Cinsiyet Hormonları ve Nörogelişimsel Bozukluklar
Geç-dönem Bozukluklar Depresyon Kaygı Bozuklukları Yeme Bozuklukları Travma Sonrası Stres Bozukluğu
Nörogelişimsel Bozukluklar Otizm Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Tik Bozuklukları Özel Öğrenme Güçlüğü Gelişimsel Koordinasyon Bozukluğu
Cinsiyet Hormonları Androgenler Östrogenler
Cinsiyet Hormonları Androgenler DEHB Otizm Östrogenler
Androgenler Östrogenler MDD
Cinsiyet ve beyin gelişimi Genetik cinsiyet (Y kromozom) Gonadal cinsiyet (testis / over) Hormonal cinsiyet (Östrogen / Androgen)
Cinsiyet ve beyin gelişimi Androgen varlığı: maskulen beyin Androgen yokluğu: feminen beyin
Androgenler beyin gelişimi
Androgenler beyin gelişimi
Androgenler beyin gelişimi Lateralizasyon (sol hemisfer baskınlığında azalma) Dil gelişimi Yavaş beyin gelişimi (özellikle sol hemisfer) Çevresel etmenlere duyarlılık artışı Belirli beyin bölgelerinde hacim farklılığı Korpus Kallosum (K>E) Amigdala (E>K) Temporal Parietal gri madde kalınlığı (F>M) Nörotransmitter üzerine etki Nucleus akkumbens striatum düşük dopamin Striatum prefrontal korteks artmış dopamin reseptör
Otizm Spektrum Bozukluğu Tanım Sosyal etkileşim ve iletişim becerilerinde bozulma Sınırlı ilgi örüntüsü ve tekrarlayıcı hareketler
Otizm Spektrum Bozukluğu Epidemiyoloji Sıklık: 1 / 68 Erkek / Kız: 4-11
Otizm Spektrum Bozukluğu Etyoloji Genetik Çevre
Erkeklerde Neden Daha Sık? 1. Yanlış veya olduğundan daha az tanınma Daha farklı davranış paterni
Sosyal etkileşim Sosyal etkileşim ihtiyacının farkındalığı yüksek Diğerleri ile etkileşime istekli olma Pasif, genellikle utangaç olarak algılanma Sosyal etkileşim ortamlarında başkalarını taklit etme eğilimi Yaşadığı zorlukları maskeleme ya da başa çıkma stratejileri geliştirme Bir ya da az sayıda yakın arkadaş edinme İlkokul çağlarında akran gruplarda ebeveyn rolü üstlenme İletişim Gelişimsel olarak daha iyi sözel beceri Daha iyi hayal gücü (Fantaziler ve hayali oyunlar, fakat karşılılık yok ve fazlasıyla kontrolcü) Sınırlı tekrarlayıcı ilgi alanları İlgi alanları nesne ve eşyadan ziyade insanlar ve Diğer Mükemmelliyetçi olmaya yatkınlık, azimlilik Aşırı kontrolcü olma (akran oyunlarında) Talepte bulunmaktan kaçınma Yeme bozukluğu epizotları Kopp et al. 2011
Erkeklerde Neden Daha Sık? 1. Yanlış veya olduğundan daha az tanınma Daha farklı davranış paterni Sosyal olarak uyum ve taklit becerileri daha iyi
Erkeklerde Neden Daha Sık? 1. Yanlış veya olduğundan daha az tanınma Daha farklı davranış paterni Sosyal olarak uyum ve taklit becerileri daha iyi Tanı araçları
Kadınlarda otizmi tanımayı ve değerlendirmeyi kolaylaştırmak amacı ile değerlendirme araçları geliştirme
Erkeklerde Neden Daha Sık? 2. Erkek olmak bir risk faktörü mü?
Hans Asperger Asperger Sendromu 4 Olgu (hepsi erkek) Erkek beyni ekstrem formu
Bilişsel Özellikler Empati kurma Başkasının duygu ve düşüncesini tanıyabilme Buna uygun duygusal yanıt verebilme Sistematize etme Sistemdeki değişkenleri analiz edebilme Yeni bir sistem inşa etme
Oyuncak bebekler, Sosyal ve duyusal temaları canlandırma, Evcilik
Oyuncak taşıtlar, Mekanik inşaat ile ilgili oyuncaklar
Otizm
Aşırı Erkek Beyni Teorisi Otizm Beyni: Aşırı Erkek Beyni
Fetal Androjen Kuramı Fetal androjenler = erkek beyni Otizmin etyolojisinde yeri?
Cambridge Child Development Project 1997 Prenatal hormon düzeyleri ile daha sonraki davranışlar arasındaki ilişki Uzunlamasına çalışma
Otizm Fötal testosteron otizm Dil gelişimi Sosyal gelişim Empati Otistik özellikler
2D:4D oranı İnvazif olmayan prenatal androjen göstergesi
2/4 parmak oranı fötal androgen
Prenatal Androgen Prenatal Östrogen ve 2D:4D arasındaki ilişki Manning J T PNAS 2011;108:16143-16144
Otizm 2/4 parmak oranı Otizmde daha düşük
Otizm Otistik özelliklerle 2/4 parmak oranı arasında ilişki 170 erkek 170 kadın 18 25 yaş arası Otizm Anketi 2/4 parmak oranı
Otizm Otistik özelliklerle 2/4 parmak oranı arasında ilişki Erkek Kadın Otizm Anketi Toplam 19.07 17.59 Sosyal Beceri 3.43 3.20 İletişim 1.98 1.47 Hayal gücü 3.54 1.71 Ayrıntıya dikkat 6.05 6.15 Dikkati kaydırabilme 4.75 4.90 2/4 parmak oranı Sağ 0.98 1.0 Sol 0.98 0.99
Otizm Otistik özelliklerle 2/4 parmak oranı arasında ilişki Erkek Kadın Toplam puan - Sağ el 2/4 oranı.012.835 Toplam puan - Sol el 2/4 oranı.375.407
Konjenital Adrenal Hiperplazi KAH kız olgular Erkeklere özgü oyuncakları Akran ilişkileri Otistik belirtiler
Polikistik Over Sendromu 40 PCOS (18-35 yaş) 40 Kontrol grubu Otizm Anketi
Polikistik Over Sendromu
Menarş Yaşı vs. Otizm Belirtileri 436 üniversite öğrencisi (yaş: 19.6 ± 1.3) İlk adet tarihi ay ve yıl Otizm Anketi
Denmark Historic Birth Cohort 1993-1999 amniosentez ICD -10 ile tanı alan olgular psikiyatride takip edilen
Steroidogenesis pathway
DEHB Erkek / Kadın = 2/1 9/1 Erkek Aşırı hareketlilik Dürtüsellik Öfke Kadın Dikkat eksikliği
DEHB
DEHB Konjenital Adrenal Hiperplazi Aktivite düzeyi Agresyon
DEHB Polikistik Over Sendromu
DEHB Polikistik Over Sendromu PCOS Control P n = 40 n = 40 value ASRS: Inattention 13.30 ± 5.78 11.58 ± 3.46.110* ASRS: Hyperactivity-Impulsivity 15.28 ± 6.02 12.03 ± 4.67.009* ASRS: Total 28.58 ± 10.80 23.35 ± 6.85.012* WURS: Inattentiveness 6.18 ± 4.57 5.18 ± 2.88.245* WURS: School Problems 2.30 ± 2.80 1.15 ± 1.64.059** WURS: Depression 5.50 ± 4.77 4.10 ± 2.59.508** WURS: Irritability 8.00 ± 7.09 5.08 ± 4.18.093** WURS: Behavioral Problems/Impulsivity 4.13 ± 4.22 2.28 ± 2.62.048** WURS: Total 25.85 ± 20.09 17.88 ± 9.04.025*
Sonuç Prenatal androgenler, Otizm ve DEHB ile ilişkili Nürogelişimsel hastalıklarda yatkınlığı arttırıcı etki