VakıfBank Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar Haftalık Yurtiçi Ekonomi Raporu 24 31 Mayıs 21 Şubat ayında işsizlik oranı %14.4 olarak açıklandı... 21 yılının Şubat ayında işsizlik oranı, Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar olarak %14. olan beklentimize paralel, piyasa beklentilerinin (piyasa beklentisi: %14.9) ise altında gerçekleşerek %14.4 olarak açıklanmıştır. Şubat ayında mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranının ise %12.4 seviyesinden %12.2 seviyesine gerilediği görülmüştür. Bu durum 29 yılı Ağustos ayından beri mevsimsel etkilerden arındırılmış işsizlik oranındaki aşağı yönlü trendin Ocak ayında bir miktar bozulmasının ardından Şubat ayında devam ettiğini yansıtmaktadır. Şubat ayında tarım dışı işsizlik oranı ise geçen yılın aynı dönemine göre 1.8 puanlık azalışla %17. seviyesinde gerçekleşmiştir. Yükseliş eğilimini sürdüren tüketici güven endeksi Nisan da %1.3 puan yükseldi Yükseliş eğilimini sürdüren tüketici güven endeksi, Nisan ayında %1.3 puan artarak 8.8 değerini almıştır. Böylece endeks Nisan ayında Şubat 28 den bu yana görülen en yüksek değerine ulaşmıştır. Endeksteki yükseliş olumlu bir gelişme olarak dikkat çekerken, hala 1 seviyesinin altında olması tüketici harcamaları üzerinde risk oluşturmaktadır. TCMB referans faiz tanımını değiştirdi... TCMB Para Politikası Kurulu (PPK) 18 Mayıs 21 tarihinde yaptığı toplantıda faiz oranlarını beklentiler doğrultusunda değiştirmeme kararı almıştır. Diğer yandan teknik faiz ayarlaması yapan TCMB politika faizini borçlanma faizinden 1 haftalık repo ihale faiz oranına çevirmiştir. Bu doğrultuda, para politikası açısından politika faizi olacak 1 hafta vadeli repo ihale faiz oranı %7 olarak belirlenmiştir. Merkezi Yönetim brüt borç stoku, Nisan ayı itibariyle 46,9 milyar TL olarak gerçekleşti... Mart ayında 43.8 milyar TL olan merkezi hükümet borç stoku Nisan ayında 46.9 milyar TL ye yükseldi. Borç stokunun 329,6 milyar lira tutarındaki kısmının Türk Lirası cinsinden, 127,3 milyar lira tutarındaki kısmının da döviz cinsi borçlardan oluştuğu bildirilmiştir. Enflasyon beklentilerinde sınırlı değişim yaşandı... Merkez Bankası Mayıs ayı ikinci dönem beklenti anketinde yıl sonu TÜFE beklentisi %8.7'den %8.6'a yükseldi. 12 aylık enflasyon beklentisi ise 1 baz puan düşerek %7.48 e gerilerken, 24 aylık enflasyon beklentisi %6.97 de sabit kalmıştır. Son gelen olumlu öncül rakamların desteğiyle yılsonu GSYH büyüme beklentisinin %4.6 dan %4.8 e yükseldiği izlenirken, yılsonu cari açık beklentisinin ise 28.7 milyar dolara yükseldiği görülmektedir. Önümüzdeki Hafta Açıklanacak Veriler... Haftalık Yurtiçi Ekonomi Gündemi Tarih Açıklanacak Veri Önceki Veri Beklenti 24..21 Reel Kesim Güven Endeksi (Mayıs) 118.8 119.4 Kapasite Kullanım Oranı (Mayıs) %72.2 %73. 26..21 TCMB Finansal İstikrar Raporu ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Ankara, TÜRKİYE
2 TCMB referans faiz tanımını değiştirdi... Grafik 1 2 23 21 19 17 13 11 9 7 19.1.26 19.12.26 19.2.27 19.4.27 19.6.27 19.8.27 19.1.27 19.12.27 19.2.28 19.4.28 19.6.28 19.8.28 19.1.28 19.12.28 19.2.29 19.4.29 19.6.29 19.8.29 19.1.29 19.12.29 19.2.21 19.4.21 TCMB Faiz Kararı (%) Gösterge Tahvil Faiz Oranı (%),Bloomberg TCMB Para Politikası Kurulu (PPK) 18 Mayıs 21 tarihinde yaptığı toplantıda faiz oranlarını beklentiler doğrultusunda değiştirmeme kararı almıştır. PPK nın faiz kararı ile ilgili açıklamasında büyümeye dair son dönemde açıklanan verilerde iktisadi faaliyetteki toparlanma sürecinin devam ettiği vurgulanmıştır. TCMB nin enflasyona ilişkin açıklamalarını değiştirmediği izlenirken, bu durum TCMB nin son dönemde artan enflasyonist baskılardan etkilenmemeye devam ettiğini yansıtmaktadır. Yapılan toplantının ardından yayınlanan yazılı açıklamada temel (çekirdek) enflasyon göstergelerinin hedefin altında seyretmeye devam edeceğini belirten TCMB ayrıca, Mayıs ayında işlenmemiş gıda fiyatlarında belirgin bir düşüş gözlenebileceğine dikkat çekmiştir. Bununla birlikte, TCMB enflasyon beklentilerinin halen orta vadeli hedeflerin üzerinde seyretmesi nedeniyle fiyatlama davranışlarının yakından takip edildiğini ifade etmiştir. 9.4 6. Önümüzdeki dönemde TCMB nin para politikası duruşunu açıklayan cümlelerde ise en son yayınlanan enflasyon raporundan farklı açıklamaların bulunmadığı gözükmektedir. Kurul, küresel ekonomiye iliskin belirsizlikler nedeniyle politika faiz oranlarının bir süre daha mevcut düzeylerde tutulması ve uzun bir süre daha düşük düzeylerde seyretmesi gerekebileceğini ifade etmiştir. En son yayımlanan Enflasyon Raporunda iç talepteki bu toparlanmanın gücü ve kalıcılığı konusundaki kaygılarının azaldığına işaret eden TCMB nin, dış talepte ise henüz kayda değer bir ivmelenme gözlenmediğini belirtmişti. Enflasyon raporundaki büyüme ve enflasyona ilişkin bu değerlendirmeler ışığında TCMB, politika faizinin son çeyrekte ölçülü bir şekilde artırılacağına işaret etmişti. Dolayısıyla TCMB nin son faiz kararıyla para politikası duruşunu açıklayan cümleleri değiştirmemesi, Merkez Bankası nın yılın dördüncü çeyreğinde faiz arttırımlarına başlamayı düşündüğünü yansıtmaktadır. Diğer taraftan, TCMB faiz kararının ardından yaptığı açıklamada, fiyat gelişmelerinin yakından takip edilmesi gerektiğini vurgulaması bu düşüncesi üzerindeki risklere işaret etmektedir. Dolayısıyla PPK toplantısından sonra gelen açıklamalarda bir önceki açıklamalara kıyasla süpriz bir cümle yer almamakla birlikte, alınan kararlarda en önemli kısım TCMB nin çıkış stratejisi kapsamında teknik faiz ayarlamasının ikinci aşamasını başlatması olmuştur. TCMB bu kapsamda, teknik faiz ayarlaması yaparak politika faizini borçlanma faizinden, 1 haftalık repo ihale faiz oranına çevirmiştir. Bu durum, Merkez Bankası'nın duruşunda bir değişikliğe işaret etmemekle birlikte; Merkez Bankası nın teknik faiz ayarlaması için zamanlaması piyasa için sürpriz olmuştur. Açıklanan teknik faiz ayarlaması doğrultusunda yeni referans faiz olan 1 haftalık repo faizi oranı %7 olarak belirlenmiştir. Merkez Bankası yazılı açıklamasında teknik faiz ayarlamasına geçilmesinde 1 haftalık repo ihale faizinin uzun zamandır %7 civarında dalgalanmasının etkili olduğunu belirtmiş ve söz konusu dalgalanmayı önlemek amacıyla ihalelerin sabit faiz oranından miktar ihalesi yöntemiyle gerçekleştirilmeye başlanmasına karar vermiştir. Diğer bir ifadeyle Merkez Bankası, teknik faiz indirimine giderek repo ihale faizine bir anlamda zorunlu bir üst sınır getirmiştir. Dolayısıyla faizlerin düzeyi değişmemekle birlikte, önümüzdeki dönemde Merkez Bankası para politikasında bir değişikliğe gittiğinde artık 1 haftalık faiz oranları değiştirecektir.
3 Grafik 2 Dolayısıyla yapılan son faiz toplantısında teknik faiz ayarlaması dışında süpriz bir gelişme yer almazken, TCMB nin ne zaman faiz arttırımına başlayabileceği önemli bir soru olarak yeniden karşımıza çıkmaktadır. Enflasyonist baskıların yükselmesine rağmen son günlerde Euro Bölgesi kaynaklı sorunların artması, önümüzdeki dönemde TCMB nin faiz oranlarını bir süre daha mevcut düzeylerde tutması ve uzun süre bu düzeylerde seyretmesi gerekebileceği beklentilerini gündeme Enflasyon Raporu getirmiştir. Bu beklentiler üzerinde ise dış talebe ilişkin gelişmelerin Türkiye ekonomisi üzerindeki etkileri rol oynamaktadır. Türkiye ihracatının önemli bir kısmının Euro Bölgesi ülkelerine yapılıyor olması nedeniyle son günlerde Euro Bölgesi ne yönelik gelen olumsuz haberlerle dış talepteki canlanmanın kademeli olması durumunda Türkiye ekonomisinin de bu durumdan olumsuz etkilenebileceği bilinmektedir. Bu nedenle, dış talepteki hareketleri daha iyi inceleyebilmek için TCMB bünyesinde oluşturulan dış talep göstergesi Grafik 2 de görülmektedir. Buna göre, Türkiye nin dış talebinin, özellikle 21 yılı için, küresel büyümenin altında bir performans göstermesinin beklendiği dikkat çekmektedir. Hatta Euro Bölgesi nde yaşanan son olumsuz gelişmeler, bu gelişmelerin ABD yi daha olumsuz etkilemesi gibi senaryolar altında bu göstergenin daha da yavaş toparlanmasına hatta düşüş yaşamasına neden olabilecektir. Bu durum da, TCMB nin faiz oranlarını bir süre daha mevcut düzeylerde tutması ve uzun süre düşük düzeylerde seyretmesi cümlelerini desteklemektedir. Grafik 2 17 16 14 13 12 11 1 9 8 14.4 12.2 2M1 2M4 2M7 2M1 26M1 26M4 26M7 26M1 27M1 27M4 27M7 27M1 28M1 28M4 28M7 28M1 29M1 29M4 29M7 29M1 21M1 Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) İşsizlik Oranı (%),Vakıfbank Dış talebe ilişkin olumsuzlukların son derece güçlü olduğu bir ortamda iç talepki toparlanmanın ise hızla devam ettiği izlenmektedir. Nitekim iç talebe ilişkin açıklanan pek çok öncül göstergede yükselişlerin yaşanması bu beklentileri desteklemektedir. Örneğin, tüketici güven endeksi Nisan ayında Şubat 28 den bu yana görülen en yüksek değerine ulaşmıştır. Diğer yandan işgücü piyasalarında da toparlanmanın devam ettiği izlenmektedir. 21 yılının Şubat ayında işsizlik oranı, piyasa beklentilerinin altında gerçekleşerek %14.4 olarak açıklanmıştır. Şubat ayı işsizlik oranının mevsimsel olumsuz şartlarla genelde yükseldiği, yıl içince zirve yaptığı ay olarak dikkat çekerken, bu yıl mevsimsel olumsuz şartlara rağmen işsizlik oranının bir önceki aya göre düşmesi dikkat çeken önemli bir gelişmedir. Önümüzdeki günlerde kamu sektöründe ve özel sektörde artması beklenen istihdam ve mevsimsel olumsuz etkilerin kaybolmasıyla işsizlik rakamlarındaki düşüşün devam etmesini bekliyoruz. Bu durum iç talebe olumlu yansıyacakken, işsizlik oranlarının hala yüksek seviyelerde olduğunun da altının çizilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla, TCMB nin faiz kararları açısından dış talepte yaşanan koşullar faizlerin uzun bir süre daha bu seviyelerde kalması gerekebileceğine işaret ederken, iç talepteki canlanmanın enflasyonist baskıları arttırması ise bu beklentiler üzerinde risk oluşturmaktadır. Diğer yandan son günlerde kurda yaşanan yüksek seviyelerin getireceği ekstra enflasyonist baskılar değerlendirildiğinde kurdaki hareketlerin de faiz oranlarının uzun süre bu seviyelerde sabit bırakılacağı beklentileri üzerinde ekstra bir risk oluşturmaktadır. Bir önceki haftalık
4 raporumuzda da değindiğimiz, TÜFE deki artışların emtia ve gıda endekslerindeki artıştan çok kurdan etkilenmesi Merkez Bankası faiz kararları üzeinde önemli bir risk oluşturmaktadır. Son günlerde artan risk iştahıyla emtia ve gıda endeksinin düşmesine rağmen kurun artması TÜFE de yaşanan yükselişleri destekleyecekken, bu durum TCMB nin faiz arttırımlarını öne çekmesini gündeme getirebilir. Grafik 4 Gelişmiş Ülkelerin Politika Faiz Oranlarındaki Değişimler 1 1 2 3 4 6 Grafik Gelişmekte Olan Ülkelerin Politika Faiz Oranlarındaki Değişimler 2 2 4 6 8 1 12 Kaynak:Bloomberg Grafik 6 Eylül 27 Aralık 29 Ocak 21 Mayıs 21 Eylül 27 Aralık 29 Ocak 21 Mayıs 21 Kaynak:Bloomberg Seçilmiş Ülkelerin Politika Faiz Değişim Beklentileri Diğer yandan diğer gelişmekte olan 3. ekonomilerdeki faiz kararlarının da TCMB nin 2. önümüzdeki dönemdeki duruşunda etkili 2. olmasını bekliyoruz. Gelişmekte olan ekonomiler 1. 1. arasında yaşanan krizle beraber en yüksek. oranda faizleri indiren merkez bankası olarak. dikkat çeken TCMB nin, önümüzdeki dönemde. 1. diğer merkez bankalarının faizlerde arttırıma 1. gitmesi durumunda elde edecekleri yüksek 21 II Kaynak:Bloomberg 21 III 21 IV arbitrajın önüne geçmesi gerekecekken, bu durum TCMB nin faiz arttırımlarını erteleme süresini kısaltabilecektir. Özellikle son dönemde Brezilya, Hindistan gibi ülkelerin faiz artırımlarına başlaması bu beklentileri güçlendirmektedir. Önümüzdeki döneme ilişkin piyasa beklentileri ise pek çok gelişmekte olan ülkenin faizleri yılın ikinci yarısından itibaren arttırmaya başlayacağı yönündedir. Brezilya için yıl sonunda %2. oranında artış beklenirken, halihazırda %9. de bulunan faizlerin %12 seviyelerine yükselmesi durumunda TCMB nin faiz oranlarını %6. seviyelerinde tutması mümkün olmayacaktır. Piyasada bu yönde TCMB nin önümüzdeki dönem faiz kararına ilişkin beklentiler %1.7 artış yönündeyken, ilk artışın yılın dördüncü çeyreğinde değil ikinci çeyreğinde gelebileceği yönündedir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar olarak bizim beklentimiz ise yılın üçüncü çeyreğinde TCMB nin faizleri arttırmaya başlaması yönünde bulunurken yıl sonunda toplamda baz puanlık bir artış bekliyoruz. Türkiye Polonya G. Afrika Çek Cumh. Macaristan Rusya Romanya Brezilya Çin Hindistan ABD Euro Bölgesi Japonya
TÜRKİYE AKTİVİTE GÖSTERGELERİ Türkiye Büyüme Oranı (Çeyrek) Reel GSYİH (Yıllık % Değişim). 1 6. 1... 4. 2.3. 1. 1. 1999Q1 1999Q3 2Q1 2Q3 21Q1 21Q3 22Q1 22Q3 23Q1 23Q3 24Q1 24Q3 2Q1 2Q3 26Q1 26Q3 27Q1 27Q3 28Q1 28Q3 29Q1 29Q3 2 1999Q1 1999Q3 2Q1 2Q3 21Q1 21Q3 22Q1 22Q3 23Q1 23Q3 24Q1 24Q3 2Q1 2Q3 26Q1 26Q3 27Q1 27Q3 28Q1 28Q3 29Q1 29Q3 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış GSYİH (%) Takvim Etkisinden Arındırılmış GSYİH (%) Sektörel Büyüme Hızları (%) Sektörler Sektör 29 29 29 29 29 Payları I. II. III. IV. Yılsonu (%) Çey Çey Çeyrek Çeyrek Tarım 9.7.8 6. 3.6 1. 3.3 Sanayi 23.2 22.3 11.7 4. 12.8 7.2 İnşaat.2 18.6 21.1 18.3 6.6 16.3 Ticaret 12.2 26.2.2 7.2 1.3 1.4 Ulaş. ve Haber. 14.4 16.3 1.3. 3.6 7.1 Mali Kur. 12.1 1.8 7. 7.8 8.1 8. Konut Sah..2 4. 4.8 3.8 3.4 4.1 Eğitim 2.1.7 1.3 3.3 3.1 2. Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1.3.8 2.9 4. 4.9 3.2 Vergi Süb. 8.1 21.9 7.8 8.1 6.3 8.2 GSYİH 14. 7.7 2.9 6. 4.7. 1.... 1.. 2. 2. 3. Sektörel Büyüme Hızları (%) 29 I 29 II 29 III 29 IV 29 Yıllık Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma
6 Harcama Bileşenlerinin Yıllık Büyüme Oranları (%) Harcama Bileşenleri Sektör Payları (%) 29 I. Çey 29 II. Çey 29 III. Çey 29 IV. Çey 29 Yıl sonu Yer. Hanehalkı Tük. Har. 7.6 1.1 1.8 1.9 4.7 2.3 Dev. Nihai Tük. Har. 11.4.1..2 17.9 7.8 Gay. Safi Ser. Oluş. 19.9 27.6 24.4 18. 4.7 19.2 Kamu Sektörü 3.8 11.8.2.7 8.6 2.2 Özel Sektör 16.1 32.2 28.7 21. 3. 22.3 Mal ve Hiz. İhracatı 2.3 11.3 11..4 6.4.4 Mal ve Hiz. İthalatı 2.3 3.9 2.6 11.7 1. 14.4 3. 2. 1.. 1. 2. 3. 4. Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%) 29 I 29 II 29 III 29 IV 29 GSYİH 14. 7.7 2.9 6. 4.7 Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat Sanayi Üretim Endeksi İmalat Sanayi Üretim Endeksi 3 2 1 1 2 3. 4. 3. 2. 1.. 1. 2. 3. 4.. 6. 2. 2.. 1.... 1.. 2. 2. Sanayi Üretim Endeksi (Yıllık % Değişim) Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (Bir Önceki Aya Göre % Değ.) İmalat Sanayi 3 Aylık Ort. Yıllık Değ.
7 Sektörel Bazda Sanayi Üretim Endeksi 4 3 2 1 1 2 3 4 Sektörler Yıllık Değişim Oranı (%) Mart Ayı 29 21 Petrol Ürünleri 4.7 33. Tekstil 19.9 2.4 Gıda 6.4 1.1 Kimyasal Madde 6.3 22.6 Ana Metal Sanayi 26.9 16.9 Aramalı İmalatı Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı Sermaye Mali İmalati Metalik Olm. Diğ. Mineral 23.4 22.4 Taşıt Araçları 3.3 6.8 Makine Teçhizat 3.1 3.6 Giyim 17.6 14.1 Aylık Sanayi Sipariş Endeksi Aylık Sanayi Ciro Endeksi 19. 18. 17. 16.. 14. 13. 12. 11. 1. 18. 17. 16.. 14. 13. 12. 11. 1. Toplam Otomobil Üretimi Beyaz Eşya Üretimi 7 6 4 3 2 1 18 16 14 12 1 8 6 4 2 Oca.1 Ağu.1 Mar.2 Eki.2 May.3 Ara.3 Tem.4 Şub. Eyl. Nis.6 Kas.6 Haz.7 Oca.8 Ağu.8 Mar.9 Eki.9 Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü) Aylık Sanayi Ciro Endeksi Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.) Kaynak:OSD,Vakıfbank Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Beyaz Eşya Üretimi (Adet)
8 Kapasite Kullanım Oranı 8 8 7 7 6 6 Oca.7 May.7 Eyl.7 Oca.8 May.8 Eyl.8 Oca.9 May.9 Eyl.9 Kapasite Kullanım Oranı (%) Oca.1 9 8 7 6 4 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları Ara Malları Yatırım Malları Eki.9 Oca.1 Nis.1 Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı Verilen İnşaat Ruhsatları 3,9. 3,4. 2,9. 2,4. 1,9. 1,4. 9. 4.. 4,. 3,. 3,. 2,. 2,.,. 1,.,.. Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 23 I 23 III 24 I 24 III 2 I 2 III 26 I 26 III 27 I 27 III 28 I 28 III 29 I 29 III Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı (milyon TL) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1 m2) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Toplam Sanayide Verimlilik 12. 12. 1. 11.. 1. 9. 9. 8. 8. 2 I II III IV 26 I II III IV 27 I II III IV 28 I II III IV 29 I II III IV Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Toplam Sanayide Verimlilik Endeksi
9 ENFLASYON GÖSTERGELERİ TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu ÜFE 14 2 12 1 8 6 4 2 1.19.64 2 1 1.42 Oca.4 Haz.4 Kas.4 Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Oca.9 Haz.9 Kas.9 Nis.1 Oca.4 Tem.4 Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca.1 TÜFE (yıllık % değ.) Çekirdek I Endeksi ÜFE (yıllık %değ.) TÜFE Harcama Grupları Gıda ve Enerji Enflasyonu (yıllık % değ.) TÜFE Harcama Gruplarının Katkısı 3 3 Aylık Yıllık 2 2 Gıda ve alkolsüz içecekler Giyim ve ayakkabı Lokanta ve oteller Konut Ulaştırma Eğlence ve kültür Haberleşme 1 Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Gıda Enerji Tüfe Mar.1, Vakıfbank ÜFE Alt Sektörler Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi 2 2 1 1 23 21 19 17 13 11 9 7 18 16 14 12 1 8 6 4 2 Oca.6 Haz.6 Kas.6 Nis.7 Eyl.7 Şub.8 Tem.8 Ara.8 May.9 Eki.9 Mar.1 Tarım Sanayi İmalat Sanayi Kaynak:Bloomberg UN Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi
1 İTO Enflasyon Göstergeleri Türk İş Mutfak Enflasyonu 9 8 7 6 4 3 2 1 1 Oca. Eyl. May.1 Oca.2 Eyl.2 May.3 Oca.4 Eyl.4 May. Oca.6 Eyl.6 May.7 Oca.8 Eyl.8 May.9 Oca.1 İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi 7 6 4 3 2 1 1 2 3 26M1 26M4 26M7 26M1 27M1 27M4 27M7 27M1 28M1 28M4 28M7 28M1 29M1 29M4 29M7 29M1 21M1 21M4 Kaynak:Türk İş Türk İş Gıda Enflasyonu( Bir önceki aya göre Değ.) Enflasyon Beklentileri Tük. Güven Endeksi Fiyatların Değ. Yönünde Beklenti 1 1 9 9 8 7 6 4 Nis.6 Ağu.6 Ara.6 Nis.7 Ağu.7 Ara.7 Nis.8 Ağu.8 Ara.8 Nis.9 Ağu.9 Ara.9 Nis.1 12 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi 8 7 6 4 Oca.4 Haz.4 Kas.4 Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Oca.9 Haz.9 Kas.9 24 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti
11 İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ İşsizlik Oranı İşgücü Durumu 17 16 14 13 12 11 1 9 8 2M1 2M 2M9 26M1 26M 26M9 27M1 27M 27M9 28M1 28M 28M9 29M1 29M 29M9 21M1 Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı 26, 2, 24, 23, 22, 21, 2, 19, Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 İşsizlik Oranı İşgücü Arzı İstihdam Edilenler, Vakıfbank İşgücüne Katılım Oranı Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı.. 4. 4. 3. 3. Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 3 2 2 1 Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 3 2 1 49 48 47 46 4 İşgücüne Katılma Oranı İstihdam Oranı Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler İşkur İstatistikleri Sanayi İstihdam Endeksi (2=1) 2, 18, 16, 14, 12, 1, 8, 6, 4, 2, Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 11 1 9 9 8 Kaynak:Hazine Müsteşarlığı İş Arayanların Sayısı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Sanayi İstihdam Endeksi
12 Kurulan Kapanan Şirket Sayısı Reel Brüt Ücret Maaş Endeksleri, 4, 4, 3, 3, 2, 2, 1, 1, 1. 113. 111. 19. 17.. 13. 11. 99. 97. 9. Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Kurulan Kapanan Şirket Sayısı (Adet) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Reel Brüt Ücret Maaş Endeksleri
13 DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ 2 2 1 İthalat İhracat Oca.3 Haz.3 Kas.3 Nis.4 Eyl.4 Şub. Tem. Ara. May.6 Eki.6 Mar.7 Ağu.7 Oca.8 Haz.8 Kas.8 Nis.9 Eyl.9 Şub.1 İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar) 1 2 3 4 6 7 8 9 Dış Ticaret Dengesi Oca.3 Haz.3 Kas.3 Nis.4 Eyl.4 Şub. Tem. Ara. May.6 Eki.6 Mar.7 Ağu.7 Oca.8 Haz.8 Kas.8 Nis.9 Eyl.9 Şub.1 Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar) 14 12 1 8 6 4 2 2 4 6 İthalat Oca.3 Haz.3 Kas.3 Nis.4 Eyl.4 Şub. Tem. Ara. May.6 Eki.6 Mar.7 Ağu.7 Oca.8 Haz.8 Kas.8 Nis.9 Eyl.9 Şub.1 Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları(y/y) 14 12 1 8 6 4 2 2 4 6 İhracat Oca.3 Haz.3 Kas.3 Nis.4 Eyl.4 Şub. Tem. Ara. May.6 Eki.6 Mar.7 Ağu.7 Oca.8 Haz.8 Kas.8 Nis.9 Eyl.9 Şub.1 Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları (y/y) Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı 6 4 14 24 34 44 4 Oca.3 Ağu.3 Mar.4 Eki.4 May. Ara. Tem.6 Şub.7 Eyl.7 Nis.8 Kas.8 Haz.9 Oca.1 Cari İşlemler Dengesi (Yıllık milyon dolar) 3 2 1 1 2 3 4 6 Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar sağ eksen) 4 3 2 1 1 2 Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca.1 Doğrudan Yatırımlar (12 aylık milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık milyon dolar)
14 TÜKETİM GÖSTERGELERİ Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları 1 11 1 9 9 8 8 7 7 6 13 12 11 1 9 8 7 6 4 2 1 1 Ara.3 Haz.4 Ara.4 Haz. Ara. Haz.6 Ara.6 Haz.7 Ara.7 Haz.8 Ara.8 Haz.9 Ara.9 Tüketici Güven Endeksi Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen) 1999Q1 1999Q4 2Q3 21Q2 22Q1 22Q4 23Q3 24Q2 2Q1 2Q4 26Q3 27Q2 28Q1 28Q4 29Q3 Reel Hanehalkı Tüketimi (Yıllık % Değişim) CNBC e Güven Endeksleri Krediler 2.. 1... 8 7 6 4 3 2 1 17 13 1 9 7 3 Oca.4 Haz.4 Kas.4 Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Oca.9 Haz.9 Kas.9 Oca.2 Eki.2 Tem.3 Nis.4 Oca. Eki. Tem.6 Nis.7 Oca.8 Eki.8 Tem.9 Nis.1 Oca.4 Haz.4 Kas.4 Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Oca.9 Haz.9 Kas.9 CNBC e Tüketici Güven Endeksi Krediler (Yıllık % Değişim) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı CNBC e Tüketim Endeksi Kaynak:BDDK Bireysel ve Ticari Krediler Bireysel Krediler (Yıllık %Değişim) Ticari Krediler (Yıllık % Değişim) Kaynak:BDDK
KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ Bütçe Dengesi Bütçe Gelirleri ve Harcamaları. 1. 2. 3. 4.. 29. 27. 2. 23. 21. 19. 17.. 6. Ara.6 Mar.7 Haz.7 Eyl.7 Ara.7 Mar.8 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Bütçe Dengesi (12 Aylık milyar TL) Mar.1 Ara.6 Mar.7 Haz.7 Eyl.7 Ara.7 Mar.8 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar.1 Bütçe Gelirleri (12 aylık milyar TL) Bütçe Harcamaları (12 aylık milyar TL) Vergi Gelirleri Faiz Dışı Denge 4 8 3 2 48 38 28 18 2 3 8 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Vergi Gelirleri (Nominal yıllık %) 2 Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku 48. 36. 12. 46. 44. 42. 4. 38. 36. 34. 32. 3. 34. 32. 3. 28. 26. 24. 22. 2. 11. 1. 9. 8. 7. 6. Oca. May. Eyl. Oca.6 May.6 Eyl.6 Oca.7 May.7 Eyl.7 Oca.8 May.8 Eyl.8 Oca.9 May.9 Eyl.9 Oca.1 Oca. Haz. Kas. Nis.6 Eyl.6 Şub.7 Tem.7 Ara.7 May.8 Eki.8 Mar.9 Ağu.9 Ara.6 Mar.7 Haz.7 Oca.1 Eyl.7 Ara.7 Mar.8 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar.1,Vakıfbank Vergi Gelirleri (Reel yıllık %) Faiz Dışı Denge (12 aylık milyar TL) Toplam Borç Stoku (milyar TL) İç Borç Stoku (milyar TL) Dış Borç Stoku (milyar TL sağ eksen) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
16 Türkiye nin Net Dış Borç Stoku Türkiye nin Dış Borç Stoku Profili 4 4 3 3 2 2 1 21 22 23 24 2 26 27 28 29 Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%) 3 2 2 1 22 23 24 2 26 27 28 29 TCMB (milyar TL sol eksen) Kamu Sektörü (milyar TL) Özel Sektör (milyar TL) 2.. 1... Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı LİKİDİTE GÖSTERGELERİ TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz 3 3 2 2 1 Ocak 24 Mayıs 4 Eylül 4 Ocak Mayıs Eylül Ocak 6 Mayıs 6 Ağustos 6 Aralık 6 Nisan 7 Ağustos 7 Aralık 7 Nisan 8 Ağustos 8 Aralık 8 Nisan 9 Ağustos 9 Aralık 9 29 24 19 14 9 4 1 Ocak 24 Mayıs 4 Eylül 4 Ocak Mayıs Eylül Ocak 6 Mayıs 6 Ağustos 6 Aralık 6 Nisan 7 Ağustos 7 Aralık 7 Nisan 8 Ağustos 8 Aralık 8 Nisan 9 Ağustos 9 Aralık 9 Reel Faiz Nominal Faiz Para Arzı 6 4 4 3 3 2 2 1 11 1 9 8 7 6 Oca.6 May.6 Eyl.6 Oca.7 May.7 Eyl.7 Oca.8 May.8 Eyl.8 Oca.9 May.9 Eyl.9 Oca.1 Borç alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%),Vakıfbank M2 (milyar TL) M3 (milyar TL) M1 (milyar TL sağ eksen)
17 Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler Reel Büyüme (y/y) (Çeyreklik) (%) Enflasyon (y/y) (Aylık) (%) Cari Denge/GSYİH (%) Merkez Bankası Faiz Oranı (%) Tüketici Güven Endeksi ABD 2. 2.2 2.9.2 7.9 Euro Bölgesi. 1..6 1. 17. Almanya 1.6 1.3 4.8 1 94 Fransa 1.2 1.7 1. 1. 37. İtalya.6 1. 3.4 1. 17.9 Macaristan.1.7.4.2 37. Portekiz 1.7.7 1.1 1. 36.7 İngiltere.3 3.7 1.3. 16. Japonya 4.6 1.1 2.8.1 4.7 Çin 11.9 2.8 7.8.31 17.9 Rusya 2.9 6. 3.2 8. Hindistan 6. 14.86 2.41 3.7 Brezilya 4.29.26 1.6 9. 116. G.Afrika 1.4.1 3.2 6.. Türkiye 6. 1.19 2.3 6. 84.74 Beklentiler 21 IMF Beklentisi Reel Büyüme (y/y) Enflasyon (y/y) Cari Denge /GSYH İşsizlik Oranı Borç St./GSYH (Nisan 21) Gelişmiş Ülkeler 2.32 1.49.44 8.39 Gelişmekte Olan Ülkeler 6.34 6.19 2.7 Tüm dünya 4.21 3.67 ABD 3.1 2.13 3.29 9.41 92.6 Euro Bölgesi.96 1.13.3 1.2 Almanya 1.21.91.4 8.62 76.7 Fransa 1.2 1.2 1.92 9.98 84.24 İtalya.84 1.4 2.79 8.7 118.63 Macaristan.16 4.28.42 Portekiz.29.84 8.97 11. İngiltere 1.33 2.72 1.66 8.2 78.19 Japonya 1.89 1.4 2.84.7 227.77 Çin 1.4 3.12 6.23 Rusya 4. 7..14 Hindistan 8.77 13.16 2.17 Brezilya.49.1 2.91 G.Afrika 2.9.78 4.9 TÜRKİYE.2 9.73 3.98
18 Türkiye Makro Ekonomik Görünüm MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER 28 29 En Son Yayımlanan 21 BEKLENTİ Reel Ekonomi GSYİH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL) 9 144 93 974 21 821 (29 4. Çeyrek) GSYİH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, %).7 4.7 6. (29 4. Çeyrek).2% Sanayi Üretim Endeksi Yıllık Değ. Oranı (%) 17.8 9. 21.1 (Mart 21) 7. 7% Kapasite Kullanım Oranı (%) 64.7 67.6 7.2 (Nisan 21) 7. İşsizlik Oranı (%) 13.6 13. 14.4 (Şubat 21) 13.2% Fiyat Gelişmeleri TÜFE (Yıllık % Değişim) 1.6 6.2 1.19 (Nisan 21) 8.1% ÜFE (Yıllık % Değişim) 8.11.93 1.42 (Nisan 21) 9.3% Parasal Göstergeler (Milyon TL) M1 83,38 17,1 14,216 (7..21) M2 434,2 494,24 9,63 (7..21) M3 48,383 2,674 39,31 (7..21) Emisyon 3,468 34,289 41,99 (14..21) TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 7,7 7,689 72,343 (14..21) Faiz Oranları TCMB O/N (Borç Alma). 6. 6. (21..21) %8. TRILIBOR O/N. 6. 6. (21..21) Ödemeler Dengesi (Milyon $) Cari İşlemler Açığı 41,947 13,84 4.322 (Mart 21) 28, İthalat 193,821 134,41.17 (Mart 21) İhracat 14,799 19,672 9.98 (Mart 21) Dış Ticaret Açığı 3,22 24,729.32 (Mart 21) 7, Kamu Ekonomisi (Milyon TL) Bütçe Gelirleri 28.898 2,6 2.718 (Nisan 21) Bütçe Giderleri 22.967 267,27 2.173 (Nisan 21) Bütçe Dengesi 17.69 2,2-4.4 (Nisan 21),34 Faiz Dışı Denge 33.92 986 2.97 (Nisan 21) 6,716 Borç Stoku Göstergeleri Merkezi Yön. İç Borç Stoku (Milyar TL) 274.8 33. 343.2 (Nisan 21) Merkezi Yön. Dış Borç Stoku (Milyar TL). 111.4 113.7 (Nisan 21) Kamu Net Borç Stoku 271.6 32.9 (29 3. Çeyrek)
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Serkan Özcan Baş Ekonomist serkan.ozcan@vakifbank.com.tr 312 4 7 87 Cem Eroğlu Kıdemli Ekonomist cem.eroglu@vakifbank.com.tr 312 4 84 8 Nazan Kılıç Ekonomist nazan.kilic@vakifbank.com.tr 312 4 84 89 Bilge Özalp Türkarslan Ekonomist bilge.ozalpturkars@vakifbank.com.tr 312 4 84 88 Zeynep Burcu Çevik Ekonomist zeynepburcu.cevik@vakifbank.com.tr 312 4 84 93 Seda Meyveci Araştırmacı seda.meyveci@vakifbank.com.tr 312 4 84 8 Emine Özgü Özen Araştırmacı emineozgu.ozen@vakifbank.com.tr 312 4 84 87 Naime Doğan Araştırmacı naime.dogan@vakifbank.com.tr 312 4 84 86 Fatma Özlem Kanbur Araştırmacı fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr 312 4 84 82 Elif Artman Araştırmacı elif.artman@vakifbank.com.tr 312 4 84 9 Halide Pelin Kaptan Araştırmacı halidepelin.kaptan@vakifbank.com.tr 312 4 84 83 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar