KLİNİGİMİZDE KARŞILAŞTIGIMIZ S YILLIK OVER TÖMÜRLERI Dr. Alieddin YAVAŞÇAc~> Dr. Ahmet ÜNER' 0 > Dr. Oktay ÖZÇÖREKÇt,... > ÖZET Dr. Ahmet GÜZELCE'... > (****) Dr. Erdal ARIK Kliniğimizde Ocak 1980 - Aralık 1985 arasında karşılaştığımız Over tömürlerini Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) Over tümörlerinin Histolojik sınıflamasını göz önünde tutarak değerlendirdik. SUMMARY A retrospective evaluation from 1980 to 1985 studing the histolojical grading of ovarian tumors according WHO cassification. GİRİŞ Overlerden çıkan tömürlerin çok çeşitli ve overe metastaz yapan primer tömürlerin sayısının çok olması nedeniyle, over tümörleri sayıca ve tip olarak çok değişiklik göstermektedir. Over tömürlerinin basitleştirici sınıflamasında çok şeyin gözden kaçm - -a-sın-a, sı - nflamada ı aş -- ırıy a ka-- -a çm ç -abala _ rı - ıse -- sı ıcı - k -- ve -- k- _ u_ ııan ş --- ı sız olmaktad -- - ır. Dünya Sağlık Örgütünün Histolojik sınıflaması tümörün mikroskobik karekteristiğine dayanmakta ve belinlenebilen hücre türlerini yansıtmaktadır. Ovarium tümörlerinin histolojik sınıflandırılması: 1 - Sık raslanan epitelial tömürler A-Seröz töm ürler B-Müsinöz tümörler C--Endometrioid tümörler D-Berrak hücreli tümörler E- -Brenner tumörleri F--Miks epitelial tümörler O-Farklılaşmamış karsinom (*) Başhekim Kadın Doğum Kliniği Şefi ("'*) Kadın Doğum Kliniği Şef Muavini (*"") Kadın Doğum Kliniği Başasistanı (""*") Kadın Doğum Kliniği Asistanı. 739
ZEYNEP KAMiL TIP BÜLTENi H- Sınıflandırılmamış epitelial tümörler 2 - Cinsiyet kordonu stromal tümörler A-Granuloza-Stromal hücreli tümörler B - A n d ro bl as t oma_ar l. S er t 1' L d. h.. - -1. t.. - ö 1 -. o_ı- _ey ıg _ ucre_ı um r er C-Gynandroblastoma D-Sınıflandınlmamış 3 - Lipid hücreli tümörler 4 - Germ hücreli tümörler A- Disgerminom B-Endodermal sinüs tümörü C-Embiriyoner karsinom D-Poliembrioma E-Kriokarsinom F-Teratomlar a-0 lgunlaşmamış b- Olgun c-monodermal ve fazlasıyle S - Gonadoblastom 6 -.. Mctastatik tömürler farklılaşmış 7 - Tümöre benzer durumlar A-Gebelik Luteomu B- hipertekozis C- Tek follikül kisti, Korpus luteum kisti D-. Polikistik over E- Endometriozis F-Yüzey epiteli inklüzyon kistleri O-İltihabi lezyonlar H-Parovarial kistler Kliniğimizde S yılda 140 over tümörü izlenmiştir. 140 vakadan ıo u malign, 130'u ise benign karekterlidir. Malign tömürlerinden ikisi metastatiktir. Benig over tümörlerinden 29 vaka seröz kistadenomdur. Bunlardan ikisi acil olarak opere edilen torsiyone seröz klstadenom idi. Bu tümörlerin çapları 2 cm ile 18 cm arasında değişiyordu. Bu tümörler literatürde izlenen oranlardan biraz daha sık olarak karşımıza çıktım. Beni&n over tümörlerinin 11/o26'sı seröz kistadenom olarak karşımıza çıktı bizim vakalarımızın % lo'u çift taraflıydı. Seröz tümörler içersinde sınır habaset. gösteren vakamız yoktu. 3 vakada., ise seröz kistadeno karsinom izlendi bunlardan biri tek ikisi ise çift taraylıydı en sık rastlanan malign over tümörü oluşu ve vakaların yarısında çift taraflı 'olması nedeniyle literatüre uygunluk gösterdim. Hastalarımız 47, 53, 55 yaşlarındaydı. Müsinöz kistademonlar ise 23 vakada izlendi tüm iyi huylu over tümörlerimizin % 18'ini oluşturdu. Literatürde ise bu oran %20 olarak belirtilmektedit 1 s>. Müsinöz 740
YAVAŞÇA ONER GÜZELCE ÔZÇÔREKCI ARIK kistadenomlu hastaların yaşları 27 ile 53 arasında değişiyordu. Vakalarımızın hiç birinde müsinöz kistadenomlar çift taraflı olarak görülmedi literatürde ise OJoS oranında iki taraflı olarak izlenmektedir< 3 >, Over müsinöz kistadenomlarında en ağır komplikasyon olarak izlenen pseudomyxoma peritonei bizim vakalarımızda görülmedi. Hart ve Norris'in araştarmalarında tüm müsinöz tümörlerin OJo 14'ünde sınır abaset belirtileri izlenmi tir< 1 ıı. Bizi,m vakalarımızın birinde de sınır habaset bulguları izlenmiştir. Vakalarımızın birinde müsinöz adenokai'sinom izleri hastamız 70 yaşında idi ve operasyon sırasında tümörün çift taraflı olduğu, karaciğer ve midede palpapl kitleler olduğu görüldü. 130 benign over tümörü içersinde 6 tane endometriozis izlendi. Bu hastalar 27-35 yaşları arasında idi hastaların dördünde siterilite yıkanması vardı.. Malign tümörlerin ikisi ince endometrioid karsinomdu. Endometrioid karsinom histolojik olarak endometrial adenokarsinoma veya adenoakantomanın aynı olan primer bir over kanseridir(!>). Samson bunun önceden var olan bir overial ende111otriozisi üzerinde geliştiği görüşünde ısrar etmiştir. Ancak bu vakada ispat edilmemiştir< 6 1 11 91 Bu tömür seröz kistadenokarsinom ardından gelmek üzere o/o20'lik bir insidens değeriyle primer over adenokarsinomları arasında ikinci sırayı ahrrn. Hastaların ortalama yaşı 53 'türm. Bu neoplazmanın ilginç özelliklerinden biri de sık olarak endometrial adenokarsinomla birlikte olmasıdırısı. Bu,ovaryum ve endometriumdaki karsinomun birbirinden bağımsız olup olmadığını veya birinin öbürünün metastazı olup olmadığını saptamak çoğu zaman kolay değildir. Bizim vakalarımızdan birinde overde endometriozis odağı izlenmiştir ve patalog tarafından birinde overde endometriozis odağı izlenmiştir ve patalog tarafından endometriozis odağından çıkmış olabileceği bildirilmişti. Diğer vakamızda ise histerektomi total abdominal + BSO uygulanmış ve bir overdeki endometrioid adenokarsinom dışında diğer over ve endometriumda odak tesbit edilememişti. Bu hastalarımızın yaşları 53 ve 57 idi. Vakalarımızdaki malign tömürlerden biri de Berrak hücreli karsinomdur. Berrak hücreli karsinom endometrioid adenokarsinomla karışmış durumda idi. Literatürde Berrak hücreli karsinomların OJo 12~15 oranında endometrioid karsinomla birlikte bulunabileceği belirtilmiştir<18!. Literatürdeki Berrak hücreli karsinomların 11Jo40'ı çift taraflı idi 14 5 ı. Bizim vakamızda operasyon sonucu yapılan incelemede diğer overde ve uteruste metastaz izlenmedi. Bağ dokusu kökenli overyum neoplazmaları arasında en sık karşımıza çıkan tümör olan fibroma, over tümörlerinin 0Jo3-5'ini meydana getiqnektedir. Bizim vakalarımızdan S'inde fibroma izlendi, bunlardan biri paroverial kist ile birlikte görüldü. Tümörlerden 3'ü 5 cm'den büyüktü ve bunların ikisinide asit izlendi hiç bir vakada hidrotoraks yoktu. Bir vakamızda overyumu tuuın yaygın habis lenf oma izlendi. Hastanın yaşı 16'ydı. Literatürde belirtilen yaşlar ise çocukluktan yaşlılığa kadar değişebilmekte, 741
ZEYNEP ICAMIL TIP IOLTENI ancak daha çok 20-50 yaşları arasında izlenmektedir< 5 7 17 > günümüzde otopsiye tabi tutulan yaygın habis lenfoma vakalarının O/o25-30'unda hastalığın overyumda da bulunduğu saptanmıştır. Vakalarımız içinde Seks kordonu - Stroması tümörlerinden nadir bir tümör olan arhenoblastoma da vardı. Hastamız 27 yaşında ve sekonder anienore yakınması ile kliniğimize başvurmuştur. Operasyonda sağ overde 13 x 15 cm çapında semikistik kitle görüldü. Patolojik incelenmesinde arhenoblastoma (intermedier variete) olarak geldi. Literatürdeki en sık görülme yaşı olan 20-35 yaşa ve klinik olarak izlenen defeminizasyon bulgularına vakamız tamamen uygundu' 12 ı. Olgunlaşmış kistik teratom ovaryum teratomlarının en sık görülenidir. Tüm over neoplazmalarının o/o5-25'ini oluşturur< 0 Olgunlaşmış kistik teratom üreme açısından faal olunan yaşlarda sık izlenmektedir. Yakaların O/o8-15'inde çift taraflıdır. Bizim vakalarımız içinde 33 olgunlaşmış teratcm izlendi. Hastaların yaşları 15-65 arasında idi. 4 vakada çift taraflı olduğu görüldü. Tümör boyutları 3 cm ile 20 cm arasında değişiyordu. Vakalarımızın görülme yaşları ve çift taraflı oluşları literatüre uyum sağlamaktadır. Çok nadir izlenen olgunlaşmamış teratom ve olgunlaşmış solid teratom kliniğimizde 5 yıllık sürede izlenmedi. Yakalarımızdan 5'inde struma ovari izlenmiştir. Tiroid dokusu olgunlaşmış kistik teratomun yapısına nisbeten sık girer. Struma ovari genellikle tek yanlıdır 0 12 16 >. Bizim vakalarımızın hepsi tek taraflı idi ve hepsi de olgunlaşmış kistik teratom ile birlikte idi. Hastalarımızın hiçbirinde özel bir semptom mevcut değildi. Literatürde izlenen yalancı meigs sendromu bizim vakalarımızda görülmedi 08 >. Overyum bazı yerlerde bulunan primer karsinomların oldukça sık metastız yaptığı bir yerdir. Nitekim overyum tümörlerinin OJo lo'unu sekonden nitelik taşır<ıo.u.ı 4 >, En sık endometrium, mide bağırsık kanalı ve meme karsinomu metastazı izlenir. Metastatik kanserler O/o70-90 çift yanlıdır. Mide kanserleri mühür yüzüğü türünde (müsinöz hücre) olan bu metastazları krukenberg tümörü adıyla bilinir. Bizim metastatik tümörlerimizin biri endometriumdan kaynaklanmış biri de mide tümörünün metastazıydı (krukenberg). Tümörlerin ikisi de çift taraflı olup hastaların yaşları 55 ve 78 idi. Hastalarımızdan birinde 22 cm çapta dev bir lutein kisti izlendi 10 vakada ise polikistik over izlenmiştir. Bu hastaların yaşları 20-38 arasında idi ve hastaların %60'ında sterilite sorunu vardı. İki hastada ise yüzey eııitelinin inklüzyon kisti izlendi. Bir hastada kistik hale gelmiş apse görüldü. Bu hasta da 20 yaşında idi ve sterilite sorunu vardı. 19 vakamızda ise paroveryal kist görüldü. 40 yaşındaki bir hastamızda ise overde kist hidatik tespit edildi. LİTERATÜR 1 - Anderson, WAD (1971) Patholoay, 6th edn. St. Louis, CV Mosby, p. 1547.?42
YAVAŞÇA ONER GPOZELCE 0ZÇ0REKÇI ARIK 2 - Blaustein, Ancel M.D. 1982 Pathology of the female genital tract. 21:580. 3 - Cariker, M., Dockerty, M.B. (1954). Mücinous cysıadenomas and mucinous cystadenocarcinomas of the ovary: A clinical pathologic study of 3SS cases. Cancer 7:302. 4 - Czernobilsky, B., La Barre GC, (1968) Carcinosarkom and mixed mesodermal tumor ofthe ovary. A clincopathologic analysis of 9 cases. Obstet Gynecol 31 :2 ı. S - Czernobilsky, B., Silverman B.B., Mikuta J.J. (1970) Endometrioid carcinoma of the ovary. A clinicopathologic study of 75 cases. Cancer 26:1144. 6 - Desanto D.A., Bullock, W.K., Moore, F.J. (1959) Ovarian cystomas. Arch Sura 78:98 7 - Dockeny, M.B., (1954) Primary and secondary ovarian adenoacanthoma. Surg Gynecol Obstet 99:392 8 - Fathalla, M.F. (1967) Malignant transformation in ovadan endometriosis. J. Obstet Oynaecol Br Commonw 74:85. 9 - Gray, L.A., Barnes, M.L., (1967) Endometrioid carcinoma of the ovary. Obstet Gynecol 29:694. 10 - Haine, M. (1971) Carcinoid tumors of the overy. J. Obstet Gynaecol Br. Commonw 78:1123. ı 1 - Hart, W.R., Norris, H.J. (1973) Borderline and malignant mucinous tumors of the ovary. Histologic criteria and clinical behaviour. Cancer 31: 1031. 12 - Howard, W., Jones Jr. M.D. Oeorgeonna Seegan Jones. MD. (1985) Epitelialovery tumors. Novak's Textbook of Oynerology 22:623. 13 - Israel S.S., Helsel E.V. Jr. Hausman DH (1965) The callenge of metastatic ovarian carcinoma Am J; Obstet Oynacol 93:1094 14 Karsh J. (1951) Secondary malignant disease of the ovary. Am J. Obstet Gynecol 61:154. ıs - Kent, S.W., McKay DG (1960) Primary cancer of the ovary. Am J. Obstet Gynecol 80:430 16 - Nieminen I, Von Numers, C., Widholm, o.. (1964) Struma ovary. Acta Obstet Oynecol Scand 42:399 17 - Scully R.E., Cohen R.B. (1964) Oxidative enzyme activites in normal and pathologic human ovaries. Obstet Oynecol 24:667 18 - Smith M.G. (1964) Pathology and p~ysiology of struma ovarii. An:h Surg 13:603 19 - Woodruff, T.D., Rauh J.T., Markley, R.L. (1966) Ovarian struma. Obstet Gynecol 27:194 743