1.21 2.21 3.21 4.21.21 6.21 7.21 8.21 9.21 1.21 11.21 12.21 1.216 2.216 3.216 4.216.216 6.216 7.216 8.216 9.216 1.216 11.216 HAFTALIK RAPOR 28 Kasım 216 TCMB politika faiz oranını baz puan artırdı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) 24 Kasım tarihli toplantısında politika faiz oranını beklentilerin üzerinde baz puan artırdı. Böylelikle, Ocak 214 de yapmış olduğu sert faiz artışından sonra aralıklarla faiz indirimlerinde bulunan TCMB Kasım ayında ilk defa politika faizinde artışa gitmiş oldu. Bu haftaki raporumuzda TCMB nin son kararlarını değerlendireceğiz. 12 12 11 11 1 1 9 9 8 8 7 TCMB Faiz Oranları (%) Faiz Koridoru Ağırlıklı Ortalama Fonlama Maliyeti 1 Hafta Vadeli Repo İhale Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Kasım ayı Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında politika faizini beklentilerin üzerinde baz puan artırdı. Piyasa beklentisi politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının 2 baz puan artırılması yönünde idi. Ayrıca Kurul piyasa beklentisinin artış yapılmayacağı yönünde olan faiz koridorunun üst bandında da 2 baz puan artışa gitti. Böylece TCMB, politika faizini %8 e, faiz koridorunun üst bandı olan marjinal fonlama oranını %8. ye yükseltmiş oldu. TCMB, faiz koridorunun alt bandını %7.2 ve TCMB geç likidite penceresi uygulaması çerçevesinde Bankalararası Para Piyasası nda saat 16:-17: arası gecelik vadede uygulanan Merkez Bankası borçlanma faiz oranını % seviyesinde sabit bırakırken, %9.7 seviyesinde olan borç verme faiz oranını ise %1 a yükseltti. TCMB nin bu ayki toplantı notunda Ekim ayı toplantı notundan farklı olarak birkaç nokta göze çarpıyor. Öncelikle Kurul faiz artırımına gitmesi nedeniyle bir önceki toplantı notunda yer alan Parasal koşullardaki sıkılığın azaltılması ifadesine bu toplantı notunda yer vermedi. TCMB nin, yılın son çeyreğinde ekonomide yaşanacak olan toparlanmayı Ekim ayı notunda iç talepteki toparlanmayı vurgulayarak ifade ettiği ancak bu ayki notunda genel olarak iktisadi faaliyette toparlanma yaşanmasını beklediğini vurgulaması dikkat çekiyor. Ayrıca TCMB, Ekim ayı toplantısında cari açıktaki turizm kaynaklı artışın dış ticaret hadlerindeki gelişmelerin gecikmeli yansımaları ve tüketici kredilerinin ılımlı seyri ile sınırlanmakta olduğunu söylerken, bu toplantı notunda böyle bir ifadeye yer vermediği görüldü. TCMB, cari açıkla ilgili ifadesini bu ayki notlarına eklemeyerek cari açıkta önümüzdeki dönemde bir artış yaşanması ihtimalinin de sinyallerini vermiş görünüyor. TCMB nin söylemlerinden en dikkat çeken ifade ise Kasım ayında yapmış olduğu faiz artışını, küresel belirsizliklerdeki artışın ve volatilitenin, yurtiçi döviz kurlarında hareketliliğe sebep olarak enflasyon görünümünde yukarı yönlü risk oluşturduğunu belirtmesi oldu.
Yabancı Para Zorunlu Karşılık Oranları (%) Mevduat ve Katılım Fonu Eski Yeni Vadesiz, ihbarlı, 1 yıla kadar vadeli 13 12. 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli 9 8. Diğer Yükümlülükler 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli 2 24. 2 yıla kadar (2 yıl dahil) vadeli 2 19. 3 yıla kadar (3 yıl dahil) vadeli 1 14. yıla kadar ( yıl dahil) vadeli 7 6. yıldan uzun vadeli 4. Türk Lirası olarak yapılabilmesine olanak tanındığını duyurdu. TCMB nin, kurda yaşanan hareketliliğe müdahale etmek adına yapmış olduğu faiz artışının yanı sıra, faiz kararına ilişkin duyurusunun hemen akabinde zorunlu karşılıklara ilişkin yaptığı duyuru ile zorunlu karşılık oranlarını da devreye soktuğu görülüyor. TCMB bu duyurusunda, zorunlu karşılık oranlarını tüm vade dilimlerinde baz puan indirerek finansal sisteme yaklaşık 1. milyar dolar ilave likidite sağladığını duyurdu. Ayrıca TCMB aynı gün ihracat ve döviz kazandırıcı hizmetler reeskont kredilerine ilişkin de bir basın duyurusu yaparak, söz konusu kredilerin azami 31 Mart 217 tarihine kadar olmak üzere vadelerini uzattığını duyurdu. Vade uzatımı imkanını kullanmayıp, kredinin vadesinde ödenmesi halinde ise kredi ödemelerinin ödeme tarihinde Bankanın döviz alış kuru kullanılarak Sonuç olarak Ocak 214 te yapmış olduğu sert faiz artışından sonra aralıklarla faiz indirimlerinde bulunan TCMB Kasım ayında ilk defa politika faizinde artışa gitmiş oldu. TCMB, Kasım ayı toplantısında küresel ekonomide yaşanan belirsizlik ve yüksek oynaklığın yurtiçi piyasada yarattığı döviz kuru hareketlerinin enflasyonist baskısını gerekçe göstererek hem politika faizinde hem de üst bantta faiz artırdı. TCMB nin önümüzdeki dönemde izleyeceği politikalarda küresel piyasalarda oluşan koşullar ve döviz kurlarının etkili olacağını düşünüyoruz. 2
Haftalık Veri Takvimi (28 Kasım 2 Aralık 216) Tarih Ülke Açıklanacak Veri Önceki Beklenti 28.11.216 Türkiye Ekonomik Güven Endeksi (Kasım) 8.6 -- Konut Fiyat Endeksi (Eylül) 219. -- ABD Dallas Fed Aktivite Endeksi (Kasım) -1. 1. Euro Bölgesi M3 Para Arzı (Ekim,y-y) %. -- Almanya Perakende Satışlar (Ekim, y-y) %.4 -- İtalya Tüketici Güven Endeksi (Kasım) 18. -- 29.11.216 ABD GSYH (3.çeyrek, ç-ç) %2.9 %3. Çekirdek Kişisel Tüketim Harcamaları (3.çeyrek, ç-ç) %1.7 -- Tüketici Güven Endeksi (Kasım) 98.6 11.3 Euro Bölgesi Tüketici Güven Endeksi (Kasım) -6.1-6.1 Case-Shiller Konut Giyat Endeksi (Eylül,y-y) %.13 %.2 Almanya TÜFE (Kasım,y-y, öncül) %.7 %.8 Fransa GSYH (3.çeyrek, y-y) %1.1 %1.1 İngiltere M4 Para Arzı (Ekim,y-y) %6.2 -- Japonya İşsizlik Oranı (Ekim) %3 %3 3.11.216 Türkiye Dış Ticaret Dengesi (Ekim) -4.36 Milyar TL -- ABD ADP Özel İstihdam (Kasım) 147 Bin Kişi 16 Bin Kişi Çekirdek Kişisel Tüketim Harcamaları (Ekim, y-y) %1.7 %1.7 Chicago PMI (Kasım).6 2. Bekleyen Konut Satışları (Ekim, y-y) %2. -- Fed Bej Kitap Raporu -- -- Euro Bölgesi TÜFE (Kasım,y-y, öncül) %. %.6 Çekirdek TÜFE (Kasım, öncül, y-y) %.8 %.8 Almanya İşsizlik Oranı (Kasım) %6. %6. Fransa ÜFE (Ekim,y-y) -%1.7 -- TÜFE (Kasım,y-y, öncül) %. %.6 İtalya TÜFE (Kasım,y-y, öncül) -%.1 %.1 ÜFE (Ekim,y-y) -%.8 -- İngiltere Tüketici Güven Endeksi (Kasım) -3-4 Japonya Sanayi Üretimi (Ekim, y-y, öncül) %1. -%1.3 1.12.216 Türkiye İmalat PMI (Kasım) 49.8 -- ABD İmalat PMI (Kasım) 3.9 3.9 Haftalık İşsizlik Maaşı Başvuruları 21 Bin Kişi 23 Bin Kişi ISM İmalat Endeksi (Kasım) 1.9 2.2 Euro Bölgesi İmalat PMI (Kasım) 3.7 3.7 İşsizlik Oranı (Ekim) %1. %1. Almanya İmalat PMI (Kasım) 4.4 4.4 Fransa İmalat PMI (Kasım) 1. 1. İtalya İmalat PMI (Kasım).9 1.3 İşsizlik Oranı (Ekim, öncül) %11.7 %11.6 GSYH (3.çeyrek, y-y, Takv. Arınd.) %.9 %.9 Bütçe Dengesi (Kasım) -3.7 Milyar Euro -- İngiltere İmalat PMI (Kasım) 4.3 4.3 Japonya İmalat PMI (Kasım) 1.1 -- 2.12.216 ABD Tarımdışı İstihdam (Kasım) 161 Bin Kişi 17 Bin Kişi İşsizlik Oranı (Kasım) %4.9 %4.9 ISM New York (Kasım) 49.2 -- Euro Bölgesi ÜFE (Ekim,y-y) -%1. -%1. 3
Eyl.11 Ara.11 Mar.12 Haz.12 Eyl.12 Ara.12 Mar.13 Haz.13 Eyl.13 Ara.13 Mar.14 Haz.14 Eyl.14 Ara.14 Mar.1 Haz.1 Eyl.1 Ara.1 Mar.16 Haz.16 Eyl.16 Eki.3 Nis.4 Eki.4 Nis. Eki. Nis.6 Eki.6 Nis.7 Eki.7 Nis.8 Eki.8 Nis.9 Eki.9 Nis.1 Eki.1 Nis.1 Eki.1 Haz.13 Eyl.13 Ara.13 Mar.14 Haz.14 Eyl.14 Ara.14 Mar.1 Haz.1 Eyl.1 Ara.1 Mar.16 Haz.16 Eyl.16 2Ç4 26Ç2 26Ç4 27Ç2 27Ç4 28Ç2 28Ç4 29Ç2 29Ç4 21Ç2 21Ç4 211Ç2 211Ç4 212Ç2 212Ç4 213Ç2 213Ç4 214Ç2 214Ç4 21Ç2 21Ç4 216Ç2 211-III 211-IV 212-I 212-II 212-III 212-IV 213-I 213-II 213-III 213-IV 214-I 214-II 214-III 214-IV 21-I 21-II 21-III 21-IV 216-I 216-II TÜRKİYE Türkiye Büyüme Oranı Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %) 1. 1. Reel GSYH (y-y, %) 14 12 1 Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %). 8. -. 6 4 2-1. -1. -2-4 -2. -6 Kaynak:TÜİK Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma Kaynak:TÜİK Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %) Sanayi Üretim Endeksi 3 3 2 2 1 1 - -1 Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%) 2 2 1 1 - -1 Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %) Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen) 1 - -1 Kaynak: TÜİK Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat Kaynak: TÜİK Toplam Otomobil Üretimi Sanayi Ciro Endeksi 8 7 6 4 3 2 1 Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.) 23 21 19 17 1 13 11 9 7 Aylık Sanayi Ciro Endeksi (21=1) Kaynak: OSD, VakıfBank Kaynak:TÜİK 4
Eki.6 Nis.7 Eki.7 Nis.8 Eki.8 Nis.9 Eki.9 Nis.1 Eki.1 Nis.1 Eki.1 Eyl.8 Nis.9 Kas.9 Haz.1 Oca.11 Ağu.11 Mar.12 May.13 Ara.13 Tem.14 Şub.1 Eyl.1 Kas.16 Beyaz Eşya Üretimi Kapasite Kullanım Oranı 27 2 23 21 19 17 1 13 11 9 7 Beyaz Eşya Üretimi (Adet) 8 8 7 7 6 6 Kapasite Kullanım Oranı (%) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:TCMB PMI Endeksi PMI Imalat Endeksi 6 4 49.8 4 3 3 Kaynak:Reuters
Eki.1 Nis.1 Eki.1 Şub.1 Eki.1 Haz.11 Şub.12 Haz.13 Şub.14 Haz.1 Şub.16 Eki.8 Nis.9 Eki.9 Nis.1 Eki.1 Nis.1 Eki.1 Eki.4 Nis. Eki. Nis.6 Eki.6 Nis.7 Eki.7 Nis.8 Eki.8 Nis.9 Eki.9 Nis.1 Eki.1 Nis.1 Eki.1 Eki.4 Nis. Eki. Nis.6 Eki.6 Nis.7 Eki.7 Nis.8 Eki.8 Nis.9 Eki.9 Nis.1 Eki.1 Nis.1 Eki.1 ENFLASYON GÖSTERGELERİ TÜFE ve Çekirdek Enflasyon ÜFE 14 12 1 8 6 4 2 TÜFE (y-y, %) Çekirdek-I Endeksi (y-y, %) ÜFE (y-y, %) 2. 2. 1. 1... -. Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi Gıda ve Enerji Enflasyonu (y-y, %) BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen) 2 Gıda Enerji TÜFE 2 2 1 2 2 1 1 1 1 1 - Kaynak:Bloomberg Enflasyon Beklentileri Reel Efektif Döviz Kuru 8 7. 7 6. 6. 12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) 24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) 13 13 12 12 11 11 1 1 9 9 TÜFE Bazlı (23=1) 98.1 6
İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ İşsizlik Oranı İşgücüne Katılım Oranı 14. 13. 12. 11. 1. 9. 8. 7. Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) İşsizlik Oranı (%) 3 1 49 47 4 43 41 İşgücüne Katılma Oranı (%) İstihdam Oranı (%) Kaynak: TÜİK Kaynak: TÜİK Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet) 7, 6,, 4, 3, 2, 1, Kaynak: TOBB 7
Eyl.4 May.4 Kas.4 May. Eyl. Kas. May.6 Eyl.6 Kas.6 May.7 Eyl.7 Kas.7 May.8 Eyl.8 Kas.8 May.9 Eyl.9 Kas.9 Eyl.1 May.1 Kas.1 Eyl.11 May.11 Kas.11 Eyl.12 May.12 Kas.12 Eyl.13 May.13 Kas.13 Eyl.14 May.14 Kas.14 Eyl.1 May.1 Kas.1 Eyl.16 Eyl.4 Mar. Eyl. Mar.6 Eyl.6 Mar.7 Eyl.7 Mar.8 Eyl.8 Mar.9 Eyl.9 Mar.1 Eyl.1 Mar.11 Eyl.11 Mar.12 Eyl.12 Mar.13 Eyl.13 Mar.14 Eyl.14 Mar.1 Eyl.1 Mar.16 Eyl.16 DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ İthalat-İhracat Dış Ticaret Dengesi İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar) 2 2 1 1-2 -4-6 -8-1 -12 Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı 6-4 -14-24 -34-44 -4-64 -74-84 3 1-1 -3 - -7-9 -11 6 4 3 2 1-1 -2-3 Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık-milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar-sağ eksen) Doğrudan Yatırımlar (12 aylık-milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık-milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık-milyon dolar) TÜKETİM GÖSTERGELERİ Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketici Güven Endeksi 1. 9. 8. 7. 6.. Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen) 14 12 1 8 6 4 8
21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 Eki.1 Nis.1 Eki.1 KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ Bütçe Dengesi Faiz Dışı Denge Bütçe Dengesi (12 aylık toplam-milyar TL) Faiz Dışı Denge (12 aylık-milyar TL) 1-1 -2-3 -4 - -6 7 47 37 27 17 7-3 Kaynak:TCMB İç ve Dış Borç Stoku Türkiye nin Net Dış Borç Stoku 4 4 3 3 2 2 İç Borç Stoku (milyar TL) Dış Borç Stoku (milyar TL-sağ eksen) 31 26 21 16 11 6 4 4 3 3 2 2 1 1 Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%) 3.3 Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 9
Kas.7 May.8 Kas.8 May.9 Kas.9 May.1 Kas.1 May.11 Kas.11 May.12 Kas.12 May.13 Kas.13 May.14 Kas.14 May.1 Kas.1 May.16 Kas.16 May. Kas. May.6 Kas.6 May.7 Kas.7 May.8 Kas.8 May.9 Kas.9 May.1 Kas.1 May.11 Kas.11 May.12 Kas.12 May.13 Kas.13 May.14 Kas.14 May.1 Kas.1 May.16 Kas.16 LİKİDİTE GÖSTERGELERİ TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz 2 Borç Alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%) 2 Reel Faiz Nominal Faiz 2 1 1 1 1 - Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB, VakıfBank Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler Reel Büyüme (y-y,%) Enflasyon (y-y,%) Cari Denge/GSYH (%)* Merkez Bankası Faiz Oranı (%) Tüketici Güven Endeksi ABD 1. 1.6-2.7. 98.6 Euro Bölgesi 1.6. 3.2. -6.1 Almanya 1.7.7 7.3**. 97 Fransa 1.1. -.13. -14.6 İtalya.98 -.1 2.13. 18. Macaristan 2. 1. 2.26**.9-16. Portekiz 1.6 1.1.4. -1.7 İspanya 3.2.7.98**. -4.8 Yunanistan 1..6 -.. -63.6 İngiltere 2.3.9-4.33.2-3. Japonya.9.1 3.33 -.1 42.3 Çin 6.7 2.1 2.67 4.3 14.6 Rusya -.4 6.1 2.93** 1. -- Hindistan.3 4.14-1.2 6.2 -- Brezilya -3.78 7.87-4.31** 14. 13.2 G.Afrika.6 6.4 -.44** 7. -11. Türkiye 3.9 7.16 -.4** 8. 68.93 Kaynak: Bloomberg. *: Cari denge verileri IMF den alınmaktadır ve 21 yılı verileridir. ** 214 verileri. 1
Türkiye Makro Ekonomik Görünüm 214 21 En Son Yayımlanan Reel Ekonomi 216 Yılsonu Beklentimiz GSYH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL) 1 748 167 1 92 638 2 932 (216 2Ç) -- GSYH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, y-y, %) 3. 4. 3.1 (216 2Ç) 3. Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %)(takvim etk.arnd) 2.6 4.6-3.1 (Eylül 216) -- Kapasite Kullanım Oranı (%) 74.6 7.8 76.4 (Kasım 216) -- İşsizlik Oranı (%) 9.9 1.3 11.3 (Ağustos 216) 1. Fiyat Gelişmeleri TÜFE (y-y, %) 8.17 8.81 7.16 (Ekim 216) 8. ÜFE (y-y, %) 6.36.71 2.84 (Ekim 216) -- Parasal Göstergeler (Milyon TL) M1 21,991 312,39 3,2 (18.11.216) -- M2 1,18,46 1,26, 1,36,77 (18.11.216) -- M3 1,63,11 1,249,183 1,4,83 (18.11.216) -- Emisyon 77,42 94,464 113,789 (18.11.216) -- TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 16,314 9,73 11,277 (18.11.216) -- Faiz Oranları TCMB O/N (Borç Alma) 7. 7.2 7.2 (2.11.216) -- TRLIBOR O/N 11.2 11.28 8.82 (2.11.216) -- Ödemeler Dengesi (Milyon $) Cari İşlemler Dengesi -43,2-32,17-1,684 (Eylül 216) -34,6 İthalat 242,177 27,234 1,296 (Eylül 216) -- İhracat 17,61 143,839 1,934 (Eylül 216) -- Dış Ticaret Dengesi -84,67-63,39-4,361 (Eylül 216) -61, Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL) Merkezi Yön. İç Borç Stoku 414.6 44.1 46. (Ekim 216) -- Merkezi Yön. Dış Borç Stoku 197. 237. 26.4 (Ekim 216) -- Kamu Net Borç Stoku 187.1 161. 161. (21) -- Kamu Ekonomisi (Milyar TL) 214 Ekim 21 Ekim Bütçe Gelirleri 34.17 43.8 43.37 (Ekim 216) -- Bütçe Giderleri 37.18 36.6 43.47 (Ekim 216) -- Bütçe Dengesi -3.1 7.24 -.1 (Ekim 216) -- Faiz Dışı Denge 3.99 9.87 2.8 (Ekim 216) -- 11
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Cem Eroğlu Müdür cem.eroglu@vakifbank.com.tr 212-398 18 98 Buket Alkan Müdür Yardımcısı buket.alkan@vakifbank.com.tr 212-398 19 3 Fatma Özlem Kanbur Uzman fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr 212-398 18 91 Bilge Pekçağlayan Uzman bilge.pekcaglayan@vakifbank.com.tr 212-398 19 2 Elif Engin Uzman elif.engin@vakifbank.com.tr 212-398 18 92 Sinem Ulusoy Uzman sinem.ulusoy@vakifbank.com.tr 212-398 19 Ezgi Şiir Kıbrıs Uzman Yardımcısı ezgisiir.kibris@vakifbank.com.tr 212-398 18 93 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir.