GIDA BÜLTENİ GAV Bülten Sayı 2 / Temmuz 2011 Başlıca Bilgi Kaynaklarımızı Tanıyalım FDA nın misyonu, güvenli ve etkili ürünlerin pazara zamanında ulaşmasına yardımcı olarak kamu sağlığını korumak ve katkıda bulunmak, ürünler kullanıma girdikten sonra güvenliklerini denetlemek ve toplum sağlığının iyileştirilmesi için gerekli... Devamı 1. sayfada Trans Yağlarla İlgili Bilmeniz Gerekenler Trans yağ, sıvı yağlar margarin gibi katı yağlara dönüştüğü zaman oluşan belili bir yağ tipidir. Hidrojenasyon adı verilen bu süreçte, gıdaların raf ömürlerini uzatmak ve dengeli bir tat elde etmek amacıyla bitkisel yağlara hidrojen eklenir. Bu sürecin sonucunda... Devamı 1. sayfada EFSA nın Karamel Renklerinin Güvenliği ile İlgili Yeniden Değerlendirme Raporu ANS Paneli nin Başkanı Dr. John Christian Larsen, şöyle demiştir: Panel, 2-asetil- 4-tetrahidroksibutilimidazol (THI) adlı bileşeninin bağışıklık sistemi üzerindeki olası etkileriyle ilgili belirsiz bağlantıları göz önüne alarak karamel E150c için daha... Devamı 3. sayfada Vitaminler Vitaminler, vücudun birtakım önemli işlevleri için gerekli olan mikrobesinlerdir. Vitaminler, suda çözünenler ve yağda çözünenler olmak üzere iki gruba ayrılırlar... Devamı 5. sayfada
Başlıca Bilgi Kaynaklarımızı Tanıyalım FDA (A.B.D. Gıda ve İlaç Dairesi) FDA nın misyonu, güvenli ve etkili ürünlerin pazara zamanında ulaşmasına yardımcı olarak kamu sağlığını korumak ve katkıda bulunmak, ürünler kullanıma girdikten sonra güvenliklerini denetlemek ve toplum sağlığının iyileştirilmesi için gerekli olan doğru ve bilimsel bilginin elde edilmesine yardımcı olmaktır. FDA Neleri Düzenler? FDA, gıdaların güvenli, sağlıklı ve hijyenik olmasını; insan ve veteriner ilaçlarının, biyolojik ürünlerin ve tıbbi araçların güvenli ve etkili olmasını, kozmetik maddelerinin güvenli olmasını ve radyasyon yayan elektronik ürünlerin güvenli olmasını sağlamaktan sorumlu olan Amerika Birleşik Devletleri Federal kurumudur. FDA aynı zamanda bu ürünlerin halka dürüst, doğru ve bilgilendirici bir şekilde sunulmasını da sağlar. Bu kurumun özel sorumluluk alanları arasında şunlar vardır: Tüm gıda ürünlerinin etiket güvenilirliği (kırmızı et ve kanatlı et dışında) şişe suyu Gıda İlaç Tıbbi Araçlar Aşı, Kan ve Biyolojikler Hayvanlar ve Veterinerlik Kozmetik Radyasyon Yayan Ürünler Tütün Ürünleri Başlıca Konular Besin Takviyeleri Gıdanın Korunması Gıda Bileşenleri ve Ambalajlama Gıda Bileşenleri ve Ambalajlama Gıda Güvenliği Uluslararası Etkinlikler Etiketleme ve Beslenme Haberler ve Etkinlikler Tüketici Kaynakları Tüketiciler Sağlık Hizmetleri Görevlileri Sağlık Eğitimcileri Öğrenci ve Öğretmenler Endüstri Kaynakları Renklendirici Katkı Maddeleri Tesis Kaydı Kılavuz Belgeler İthalatla ilgili Ön İhbar Raporlanabilir Gıda Kaydı Trans Yağlarla İlgili Bilmeniz Gerekenler Trans Yağlara Genel Bir Bakış Beslenme Rejiminizdeki Yağlar Trans yağ, sıvı yağlar margarin gibi katı yağlara dönüştüğü zaman oluşan belirli bir yağ tipidir. Hidrojenasyon adı verilen bu işlemde, gıdaların raf ömürlerini uzatmak ve dengeli bir tat elde etmek amacıyla bitkisel yağlara hidrojen eklenir. Bu işlemin sonucunda trans yağlar oluşur. Trans yağlar, doymuş yağların bulunduğu gıdaların çoğunda bulunabilir. Bunların arasında hamur yapımında kullanılan katı yağlar, bazı margarin türleri, bisküviler, şekerler, kurabiyeler, atıştırmalıklar, kızartmalar, fırında pişmiş ürünler ve kısmen hidrojenize edilmiş bitkisel yağlar içeren diğer işlenmiş gıdalar yer alır. Trans yağ asitleri olarak da bilinen trans yağlar, süt, süt ürünleri ve et gibi bazı hayvansal kökenli gıdalarda doğal olarak bulunur. Tüketicilerin trans yağla ilgili bilmesi gereken en önemli şey, vücutta doymuş yağ gibi davranarak düşük yoğunluklu (LDL veya kötü ) kolesterolü yükselttiği, dolayısıyla da koroner kalp hastalığı riskini arttırabileceğidir. Trans yağ hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak ve beslenme seçimlerinizi daha bilinçli yapmak için beslenme rejiminizde hem trans yağları, hem de doymuş yağları ve kolesterolü nasıl sınırlayabileceğiniz konusunda bu yazıyı okumaya devam edin. Yağ, vücut için başlıca enerji kaynağıdır ve A, D, E ve K vitaminleriyle karotenoidlerin vücutta emilmesine yardımcı olur. Hem hayvansal, hem de bitkisel kökenli gıda ürünleri yağ içerir. Yağlar vücutta büyüme, gelişme ve sağlıklı olma açısından önemli rol oynar. Ancak uzmanlar günlük alınan kalorinin üçte bir veya daha azını (%20-%35) yağdan almanızı önerirler. Bir gıda bileşeni olarak yağ, gıdalara tat, kıvam ve stabilite sağlamakla birlikte kişiye doygunluk hissi verir. Bebekler ve iki yaşına kadarki çocuklar diğer yaş gruplarına göre vücut ağırlığı birimine göre en yüksek enerji ihtiyacına sahiplerdir. Yağlar çocuklar için önemli bir kalori ve besin kaynağıdır. 1
Vücut Kimyası Dersi Birçok tüketici, beslenme rejimlerindeki doymuş yağ ve kolesterol düzeyini düşürmenin iyi bir şey olacağının farkındadır. Ancak trans yağ, daha az bilinen bir kavramdır. Trans yağlarla vücudunuz arasındaki ilişki şöyledir: Trans yağlar, doymuş yağ ve kolesterol gibi koroner kalp hastalığı riskini arttıran kandaki düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL veya kötü kolesterol ) düzeyini yükseltir. Trans yağlar aynı zamanda kandaki yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL veya iyi kolesterolü ) düzeyini düşürür. Koroner kalp hastalığı riskini azaltmak için amaç toplam LDL kolesterol düzeyini düşürmektir. Beslenme rejiminizdeki doymuş yağ, trans yağ ve kolesterol düzeyini azaltmak LDL kolesterol düzeyinizi azaltmaya yardımcı olabilir. Yağlarınızı Seçerken Dikkat Ediniz Beslenme Rejimleri için Kontrol Listesi Yeterli ve dengeli bir beslenme diyeti uygulayarak trans yağ tüketiminizi (ve doymuş yağ ile kolesterol düzeyinizi) düşük tutmak için her gün alabileceğiniz bazı önlemler vardır: Gıda etiketlerini kontrol ediniz. Porsiyonlar genelde benzer türde gıdalar için benzer büyüklüktedir, dolayısıyla doymuş yağ, trans yağ ve kolesterol içeriği düşük gıdalar seçiniz. Sağlıklı bir beslenme rejimi için bu üç besini de kontrol etmeniz gerekir. Doymuş yağ ve kolesterol düzeyi düşük gıdaları seçerken aşağıdaki genel kurala uyunuz: Günlük Karşılama Oranı nın %5 i veya daha azı iyidir, %20 si veya daha fazlası yüksektir. Trans yağ konusunda Günlük Karşılama Oranı söz konusu değildir, dolayısıyla trans yağ içeren gıdalardan mümkün olduğu kadar az yemeye çalışınız. Alternatif yağlar kullanınız. Beslenme rejiminizdeki doymuş ve trans yağların yerine tekli veya çoklu doymamış yağlar kullanınız. Beslenme rejiminizdeki yağların çoğunun tekli veya çoklu doymamış yağ asitlerinden alınması gerekir. Tekli doymamış yağ kaynakları arasında zeytinyağı ve fındık yağı vardır. Çoklu doymamış yağ kaynakları arasında soya yağı, mısır yağı ve ayçiçeği yağı vardır. Bitkisel yağları (hindistan cevizi veya hurma çekirdeği dışında) ve yumuşak margarinleri (sıvı, kase veya sprey) tercih edin. Bu ürünlerdeki toplam doymuş ve trans yağ miktarı, katı yağlarda, katı margarinlerde ve tereyağ dahil olmak üzere hayvansal yağlarda bulunan miktardan daha düşüktür. Doymuş yağ içeriği düşük olan gıdalar seçiniz. Bunların arasında yağsız veya yarım yağlı süt ve süt ürünleri, yağsız etler, balık, derisiz kanatlı etler, tam tahıllı gıdalar ile meyve ve sebzelerdir. Yüksek kolesterollü gıda tüketiminizi sınırlandırınız. Bunların arasında ciğer ve diğer iç organlar, yumurta sarısı ve tam yağlı süt ile süt ürünleri vardır. Yağsız etleri tercih ediniz. Bunlar kanatlı etler (derisiz ve kızartılmamış), yağsız dana etidir. Balığı unutmayınız. Çoğu balığın doymuş yağ oranı ete göre daha düşüktür. Ayrıca alabalık, ringa balığı ve somon gibi bazı balıklar omega-3 yağ asitleri içerir. Bu gıdaların, kalp hastalığına karşı koruyucu etkiye sahip olup olmadığı incelenmektedir. Bazı Sağlıklı Seçenekler Meyve ve Sebzeler Tahıllar Yağsız Etler Balık 2
Trans Yağ Konusundaki Haberler Etiketler Konusundaki Güncellemeler Güvenli Bu Haberi Gıdalar Yayalım İçin Ayırma Gıda Etiketlerindeki Enerji ve Besin Öğeleri Bilgilerinde Trans Yağ Oranlarını Kontrol Ediniz! Bir gıda ürününün ne kadar trans yağ içerdiğini nasıl bileceksiniz? Gıda üreticileri tüm ürün etiketlerinde trans yağ içeriklerini belirtmek zorundadırlar. Tereyağına Karşı Margarin Çiğ kırmızı et ve kanatlı etleri çiğ gıdalardan ayrı tutunuz. Çiğ kırmızı et, kanatlı eti ve balık eti için ayrı, salatalar ve işlem görmeden tüketilecek gıdalar için ayrı bir kesme Bazı margarinler tahtası kullanınız. tereyağına Çiğ kırmızı göre et, daha kanatlı fazla eti ile trans balık yağ eti ve içerir, bunların ama sularını bu, margarin yerine diğer tereyağ gıdalarla kullanmanız temas etmeden gerektiği taşıyınız. anlamına Çiğ kırmızı gelmez. et, kanatlı Tereyağının eti ve balık toplam etlerini doymuş yağ ve kapalı kaplar veya derin tabaklar içerisinde suları diğer gıdalara akmayacak trans yağ içeriği ile kolesterol düzeyi genelde margarininkinden daha yüksektir. şekilde muhafaza ediniz. Çapraz bulaşma bakterilerin yayılma yollarından biridir. Çiğ Yumuşak kırmızı et, veya kanatlı sıvı eti margarinlerin ile balık etini ve toplam sularını doymuş işlem görmeden yağ ve tüketilecek trans yağ içeriği ile gıdalardan kolesterol uzak düzeyi tutunuz. daha düşüktür. Tavaları yağlarken, başka yağlar yerine yapışmaz yemeklik yağ spreyleri kullanılabilir. Güvenli Dışarıda Gıdalar Yemek İçin Yerken Temizleme Bilgi Edinmek Restoranlarda gıda ürünlerinin besin öğeleri bilgisi etiketini sunma zorunluluğu yoktur, ancak bazen Düşük Yağlı veya Düşük Sodyumlu gibi bazı tercihler sunarlar. Dolayısıyla kendiniz bilgi istemediğiniz takdirde bir yemeğin doymuş veya trans yağ içeriğini öğrenemezsiniz. Ismarlayacağınız yemeklerde hangi yağların kullanıldığını bilmek istiyorsanız, ısmarlamadan önce sormayı unutmayın. Birçok fast food veya restoran zinciri gıdalarının besin öğeleri içerik tablolarına sahiptirler ve istek üzerine sunarlar. Daha ayrıntılı bilgi için: A.B.D. Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) nin internet sitesini ziyaret edin: www.fda.gov Bu yayın FDA nın (U.S. Food and Drug Administration) izniyle tercüme edilmiştir. EFSA nın Karamel Renklerinin Güvenliği ile İlgili Yeniden Değerlendirme Raporu EFSA karamel renklerinin güvenliğini yeniden inceledi Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) Gıda Katkı Maddeleri ve Gıdalara Katılan Besin Kaynakları Konusundaki Bilimsel Paneli (ANS), Avrupa Birliği nde kullanımına izin verilen bazı karamel renklerinin güvenliğini değerlendirmiştir. Panel, bu renkler için daha önce kararlaştırılmış olan Kabul Edilebilir Günlük Alım Düzeyleri (ADI) gözden geçirmiş ve tüm karamel renklerini kapsayacak yeni bir grup ADI düzeyi kararlaştırmıştır. Panel bu renklerin üretiminden oluşabilecek bazı yan ürünlerin güvenliğini incelemiş ve bu yan ürünlerin karamel renklerindeki düzeylerinin teknolojik açıdan mümkün olduğu kadar düşük tutulmasını tavsiye etmiştir. Bu araştırma, EFSA nın AB de kullanımına izin verilen tüm gıda renklendiricilerini yeniden değerlendirme sürecinin bir parçasıdır. EFSA nın bilimsel tavsiyeleri AB de gıda renklendiricileri konusunda karar alanlar için bilgi sağlayacaktır. Panel, tüm mevcut verilere dayalı olarak bu karamel renklerinin genotoksik veya kanserojen olmadığına ve insanların üremesi veya gelişmekte olan çocuklar üzerinde zararlı etkileri olduğuna dair hiçbir kanıt olmadığına karar vermiştir. ANS Paneli, benzer özellikleri temel alarak bu grup için Kabul Edilebilir Günlük Alım Düzeylerini (ADI) tespit etmiştir; bunlar, dört renge uygulanacak şekilde, vücut ağırlığı (kg) başına günlük 300 mg dir (300 mg/kg vücut ağırlığı/gün); ancak bu renklerden biri olan E150c için Panel 100 mg/kg vücut ağırlığı/gün şeklinde daha düşük bir ADI değeri tespit etmiştir. 3
EFSA nın Karamel Renklerinin Güvenliği ile İlgili Yeniden Değerlendirme Raporu ANS Paneli nin Başkanı Dr. John Christian Larsen, şöyle demiştir: Panel, 2-asetil-4-tetrahidroksibutilimidazol (THI) adlı bileşeninin bağışıklık sistemi üzerindeki olası etkileriyle ilgili belirsiz bağlantıları göz önüne alarak, karamel E150c için daha düşük bir ADI düzeyi tespit etmeye karar vermiştir. Bunun anlamı, dört karamel rengi için grup ADI düzeyi olarak belirlenmiş olan 300 mg/kg vücut ağırlığı/ gün içerisinde sadece 100 mg/kg vücut ağırlığı/gün E150c için geçerlidir. Panel aynı zamanda, bu renklerin gıda endüstrisi tarafından maksimum düzeylerde kullanılması durumunda, bu renkleri içeren gıdaları yüksek miktarda tüketen yetişkinlerle çocukların bu renklerden üçü (E150a, E150c, E150d) için tespit edilmiş olan ADI düzeylerini aşabileceğini belirtmiştir. EFSA nın ANS Paneli ndeki uzmanlar, karamel renklerin üretimi sırasında yan ürünlerin oluştuğuna ve bu renklerde bulunan yan ürünlerin tür ve düzeyinin üretim sürecine bağlı olarak birçok değişiklik gösterebileceğine dikkat çekmiştir. Bilim adamları, bazıları toksikolojik açıdan endişe yaratan furan ve 5-hidroksimetil-2-furfural (5-HMF) gibi bazı bileşenleri güvenlik açısından incelemiş, AB mevzuatında karamel renkler için verilen şartnamenin güncellenerek bu bileşenler için de maksimum düzeylerin tespit edilmesi gerektiğini belirtmiştir. Panel de yer alan bilim adamları, E150c de bulunan 2-asetil-4- tetrahidroksibutilimidazol (THI) veya E150c ve E150d de bulunan 4-metilimidazol (4-MEI) gibi üretim sürecinde ortaya çıkabilecek ve AB şartnamelerinde bu renklerdeki varlıkları ile ilgili olarak maksimum düzeylerin zaten öngörüldüğü başka bileşenleri de incelemiştir. Panel, THI nin hayvanların bağışıklık sisteminde görülen etkilerinin insan sağlığı açısından olası etkileriyle ilgili belirsizlikleri göz önüne almak amacıyla bu bileşeni içeren E150c rengi için daha düşük ADI düzeyi tespit etmiştir. Panel ayrıca THI nin bağışıklık sistemi üzerindeki olası etkilerini açıklığa kavuşturmak için ilave araştırmaların yürütülmesinden memnun olacaktır. Panel, hayvanlarla ilgili kanserojenik araştırmaları dahil olmak üzere, 4-MEI hakkındaki bilimsel literatürün incelenmesi sonucunda E150c ve E150d içeren gıdaların tüketimi sonucu oluşabilecek en yüksek maruz kalma düzeyinin endişeye neden olacak düzeyde olmadığına karar vermiştir. Dolayısıyla, bu iki karamel rengi için spektlerde tespit edilmiş olan maksimum 4-MEI düzeylerinin yeterli derecede koruma sağladığına karar verilmiştir. Ancak Panel, tüketicilerin karamel renklerinin yan ürünlerine maruz kalma düzeyinin mümkün olduğu kadar düşük tutulması için yan ürünlerin karamel renklerindeki düzeylerini teknolojik açıdan mümkün olduğu kadar düşük tutulması gerektiğinin daha ihtiyatlı olacağına karar vermiştir. Bu açıdan Panel karamel renklerinin üretimiyle bunlardan türeyen bileşenlerin oluşumu ve özellikleri konusunda daha fazla araştırma yürütülmesi gerektiğini bildirmiştir. Bu yayın EFSA nın (European Food Safety Autority) izniyle tercüme edilmiştir. 4
Vitaminler Vitaminler, vücudun birtakım önemli işlevleri için gerekli olan mikrobesinlerdir. Vitaminler, suda çözünenler ve yağda çözünenler olmak üzere iki gruba ayrılırlar. Suda çözünen vitaminler vücutta depo edilmez ve vücuttan kolaylıkla atılırlar. Yağda çözünen vitaminler ise vücutta depo edilebilir ve yağ yardımıyla vücutta emilirler. SUDA ÇÖZÜNEN VİTAMİNLER BESİNLER FONKSİYONLARI GIDA KAYNAKLARI B 1 Vitamini (Tiamin) Karbonhidratlardan enerji elde edilmesine yardımcı olur, Sinir sistemi ve kalbin sağlıklı kalmasına yardımcı olur. Tam tahıllar, sert kabuklu yemişler, et, meyve ve sebzeler, zenginleştirilmiş kahvaltılık gevrekler. B 2 Vitamini (Riboflavin) Gıdalardan enerji elde edilmesine yardımcı olur, Ağız ve bağırsaklarda olduğu gibi mukoza zarlarının sağlıklı olmasını sağlar. Süt ve süt ürünleri, yumurta, pirinç, zenginleştirilmiş kahvaltılık gevrekler, karaciğer, bakliyat, mantar ve yeşil sebzeler. B 3 Vitamini (Niasin) Gıdalardan enerji elde edilmesine yardımcı olur, Ağız ve bağırsaklarda olduğu gibi mukoza zarlarının sağlıklı olmasını sağlar, Sinir sistemini sağlıklı tutmaya yardımcı olur. Et, buğday ve mısır unu, yumurta, süt ve süt ürünleri ve maya. B 6 Vitamini Protein metabolizmasında ve kullanımında rol oynar. Kanatlı eti, balık, süt ile süt ürünleri, yumurta, tam tahıllar, soya fasulyesi, fıstık ve bazı sebzeler. B 12 Vitamini Vücutta alyuvarlar (kırmızı kan hücreleri) yapımına yardımcı olur, Sinir sisteminin sağlıklı olmasını sağlar. Balık, kırmızı et, kanatlı et, yumurta, süt ve süt ürünleri, zenginleştirilmiş kahvaltılık gevrekler. Folat / Folik Asit Vücutta alyuvarlar (kırmızı kan hücreleri) yapımına yardımcı olur, Sinir sisteminin sağlıklı olmasını sağlar, Doğmamış bebeklerde nöral tüp defekti riskini azaltır. Yeşil yapraklı sebzeler, bezelye, portakal, muz, fasulye, tam tahıllı ürünler, ciğer, sert kabuklu yemişler ve zenginleştirilmiş kahvaltılık gevrekler. C Vitamini Hücreleri oksidatif hasardan korur ve sağlıklı olmalarını sağlar; Et dışındaki besin kaynaklarından demirin emilmesine yardımcı olur, Vücut dokularının sağlıklı olmasını ve yaraların iyileşmesine yardımcı olur. Özellikle narenciye olmak üzere, taze veya dondurulmuş meyveler; yeşil sebzeler (taze veya dondurulmuş), biber, domates ve patates. YAĞDA ÇÖZÜNEN VİTAMİNLER BESİNLER FONKSİYONLARI GIDA KAYNAKLARI A Vitamini Ağız ve bağırsaklarda olduğu gibi deri ve mukoza zarlarının sağlığını korur, Enfeksiyonlara karşı bağışıklığı güçlendirmeye yardımcı olur, Loş ışıkta görüşe yardımcı olur. Ciğer, tam yağlı süt, peynir, tereyağ, sürülebilen yağlar, havuç, koyu yeşil yapraklı sebzeler, mango veya kayısı gibi turuncu renkte meyveler. D Vitamini Gıdalardan kalsiyumun emilmesine yardımcı olur, Kemik ve dişlerin sağlıklı olmasına yardımcı olur. Yağlı balık, yumurta, et, zenginleştirilmiş kahvaltılık gevrekler ve margarin. Çoğu, yaz aylarında güneş ışınlarının cilt üzerindeki etkisi sonucunda elde edilir. E Vitamini Hücreleri oksidatif hasardan korur ve sağlıklı olmalarını sağlar. Bitkisel ve tohum yağları, sürülebilen yağlar, sert kabuklu yemişler ve tohumlar. K Vitamini Kanın pıhtılaşmasına yardımcı olur, Kemiklerin güçlü olmasına yardımcı olur. Yeşil yapraklı sebzeler, ciğer, peynir, Brüksel lahanası, brokoli, kuşkonmaz, bazı meyveler (ışgın, kivi). Bu yayın İngiliz Beslenme Vakfı nın izniyle tercüme edilmiştir. 5
HER ŞEY, DAHA İYİ BİR YAŞAM İÇİN Vizyonumuz Toplumun gıda, beslenme ve sağlıklı yaşam bilincinin gelişimine katkı sağlayan bağımsız, bilimsel ve kâr gayesi gütmeyen güvenilir, saygın bir kurum olmak. Misyonumuz Ulusal ve uluslararası düzeyde, bilimsel çalışmaları, mevzuatı ve uygulamaları takip etmek, toplumun sağlıklı beslenme ve gıdalar hakkında doğru ve güvenilir bilgiye ulaşması ve eğitim imkanı sağlamak amacıyla üniversiteler, kamu ve sivil toplum kuruluşları gibi ilgili kurum ve kuruluşlar ile iş birliği içerisinde her türlü çalışmayı yapmak ve desteklemek. SABRİ ÜLKER GIDA ARAŞTIRMALARI ENSTİTÜSÜ VAKFI Editör: Dr. Mehmet Köse KISIKLI MAH. FERAH CAD. ÇEŞME SOK. NO: 2/4 B.ÇAMLICA 34692 ÜSKÜDAR-İSTANBUL-TÜRKİYE TELEFON: (0216) 524 18 66 FAKS: (0216) 524 25 24