Diyabetes Mellitus Komplikasyonları Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı
Diyabetes mellitus komplikasyonlar Mikrovasküler Makrovasküler Diyabetik retinopati Diyabetik nefropati Diyabetik nöropati Korener arter hastalığı Serebrovasküler hastalık Periferik vasküler hastalık
Mikrovasküler komplikasyonlar Genetik yatkınlık Selülermekanizmalarda tekrarlayıcı akut değişikliler* patogenez Hiperglisemi Doku hasarı Stabil makromoleküllerde kümülatif uzun dönem değişiklikler** Bağımsız hızlandırıcı faktörler***
Mikrovasküler komplikasyonlar patogenez * Sorbitolbirikimi NADH/NAD oranı Myoinositol Erken glikolizasyon ** Artmış glikolize son ürünlerin oluşumu
Mikrovasküler komplikasyonlar patogenez *** Bağımsız hızlandırıcı faktörler Hipertansiyon Hiperlipidemi Sigara
Retinopati
Retinopati
Nefropati HİPERGLİSEMİ Renal Fibroz Mezangial genişleme Glomeruler hipertrofi Oksidatif stres Tubuler inflamasyon DİYABETİK NEFROPATİ
Nefropati
Nöropati Ağrı Parastezi Duyu kaybı Kas güçsüzlüğü Otonomik disfonksiyon
Diyabetik periferiknöropati
Otonomikdisfonksiyon Semptomatik Postural hipotansiyon Gastroparezi Diyabetik diare Nöropatik mesane Erektil disfonksiyon Nöropatik ödem Charcot artropatisi Gustatorysweating (Fray sendromu) Subklinik anormallikler Anormal pupil refleksleri Özefagial disfonksiyon Anormal kardiyovasküler refleksler Hipoglisemiye karşıt düzenleyici mekanizmaların silikleşmesi Artmış periferal kan akımı
Koronerarter hastalığı
Serebrovaskülerhastalık
Periferikvaskülerhastalık
Komplikasyonlar için Risk faktörleri Kötü metabolik kontrol DCCT EDIC Uzun diyabet süresi İleri yaş Ergenlik Artmış VKI-şişmanlık
Komplikasyonlardan korunma Sıkı kan şekeri kontrolü Sağlıklı beslenme Egzersiz Sigara içilmemesi
Tarama Amaç Subklinik mikrovasküler komp. saptamak Klinik komp. lara ilerlemeyi geciktirmek veya durdurmak Erken değerlendirme, erken tedavi = daha iyi sonuçlar
Tarama Ne zaman başlamalı? 11 yaş ve diyabet süresi 2 yıl
Tarama Retinopati için nasıl yapılmalı? Tecrübeli bir göz doktoru Dilate pupiller Oftalmoskopi ile göz dibi bakısı
Tarama Retinopati için ne sıklıkta yapılmalı? Yılda bir Riskli vakalarda daha sık
Tarama Retinopati için ne sıklıkta yapılmalı? Yılda bir Riskli vakalarda daha sık
Tarama Retinopati için tedavi? Panretinal fotokoagulasyon (Lazer tedavisi)
Daha kötüsü Ciddi görme kaybı Körlük
Tarama Nefropati için nasıl yapılmalı? İdrar analizi Albümin atılım oranı Albümün / kreatinin oranı Spot idrarda albümin konstantrasyonu 3 analizin 2 si pozitif ise MİKROALBÜMİNÜRİ
Tarama Nefropati için ne sıklıkta yapılmalı? Yılda bir Mikroalbüminürisi olan vakalarda daha sık (3-6 ay)
Mikroalbüminüri Spontan düzelebilir, aralıklı veya kalıcı olabilir Tetkik sonuçlarını etkileyebilecek faktörler İdrar yolu enfeksiyonu Egzersiz Adet kanaması
Mikroalbüminüri Tedavi ACE inhibitörleri veya ARB leri Regresyon oranını artırır ve ciddi proteinüriyegidişi azaltır Ciddi proteinüri = idrar protein > 500 mg/gün veya sabah ilk idrarda > 300 mg/l
Daha kötüsü Ciddi proteinüri Kronik böbrek yetersizliği Son dönem böbrek hastalığı Diyaliz Transplantasyon
Makrovaskülerkomp. için tarama Kan basıncı Lipit profili Sigara içiciliği sorgulama
Sigara Sigara hem mikro hem makrovasküler komplikasyonları artırır. Her vizitte sorgulanmalı Hiç başlanılmaması ve bırakılması konusunda teşvik edilmeli
Kan basıncı En az yılda bir kez ölçüm yapılmalı Hedef kan basıncı < 95 persantil (yaş ve cinse göre) veya Genç erişkinlerde < 130/80 mmhg
Lipit profili Tarama 12 yaşta yapılmalı ailede hiperkolesterolemi, erken KVH varsa veya aile öyküsü bilinmiyor ise 2 yaşta kontrol edilmeli Normal ise 5 yılda bir kontrol Hedef LDL < 100 mg/dl İyi metabolik kontrol, diyet değişiklikleri ve ilaç (statinler)
Periferikve otonomiknöropati 11 yaş ve 2 yıl diyabet süresi Öykü ve fizik muayene ile değerlendirilmeli
Son slayt diğer komplikasyonlar ve ilişkili durumlar Büyüme ve fiziksel gelişimin monitorize edilmesi Tiroid fonksiyonları Çölyak hastalığı açısından tarama Cilt ve eklem bulgularının değerlendirilmesi Lipodistrofi Necrobiyozis lipoidika Eklem sertliği
Soru ve katkılar lütfen Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı http://kisi.deu.edu.tr/ihsan.esen/