.3-1.5 1.0-1.2 0.9 -globulin 21 22-25 26 (elektroforez) APTT(%) 71-79 61-70 40-60
Tedavi Akut hepatit İzolasyon HAV: 3 hf HBV: HBsAg negatif HCV: HCVRNA negatif HEV: 2 hf İstirahat Diyet Anti-viraller
Kronik hepatit Lamivudin Tenofovir Entekavir Telbivudin Fulminan hepatit Hepatit B Genel ve destek tedavisi
Korunma Kaynağın kontrolü Bulaşın engellenmesi
KORUNMA Duyarlı topluluğun korunması Aktif bağışıklık Pasif bağışıklık
Genel önlemler Gıdalarla temas öncesi ellerin yıkanması Tuvalet sonrası ellerin yıkanması Riskli bölgelere seyahatte çeşme suyundan kaçınılması
Genel önlemler Kondom kullanımı Enjektör kullanımından kaçınma Özel temizlik ve bakım araçlarını paylaşma
SORULAR