10-12 YAŞ BAYAN TENİSÇİLERE UYGULANAN KOORDİNASYON ANTRENMANLARININ DEWİTT-DUGAN VE WALL CATCH TENİS TESTLERİNE ETKİSİ EMEL ERTEM*, MİNE GÜL.*, GAZANFER GÜL* *Kocaeli Üniversitesi Beden Eğitimi Ve Spor Yüksekokulu ÖZET Bu çalışmada, 10-12 yaş grubu bayan grubuna 8 hafta uygulanan koordinasyon antrenmanlarının Dewitt- Dugan ve Wall Catch testilerine etkisi amaçlanmıştır. Çalışma Trabzon tenis kulübünde 20 gönüllü bayan sporcu, 10 ar kişilik kontrol ve deney grubu olmak üzere 2 ayrı gruba ayrılmıştır. Gruplar tesadüfi yöntemle oluşturulmuştur. Kontrol grubundaki deneklerin yaş 11±0,94(yıl), boy 138,7±3,12(cm) ve ağırlık ortalaması38,6±3,27(kg) olarak tespit edilmiştir. Deney grubundaki deneklerin yaş ±0,81(yıl), boy 137,90±3,9(cm) ve ağırlık ortalaması 36,5±2,32(kg) olarak tespit edilmiştir. Kontrol grubuna 8 hafta boyunca haftada 4 gün kulüpte yapılan antrenmanlarına devam ederken, deney grubu haftalık antrenmanları ve koordinasyon çalışması yaptırılacaktır. Antrenmanlara başlamadan önce 2 gruba da Dewitt- Dugan tenis testi ölçümü ve Wall Catch koordinasyon testi ölçümü uygulandı. Aynı ölçümler 8 hafta sonra tüm deneklere tekrar uygulanmıştır. Kontrol grubunda; servis, panoya servis, forehand, backhand, isabet, sürat ve Wall Catch testleri sonucunda artışlar gözlemlenmesine rağmen, sadece isabet testinde istatistiksel açıdan anlamlı farklılık bulunmuştur. (p<0,05) servis, panoya servis, forehand, backhand, sürat ve Wall Catch testleri sonucunda anlamlı farklılık bulunmamıştır (p>0,05).deney grubunda; servis, panoya servis, forehand, backhand, isabet, sürat ve Wall Catch testleri sonucunda artışlar gözlemlenmiş, isabet hariç testlerin tümünde istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur. (p<0,05) İsabet testinde anlamlı farklılık bulunmamıştır (p>0,05).deney ve kontrol grubunun, antrenman öncesi ve sonrası tespit edilen verileri Microsoft Excel programına kaydedildikten sonra SPSS 16,0 paket programına aktarılmıştır. Bu paket programla tanımlayıcı istatistik, gruplar kendi içerisinde ilk ve son ölçüm olarak Wılcoxon Sıgned Rank ve gruplar arası ilk ve son ölçüm olarak da Mann- Whitney U testleri kullanılarak istatistiksel analizi yapılmıştır. Yapılan analizlerin hassasiyet derecesi (p=0,05) olarak alınmıştır. Sonuç olarak, bu çalışmada uygulanan koordinasyon antrenmanları, koordinasyonel özellikleri geliştirilmek istenen 10-12 yaş grubu bayan tenisçilerde kullanılabilir bir yöntem olabilir. Bu antrenmanlarla sporcuların teknik, sürat ve koordinatif özelliklerini geliştirebileceği söylenebilir. Anahtar Kelimeler: Koordinasyon, Sürat, İsabet, Dewitt-Dugan, Wall Catch, Forehand, Backhand, Servis. 1
GİRİŞ Koordinatif yetenekler hareket deneyimleri temelinden kaynaklanan öğrenme süreçlerinin sonucunda ortaya çıkar. Koordinasyon kabiliyeti bedensel performans kapasitesinin bir unsuru olup, psikomotor performans şartları grubuna dahildir. Koordinasyon çok karmaşık bir motorik yetidir. Sürat, kuvvet, dayanıklılık ve esneklik yetileri ile çok yakın ilişki içerisindedir. Beceri (koordinasyon) performansın daha az eforla daha fazla iş yapma imkânını sağlayan bir elemandır. Çok iyi koordinatif özelliklere sahip bir kişi koordinasyonu zayıf kişiye oranla bir beceriyi daha çabuk öğrenir. Teknik ve taktik problemleri daha çabuk çözer (Muratlı, 1998; Bompa, 2011). Tenis, son derece iyi bir kondisyon gerektiren, hızlı oynanan, savunma ve hücum esnasında sürat gerektiren aerobik temelli bir anaerobik kuvvet sporudur. Tenisin genel yapısına özgü çeşitli fiziksel, motorsal özelliklerin test edilerek ve bu sonuçlara göre antrenman planı düzenleyerek performans seviyesine olumlu katkıda bulunulabilir (Kuruger, 1991). Performans amacı ile yapıldığında ise, bu spora özgü başarıyı getiren en önemli kondisyon özelliklerden biride kuvvettir. Kort üzerinde etkin bir vuruş uygulamak için iyi ve doğru koşuşmalar yapmak gerekir. Özellikle teknik hareketlerin uygulanışında ayak oyunları, bacak kuvveti, kol kuvveti ve anaerobik güç ön planda yer almaktadır (Çimen, 1994.; Kermen,2002). Koordinatif antrenmanları, antrenörün antrenmanlar esnasında kullanacağı alıştırma dağarcığını tamamlamaya çalışması anlamına gelmemelidir. Uygulanacak olan teknik ve kondisyonel çalışmalara eklenecek olan koordinatif içerikli alıştırmalar, hem teknik çalışmalarda verimi arttırır, hem de gözle görülür bir gelişme sağlar. Teknik ve taktik alıştırmalarda yapılan değişiklikler koordinatif alıştırmaların çoğaltılması yolunda bir gelişme kazandırır. Bu değişikliklere örnek olarak; mesafe değiştirme, duruş ve pozisyonlarla oynama, top sayısını arttırma, kuvvette ayarlamalar, hız değişiklikleri ve oyun alanında değişiklikler olarak çeşitlilik gösterir (Muratlı, 2007). MATERYAL METOD Amaç: Bu çalışma Trabzon tenis kulübünde tenis oynamasını bilen 10-12 yaş grubu bayan sporcu kullanılarak yapılmıştır. Çalışma 20 bayan tenisçi ile yapılır, ilk ölçümler alındıktan sonra tesadüfi yöntemle 10 ar kişilik kontrol ve deney grubu olarak ayrılmıştır. Araştırma Grubu: Bu çalışmada Trabzon tenis kulübünde 10-12 yaş grubu bayan öğrencilerine yapılmıştır. Çalışma 20 bayan sporcu 10 ar kişilik kontrol ve deney grubu olmak üzere 2 ayrı gruba ayrılmıştır. Gruplar tesadüfi yöntemle oluşturulmuştur. Kontrol grubundaki deneklerin yaş 11±0,94(yıl), boy 138,7±3,12(cm) ve ağırlık 2
ortalaması38,6±3,27(kg) olarak tespit edilmiştir. Deney grubundaki deneklerin yaş ±0,81(yıl), boy 137,90±3,9(cm) ve ağırlık ortalaması 36,5±2,32(kg) olarak tespit edilmiştir. Gruptaki tüm deneklerin antrenman yaşı ±1 yıldır. Araştırma Yöntemi: Çalışmada kontrol grubuna kulüpte yapılan antrenmanlarına devam ederken, deney grubu haftalık antrenmanları ve koordinasyon çalışması yaptırılacaktır. Tüm çalışmalar 8 hafta süresince, haftada 4 gün ve 90 dk olarak uygulanmıştır. Tüm sporcular çalışmaların başında gerekli koşu ve ısınma çalışmalarını yapmıştır. Kontrol ve deney grubuna yaptırılacak antrenmanlarının kapsam, tekrar, dinlenme süreleri birbirine yakındır. Deney grubundaki sporculara koordinasyon çalışması yaptırılmıştır. Setler arası dinlenme 2 dakika, tekrarlar arası dinlenme 30 saniye, şiddet %40-75 arası olarak belirlenmiştir. Ölçümler esnasında denekler maksimal kapasitelerini kullanmışlardır. Trabzon tenis kulübü yetkililerinden çalışmak için gerekli izin alınıp, kulübün kortlarında yapılmıştır. Gerekli malzemeler kulüpten temin edilmiştir. Her sporcunun ölçüm sonuçları bilgi formuna kaydedilmiştir. Ölçümler yapılmadan önce sürekli ısınma çalışmaları yapılmıştır. Ölçümler dawitt-dugan tenis testi ve wall catch koordinasyon testi uygulanmıştır. Verilerin Toparlanması Vücut Ağırlığı ve Boy Uzunluğu Ölçümü: Aeron tartı aleti. Ağırlık ölçümleri hassaslık derecesi 0.01kg olan terazide yapılmıştır. Boy uzunluğu ise Bosch marka metal metre ile ölçülmüştür. Ölçüm yapılırken sporcuların üzerinde ölçümü değiştirebilecek herhangi bir giysi bulundurmamışlardır çorap giyilmiş durumda iken alınmıştır. Dewitt-Dugan Tenis Ölçümü: Servis Test: Denek kurallara uygun olarak 10 servis atışı yapar. Her başarılı atış için bir puan kaydedilir. Eğer atış kurallara uygun yapılmış fakat isabet kaydedilememişse yarım puanla değerlendirilir. Skor, 10 atış sonunda puanların kaydı şeklindedir. Panoya Servis Atışı: Bu test 5 daireden oluşan panoya 5 servis atışından oluşur. Pano 1,5 metre yüksekliktedir. Ortadaki çemberin çapı 30 cm dir, ikinci çemberin çapı 90 cm dir, onun dışındaki çemberin çapı 150 cm dir, onun dışındaki çemberin çapı 210 cm dir, en dıştaki çemberin çapı 270 cm olarak bildirilmiştir. Denek panoya 12,5 m uzaklıktan 5 servis atışı yapar. En içteki daire 9 puan olmak üzere dışa doğru 7, 5, 3 puan olarak değerlendirilir. Backhand ve Forehand Test: Bu tip bir test otomatik tenis topu atma makinesi ile daha etkili olmaktadır. 10 veya 15 top forehand aynı sayıda top backhand için atılır. Oyun sınırları içinde karşılanan her top için 1 puan kaydedilir. Karşılanan topu korttaki belirlenen bir noktaya isabet ettirebilme gibi testin farklı versiyonları olabilir. Sürat : Denek duvardan en az 3 m uzaklıkta olmak üzere istediği vuruş tekniğini kullanarak, topu 1 dakika süreyle duvara atar. Skoru bu süre zarfında duvara çarptırdığı 3
topların sayısı belirler (Kamar,2008). Wall Catch Koordinasyon Ölçümü: Deneğin koordinasyonunu belirlemek için kullanılan bir testtir. Prosedür; denek 3 metrelik bir mesafede duvara yüzü dönük bir şekilde durur. Topun atıldığı elle yakalamak kaydıyla aşağıdan yukarıya doğru omuz sabit bir şekilde top fırlatılır. Belirli sayıda denemeden sonra diğer el test edilir. Puanlama; başarılı atışların puanlaması her iki el içinde aynı şekilde yapılır. Sonuçların değerlendirilmesinde yardımcı olması için deneğin tercih ettiği tarafı kayır edilmelidir (Özger, 2007). BULGULAR Tablo 1: Kontrol Grubunun Tüm Testlerin tanımlayıcı ve Anlamlı Fark İstatistik Tablosu Parametreler (Puan) N (Kontrol) En Az En Fazla Ortalama S.S. P Servis 10 İlk Test 6 8,5 7,55 0,79 10 Son Test 6 9 7,7 1,03 0,47 Servis Pano 10 İlk Test 8 16 12,1 2,23 10 Son Test 8 17 12,9 2,6 0,13 Forehand 10 İlk Test 21 28 25,8 2,25 10 Son Test 20 30 26,5 2,99 0,11 Backhand 10 İlk Test 16 22 19,6 2,06 10 Son Test 14 24 20 3,55 0,31 İsabet 10 İlk Test 10 16 13 1,94 10 Son Test 11 19 14,4 2,54 0,04* Sürat 10 İlk Test 5 8 6,9 0,94 10 Son Test 6 9 7,7 1,16 0,03* Wall Catch 10 İlk Test 7 11 9,3 1,33 10 Son Test 8 12 9,9 1,72 0,05* Tablo 2: Deney Grubunun Tüm Testlerin tanımlayıcı ve Anlamlı Fark İstatistik Tablosu Parametreler (Puan) N (Deney) En Az En Fazla Ortalama S.S. P Servis 10 İlk Test 6,5 8 7,1 0,47 10 Son Test 7,5 9,5 8,5 0,78 0,07* Servis Pano 10 İlk Test 9 16 12,7 2,31 10 Son Test 17 25 21 2,35 0,05* Forehand 10 İlk Test 22 27 25 1,76 10 Son Test 26 33 29,4 2,36 0,05* Backhand 10 İlk Test 18 24 21,3 2,26 10 Son Test 20 32 25,5 3,97 0,05* İsabet 10 İlk Test 10 16 11,7 2,1 10 Son Test 9 16 11,9 2,13 0,48 Sürat 10 İlk Test 5 7 6,1 0,73 10 Son Test 8 11 9,1 1,19 0,004* Wall Catch 10 İlk Test 7 10 8,7 0,94 10 Son Test 10 14 11,6 1,43 0,005* *(p<0,05) 4
Tablo 3: Kontrol Ve Deney Grubunun Son Ölçüm İstatistiksel Anlamlılık Tablosu KONTROL VE DENEY Servis Servis Pano Forehand Backhand İsabet Sürat Wall Catch Anlamlı Fark (P) 0,04* 0,00* 0,04* 0,00* 0,02* 0,03* 0,06* *(p<0,05) TARTIŞMA Servis : Hudson (2007), yaptığı çalışmada koordinasyon aktiviteleri özellikle genç çocuklarda motor gelişim için mükemmeldir. Öğrenme eğrileri koordinasyon gerektiren becerilerde üst düzeyde bireysel farklılıklar gösterir. Bazı çocuklar diğerlerinden daha hızlı öğrenir sonucuna varmıştır. Bu sonuçlar incelendiğinde, yapılan antrenmanların, sporcularda servis atma becerisine olumlu yönde katkı sağladığı sonucuna varılmaktadır. Yapılan bu çalışma Hudson un çalışmasını destekler niteliktedir. Kontrol grubu kendi içinde ilk ölçümlerin ortalama değerleri 7,15±,4743 son ölçüm ortalama değerleri 8,5±,7817 olup, istatistiksel verilere bakıldığında istatistiksel açıdan farklılık bulunmamıştır (p>0,05). Deney grubu kendi içinde ilk ve son ölçümlerde istatistiksel açıdan anlamlı farklılık bulunmuştur (p<0,05). Gruplar arası son ölçüm değerlerinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur (p<0,05). Panoya Servis : Bonifacci (2004), 6 10 yas arası 144 çocuk ile yaptığı çalışmada, motor beceri seviyesinin, görsel-motor beceri entegrasyonu ve algılama becerisi üzerine etkisini araştırmıştır. Çalışma da bireylere uyguladığı motor gelişim testlerine göre puanlandırarak düşük, ortalama ve yüksek motor beceri seviyesine sahip olanlar olarak 3 gruba ayırmış. Çalışma sonunda, motor beceri seviyesinin görsel-motor beceri (el-göz koordinasyonu) entegrasyonunu etkilediğini, ancak algısal beceriye etki etmediğini Tespit etmişlerdir. Bu çalışmada da yapılan koordinasyon antrenmanları sonucunda, sporcuların elgöz koordinasyonunda gelişme olduğu ve bu gelişmenin panoya servis testine olumlu yansıdığı söylenebilir. Panoya servis testi ölçümleri incelendiğinde, kontrol grubu kendi içinde ilk ve son ölçümlerin istatistiksel açıdan anlamlı farklılık bulunmamıştır (p>0,05). Deney grubu kendi içinde ilk ve son ölçümlerin istatistiksel açıdan anlamlı farklılık bulunmuştur (p<0,05). Gruplar arası son ölçüm değerlerinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur (p<0,05). Forehand : Schmidt ve Wrisberg (2004), teniste motoröğrenmeyi etkileyen faktörleri araştırdıkları çalışmalarında tenis teknikleri uygulanırken hareket zincirinin çok önemli olduğu ve kinetik zincir prensipleri hareketi sakatlık riski olmadan daha pürüzsüz ve etkili 5
yapmaya yardımcı olacağı sonucuna ulaşmışlardır. Teniste kuvvetler genellikle bacak ekstansiyonu ve fleksiyonu sırasında yerden üretildiğini, üretilen bu kuvvetler gövdeye iletildiğini, gövdeden de vuruşu yapacak üst ekstremiteye ve oradan da raket ve topa aktarıldığını belirtmişlerdir. Çimen ve Günay (1996), yaptıkları çalışmada çabuk kuvvetin motorik özelliklere etkisini araştırırken sporcularda geliştiği gözlenen teknik özelliklerin sebebini, kuvvet antrenmanlarının yanında yapılan koordinasyon antrenmanlarının sinir-kas koordinasyonuna sağladığı olumlu katkı sonucuna bağlamış, koordinasyon antrenmanlarının teknik gelişimine katkı sağladığı kanısına varmıştır. Yapılan bu çalışmada da yapılan koordinasyon antrenmanları sonrasında gelişen koordinatif özelliklerin forehand tekniğine olumlu yönde katkı sağladığı sonucuna ulaşılmıştır. Forehand testi ölçümleri incelendiğinde, kontrol grubu kendi içinde ilk ve son ölçümlerin istatistiksel açıdan anlamlı farklılık bulunmamıştır (p>0,05). Kontrol grubu için yapılan antrenmanlar forehand öğretimde bir farklılık oluşturmamıştır. Deney grubu kendi içinde ilk ve son ölçümlerin istatistiksel açıdan anlamlı farklılık bulunmuştur (p<0,05). Gruplar arası son ölçüm değerlerinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur (p<0,05). Backhand : Gündüz (2012), 19-24 yaşları arasında bayan tenisçilerde sağlık toplarıyla yapılan plyometrik çalışmalarının isabetli forehand ve backhand atış performansına etkisini incelediği çalışmasında, sağlık toplarıyla uyguladığı antrenmanların başlangıcında ve sonunda yaptığı Dewitt-Dugan backhand testi sonucunda istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulmuştur (p<0,05). Yapılan bu çalışma da Gündüz ü desteklemektedir. Yapılan 8 haftalık koordinasyon antrenmanlarının sporcularda backhand vuruş tekniğine olumlu yönde katkı sağladığı görülmüştür. Backhand testi sonuçları incelendiğinde, kontrol grubu kendi içinde ilk ve son ölçümlerin istatistiksel açıdan anlamlı farklılık bulunamamıştır (p>0,05). Kontrol grubu için yapılan antrenmanlar backhand vuruşu için farklılık yaratmamıştır. Deney grubu kendi içinde ilk ve son ölçümlerin istatistiksel açıdan anlamlı farklılık bulunmuştur (p<0,05). Gruplar arası son ölçüm değerlerinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur (p<0,05). İsabet : Gezer (2012), 10-12 yaş bayan sporcuları hedefli ve hedefsiz çalışmanın tenis becerisine etkisini araştırdığı çalışmasında, hedefsiz yapılan çalışmalar sonucunda, Dewitt- Dugan tenis için isabet testinde (ilk ölçüm-13,3±1,767, son ölçüm-14±2,055) anlamlı farklılık tespit edememiştir (p>0,05). Yapılan bu çalışmada, koordinasyon antrenmanları ile hedefsiz çalışmaların sonucunda elde edilen bulgularla, yapılan antrenmanların isabet oranına olumlu yönde etkisinin olmadığı düşünülmektedir. Kontrol grubu için yapılan antrenman çalışmalarının isabet oranına etkili olduğu görülmüştür. Bu etkinin sebebinin sporcuların 6
yaptıkları düzenli antrenmanlar sonucunda artan dikkat becerisinin isabet oranını geliştirebileceği düşünülmüştür. İsabet için vuruş testi sonuçları incelendiğinde, Kontrol grubu kendi içinde ilk ve son ölçümlerin istatistiksel açıdan anlamlı farklılık bulunmuştur (p<0,05). Deney grubu kendi içinde ilk ve son ölçümlerin istatistiksel açıdan anlamlı farklılık bulunmamıştır (p>0,05). Gruplar arası son ölçüm değerlerinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmamıştır (p>0,05). Sürat : Yapılan bu çalışmada olumlu yöndeki bu artışın sebebi ayak çabukluğu ve merdiven çalışmalarının sporcuların hızlanması ve çabukluğun artmasında etkili olduğu tespit edilmiştir. Çalışmalar koordinasyon çalışmalarıyla bütünleştiğinde sporcuların koordinasyonel yeteneklerinin dripling hızlarının geliştirdiği tespit edilmiştir. Sürat testi sonuçları incelendiğinde, kontrol grubu kendi içinde ilk ve son ölçümlerin istatistiksel açıdan anlamlı farklılık bulunmamıştır (p>0,05). Bu sonuca göre düzenli yapılmayan sürat antrenmanlarının sürat becerisini geliştirmediği sonucuna varılmıştır. Deney grubu kendi içinde ilk ve son ölçümlerin istatistiksel açıdan anlamlı farklılık bulunmuştur (p<0,05). Gruplar arası son ölçüm değerlerinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur (p<0,05). Wall Catch : Özer (2007), 8-11 yaş kız çocuklarında mini tenis eğitiminin koordinasyon ve reaksiyon zamanı gelişimine etkisini araştırdığı çalışmasında koordinasyon (el-göz) kabiliyetini Wall Catch testi ile değerlendirmiş, deney grubunda koordinasyonun anlamlı olarak geliştiğini saptamıştır (ilk ölçüm- 8,66±2,01, son ölçüm- 11,16±1,85). Yapılan bu çalışma da Özer in çalışmasını destekler niteliktedir. 8 haftalık koordinasyon antrenmanları sonucunda gelişen koordinatif özelliğin, çalışmanın amacına ulaştığı söylenebilir. Wall Catch testi sonuçları incelendiğinde, kontrol grubu kendi içinde ilk ve son ölçümlerin istatistiksel açıdan anlamlı farklılık bulunmamıştır (p>0,05). Deney grubu kendi içinde ilk ve son ölçümlerin istatistiksel açıdan anlamlı farklılık bulunmuştur (p<0,05). Gruplar arası son ölçüm değerlerinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur (p<0,05). Şahan (2003), gençlerde tenis becerisinin gelişimine etki eden faktörleri araştırdığı çalışmasında tenis branşında, koordinasyonun %35 lik bir önem derecesine %25 dayanıklılık özelliğine, %15 kuvvet, %15 çabukluluk ve % 10 esneklik özelliği gerektiği belirtmiştir. Tenis branşında antrenman parametreleri açısından en önemli payı koordinasyon antrenmanları almaktadır. Bu çalışmada koordinasyon antrenmanlarının servis, panoya servis, forehand, backhand, sürat ve koordinatif becerilerinin gelişiminde anlamlı olarak farklılık yarattığı tespit edilmiştir (p<0,05). 7
Sonuç olarak; bu çalışmada uygulanan koordinasyon antrenmanları, koordinasyonel özellikleri geliştirilmek istenen 10-12 yaş grubu bayan tenisçilerde kullanılabilir bir yöntem olabilir. Bu antrenmanlarla sporcuların teknik, sürat ve koordinatif özelliklerini geliştirebileceği söylenebilir. KAYNAKÇA BONİFACCİ, P., (2004). Children with Low Motor Ability Have Lower Visual-Motor Đntegration Ability But Unaffected Perceptual Skills, Human Movement Science, 2004/23, p:157-168. BOMPA, O.T., (2011). Theory and Methodology of Training. Second edition. ÇİMEN, O., GÜNAY, M., (1996). Dairesel Çabuk Kuvvet Antrenmanlarının 16-18 Yaş Grubu Erkek Masatenisçilerinin Bazı Motorik Özelliklere Etkisi Spor Bilimleri Dergisi, G.Ü. Spor Bilimleri Dergisi, 8(3), 3-11. GEZER, F., (2012). Hedefli Ve Hedefsiz Çalışmanın Tenis Becerisine Etkisinin Araştırılması Kocaeli Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, Lisans Tezi, Kocaeli GÜNDÜZ, D., (2012). Bayan Tenisçilerde Sağlık Toplarıyla Yapılan Plyometrik Çalışmalarının İsabetli Forehand Ve Backhand Atış Performansına Etkisi Kocaeli Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, Lisans Tezi, Kocaeli HUDSON, J.K., (2007). Biomechanic of Balance: Paradıgms and Procedures. California State University, Chicago, USA. KAMAR, A., (2003). Sporda Yetenek Beceri ve Performans Testleri. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara. KERMEN, O., (2002). Tenis Teknik ve Taktikleri. Nobel Yayın Dağıtım, 2. Baskı, Ankara. KURUGER, F., (1991). Grenzen Und Möglichkeiten İnformatischer Technolopie im Leistung Sport. Sport und Informatik, Köln. MURATLI S., KALYONCU O., ŞAHİN G., (2007). Antrenman ve Müsabaka. Ladin Matbaası, İstanbul. MURATLI, S., (1998). Çocuk ve Spor Bağırgan Yayınevi, Ankara. ÖZER, U., (2007). 8-11 Yaş Kız Çocuklarında Mini Tenis Eğitiminin Koordinasyon ve Reaksiyon Zamanı Gelişimi Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas. SCHİMDT, R.A., WRİSBERG, C.A., (2004). Motorlearning and Performance USA. ŞAHAN, A., (2003). 17-24 Yaş Gençlerde Tenis Becerisinin Gelişimine Etki Eden Faktörlerin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Beden Eğitimi ve Spor Anabilimdalı, Akdeniz Üniversitesi, Antalya. 8