Prof.Dr.Haydar BAÞ Kapak-Tasarým : Hasan YAR Ýç dizayn : Selim AYANOÐLU Baský no : 2. Baský, Þubat 2007 Matbaa : Ayyýldýz Matbaacýlýk ISBN 975-7081-16-7 Yayýnevi : Ýcmal Yayýncýlýk Reklamcýlýk San.Tic.Ltd.Þti Tel: 0212 425 10 66 FLORYA / ÝSTANBUL
Sosyal Devlet / Milli Devlet Sosyal Devlet Milli Devlet Prof. Dr. Haydar Baþ ÝSTANBUL - 2007 2. BASKI
4
Sosyal Devlet / Milli Devlet ÝÇÝNDEKÝLER I. Bölüm: SOSYAL DEVLET / MÝLLÝ DEVLET (19-132) A) Sosyal Devlet / Milli Devlet 1 Milli Devlet in Önemi B) Milli Devlet ve Etnik Çeþitlilik C) Milli Devlet ve Globalleþme 1 Globalleþme Nedir 2 ABD Dolarý nýn Serüveni 3 GATT Senetleri 4 Globalleþmenin Kurallarý a Ekonomi Sahasýnda b Siyaset ve Hukuk Sahasýnda c Kültürel ve Sosyal Sahada 5 Globalleþmenin Felsefesi 6 Sömürgecilik D) Sosyal Devlet / Milli Devlet Tehdit Altýnda 1 Borçlandýrma Yöntemi a Osmanlý Ýmparatorluðu b Endonezya c Ekvator d Panama e Venezuela f Guatemala g Suudi Arabistan h Irak 2 Finanssal Krizler Yöntemi a 1997 Asya Krizi b 1992 93 Avrupa Döviz Krizi (EMR) c Latin Amerika Krizleri ve 1994 Meksika Krizi 3 Sivil Toplum Kuruluþlarý ve Sözde Demokrasi Projesi Yöntemi 4 Haksýz Askeri Müdahaleler Yöntemi E) Milli Devlet ve Avrupa Birliði (AB) 1 Milli Devlet in AB ye Bakýþý a Siyasi ve Kültürel Ýçerikli Deliller b Ekonomi Ýle Ýlgili Deliller c AB nin ne olduðu hususundaki diðer temel tespitler 5
Prof. Dr. Haydar BAÞ 2 AB, neden Türkiye yi içine almak istemiyor? 3 Nasýl Bir Birliktelik? II. Bölüm: SOSYAL DEVLET OLARAK MÝLLÝ DEVLET (133-150) A) Sosyal Güvenlik B) Sosyal Hizmetler 1 Eðitim Hizmetleri 2 Kültür Hizmetleri 3 Din Hizmetleri 4 Spor Hizmetleri C) Sosyal Yardýmlar III. Bölüm: ÝNSAN VE DEVLET (151-214) A) Tarih Boyunca Devlet Anlayýþlarý 1 Kapitalizm de Devlet 2 Marksizm de Devlet 3 Milli Devlet in Temel Karakteristikleri B) Ýnsan Meselesine Bakýþ 1 Tarihten Günümüze Ýnsan Haklarý 2 Beyannamelerde Kalan Ýnsan Haklarý Ve Milli Devlette Korunan Deðerler a Beyannamelerde Kalan Ýnsan Haklarý b Milli Devlette Korunan Deðerler Emniyetler Özgürlükler Sosyal ve Ýktisadi Haklar 3 Kapitalizmde Ýnsan: Homo Economicus 4 Komünist Anlayýþta Ýnsan 5 Milli Devlette Ýnsan 6 Milli Devlette Eðitim a Eðitim ve Öðretim Kurumlarý b Aile c Asker Ocaðý d Toplum 6
Sosyal Devlet / Milli Devlet IV. Bölüm: MÝLLÝ DEVLET VE KADIN (215-236) A) Kapitalist Sistemde Kadýn Ve Haklarý B) Komünizm de Kadýn Ve Aile C) Milli Devlet Anlayýþýnda Kadýn Ve Haklarý 1 Kadýn ve Aile 2 Kadýn ve Hürriyet 3 Kadýn ve Çalýþma Hayatý V. Bölüm: MÝLLÝ DEVLET VE ÇALIÞMA HAYATI (237-248) A) Ýþçi Haklarý VI. Bölüm: MÝLLÝ DEVLET TE EKONOMÝ VE MALÝYE POLÝTÝKALARI (249-282) A) Milli Devlet te Ekonomiye Genel Bir Bakýþ B) Milli Devlet te Maliye Politikasý: Vergisiz Bir Türkiye 1 Liberal Anlayýþta Vergi Sistemi 2 Milli Devlet Olarak Vergisiz Türkiye C) Milli Devlet te Getirilen Yeni Para Tarifi 1 Paranýn Tahrik Unsuru Olmasý 2 Paranýn Emek ve Üretimin Karþýlýðý Olmasý 3 Paranýn Deðiþim Aracý Olmasý 4 Paranýn Tasarruf Özelliði D) Milli Devlet te Senyoraj Hakký ve Emisyon E) Milli Devlet te Dýþ Ticaret Anlayýþý ve Kur Politikasý F) Milli Devlet te Tam Ýstihdamýn Saðlanmasý G) Enflasyon ve Deflasyon H) Milli Devlet Faizi Reddeder VII. Bölüm: MÝLLÝ DEVLET TE ADÝL GELÝR DAÐILIMI (283-292) A) Adil Gelir Daðýlýmýna Genel Bir Bakýþ 1 Kapitalizm de Gelir Daðýlýmý 2 Milli Devlet te Adil Gelir Daðýlýmý 7
Prof. Dr. Haydar BAÞ a Sosyal Devlet Yaklaþýmý b Faizsiz Ekonomi c Adil Vergi d Tam Ýstihdam e Millete Ait Kaynaklar f Maliyetsiz Kredi VIII. Bölüm: MÝLLÝ DEVLET VE EKONOMÝYE MÜDAHALE (293-308) A) Kapitalizm de Devlet 1 Kapitalizm de Devletin Ekonomideki Yeri 2 Kapitalist Anlayýþta Devlet in Ekonomiye Müdahalesi B) Milli Devlet in Ekonomideki Rolü IX. Bölüm: VATANDAÞLIK MAAÞI PROJESÝ (309-318) X. Bölüm: MÝLLÝ GÜVENLÝK VE DIÞ POLÝTÝKA (319-358) A) Türkiye Ve Ýç Güvenlik B) Milli Devlet te Ordu C) Küreselleþme Süreci Ve Dýþ Politika 1 Kapitalist Sistemlerde Dýþ Politika 2 Sosyalist Sistemde Dýþ Politika 3 Büyük Ortadoðu Projesi (BOP) a Modern Sömürgeciliðin Arka Planý b Küresel Sömürü Projesi Olarak BOP c Gulf Stream ve BOP d Türkiye nin Tavrý D) Milli Devlet te Dýþ Politika 1 Milli Devlet ve Dýþ Politika a Baðýmsýzlýk b Milli Menfaatler c Barýþ d Karþýlýklý Çýkar 2 Türkiye ve Dýþ Politika 8
Sosyal Devlet / Milli Devlet XI. Bölüm: BÝR HUKUK DEVLETÝ OLARAK MÝLLÝ DEVLET (359-390) A) Kapitalist Sistemlerde Hukuk 1 Çifte Standart 2 Adil Ýnsan Olmayýþý 3 Niyet Problemi B) Milli Devlet te Hukuk 1 Milli Devletin Vatandaþlarý Ýle Hukuku a Güvenlik Haklarý b Sosyal Haklar c Özgürlük Haklarý 2 Milli Devletin Yabancýlarla Olan Hukuku 3 Vatandaþlarýn Kendi Arasýndaki Hukuk 4 Devletler Arasý Hukuk C) Günümüz Türkiye sinde Hukuk Uygulamalarý XII. Bölüm: MÝLLÝ DEVLET TE SAÐLIK, BARINMA VE GIDA POLÝTÝKALARI (391-406) A) Milli Devlet ve Saðlýk 1 Dünyadaki Saðlýk Uygulamalarý 2 Milli Devlette Saðlýk A Koruma Tedbirleri B Kontrol ve Ýyileþtirme C Tedavi Yöntemleri B) Milli Devlet te Barýnma ve Gýda XIII. Bölüm: MÝLLÝ DEVLET'TE TARIM VE HAYVANCILIK (407-430) A) Tarým Ve Hayvancýlýða Genel Bakýþ B) Milli Devlet te Tarým 1 Tahditlerin Kaldýrýlmasý 2 Toprak Reformu 3 Fiyatlarýn Belirlenmesi 4 Tarým Sanayi 5 Tohumculuk 9
Prof. Dr. Haydar BAÞ 6 Ekolojik Tarým 7 Tarým Girdileri 8 Sigorta Sistemi 9 Bilgilendirme Ve Eðitim C) Milli Devlet te Hayvancýlýk 1 Sýfýr Faizli Kredi 2 Yem Desteði 3 Yüksek Fiyat Alým Garantisi 4 Damýzlýk Desteði 5 Tedavi Önlemleri 6 Depolama 7 Gümrük Vergileri XIV. Bölüm: MÝLLÝ DEVLETTE ÇEVRE PROBLEMLERÝ VE AR GE (431-438) A) Milli Devlet te Çevre Problemleri B) Milli Devlet te AR GE XV. Bölüm: MÝLLÝ DEVLET TE MADENCÝLÝK, ENERJÝ KAYNAKLARI VE YATIRIMLAR (439-452) A) Milli Devlet te Madencilik B) Milli Devlet te Enerji Kaynaklarý XVI. Bölüm: MÝLLÝ DEVLET VE KÜRESELLEÞME MESELESÝNE MUKAYESELÝ BÝR YAKLAÞIM (453-470) KAYNAKÇA (471-473) 10
Sosyal Devlet / Milli Devlet PROF. DR. HAYDAR BAÞ IN BÝYOGRAFÝSÝ: Prof. Dr. Haydar Baþ 1947 yýlýnda Trabzon da doðmuþtur. Ýlk, orta ve lise tahsilini Trabzon da tamamlamasýnýn ardýndan; 1970 senesinde, Kayseri deki Erciyes Üniversitesi ne baðlý Yüksek Ýslam Enstitüsü nden mezun olmuþtur. Lisansüstü eðitimini ve doktorasýný Veda Hutbesinde Ýnsan Haklarý konusundaki tezi ile Bakü Devlet Üniversitesi nde tamamlamýþ ve bu üniversitede göreve baþlamýþtýr. Doktora sonrasý akademik çalýþmalarýna devam ederek Ýslam ve Hz. Mevlana, Tasavvuf Tarihi, Din Sosyolojisi ve Din Psikolojisi konularýndaki tezleri neticesinde Profesörlük unvanýný da ayný üniversiteden almýþtýr. 1994'ten beri Bakü Devlet Üniversitesi nde öðretim görevlisi o- larak çalýþan Sayýn Baþ, halen Doðu Dilleri ve Edebiyatlarýný Araþtýrma Fakültesi, Arap Dili ve Edebiyatý Bölümü nde vazifesini sürdürmektedir. Akademik kariyerini eðitim sahasýnda yapmasýna raðmen, ayný zamanda bir araþtýrmacý, yazar, iþadamý, sanayici ve tüccar olan Prof. Dr. Haydar Baþ ýn hayatýndan bazý kesitler þöyledir: 11
Prof. Dr. Haydar BAÞ a) Mefkureci Öðretmenler Derneði nin Trabzon Þubesi Baþkanlýðýný yapmýþtýr. b) Beþ yýl Devlet Liselerinde, iki yýl Ticaret Liselerinde ve Ý- mam Hatip Liselerinde olmak üzere yedi öðretim yýlý öðretmenlik yapmýþtýr. c) ÝPA A.Þ. nin Bölge Müdürlüðünü yürütmüþtür. d) BAÞ Þirketler Grubunun, BAÞ Çelik Fabrikalarýnýn, BAÞ Ticaret A.Þ. nin ve BAÞ Isý Sanayi nin kurucusudur. e) Halen baþyazarlýðýný yapmakta olduðu ÝCMAL, ÖÐÜT ve MESAJ dergilerinin kurucusudur. f) Milli Basýn Kurultaylarý ný tertip eden Basýn Kurulu nun baþkanýdýr. g) Baðýmsýz Türkiye Partisi nin (BTP) Genel Baþkaný dýr. Kendisi Fransýzca, Arapça, Farsça ve Azerice bilmektedir. Prof. Dr. Baþ'ýn Bakü Devlet Üniversitesi yayýnlarý arasýnda çýkan Milli Ekonomi Modeli çalýþmasý, 26-27 Kasým 2005 tarihinde I.si Ýstanbulda ve 25-26 Mart 2006 tarihinde II.si Azerbeycan Bakü'de Azerbeycan Devlet Ýktisat Üniversitesi tarafýndan düzenlenen Uluslararasý Milli Ekonomi Modeli Kongrelerine konu olmuþtur. Dünyanýn elliye aþkýn ülkesinden 300'e yakýn bilim adamý ve E- konomi Uzmanýnýn katýldýðý kongrelerde Prof. Dr. BAÞ, "Milli E- konomi Modeli çalýþmasýyla Nobel Ödülüne aday" gösterilmiþtir. Kongrelere katýlan bilim adamlarý ve 2. Uluslararasý Milli Ekonomi Modeli Kongresinin ev sahibi Azerbeycan Devlet Ýktisat Üniversitesinin akademisyenleri, Prof. Dr. BAÞ'ý ödüllendirmekle Nobel Organizasyonunun þeref bulacaðýna dikkat çektiler. 25-26 Mart 2006 tarihinde Azerbaycan Ýktisat Üniversitesi'nin ev sahipliðinde Bakü'de düzenlen II. Uluslararasý Milli Ekonomi Modeli Kongresi'ne katýlan bilim adamlarýnýn teklifiyle, model, "Uluslararasý Baðýmsýz Milli Ekonomi Birliði" adý altýnda kurumsallaþtý. Prof. Dr. Baþ, sözkonusu birliðin baþkanlýðýna getirilirken, birliðin merkezi Ýstanbul olarak tescillendi; Moskova ve Bakü'de birer þubesinin açýlmasý karara baðlandý. 12
Sosyal Devlet / Milli Devlet Bakü'deki II. Uluslararasý Milli Ekonomi Modeli Kongresi'nin sonuç bildirgesinde 25 ülkeden 100 aþkýn bilim adamýnýn onay ve ittifakýyla alýnan kararlarýn bazýlarý þöyledir: 1- Prof. Dr. Haydar Baþ'ýn "Milli Ekonomi Modeli" eseri, post-klasik ekonomi düþüncenin ürünüdür. Burada araþtýrýlan ekonomi olaylara ve çaðdaþ ekonomi sorunlarýna klasik modellerden farklý olarak yeni ve orjinal ilmi bir bakýþ ortaya koyulmuþtur. 2- Prof. Dr. Haydar Baþ'ýn "Milli Ekonomi Modeli" eserinde ekonominin yeni felsefesi oluþturulmuþtur. Bu felsefenin temeli insan anlamýna dayanýyor. Bu felsefi antropologizm, yeni ekonomi modelin temelini oluþturuyor. 3- "Milli Ekonomi Modeli" eseri Türkiye ekonomisinin örneði üzerinde kurulan milli ekonomi geliþim modelidir. Fakat Milli Ekonomi Modeli çerçevesinde çözülen ekonomi sorunlarý milli olduðu kadar evrenseldir. Bu bakýmdan "Milli Ekonomi Modeli", hem milli, hem de tüm insanlýðýn menfaatlerine cevap veren evrensel bir modeldir, yeni sosyal-ekonomi ve kültürel iliþkilerin geliþmesine imkan saðlayan bir çalýþmadýr. 4- Prof. Dr. Haydar Baþ'ýn "Milli Ekonomi Modeli" eserinde kaynaklara ve insan ihtiyaçlarýna, enflasyon ve deflasyonun fonksiyonlarýna, gelir daðýlýmýna, milli paralarýn konvertýbl hale gelmesine, sürekli büyüme, vergi, faiz, emisyon, istihdam, gelir- -tüketim, üretim ve baþka sorunlara yeni bakýþ ortaya koymuþtur. 5- "Milli Ekonomi Modeli" eseri, devletin ekonomide fonksiyonunun belirlemekte ve "devlet-millet" ortaklýðýna dayanarak devletin ve milletin güçlenmesine imkan saðlamaktadýr. 6- Model'de devlet, maliyetsiz yardýmlarla insanlarý iþ sahibi yaparak çalýþtýrmaktadýr. Bu, ülkede istihdamýn saðlanmasýna ve iþsizlik vs. baþka sorunlarýn çözülmesine, milli ekonominin geliþimine de imkan saðlamaktadýr. 7- "Milli Ekonomi Modeli" eserinde temel bir yeri olan Sosyal Devlet ve tüketim, insanlarýn maddi-manevi refahýný temin etmektedir. 8- "Milli Ekonomi Modeli" eserinde ekonomi geliþim mekanýzmasý, faizli yatýrýmlarla deðil, para emisyonu ile kazanýlan devletin ekonomi baðýmsýzlýðýný saðlayan bir teminattýr. 13
Prof. Dr. Haydar BAÞ 9- Milli Ekonomi Modeli" eserinde sosyal yardým konusu ciddi biçimde ele alýnarak; tüm demogratik gruplarýn ekonomi haklarý sözkonusu sosyal yardým aracýlýðýyla dengelenmektedir. 10- "Milli Ekonomi Modeli" eserinde sunulan temel görüþlerin gerçekleþmesi, geliþtirilmesi ve yaygýnlaþtýrýlmasý için Uluslararassý Baðýmsýz Milli Ekonomi Birliði oluþturularak, sözkonusu kuruma Prof. Dr. Haydar Baþ'tan bu kurum baþkanlýk etmesini rica ediyoruz. 11- Kongreye katýlan bilim adamlarý Prof. Dr. Haydar Baþ'ýn "Milli Ekonomi Modeli'nin Nobel ödülüne hak kazandýðýný bildirmekte ve onun müellifine bu ödülün verilmesini önermektedir. Bununla ilgili olarak Nobel Fondu'na baþvurmak amacýyla Teþkilat Komitesinin oluþturulmasýný önermektededir. Prof. Dr. Haydar Baþ ýn görüþleri ve tezleri dünyada ve Türkiye de çeþitli üniversitelerde lisansüstü tezlere ve akademik araþtýrmalara konu edilmiþtir. * Illinois Universitesi (University of Illinois at Urbana Champaign) Intensive English Institute Prof. Dr. Haydar BAÞ Urbana 2001 * Dallas Üniversitesi Ýþletme Fakültesi. An Alternative Prescription to the IMF s Model for Economic Growth in Turkey (IMF Metoduna Alternatif olarak Türkiye deki Ekonomik Büyümeye bir Reçete) Dallas 2002 * ODTÜ (Saciology of Religion Fall Semester 1993 ÝCMAL, 1994) * Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü (Haydar Baþ a göre Ýdeal Ýnsan ve Ýdeal Ýnsanýn Topluma Yansýmasý, 1999) * Erciyes Üniversitesi Ýlahiyat Fakültesi (Prof. Dr. Haydar Baþ ve Tasavvuf, 1993) * Uludað Üniversitesi Ýlahiyat Fakültesi (Prof. Dr. Haydar Baþ ýn Tasavvufî Görüþleri, 1997) Prof. Dr. Haydar Baþ, yurt dýþýndaki araþtýrma ve düþünce kuruluþlarýnda otuzun üzerinde ödüle layýk görülmüþtür. Verilen uluslararasý ödüllerden bazýlarý þunlardýr: 14
Sosyal Devlet / Milli Devlet 1 Dünya Barýþýna, Ýnsan Haklarýna ve Ekonomiye katkýlarýndan ötürü verilen Saygýn Liderlik Ödülü. Amerikan Biyografi Enstitüsü, bu ödülle Prof. Dr. Haydar Baþ ý Uluslararasý Seçkin Liderler Ansiklopedisi nin 5. baskýsýnda yer almak üzere seçmiþtir. 2 Ýnsan Haklarýna yapmýþ olduðu hizmetlerden dolayý verilen Þeref Sertifikasý. Bu sertifika Uluslararasý Biyografi Merkezi tarafýndan verilmiþtir. 3 1994 Zirvede Kim Kimdir ödülü. Bu sertifika Amerikan Biyografi Enstitüsü tarafýndan yýlda bir kere, belli sahada hizmet veren sadece bir ilim adamýna verilmektedir. 4 Modern Ekonomik Görüþe hizmetlerinden dolayý verilen Uluslararasý Liyakat Topluluðu Sertifikasý. Bu ödül Uluslararasý Biyografi Merkezi nce verilmiþtir. 5 Ýletiþim Endüstrisine katkýlarýndan dolayý verilen Saygýn Liderlik Ödülü. Amerikan Biyografi Enstitüsü tarafýndan layýk görülmüþtür. 6 Uluslararasý Araþtýrmacý Üyelik Ödülü. Amerikan Biyografi Enstitüsü tarafýndan verilen bu madalya, yapmýþ olduðu bilimsel araþtýrmalar ve Modern Ekonomik Görüþe o- lan hizmetleri nedeniyle enstitünün araþtýrmacý üyesi olduðunu belgelemektedir. 7 Uluslararasý Liyakat Topluluðu Excellantia (Mükemmel Þahsiyet) Ödülü: Bu ödül bulunduklarý ülkelerde Uluslararasý Biyografi Merkezi ni yaþamlarý, þahsiyetleri ve sosyal iliþkileri ile temsil eden ilim adamlarýna verilmektedir. Fikir ve tezlerindeki bilimsel tutarlýlýðý ve isabeti, tarihi süreç içerisinde her zaman müþahade edilen Sayýn Baþ ýn, Türkiye ve dünyadaki geliþmelerle alakalý bazý önemli çýkýþlarý þunlardýr: Prof. Dr. Haydar Baþ, Milli Birlik ve Beraberliðin Temel Unsurlarý isimli konferanslar dizisiyle Türkiye de ve Avrupa da milli birlik ve beraberliðin önemini anlatmýþtýr. 15
Prof. Dr. Haydar BAÞ Türkiye nin AB üyeliðinin çokça gündem edildiði 1980 li yýllarda akademik çevrelerin ve iþ dünyasýnýn kesin gözüyle baktýðý üyeliðimiz ile ilgili olarak, yalnýzca Sayýn Baþ farklý bir yorumda bulunmuþtur. 1986 yýlýnda Berlin de AB Topluluðu bizi aralarýna kabul etmeyecektir tezini savunmuþtur. Yýl 2007; Türkiye halen üyelik müzakereleri için dahi tarih alamamýþtýr. 90 lý yýllarýn baþýnda ülkemizdeki politikacýlar ve aydýnlar, Gümrük Birliði ne giriþimizi bir zafer olarak gösterirken; Prof. Dr. Haydar Baþ, AB ye girmeden, Gümrük Birliði ne dahil olmak Türkiye nin aleyhinedir demiþtir. Her yýl 20 milyar dolarýn üstünde dýþ ticaret açýðý veren ülkemiz, Gümrük Birliði nden dolayý 150 milyar dolara aþkýn zarar etmiþtir. Özellikle 2000 yýlýndan sonra kronikleþen ekonomik kriz ve enflasyon ortamýndan çýkýþý IMF ve Dünya Bankasý nýn talimatlarý ve kredileri ile aþma çabasýndaki siyasi iradeye tek yanýt da Prof. Dr. Haydar Baþ tan gelmiþtir: Mevcut ekonomi politikalarýyla enflasyonun düþmesi mümkün deðildir. Bu gidiþatla Türkiye yi batýracaklar. Türk coðrafyasýný pazarlýk konusu haline getirecekler. Ülkemizin siyasi ve iktisadi talepler doðrultusunda bugün taþýndýðý nokta Prof. Dr. Haydar Baþ ýn tespitleriyle ayný istikamettedir. Amerika nýn 1991 yýlýndaki Irak çýkarmasýnda, o tarihte Bu çýkarma her ne kadar Irak a yapýlýyorsa da nihai hedef Türkiye yi parçalamaya yöneliktir þeklinde ikazda bulunmuþtur. Bugün hayata geçirilen ABD nin Büyük Ortadoðu Projesi nden maksat da budur. Ýslam coðrafyasýný ele geçirmek, Türkiye coðrafyasýný parçalamaktýr. Son dönemde, özellikle ülkemizin siyasi, kültürel ve stratejik kuþatma altýna alýnmasý, ekonomik kriz ve çýkýþ yollarý üzerine e- serler veren Prof. Dr. Haydar Baþ ýn basýlmýþ ve basýlmakta olan e- serleri þunlardýr: 16
Sosyal Devlet / Milli Devlet 1 Milli Ekonomi Modeli ve Kalkýnma Projeleri, 2 Dar Bölge Yaygýn Kalkýnma Modeli, 3 Dini ve Milli Bütünlüðümüze Yönelik Tehditler, 4 Veda Hutbesinde Ýnsan Haklarý, 5 Ýslam da Kadýn Haklarý, 6 Alemlere Rahmet Hz. Muhammed (sav) -2 cilt- 7 Makalat, 8 Mektubat, 9 Ýslam ve Mevlana, 10 Ýslam da Zikir, 11 Ýslam da Tevhid, 12 Ýman ve Ýnsan, 13 Ýnsan ý Kamil ve Nefs Mertebeleri, 14 Hacc ýn Hikmetleri, 15 Hikmetin Sýrlarý, 16 Dua ve Evrad, 17 Hýristiyanlýk ve Yahudilik, 18 Din Tahripçilerine Kur an ý Kerim in Cevabý, 19 Birliðe Doðru, 20 Veda Hutbesi ve Evrensel Beyanname, 21 Nefs Terbiyesi, 22 Varoluþun Gayesi: Zikrullah. 23 Hikmetin Sýrlarý 24 Yaþayan Kur'an: Sünnet 25 Niçin Türkiye? 26 Milli Ekonomi Modeli 27 Sosyal Devlet / Milli Devlet 17
Prof. Dr. Haydar BAÞ 18
Sosyal Devlet / Milli Devlet I. Bölüm: SOSYAL DEVLET / MÝLLÝ DEVLET A) Sosyal Devlet / Milli Devlet 1 Milli Devlet in Önemi B) Milli Devlet ve Etnik Çeþitlilik C) Milli Devlet ve Globalleþme 1 Globalleþme Nedir 2 ABD Dolarý nýn Serüveni 3 GATT Senetleri 4 Globalleþmenin Kurallarý a Ekonomi Sahasýnda b Siyaset ve Hukuk Sahasýnda c Kültürel ve Sosyal Sahada 5 Globalleþmenin Felsefesi 6 Sömürgecilik D) Milli Devlet Tehdit Altýnda 1 Borçlandýrma Yöntemi a Osmanlý Ýmparatorluðu b Endonezya c Ekvator d Panama e Venezuela f Guatemala g Suudi Arabistan h Irak 19
Prof. Dr. Haydar BAÞ 2 Finanssal Krizler Yöntemi d 1997 Asya Krizi e 1992 93 Avrupa Döviz Krizi (EMR) f Latin Amerika Krizleri ve 1994 Meksika Krizi 3 Sivil Toplum Kuruluþlarý ve Sözde Demokrasi Projesi Yöntemi 4 Haksýz Askeri Müdahaleler Yöntemi E) Milli Devlet ve Avrupa Birliði (AB) 2 Milli Devlet in AB ye Bakýþý a Siyasi ve Kültürel Ýçerikli Deliller b Ekonomi Ýle Ýlgili Deliller 3 Nasýl Bir Birliktelik? 20
Sosyal Devlet / Milli Devlet A) SOSYAL DEVLET / MÝLLÝ DEVLET Her kültür ve her medeniyet, kendi deðerlerinden yola çýkarak insana yorum getirirken; insana ait olan sosyal olaylarý da sahip olduðu bakýþ açýsý ile deðerlendirmiþtir. Devlet e getirilen tarif ve yorum ise, bir bütün olarak sosyal olaylara, ekonomiye, hukuka, idareye, siyasete, çevreye, top yekun insana ve onunla alakalý olan olgulara bakýþ açýsýný ortaya koymaktadýr. Bu baðlamda devletin piyasalarda ne kadar ve ne kimlikle yer alacaðý, sosyal harcamalara bütçeden ne kadar fon ayýracaðý, hangi oranlarda kimden vergi toplayacaðý, vatandaþlarý ile arasýndaki hukukun temellerinin ne olduðu ve hangi e- saslara dayandýracaðý, nasýl yönetileceði vb. birçok sorunun cevabý, hep bir bakýþ açýsý ný yansýtmaktadýr. 21 asýrda yaþýyoruz; ama yeryüzünde, eski asýrlardan daha az kan akmýyor. 1.39 milyar insan, günlük 2 dolarýn altýnda gelirle yaþamak zorundadýr (1). 1 World Bank, ILO World Employment Report 21
Prof. Dr. Haydar BAÞ Gelecekte karýnlarýný doyurup doyuramayacaklarý konusu, bireylerin en büyük kaygýsý haline gelmiþtir. Yeryüzünün hiçbir yerinde gerçek manada can güvenliði kalmamýþ; hergün binlerce insan, ya savaþ ve iþgallerden ya da cinayetlerden ölmektedir. Ýnsan haklarý, özgürlük, demokrasi gibi temel kavramlar, belki de tarihin hiçbir döneminde bugünlerdeki kadar istismar e- dilmemiþti Demokrasi adý altýnda ülkeler iþgal ediliyor, insan haklarý adý altýnda devletler etnik parçalanmaya tabi tutuluyor. Öte yandan toplumlarda sýnýflar arasýndaki çatýþma, yüz yýlardan beri devam edeip gelmekte; iþçi iþveren arasýndaki mücadele, çözümsüzlük yumaðý olarak insanlýðýn önünde durmaktadýr. Ekosisteme zarar verme ve çevreyi tahrip etme hususunda adeta insanoðlunun üstüne bir varlýk yoktur. Güçlü olan larýn artýk her zaman haklý addedildiðine, ö- zellikle haksýz olduklarýnda bile sanki daha çok haklýymýþ gibi kabul gördüklerine; Irak ta, Filistin de ve dünyanýn birçok yöresinde hukukun hiçe sayýldýðýna hep beraber þahit oluyoruz. Sosyal Devlet / Milli Devlet modeli, 21. yüzyýlda þahit olduðumuz bütün bu olumsuzluklara raðmen insanlýða, içinde bulunduðu durumun kaçýnýlmaz bir son olmadýðý ný; aksine bütün bu olumsuzluklara son vermenin yine insanlýðýn kendi elinde olduðunu göstermektedir Milli Devlet tezi, devletlerin, her hangi bir dýþ güce veya dýþ ülkeye baðlý baðýmlý olmaksýzýn kendi ayaklarý üzerinde durabileceðini göstermektedir. Bu tez, kendi kendine yeten bir kalkýnma yý ve sürekli büyüme yi hayata geçiren Milli Ekonomi Modeli ile devletlerin siyasi olarak baðýmsýz olabileceklerini herkese göstermektedir. Ýnsana bakýþý kökten deðiþtiren Milli Devlet tezi, her insanýn doðuþtan gelen haklarý bulunduðunu, devletin gayesinin de bu haklarý vatandaþlarýna yaþatmak olduðunu ifade etmekte ve projelendirmektedir. Ýnsan için devlet kavramý, hem devletin sorumluluklarýný hem de yetki sýnýrlarýný belirlemektedir. 22
Sosyal Devlet / Milli Devlet Ýnsanýn doðuþtan gelen haklarýný saðlamakla mükellef olan Milli Devlet, bireylerin her türlü sosyal güvenliðinden sorumlu olduðu gibi, onlara iþ ve aþ bulmakla da mükelleftir. Bireylerin haklarýný onlara yaþatma vazifesini yerine getiremediði taktirde devlete hukuki sorumluluk yükleyen Milli Devlet anlayýþý, var olan hukuk sistemlerindeki bakýþ açýsýný da temelden deðiþtirmektedir. Ekonomide Milli Ekonomi Modeli nin hayata geçirilmesi, sadece ekonomi sahasýnda deðil; ayný zamanda insanlarýn düþünce sisteminde büyük bir devrim yapmaktadýr. Özgürlük kavramýný bu çerçevede yeniden yorumlayan Milli Devlet tezi, bireylerin tercihlerinin önündeki engelleri kaldýrmakta; örneðin, iþçi ile iþveren arasýndaki çatýþmaya son verirken, verilen faizsiz proje mukabili krediler ile iþçi olmayý bir tercih meselesi haline getirmektedir. Yine örneðin, üniversiteye giriþ sýnavý (ÖYS) kaldýrýlarak, yüksek öðretim hakký, bireylerin tercihlerine býrakýlmaktadýr. Gerçek özgürlüðün bireylerin haklarýnýn önündeki engelleri kaldýrmakta olduðunu ortaya koyan Milli Devlet tezi, bu sayede sosyal adaletin de oluþmasýný saðlamaktadýr. Milli Devlet anlayýþýnda millet ile devlet birbirinden ayrý veya birbiri ile çatýþan iki unsur deðildir. Aksine millet devlet beraberliði, bütün sorunlarýn çözümünde ve devletin bekasýnda temel kabul edilmektedir. Asker sivil çatýþmasýndan deðil, aksine asker ve sivilin uyumundan ve birlik ve beraberliðinden bahseden Milli Devlet yaklaþýmý, ülkelerin bekasý için gerek dýþ, gerekse iç politikalarýn ü- retilmesinde ortak hareket edilmesinin esas olduðunu belirtmektedir. Bu baðlamda devlet politikalarý, günlük politikalarýn üzerinde olmakla birlikte; devleti oluþturan bütün kurumlarýn iþbirliði ile asker sivil birlikteliðinin oluþturduðu sinerji ile þekillenmelidir. Böylece Milli Devlet, milletine ait bütün deðerlerin yaþatýlmasý için çalýþýrken; millet de, gerektiðinde böyle bir devletin yaþatýlmasý için canýný dahi vermeye hazýr olmalýdýr. 23
Prof. Dr. Haydar BAÞ Bireylerin inançlarýnýn güvencesi olan laiklik, hem din ve devlet iþlerini birbirinden ayýrmakta, hem de bireylerin inançlarýnýn yaþatýlmasýný garanti altýna almaktadýr. Cumhuriyetin kabulünün ilk döneminde Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, saltanat ýn yerine yeni bir yönetim biçimi olan Cumhuriyet i getirirken; saltanatý din biçiminde algýlayanlar, yeni yönetimi yani Cumhuriyet i saltanat karþýtý algýlamak yerine din karþýtý olarak algýladýlar. Milli Devlet bu tarihi yanlýþ algýlamayý düzeltmektedir. Saltanatýn din olmadýðýný, dolayýsýyla Cumhuriyet in bir yönetim biçimi olduðunu ve asla din karþýtý olmadýðýný ortaya koymaktadýr. Devlet milleti için vardýr. Din ise, bireylerin inancýný göstermektedir. Toplumlarýn millet olma larýnda ortak bir inanca ve ortak bir kültüre sahip olmalarý son derece önemlidir. Bu yüzden Lozan görüþmelerinde Atatürk, azýnlýk tarifi ni, Ancak gayri Müslimlerdir esasý üzerine oturtmuþ; Cumhuriyet in i- lerleyen yýllarýnda gerçekleþtirilen Nüfus mübadelesi nde, bu ortak inanç olgusu nu ölçü kabul etmiþtir. Milletlerin birlik ve beraberliðinde önemli roller üstlenen i- nancýmýzýn, ülkemizde kavga unsuru haline getirilmesi; ne laiklik kavramýndan, ne de dinin özünden kaynaklanmaktadýr. Bu durum, ülkemiz üzerinde hesabý olanlarýn, kimlik deðiþtirerek içimizde çýkardýklarý fitneden baþka bir þey deðildir. Deðerli dostum Atilla Ýlhan ýn dediði gibi, Gazi Mustafa Kemal Atatürk milletinin inancýna son derece saygýlý olduðu gibi, dindar kisvesi içerisinde bölücülük yapmak isteyen dýþ güçlerin misyonerlik faaliyetlerine karþý çýkmýþtýr. Milli Devlet anlayýþý, iþte bu temel bakýþ açýsý na sahip olup; devletin bekasýný, bireylerin doðuþtan gelen haklarýnýn yaþanmasýnda görmektedir. Milli Devlet yapýlanmasý, gerçek demokrasiyi temsil etmektedir. Bu sebeple devletin baðýmsýzlýðý ný olmazsa olmaz þart kabul etmektedir. Milletin iradesinin idareye yansýmasý olan demokrasinin olabilmesi için, milletin iradesi dýþýnda hiçbir gücün yasama, yürütme ve yargýya sahip ve yetkili olmamasý gerekir. 24
Sosyal Devlet / Milli Devlet Dolayýsýyla uluslarüstü kuruluþlarýn veya diðer ülkelerin, devletlerin yapýlanmasýna müdahil olmalarý, içeride özerk kurumlarýn varlýðý ve sivil toplum örgütlerinin dýþ desteklerle yönlendirirlmeleri, çaðýmýz demokrasilerinin önündeki en büyük engellerdir. Dün krallýk sistemi ile demokrasinin yeryüzünde yaþanmasýna imkan tanýmayan düþünce sistemi, þimdi de dünya krallýðý kurma adýna devletlerin iç iþlerine karýþmakta; global firmalar, adeta yeni krallar olarak karþýmýza çýkmaktadýrlar. Mutlu bir azýnlýðýn çýkarlarý için deðil, milletin bütün fertlerinin menfaatlerini ve haklarýný korumak için hayata geçirilen Milli Devlet anlayýþý, ekonomide Milli Ekonomi Modeli ile þu ana kadar hiçbir iktisadi anlayýþýn baþaramadýðý sürekli büyüme, tam istihdam ve gelir daðýlýmýnda adalet i saðlayarak fakirliði normal bir yaþam tarzý olmaktan çýkarýp tarihi bir olgu haline getirmektedir. Mutlu bir azýnlýðýn ihtiras ve hýrslarýna cevap vermek üzere deðil, milletinin haklarýna ve ihtiyaçlarýna odaklanmýþ olan Milli Devlet, kapitalist anlayýþlarda olduðu gibi baþkalarýnýn elindekileri sömürerek büyüyen deðil, aksine vererek, hizmet ve ikram ederek büyüyen bir devlet anlayýþýný hayata geçirmektedir. U- luslararasý politikalarda barýþýn ve dostluðun tek anahtarý, devletlerin, kapitalist temeller üzerine oturan politikalarýný ve yapýlanmalarýný terk ederek Milli Devlet kimliðini kazanmalarýdýr. Eðer bir devlet, varlýðýný baþkalarýnýn elindekini çalmaya o- daklamýþsa, yeryüzünde kavganýn olmamasý mümkün deðildir. Oysa Milli Devletler, sürekli büyümek için veren el olmalýdýrlar. Atatürk, Milli Devlet in bu veren el karakterini, yurtta sulh, cihanda sulh ufkuyla ifade etmiþtir. Milli Devlet, gerçek Sosyal Devlet tir... Bu tez, bugüne kadar tarif edilen Sosyal Devlet olgusunu son derece geliþtirmekte, konu ile ilgili yanlýþ algýlamalara son vermektedir. Her þeyden önce, aldýðýndan bir kýsmýný veren el olma nýn ötesinde, aldýðýndan daha fazlasýný verebilme kabiliyetinde ve niyetinde olan bir Sosyal Devlet anlayýþýný hayata geçirmektedir. 25
Prof. Dr. Haydar BAÞ Sosyal Devlet yaklaþýmý devletin milletine bir ikramý deðil aksine vazifesi dir. Bireylerin doðuþtan gelen haklarýnýn karþýlýðý Sosyal Devlettir. Sosyal Devlet kavramý, ayný zamanda sürekli büyümenin saðlanmasý için bir iktisat kuralýdýr Milli Devlet, adaleti yeryüzünde tessi edecek modeli de hayata geçirmektedir. Sadece kendi vatandaþlarýnýn hakkýný koruyan deðil, eko sistemin ve eþyanýn dahi hakkýný korumakla kendini mükellef sayan Milli Devlet, dünyanýn huzuru için de tek çýkýþ olarak karþýmýzda durmaktadýr. Yeryüzünde barýþýn saðlanmasý için dengeli bir silah gücünün varlýðýna dikkat çeken Milli Devlet yaklaþýmý, güçlü millet güçlü devlet için silahlý kuvvetlerin güçlü olmasý na ö- nem vermektedir. Silah gücünü savunma amaçlý kabul eden Milli Devlet tezi, askeri müdahalelerin haklýlýðýný ancak milletlerin haklarýna tecavüz edildiðinde doðru kabul etmektedir Milli Devlet, millete ait deðerlerden yola çýkarak kendi milletine uygun bir eðitim modelini milletine yaþatmakla da mükelleftir. Milli Devlet, üç ana kurumun üzerine milletlerin bekasýný oturtmaktadýr. Yani, güçlü devlet, güçlü ordu ve saðlam aile yapýsý olmadan milletlerin varlýklarýný devam ettirmeleri mümkün deðildir. Ýnsana hizmeti kendi varlýk sebebi kabul eden Milli Devlet anlayýþý, insanlarýn, temel haklarýný ancak hür ve baðýmsýz milletler olarak yaþayabileceðine inanmaktadýr. Bu sebeple Milli Devlet projeleri güçlü devletin, güçlü ordunun ve saðlam ailenin oluþmasý için geliþtirilmiþtir. 26
Sosyal Devlet / Milli Devlet 1 MÝLLÝ DEVLETÝN ÖNEMÝ Milli Devlet, temelini milletlerin tarihindeki deðerleri nden alan, baþka ülkeleri taklitten uzak olan ve çaðdaþ uygarlýk seviyesine gitme yolunda bütün diðer ülkelerle yarýþan, bütün dünyaya açýk ama hiçbir dýþ güce ihtiyaç duymadan kalkýnabilen, kendi devinimi için gerekli sinerjiyi kendi kaynaklarýndan alan Milli Ekonomi Modeline sahip, devletinin ancak milleti ile var olduðu þuuru ile milletinin tamamýný kucaklayan, vatandaþlarýna hizmeti dolayýsýyla sosyal güvenliði ve sosyal hizmeti kendine en temel gaye edinen, vatandaþlarýna insan haklarýný ve hürriyetlerini doya doya yaþatan, adalet, eþitlik ve hukuk temeline dayalý bir devlet anlayýþýdýr. Ýnsana ve ona baðlý sosyal meselelere yaklaþýmý ile iþleyiþ mekanizmalarýndaki farklýlýðý, buna baðlý olarak kendine yeter kaynaklarý ile tam baðýmsýz olan ve bize ait bir devlet anlayýþý karakteri sergileyen Milli Devlet, günümüz liberal kapitalist devlet anlayýþýnýn çok ötesinde, milleti için devlet vardýr gerçeðinden yola çýkarak, bu gerçeðe uygun bir devlet anlayýþýný ilke edinmiþtir. Milli bir devlet anlayýþý ortaya konurken, günümüz devlet anlayýþlarýnýn eksiklikleri ve yanlýþlarý göz önüne alýnarak yola çýkýldýðý gibi; Türkiye nin içinde bulunduðu stratejik konumu ve buna baðlý olarak geçirdiði kritik süreç de Milli Devlet tezi çerçevesinde yorumlanmýþtýr ABD eski Baþkaný Bill Clinton, 1999 yýlýnýn Ekim ayýndaki Ankara ziyareti sýrasýnda Türkiye nin dünya dengelerini deðiþtirecek gücü hakkýnda þunlarý söylüyordu: 20. yüzyýlýn ilk çeyreði Osmanlý Ýmparatorluðunun mirasýnýn paylaþýlmasýnýn yol açtýðý deðiþikliklerle geçti. 21. yüzyýlýn ilk çeyreði ise Türkiye nin alacaðý doðrultuyla þekillenecektir... (2). 2 Bkz. Kendine Raðmen Dünya Devleti Olmak, Hürriyet, 5 Ekim 1999 27