İNSAN HAKLARI ARAŞTIRMASI YOUTHOPIA PROJESİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI (N=403, Gazimağusa Gençler) Hazırlayan: Lipa Consultancy Kasım 2014 Araştırma Raporunun Sahibi Youthobia Projesi dolayısı ile MAGEM ve Youth Power dır.
Araştırma, Mağusa da yaşayan ve 18-38 yaş arasında yer alan 403 kişi ile gerçekleştirilimiştir. Elde edilen sonuçlar öncelikle Kıbrıs taki dezavantajlı gençlerin ekonomik ve sosyal haklarının tespitinin yapılmasına hizmet etmektedir. Bulgular ayrıca, Proje de amaçlandığı gibi insani haklarını gündeme getirerek geliştirilmesi yönünde de ışık tutacaktır.
İNSAN HAKLARI İLE İLGİLİ FİKİR VE GÖRÜŞLER
Kuzey Kıbrıs ta İnsan Hakları farkındalığının geliştirilmesi ve İnsan Haklarının korunması sizce, ne kadar önemli bir konu olduğunu düşünüyorsunuz? 60 56.6 50 40 30 30 20 10 1.7 4.2 7.4 0 Hiç önemli değil Önemli değil Ne önemli ne de önemsiz Önemli Çok önemli
İnsan Hakları deyince aklınıza ilk gelen nedir (en fazla 5 ifade)? Kısaca tanımlar mısınız? (Açıkuçlu cevaplar!) (En çok belirtilen ifadeler oranları ile aşağıdaki gibidir) 1 2 Belirtilen cevaplar / çıkan kategoriler % Belirtilen cevaplar / çıkan kategoriler % Adalet/Hak ve hukuk/eşitlik Özgürlük 3 Adaletsizlik/haksızlık/Eşitsizlik 4 İşçi hakları/iş yasası/ maddi haklar/adaletli ücretlendirme/emeğin korunması 5 6 7 8 9 İfade özgürlüğü/özgürce düşünceleri ifade edebilme Eğitim hakları Sağlık standardı/hakları Empati/tolerans/saygı/duyarlılık Yaşama standardı hakkı 27,9% 18 Basın ve yayın hakları 15,9% 19 Özel hayatın gizliliği 6,1% 20 Devlet büyükleri/asker/polis 5,1% 21 Kadına yönelik şiddet 4,6% 22 LGBTi hakları 4,3% 23 Dernek hakkı/dayanışma 3,8% 24 Irkçılık 3,3% 25 İnsan hakları 3,2% 26 AB İnsan Hakları Mahkemesi 10 Güvenlik 3,1% 27 Politik haklar 11 Kalkınma/tüm dünya tarafından tanınma/egemenlik 3,1% 28 Güven/tedbir/savunma,8%,7%,7%,6%,6%,6%,6%,5%,5%,4%,4% 12 Cinsiyet eşitliği 3,0% 29 İstismar 13 Sosyal haklar/sosyal devlet/devlet tarafından sağlanan 2,9% 30 güvence Genç hakları 14 Kültürel haklar (dil, din, kıyafet özgürlüğü vb.) 2,0% 31 İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi 15 Ekonomik haklar (işsizlik vs.) 1,8% 32 Hayvan hakları 16 Demokrasi 1,3% 33 Tüketici hakları 17 Çocuk hakları 1,0%,4%,2%,2%,2%,2%
Sizin şahsen günlük hayatınızda başınıza gelen, insan hakları ihlalleri ile karşılaşıyor musunuz? Ne sıklıkla? 35 31 30 25 22.8 22.8 20 15 13.2 10 10.2 5 0 Hiç karşılaşmıyorum Nadiren Orta sıklıkta/bazen Sıklıkla Çok sık/fazla karşılaşıyorum
Bireysel olarak deneyimlediğiniz veya bir başkasının yaşadığı İnsan Hakları ihlallerine karşı herhangi bir yasal, psikolojik, siyasi destek talebinde bulundunuz mu? Evet; 10,9% Hayır; 89,1%
İnsan Hakları farkındalığının geliştirilmesiyle ilgileniyor musunuz? 35 30 30.8 29.1 25 20 16.9 15 10.7 12.4 10 5 0 Hiç ilgilenmiyorum İlgilenmiyorum Ne ilgileniyorum ne de ilgilenmiyorum İlgileniyorum Çok ilgileniyorum
İnsan hakları bilgisinin geliştirilmesiyle ilgili olarak öneriniz ne olurdu? Sizce ne yapılabilir / ne ilgi ceker? (İnsan hakları farkındalığının geliştirilmesi ile ilgilenenler %41,5. Bu orandakiler aşağıdaki önerileri yapmıştır.) Okullarda İnsan Hakları ile ilgili derslerin dahil edilmesi Eğitim/atölye çalışmaları/konferans/seminer 28.7% 27.0% Aktivizm/İnsan Hakları insiyatifleri Sinema/görsel ağırlıklı aktiviteler 17.8% 19.8% İnsan hakları ile ilgili eğitim verebilecek gruplar oluşturulmalı Yapılan çalışmalar yasalarla desteklenmeli İnsan hakları konusunda gündem olmalı Basın ve sosyal medyadan yararlanacak çalışmalar yapmalı İnsan hakları ile ilgili bilinçlendirme çalışmaları olmalı İnsana (Ünvana) göre muamele olmamalı Sokak ve evlere afişler dağıtılmalı 1.9% 1.7% 1.0% 1.0%.7%.2%.2%.0% 5.0% 10.0% 15.0% 20.0% 25.0% 30.0% 35.0%
Anayasaya göre Temel Hak ve Özgürlüklerinizin neler olduğunu biliyor musunuz? Fikri yok, 10.2 Hayır, 32.1 Evet, 57.7
Çocuklar için haklarını korumaya yönelik yasalar olduğu gibi gençler için de olmalı mıdır? Fikri yok, 6.2 Hayır, 8.4 Evet, 85.4
Gençlere yönelik politikalar geliştirmek yönünde aksiyon planınız ne olurdu? 1-2-3 rakamlarını kullanarak önceliklendirme yapınız (1 rakamı en öncelikli olana, 3 ise en az önecilikli olana verilecek). 3 42.1 16.2 37.3 2 33.7 35 30.5 1 24.2 48.7 32.2 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Gençler için politik haklar ( ifade, katılım hakları gibi) Gençlerin hareket hakkı ( eğitim ve iş hakları) Açık ve ücretsiz bilgiye ulaşım hakkı ( Online herkes için eğitim hakkı)
Kuzey Kıbrıs ta İnsan hakları ihlallerinin hangi sıklıkla gerçekleştiğini düşünüyorsunuz? 30 25 22.5 20.7 25.3 26.5 20 15 10 5 5.1 0 Hiç ihlal edilmiyor Nadiren Orta sıklıkta/bazen Sıklıkla Çok sık ihlal ediliyor
Kuzey Kıbrıs ta İnsan haklarına ne kadar değer verildiğini düşünüyorsunuz? 35 32.6 32.6 30 26.6 25 20 15 10 7 5 1.3 0 Hiç değer verilmiyor Değer verilmiyor Ne değer veriliyor ne de verilmiyor Değer veriliyor Çok fazla değer veriliyor
Kuzey Kıbrıs ta herkesin eşit haklara sahip olduğunu düşünüyor musunuz? Evet, 7.3 Hayır, 92.7
Kuzey Kıbrıs ta İnsan haklarına ne kadar değer verildiğini düşünüyorsunuz? 35 32.6 32.6 30 26.6 25 20 15 10 7 5 1.3 0 Hiç değer verilmiyor Değer verilmiyor Ne değer veriliyor ne de verilmiyor Değer veriliyor Çok fazla değer veriliyor
Kuzey Kıbrıs ta devlet ve ilgili kurumları İnsan Haklarına karşı duyarlı olduğunu düşünüyor musunuz? 40 36.8 35 31.5 30 28.3 25 20 15 10 5 0 1.8 1.8 Hiç duyarlı değildirler Duyarlı değildirler Ne duyarlı ne değil Duyarlıdırlar Çok fazla/oldukça duyarlıdırlar
Kuzey Kıbrıs ı, yaşadığınız yeri ve çevrenizi düşünürek aşağıda sıralanan konular hakkındaki görüşlerinizi belirtir misiniz? Eşçinsel evlilikleri destekliyorum 22.6 10.7 23.8 16.4 26.6 İş temin edebilmenin devlet tarafından desteklenmesi insan hakkı olduğunu düşünüyorum 3.24.5 15.4 33.7 43.2 Bedava ve kaliteli bir eğitimin insan hakkı olduğunu düşünüyorum 3.73 9.4 28.3 55.6 Renginden dolayı iş bulamayan birisi ciddi bir insan hakları ihlaline maruz kalmaktadır 3.54 8.9 23.3 60.3 Bir gazetecinin hükümeti eleştiren bir yazısının sansürlenmesi ifade özgürlüğünü sınırlamaktadır 5.55.2 8.4 29.8 51.1 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Hiç Katılmıyorum Katılmıyorum Ne katılıyorum ne de katılmıyorum Katılıyorum Çok katılıyorum
Kuzey Kıbrıs ı, yaşadığınız yeri ve çevrenizi düşünürek aşağıda sıralanan konular hakkındaki görüşlerinizi belirtir misiniz? Maraş yasal sahiplerine iade edilmeli ve karşılığında limanlar uluslararası işlevselliğe kavuşturulmalı 15.6 11.2 26.1 24.8 22.3 Kuzey kıbrıstaki Kıbrıslı rum mülkleri sahiplerinin çocuklarına/torunlarına iade edilmelidir 33.5 16.9 29 13.4 7.2 Kuzey Kıbrıstaki Kıbrıslı rum mülkleri sahiplerine iade edilmelidir 31.5 14.5 33 10.9 9.7 Dini liderler tarafından gerçekleştirilen etkinlikler Kıbrıs konusunun çözülmesine yardımcı oluyor 30.5 27.5 22.3 11.4 8.2 Rum, Ermeni ve Maronitlerin Kuzey Kıbrıs ta dini ayin yapmasını olumlu karşılıyorum 13.2 9.4 19.1 35.2 23.1 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Hiç Katılmıyorum Katılmıyorum Ne katılıyorum ne de katılmıyorum Katılıyorum Çok katılıyorum
Güney Kıbrıs a geçişlerde uygulanmakta olan (a) geçişlerde pasaport gösterilmesi, (b) geçişlerde mal taşıma sınırlandırmasının olması v.b. gibi prosedürleri nasıl karşılıyorsunuz? 30 25 28 25.8 20 19.9 20.1 15 10 6.2 5 0 Kesinlikle olumsuz Olumsuz Ne olumlu ne olumsuz Olumlu Kesinlikle çok olumlu
Kuzey Kıbrıs ta İnsan Hakları ile ilgili geleceğe dair yer alan aşağıdaki ifadeler hakkındaki görüşlerinizi belirtir misiniz? Son 3 yılda İnsan Hakları ile ilgili Kuzey Kıbrıs ta olumlu yönde gelişme yaşandığını düşünüyorum 22.6 32.2 30.9 10.6 3.8 Kuzey Kıbrıs ta İnsan Hakları durumunun gelecekte iyi yönde değişeceğine inanıyorum 19.4 25.9 23.9 23.4 7.5 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Hiç katılmıyorum Katılmıyorum Ne katılıyorum ne katılmıyorum Katılıyorum Çok katılıyorum
Şimdiye kadar aldığınız eğitimde veya eğitim sistemi içerisinde insan hakları konusu yeterince işlendi mi? Evet, 28.5 Hayır, 71.5
Kuzey Kıbrıs ı notlayacak olsanız, aşağıdakilerden hangilerinin uygulandığını düşünüyorsunuz? İşyerlerinde kadına eşit şartlar ve eşit ödenek sunuluyor 23.1% Gençlere kaliteli eğitim alabilmeleri için olanak veriliyor 16.0% Farklı değer yargıları ve hayat stiller olan insanlara karşı toleranslı davranılıyor 13.9% Birbirine saygıyı öğretiyor 12.7% Irkçılık ve önyargı için savaşıyor 10.0% Fakirlere/Dezavantajlı durumda olanlara yardım ediliyor 9.9% Çevre korunuyor 8.4% Kolaylca finanse edilebilecek sağlık hizmetlerine ulaşım sağlanıyor 6.1%.0% 5.0% 10.0% 15.0% 20.0% 25.0%
Bütün ülkelerdeki insan hakları durumunu düşünecek olursanız, dünya sıralamasında Kıbrıs ın yeri nedir? 60 56.3 50 40 32.5 30 20 10 0 7.4 3 0.7 En iyi ülkelerdendir Avarajın üstü Avarajın biraz altı Alt sınırdadır FY/CY