MADDE VE TEST ANALİZİ
Sunu Sırası Madde Analizi Madde Güçlüğü Madde Ayırıcılık Gücü Test Analizi Dizi Genişliği Ortanca Ortalama Standart Sapma Testin Ortalama Güçlüğü Testin Çarpıklık Düzeyi Test Güvenirliği Test ve Madde Analizi Sonuçlarının Değerlendirilmesi
Alanınızla ilgili bir derse ilişkin çoktan seçmeli bir başarı testi (izleme testi, düzel belirleme testi) hazırlıyorsunuz ve test maddelerini okulunuzun soru bankasından alacaksınız. Bu teste alınacak maddeleri neye göre, nasıl belirlersiniz? Diğer bir deyişle testin ve maddelerin hangi özelliklerine bakmanız gerekir?
Madde Analizi Bir testin nitelikleri, geniş ölçüde onu oluşturan maddelerin niteliklerine bağlıdır. Maddenin nitelikleri ise madde analizi yoluyla belirlenmektedir. Bir testte yer alan maddelerin işe yarayıp yaramadığını, işe yaramıyorsa bunun nedenini anlamak; belirli niteliklere sahip olması istenen bir teste alınacak maddeleri seçmek amacıyla, her bir madde için madde güçlük ve ayırıcılık güçlerini bulmak için gerçekleştirilen istatistiksel işlemlere madde analizi denilmektedir.
Madde Analizi Tablosu Madde analizi sürecinde ilk iş, bir madde analizi tablosu (test puanları matrisi) oluşturmaktır. Madde analizi tablosunda, satırlar yanıtlayıcıları, sütunlar ise test maddelerini göstermektedir.
Öğrencilerin, her bir maddeye verdikleri yanıtlar bir-sıfır (1, 0) kuralına uygun olarak satırlara yazılır. Bir-sıfır kuralı, çoktan seçmeli testlerde, doğru yanıta 1, yanlış, boş bırakılan ya da birden fazla işaretlenmiş olan seçeneklere 0 verilmesi esasına dayanır.
Çok seçenekli maddelerden oluşan bir testte, bir tek maddeye verilen yanıtlar; Bir tek seçenek işaretlenmiş ve doğru, Bir tek seçenek işaretlenmiş ve yanlış, Birden fazla seçenek işaretlenmiş, Hiçbir seçenek işaretlenmemiş biçiminde olabilir. Bu durumda, yalnızca tek bir yanıt işaretlenmiş ve doğru olan yanıtlar tabloya 1, diğerleri ise 0 olarak geçirilmelidir.
Madde Güçlüğü Madde güçlüğü, bir testin uygulandığı grupta, bir maddeye doğru yanıt veren öğrencilerin yüzdesidir. Madde güçlüğü, bir maddeyi doğru yanıtlayan öğrencilerin sayısının, toplam öğrenci sayısına bölünmesiyle elde edilir.
MADDE ANALİZİ TABLOSU T E S T M A D D E L E R İ Ham Puan 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 9 Ö Ğ R E N C İ L E R 2 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 9 3 1 1 0 1 1 1 1 0 1 1 8 4 0 1 0 1 1 1 1 1 1 1 8 5 1 1 0 1 1 0 1 1 1 0 7 6 1 1 0 1 1 0 1 1 1 0 7 7 1 1 0 1 1 1 0 1 0 1 7 8 0 0 0 1 1 1 1 1 1 1 7 9 0 1 0 1 1 1 1 0 1 1 7 10 1 1 0 1 1 1 0 0 1 0 6 11 1 0 0 1 0 1 1 0 1 1 6 12 0 1 0 1 1 0 1 1 1 0 6 13 0 1 0 1 1 0 1 1 1 0 6 14 0 0 0 1 1 1 0 1 0 1 5 15 0 1 0 1 1 0 1 0 1 0 5 16 0 1 0 1 1 1 0 0 1 0 5 17 0 0 0 1 0 1 0 0 1 1 4 18 1 0 0 1 0 0 1 0 1 0 4 19 0 0 0 1 0 0 1 0 1 0 3 20 0 0 0 1 0 0 1 0 1 0 3
TEST MADDELERİ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 p j q j = (1-p j ) s j 2 0,45 0,65 0,00 1,00 0,75 0,60 0,75 0,50 0,90 0,50 X = 6,10 0,55 0,35 1,00 0,00 0,25 0,40 0,25 0,50 0,10 0,50 S X :=1,77 0,25 0,23 0,00 0,00 0,19 0,24 0,19 0,25 0,09 0,25 s j 0,50 0,48 0,00 0,00 0,43 0,49 0,43 0,50 0,30 0,50 = 3,15 r jx 0,47 0,63 0,00 0,00 0,67 0,44 0,27 0,57 0,03 0,53 P j : Madde güçlüğü q j : Yanlış yanıt verenlerin yüzdesi S j2 : Madde varyansı s j : Madde Standart Sapması r jx : Madde ayırıcılık gücü X x : Ham puanların ortalaması 2 S X : Ham puanların standart sapması S: x Ham puanların varyansı
Madde Ayırıcılık Gücü Bir test maddesinin iyi öğrencilerle zayıf öğrencileri ayırabilme niteliğine madde ayırıcılık gücü denilmektedir. Bir başka deyişle, o maddeyle ölçülmek istenen davranışı kazanmış öğrencilerle, o davranışı kazanamamış öğrencileri birbirinden ayırma gücüdür. Madde ayırıcılık gücü, bir tür madde-test korelasyonudur. Madde-test korelasyonu, ham puanı yüksek öğrenci grubunu, ham puanı düşük öğrenci grubundan ayırt edebilme derecesinin ölçüsüdür.
Madde Ayırıcılık Gücüne Göre Maddenin Değerlendirilmesi Maddenin ayırıcılık gücü Maddenin değerlendirilmesi 0,40 ve daha büyük Çok iyi bir madde 0,30-0,39 Oldukça iyi bir madde. Yine de geliştirmek için üzerinde düşünülebilir. 0,20-0,29 Bu durumdaki maddeler, genel olarak düzeltilmeye ve geliştirilmeye muhtaçtır. 0,19 ve daha küçük Çok zayıf maddeler. Böyle maddeler, eğer düzeltmelerle geliştirilemiyorsa testten kesinlikle çıkarılmalıdır.
Seçenek Analizi Madde analizi sürecinde, maddelerin hangi seçeneklerinin işleyip işlemediğinin belirlenmesi gerekmektedir. Bunun için, bir maddeye verilen yanıtların seçeneklere göre dağılımı bulunur. Bu sürece seçenek analizi denir.
Seçenek Analizi Tablosu Maddeler Doğru Yanıt SEÇENEKLER A B C D E 1 B 20 45 15 10 10 2 D 30 1 30 30 9 3 C - - 70 18 12
Test Analizi Testin geçerlik ve güvenirliğini belirlemek amacıyla test puanları üzerinde gerçekleştirilen istatistiksel işlemlere test analizi denilmektedir. Test analizinde, dizi genişliği (ranj), ortanca (medyan), aritmetik ortalama, standart sapma, testin ortalama güçlüğü, testin çarpıklık düzeyi gibi hesaplamalar yapılır.
Dizi Genişliği Dizi genişliği, bir testten öğrencilerin aldıkları en yüksek ve en düşük puanlar arasındaki farktır. Örnek test puanlarımıza baktığımızda, en yüksek puan 9, en düşük puan ise 3 tür. Bu iki puan arasındaki fark 6 dır. Bu değere dizi genişliği adı verilir. Dizi genişliği küçükse, yapılacak ilk yorum testin güvenirliğinin ve ayırıcılık gücünün düşük olduğu yönündedir.
Ortanca Ortanca, sıralanmış puanların yarısını üstte, yarısını altta kalacak biçimde ikiye bölen noktadır. Ortanca, puanların dağılımı hakkında ön bir fikir elde etmek için kullanılan bir ölçüdür.
Aritmetik Ortalama ve Testin Ortalama Güçlüğü Aritmetik ortalama, öğrencilerin hangi puan etrafında toplandıklarını ve testin bir bütün olarak güçlüğünü belirlemek amacıyla kullanılır. Testin ortalama güçlüğü, aritmetik ortalamanın testteki madde sayısına bölünmesiyle elde edilir.
Standart Sapma Test analizinde en çok kullanılan ölçülerden biri de standart sapmadır. Standart sapma, öğrencilerin puanlarının aritmetik ortalama etrafında ne derece toplandığını ya da puanların ortalamadan ne derece uzaklara dağılmış olduğunun bir göstergesidir.
Testin çarpıklık değeri Bir dağılımın ortalaması, ortancası ve standart sapması kullanılarak, testin çarpıklık değeri denilen bir değer elde edilir. Bu değerden yararlanılarak, testin güçlük ya da kolaylığı hakkında bir yoruma gidilebilir.
Çarpıklık Negatif Pozitif Grup için testin güçlüğü Kolay Zor,10 dan küçük Hafif zor,10 -,25 arası Orta güçlükte,25 den büyük Çok zor
Test Güvenirliği Güvenirlik ölçüleri, bir korelasyon katsayısı olarak 1,00 ile +1,00 arasında değer alır. Güvenirlik katsayısı 1,00 a yaklaştıkça, testin güvenirliğinin oldukça yüksek olduğu söylenebilir. Bir başarı testinin güvenirliğinin en az 0,80 ve yukarısında olması beklenir.
Madde ve Test Analizi Sonuçlarının Değerlendirilmesi Öncelikle, madde analizi sonuçlarına göre, geliştirilecek yeni bir teste hangi maddelerin alınacağına karar verilmelidir. Diğer bir deyişle, madde seçiminin yapılması gerekir. Madde seçiminde temel amaç, testin güvenirliğini yükseltmekse, o zaman ayırıcılık gücü yüksek olan maddeler yeni bir teste alınmalıdır.
Madde seçerken, bazen güvenirliği artırmak isterken kapsam geçerliğinin düşmesi söz konusu olabilir. Atılan maddeler, o testle ölçülmek istenen önemli davranışlarla ilgili olabilir. Diğer bir deyişle, atılan maddeler nedeniyle, o testle ölçmek istediğimiz davranışları ölçemeyiz. Bu yüzden, maddeler atıldıktan sonra, yeni teste alınacak maddelerin, ölçülmek istenen davranışların ne kadarını ölçtüğüne bakmamız gerekir.
Ayırıcılık gücü 0,40 ve üstünde yeterince madde varsa, öncelikle bu maddeler teste alınmalıdır. Eğer ayırıcılık gücü 0,40 ve üzerinde yeterince madde yoksa, ayırıcılık gücü 0,30, hatta 0,20 olan maddelere değin inilebilir.
Teste alınacak maddelerin güçlük düzeyleri, oluşturulacak testin amacına bağlıdır. Test bir seçme amacıyla kullanılacaksa, teste daha zor maddeler alınır. Test, bir ünite ile ilgili davranışların ne kadar kazanıldığını belirlemek için kullanılacaksa, burada madde güçlüğü o kadar önemli değildir. Başarının değerlendirilmesi amacıyla kullanılacak bir testin ise, madde güçlüklerinin ortalaması, diğer bir deyişle testin ortalama güçlüğü 0,50 dolayında olmalıdır.