Ayak Bileği Çevresi Deformitelerinde Tedavi Alternatifleri Dr. Önder Kılıçoğlu İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji AD Tibia ve talus eklem yüzleri paralel Medial ve lateral diyafizer kortikal çizgiler talusu keser Anatomi Tibia middiyafizer hat talusun lateral çıkıntısından geçer aadta=80 Anatomi Anatomi Kalkaneus ve tibia ekseni arasında translasyon Ardayak dizilim grafisi (Saltzman grafisi) Uzun aksiyel grafi Saltzman CL, el-khoury GY. The hindfoot alignment view. Foot Ankle Int. 1995;16:572 6. van Dijk et al. Skeletal Radiol 2010;1103. 1
Deformiteler: Frontal plan Deformiteler: Sagittal plan NORMAL VARUS VALGUS LDTA 86-92 LDTA >92 LDTA <86 Deformite merkezinin yerleşimi Deformite merkezinin yerleşimi METAFİZER TİP Travma Metabolik hastalıklar Renal osteodistrofi Doğumsal anomaliler EPİFİZER TİP Doğumsal anomaliler İnfeksiyon Travma METAFİZER TİP CORA distal metafizde distalde kalan fragman tespite izin verecek kadar büyük EPİFİZER TİP CORA eklem yüzeyi veya fiz üzerinde veya distalde kalan fragman küçük olacağı için tespiti mümkün değil Deformiteler: Diğer Telafi mekanizmaları ± Rotasyon ± Kısalık Oblik plan deformiteleri 2
Telafi mekanizmaları Subtalar eklemden telafi eversiyon telafisi 15 derece inversiyon telafisi 30 derece Translasyon Zigzag deformitesi Ayak içinden telafi Pronasyon ile telafi 10 derece Supinasyon ile telafi 10 derece Telafi mekanizmaları Distal tibia deformitesi Varus Valgus Prokurvatum Rekurvatum İnternal torsiyon Eksternal torsiyon Telafi yöntemi 1 subtalar eversiyon 2 önayak pronasyonu 1 subtalar inversiyon 2 önayak supinasyonu 1 ayak bileği dorsifleksiyonu 2 diz hiperekstansiyonu 1 ayak bileği plantarfleksiyonu 2 diz fleksiyonu 1 kalça dış rotasyonu 2 önayak pronasyonu 1 kalça iç rotasyonu 2 önayak supinasyonu Normal sınırlar 15 30 20 50 3
Kalıcı hale gelen "telafi" Deformite ve osteoartrit Deformite ve artroz arasındaki ilişki net değildir. Çalışmalar farklı mekanizmalar olabileceğini göstermektedir. Ayak bileği ve subtalar eklemin asimetrik yüklenmesi Eklemlerin kondral yaralanmaları Ayağın istirahat pozisyonu Topuğun pasif valgusu Foot Ankle Int 2011;32(6):609-15 Önemli parametreler Birincil deformitenin Merkezi, tipi, şiddeti Telafi mekanizmalarının durumu Esnek veya kalıcı İlgili eklemlerde dejeneratif değişiklikler Artroz, ankiloz veya artrodez Eşlik eden bacak boyu eşitsizliği Hastanın büyüme potansiyeli Eşlik eden nörovasküler ve diğer yumuşak doku sorunları lar ve çözümler Olgu +2. ay 5 yaş, kız çocuğu, ADTK 4
İzole frontal plan deformitesi: valgus Epifizer yerleşimli Büyüme potansiyeli yüksek Subtalar eklem açık +23. ay +23. ay +47. ay Olgu 47 yaş, kadın, hekim, burkulma +9. gün Frontal ağırlıklı oblik plan deformitesi Epifizer tipte Eklem yüzü malunion Fibula kısa Eklemde erken evre artroz bulguları +9. ay Epifizer tip, kapayıcı kama Kapayıcı kama osteotomisi ve sindezmoz tespiti 5
Olgu 5 yıl önce düşme Bimalleoler kırık Alçılı takip Ağrı yok Revizyon sonrası 5. ay 19 yaş, erkek, ayak bileği kırığı sekeli Epifizer tip, açıcı kama Epifizer tip Posttravmatik Fibula deforme Kısalık önemsiz + 5. ay 6
Uyarı! Uyarı! Deformite tibia ve fibulayı içeriyorsa her iki kemik de aynı seviyeden osteotomize edilmelidir. Akut varus valgus, prokurvasyon rekurvasyon düzeltmelerinden önce tarsal tünel gevşetmesi gerekli olabilir! Kubbe osteotomisi Epifizer tip varus Fibula deformitesi var Kısalık yok 7
08.10.2013 Epifizer tip, açıcı kama Epifizer tip Fibuler hemimeli İleri deformite Kısalık belirgin Tibia deformitesi de eşlik ediyor Subtalar yeterli açık Epifizer tip Kısa distal fragman (!) Posttravmatik Varus Kısalık var Fibulada deformite hafif Deformite ayak içinde telafi edilmiş CORA Açıcı kama + uzatma; translasyon yapılmayarak eksen bozukluğu da düzeltilmiş Epifizer tip, açıcı kama fibula = tibia fibula > tibia Açıcı kama + uzatma; fibula osteotomisi uzatma için 8
Sagittal plan deformitesi Epifizer tip + 5. yıl Epifizer tip, kubbe osteotomisi translasyona yol açmaz (!) Yüksekten düşme Omurga ve ayak bileği kırığı Ayak dış yanda kronik yara Subtalar eklem sert Olgu 9
Transfibular ayak bileği artrodezi Epifizer tip, Eklemde ileri evre artroz bulguları Transfibular girişim Tüm eklem yüzeylerine kolay ulaşma (medial gutter hariç) İkinci kesi gerekli Büyük deformitelerin kolay düzeltilmesi Ayak bileği pozisyonunun daha kolay değerlendirilmesi Vidaların kolay yerleştirilmesi Fibula tespiti ile mekanik avantaj Daha az damar ve sinir yaralanması riski Ayak bileği artrodezi Olgu Opere polio sekeli Subtalar artrodezli Ayak bileği ağrılı Sagittal plan + rotasyon deformitesi İnstabilite Eklemde artroz Subtalar eklem artrodezli Prokurvatum Rotasyon 10
Epifizer tip, Eklemde ileri artroz Pantalar füzyona geçiş sonrası 13. ay Foot Ankle Int 2008;171 Foot Ankle Int 2008;171 Metafizer tip Eklemde ileri artroz 11