Düz kaslar
2 tip düz kas vardır: 1. Viseral düz kaslar. (mide, barsak, üreter, damarlar) 2. Çok üniteli düz kaslar (iris kasları, piloerektör kaslar)
UYARILMALARI: Düz kaslar tiplerine göre farklı uyarılır TEK ÜNİTELİ DÜZ KASLAR Tek üniteli düz kaslarda kendi kendine uyaran meydana getiren bölgeler vardır(pacemaker) Otonom sinir sisteminin nörotransmitterleri, dallar hücrelerin yanından geçerken varikozite adı verilen şişkin kısımlardan difüzyonla etki eder.
Çok üniteli düz kaslar Çok üniteli kaslar sempatik ve parasempatik sinir sisteminin uyarısıyla çalışır. Her hücre bir sinir ucu ile innerve edilir.
İçi boş organların duvarlarındaki düz kaslarda kasılma iki aşamalı meydana gelir. Önce tonik olarak bir kasılma meydana gelir Bunu takiben tıpkı çizgili kaslardaki gibi Bunu takiben tıpkı çizgili kaslardaki gibi kasın boyu kısalır.
Özellikleri: Sarkoplazmik retikulum çok az gelişmiştir. Hücre ince ve kalın filamentleri içerir. ancak, sarkomer ihtiva etmez. Hücreler tek nukleusludur. T tübülleri yoktur. Aktin filamentlerinde troponin yoktur.
Düz kasların protein yapısı Genel olarak düz kaslar iskelet kaslarından daha az protein içerirler (110mg/g 200mg/g) Miyozin miktarı düz kaslarda 20mg/g iken çizgili kaslarda 80mg/g dır. Aktin miktarları ise hemen hemen aynıdır. Düz kaslarda troponin yoktur. İki farklı protein: Kaldesmon ve kalponin bulunur.
Düz kas hücreleri boylarının %80 ine kadar kasılabilirler. İskelet kaslarında ise bu kısalma %30 kadar
Kasılma Kasılmayı kalsiyum tetikler. Ancak, ince filamenti değil, kalın filamente etki eder.
Kalsiyum nereden gelir? Kalsiyumun çoğu hücre dışından, ekstrasellüler sıvıdan gelir. Nörotransmitterler, hormonlar ikinci habercileri kullanarak Ca kanallarını açar ve Ca ekstrasellüler sıvıdan girer. Bazı düz kaslarda da voltaja duyarlı Ca kanalları açılır ve aksiyon potansiyeli meydana gelir.
Kalsiyum, kalmodilin denen bir proteine bağlanır. Ca-kalmodulin kompleksi miyozini aktive eder. Ca-kalmodulin MLCK (miyozin hafif zincir kinazı aktifler.
Kaldesmon molekülü aktine bağlı olduğu zaman kasılmaya engel olan bir protein. Kalsiyum kalmodiline bağlandığı zaman kaldesmon da aktine bağlandığı yerden ayrılır. Bu ayrılma aktin ile miyozin etkileşmesine izin verir.
Düz kaslarda kasılma aksiyon potansiyeli ve kalsiyum ile doğrudan ilişkilidir. Aksiyon potansiyeli süresi çizgili kastan daha uzundur. Bu nedenle: kasılmanın başlaması için geçen süre yaklaşık 10 ms.dir. Maksimum kasılma ise 500 ms sonra görülür. Kalsiyum, ayrıca kalsiyumla ilişkili potasyum kanallarını açarak kasılmanın sonlanmasını sağlar.
Düz kaslar yavaş kasılır, yavaş gevşer.
Çapraz köprü döngüsü ATP yıkımı olmaksızın uzun süre stabil kalabilir. Çünkü yavaş köprü döngüsü vardır (yavaş ATPaz ve yavaş Ca kanalı)
HIZI VE ENERJİ KULLANIMI Kasılma iskelet kasından çok daha yavaştır. Çünkü: 1.Çapraz köprü döngüsünün başlamasından önce bir komponentin fosforilasyonu gereklidir. 2. Miyozin ATPaz ı daha yavaştır.
İçi boş organların duvarlarındaki düz kaslarda kasılma iki aşamalı meydana gelir. Önce tonik olarak bir kasılma meydana gelir Bunu takiben tıpkı çizgili kaslardaki gibi Bunu takiben tıpkı çizgili kaslardaki gibi kasın boyu kısalır.
Kasılma için tetikleme: innervasyon +hormonlar Otonom sistem ve/veya hormonlar: a) Uyaran eksitatör yada inhibitör olabilir. b) Örneğin, epinefrin: IP3 yoluyla düz kaslarda kasılmaya neden olur. camp ve Ca aracılığı ile gevşemeye neden olur. Yani: YANIT, O DÜZ KASTAKİ RESEPTÖRLERE BAĞLIDIR.
Düz kaslara etkili faktörler
Plastisite özelliği Bir parça düz kas gerilecek olursa, önce gerimde bir artma gözlenir. Ancak gerilmiş olarak tutulursa kasın gerimi gittikçe düşer. Bu gerim, bazen gerilmeden önce gösterdiği gerime, hatta bunun altına kadar düşer. Düz kasın bu özelliğine kasın plastisitesi denir.