Ön Söz Okul Öncesi/İlkokul Çocukları İçin Sosyal Bilgiler Öğretimi, öğretmen adayları için erken çocukluk eğitimi hakkında bir metin, hizmet veren öğretmenler için de bir kaynak olarak tasarlanmıştır. Alanda, birçok baskısıyla standart bir metin hâlini almıştır. Dokuzuncu basımın yazarlığını yapmaya ve Carol Seefeldt in muhteşem eserini güncel ve ulaşabilir kılmaya devam etmekten mutluluk duymaktayız. Bu baskı devamlılığı sağlamakla birlikte sosyal bilgilerde ve erken çocukluk eğitiminde modern değişimleri ele almaktadır. ÇOCUK GELİŞİMİ VE ÖĞRENME Dokuzuncu basım, çocukların gelişimi ve öğrenmesine dair bilgi vermeyi sürdürmektedir. Dünya değişse de çocuklar değişmemektedir. Çocuklar, her zaman oldukları gibi gelişim göstermekte ve öğrenmektedirler. Okul Öncesi/İlkokul Çocukları İçin Sosyal Bilgiler Öğretimiʼnin bu basımı çocuk gelişimi ve öğrenme üzerine sağlam bir teorik temele ve araştırmaya dayanmaktadır. Her bölüm, sosyal bilgilerin tüm alanlarında, çocuk gelişimi ve öğrenme üzerine güncel araştırma ve teorileri kapsamaktadır. BU BASIMDAKİ YENİLİKLER viii Yeniden gözden geçirilmiş Ulusal Sosyal Bilgiler Konseyi (2010) temaları, Her bölümün başlangıcında yeni odak soruları, Çoğu, NCSS Göze Çarpan Kitaplar Listesi nde olan, çocuklar için yeni edebiyat kitaplıkları,
Ön Söz ix Gerçek sınıflardan örnekleri içeren, bugünün sınıflarında güncel teknolojinin kullanımına ilişkin yeni fikirler, Her bölümün sonunda grup tartışması (online veya yüz yüze) için yeni sorular, Çocukların ne şekilde sosyalleştiğini açıklayan ilave gelişim teorileri, Güncel araştırma ve referanslar, Rubrikleri ve diğer örnekleri içeren, genişletilmiş planlama ve değerlendirme bölümleri, Öğretmen adaylarının bilgi, becerilerini artırmak ve tutumlarını geliştirmek için daha fazla öneriler yer almaktadır. AKTİVİTE YOLUYLA ÖĞRENME Oyun çocukların işidir. Bu metin tüm küçük çocukların, oyunla birlikte zihinsel, fiziksel ve sosyal aktiviteleri destekleyen, zenginleştirici ve uyarıcı bir çevrede eğitim görmelerini ve bunun da öğrenmeyi beraberinde getireceğini varsaymaktadır. Araştırmalar insanların aktif olduklarında; objelerle, maddelerle ve fikirlerle aktif olarak meşgul olduklarında en iyi şekilde öğrendiklerini belgelemektedirler. Oyun, öğrenmede büyük bir öneme sahiptir. Oyun, sosyal bilgiler müfredatına bütünleyici olarak hizmet etmektedir ve çocukların öğrenmesinde temel yöntem olarak görülmektedir. Bu nedenle her bölümde oyun ve aktiviteye yer verilmiştir. Bununla birlikte çocukların öğrenmesi için kaynaklar üzerine ayrı bir bölüm, aktiviteler yoluyla çocukların öğrenmesine imkân sağlayan çevre ve ortamı düzenlemede öğretmenlere fikir vermektedir. BÜTÜNSEL YAKLAŞIM Bu metinde çocuğun bütünlüğüne, bütüncül sosyal bilgiler müfredatı savunularak değer verilmiştir. Öğrenmede bütünlük (çocukların zihinsel, sosyal, fiziksel ve duygusal gelişimi arasındaki yakın ilişki) fark edilmiş ve takdir edilmiştir. Sosyal bilgilere okulu, ebeveynleri ve toplumu içine alan bütüncül bir deneyim olarak yaklaşılmıştır. Sosyal bilgiler aynı zamanda çocukların bakım ortamından veya okul öncesi dönemden anaokulu ve ilkokul sınıflarına doğru süregelen deneyimler olarak sunmaktadır. Metin, sosyal bilgiler içeriğinin öğretimini ayrı bölümler şeklinde ele almasına rağmen, öğrenmenin devamlı ve bütüncül bir aktivite olması teorisine dayanmaktadır. Böylece sosyal bilgiler öğretimi tüm müfredat içerik alanlarını kapsamaktadır. Okul Öncesi/İlkokul Çocukları İçin Sosyal Bilgiler Öğretimi nin bütünleştirilmiş bu basımında görsel sanatlardan, müzikten, fiziksel etkinliklerden, fen bilimlerinden, sağlıktan, matematikten ve dil sanatlarından içerik ve aktiviteleri birleştirmek için öneriler sunulmaktadır.
x Ön Söz KÜLTÜR, ÇEŞİTLİLİK VE DÂHİL OLMA Bu basım kültür, çeşitlilik ve dâhil olmayı ön plana çıkarmaktadır. Kültür ve çeşitlilik üzerine ayrı bir bölümde; aday öğretmenlere ve öğretmenlik yapanlara, küçük çocuklara kendilerine, birbirlerine ve paylaştığımız dünyaya değer vermeyi öğretmek için, en son teori ve araştırmalar ışığında, müfredat ve uygulamaların sağlam bir temelini sunulmaktadır. Ayrıca bu bölüm, özel ihtiyaçları ve bireysel farklılıkları gözetmeksizin tüm çocukların sosyal bilgiler müfredatına tam olarak dâhil edilmesini sağlamak ve buna ek olarak kültür ve çeşitliliği yüceltmek için dizayn edilen fikir ve uygulamaları içermektedir. ALANDAKİ DEĞİŞİKLİKLER Çocukların ve çocuk gelişiminin Okul Öncesi/İlkokul Çocukları İçin Sosyal Bilgiler Öğretimiʼnin 1977 yılındaki ilk baskısından beri değişmemiş olmasına rağmen dünya çarpıcı biçimde değişmiş ve değişmektedir. Dünya küçülmüş ve toplumlarımız daha çeşitli bir hâl almıştır. Dünya da ekonomi de bazen daha az güvenli gibi hissedilmektedir. Teknolojideki gelişmeler, dünya çapındaki değişimleri etkilemektedir. Teknoloji insanları birbirine yakınlaştırmakla birlikte, bilgi ve haberleri de bize yakın hâle getirmiştir. Çocuklar bugün teknolojiyle ilgili daha fazla bilgi ve tecrübeye sahiplerdir. Üstelik bu eskiye nazaran çok daha küçük yaşlarda oluşmaktadır. Bu basım, öğretmenlere, dijital kameralar kullanmaktan internetten kaynak temin etmeye kadar, güncel teknolojiyi bugünün sınıflarında kullanmak için fikirler sunmaktadır. Erken çocukluk eğitimi alanındaki değişiklikler bu metin için kendi başına başka bir dayanak oluşturmuştur. Erken çocukluk eğitimi alanı, zaman ilerledikçe oturmuş standartları ve profesyonellik anlayışını ortaya çıkarmaktadır. Küçük Çocukların Eğitimi Ulusal Derneği, doğumdan 8 yaşına kadar çocuklara hizmet eden programlarda, kalite standartları belirlemiştir. Uygun müfredat standartları ve erken çocukluk öğretmenlerinin profesyonel hazırlık standartları belirlenmiştir. Bu baskıda da bütün çocukların profesyonel, akıllı ve yetenekli erken çocukluk öğretmenleri tarafından eğitilmesi gerektiği varsayımı devam etmektedir. Çocukların deneyimlerinden yararlanan, çocukları ve gelişimlerini anlayan, çocukların izinden nasıl gidilebileceğini bilen öğretmenlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu metin, sosyal bilgiler öğretimi için çok sayıda pratik fikir ve öneriler sunmaktadır. Fakat herhangi bir sosyal bilgiler programının en önemli unsuru, sosyal bilgiler içeriğini ve bu noktada öğrenme deneyimlerini, becerileri ve tutumları planlayan, uygulayan ve değerlendiren iyi eğitim görmüş ve düşünceli bir öğretmendir. STANDARTLAR Hızlıca gelişen dünyada çocukların tamamen faal, etkili ve faydalı vatandaşlar olmasını bir ihtiyaç olarak fark eden otoriteler sosyal bilgiler eğitimi için reform çağrısında bulunmuşlardır. Tarih, coğrafya, iktisat ve vatandaşlık eğitimindeki
Ön Söz xi mütalaa belgeleri ve ulusal standartlar sosyal bilgiler müfredatı için yön göstermektedirler. Dokuzuncu basım, yeniden gözden geçirilmiş on Ulusal Sosyal Bilgiler Konseyi (2010) temasını ele almıştır. Bu standartlarla birlikte sosyal bilgilerin küçük çocuklar için okullarda uzun zamandır ihmal edilen bir konu olduğu sonucu da ortaya çıktı. Okul Öncesi/ İlkokul Çocukları İçin Sosyal Bilgiler Öğretimi bu eksikliği giderebilir. Sosyal bilgiler disiplinlerine (bilgi, beceri, tutum ve demokratik toplumun vatandaşları için gerekli olduğu inanılan değerler) temel olarak düşünülmüş kavramlar etrafında yapılandırılmış bu metin, sosyal bilgiler içeriğini ve deneyimlerini çocuklara tanıtmak için birçok görüş sunmaktadır. Bu öneriler küçük çocukların tarih, coğrafya, iktisat, vatandaşlık eğitimi ve diğer sosyal bilgiler disiplinlerinde bilgi sahibi olmalarına zemin hazırlamaları için fırsat verecektir. Bununla birlikte, çocukların edinecekleri beceri ve tutumlar, gelecekte demokratik toplumun tam anlamıyla aktif üyeleri olmalarına imkân tanıyacaktır. DİĞER ÖZELLİKLER Öğretmen ve öğrenci dostu bu metinde, her bölüm aşağıdakileri gerçekleştirecektir. Her bölüm; Gelişmiş düzeyde düzenleyici olarak hizmet eden ve amaçları gösteren odak sorularıyla başlar. Daha önce sunulan bilgiyi düzenleyen bir özetle sonlanır. Sonunda grup tartışması için sorular içerir. Öğretmen adaylarının bilgi, beceri ve tutumlarını geliştirecek öneriler sunmaktadır. Öğretmenler için kaynaklar sunar. Çocukların edebiyat bilgisini bütünleştirir ve bazı bölümler çocuklar için edebiyat kitaplığı içermektedir. Kültür ve çeşitliliği değerlendirme ve bunlarla kaynaşma için örnek ve fikirler sağlar. Sosyal bilgiler teori ve araştırmalarının nasıl pratiğe dönüştürüleceği konusunda fikir ve örneklerle doludur. Teknoloji kullanımına ilişkin fikirleri bütünleştirir. DOKUZUNCU BASIMIN YAPISI Okul Öncesi/ İlkokul Çocukları İçin Sosyal Bilgiler Öğretimi, üç kısım şeklinde düzenlenmiştir. İlk kısım, sosyal bilgilerin tanımını, planlamasını, değerlendirmesini ve öğrenme için gerekli kaynakları içeren bölümlerle (Bölüm 1- Bölüm 3) sosyal bilgileri tanıtmaktadır. İkinci kısım; düşünme ve kavram oluşturma, sosyal beceriler, kültür ve çeşitlilik ve değerler hakkında bilgi sağlayarak çocuk gelişimi üzerinde yoğunlaşır. Bölüm 4, 5 ve 6, bu süreçlerin gelişimini ve öğretmenlerin sosyal bilgilerle bu süreçleri nasıl deneyimler yoluyla besleyebileceğini tartışmaktadır.
xii Ön Söz Üçüncü kısım; sosyal bilgiler disiplinlerinden tarih, coğrafya, iktisat ve vatandaşlık eğitimine ayrılmıştır (Bölüm 7- Bölüm 10); ayrıca bir bölüm de (Bölüm 11) küresel bağlantılara ayrılmıştır. Bu alanlardan güncel standartlar ve mütalaa belgeleri bölümler genelinde yansıtılmıştır. TEŞEKKÜR Rahmetli Carol Seefeldt e bu metin için, ayrıca çocuklar ve öğretmenlerin yararına çalışmalarından dolayı derin minnettarlık duymaktayız. O, liderimiz ve ilham kaynağımız olmaya devam etmektedir. Bu görevi üstlenme konusunda bizi cesaretlendiren Joan Isenberg e teşekkürlerimizi sunarız. Bize olan güvenine minnettarız. Editörümüz Julie Peters e, çok kıymetli desteği ve sabrından dolayı derinden şükranlarımızı sunarız. Kathleen Reilly ve Andrea Hall a içten teşekkürlerimizi sunarız. Aynı zamanda Carrie Mollette ve eseri oluşturma sürecinde emeği geçen herkese şükranlarımızı sunarız. Taslağı gelişim aşamasında gözden geçiren kişilere teşekkürlerimizi iletmek isteriz: Ruth Kennedy, Bloomsburg Üniversitesi; Leslie A. Sevey, Rhode Island Koleji; Latisha Shipley, Northwestern Oklahoma Devlet Üniveristesi ve Josephine Wilson, Bowie State Universitesi. Son ve özel olarak, büyük küçük demeden desteğini ve sevgisini bizden esirgemeyen eşlerimiz Dana Pless ve Allan Falconerʼe şükranlarımızı sunarız.
Çeviri Editörünün Ön Sözü Ülkemizde özellikle okul öncesi dönem eğitiminde ve bu alanla ilgili çalışmalarda; fen öğretimi, matematik öğretimi, müzik öğretimi, vs. gibi disiplinlere yer verilirken, sosyal bilgiler öğretimine dolaylı olarak yer verilmekte ve özellikle tarih, ekonomi, coğrafya gibi sosyal bilimler disiplinlerine ise yer verilmemektedir. Bu ihtiyaçtan hareketle Türkçe literatüre Okul Öncesi/İlkokul Çocukları İçin Sosyal Bilgiler Öğretimi adlı kitabı kazandırmak istedik. Kitapta okul öncesi dönem ve ilkokulun ilk yıllarına yönelik tarih, coğrafya, ekonomi, vatandaşlık, kültürel, toplumsal ve küresel konular ile bu konuların öğretilmesine yönelik planlama ve materyallere yer verilmiştir. Bütün bu açılardan değerlendirildiğinde eserin, okuyucularına farklı bir perspektif kazandıracağını düşünmekteyim. Eserin çevirisinde mümkün olduğunca orijinal dile sadık kalınmaya çalışılmış ve özverili, titiz bir çeviri sürecinden geçilmiştir. Buna rağmen oluşabilecek eksiklik ve hataları tarafıma (scoskun@sakarya.edu.tr) ya da bölüm çevirmenlerine bildirmenizi istirham ediyorum. Böylece sonraki basımlarda eserimizin iyileştirilmesine katkıda bulunmuş olursunuz. Eserin Türkçe eğitim literatürüne kazandırılmasında başta Nevzat Argun olmak üzere tüm Nobel Akademik Yayıncılık çalışanlarına çok teşekkür ederim. Ayrıca özverili, sabırlı ve titiz çalışmalarından dolayı tüm çeviri ekibine ve genel okumalar sırasında benden yardım ve desteğini esirgemeyen Selçuk Önder ve Halil İbrahim Kaya ya da ayriyeten teşekkürü bir borç bilirim. Kitabın, bu alanla ilgili çalışanlara ve çalışmak isteyenlere yol göstermesi ve ilham vermesi; alan literatürüne katkı sağlaması temennisiyle Sevgi Coşkun Keskin Aralık 2015 xiii