SIT MKINR Günlük yaşantımızda iş yapmamızı kolaylaştıan alet ve makineledi asit makinelele büyük bi yükü, küçük bi kuvvetle dengelemek ve kaldımak mümkündü asit makinalada yük, dengeleyici kuvvet ile gösteili u duumda ; Kuvvet Kazancı = olu ÖRNEK : 0 N luk yük, 5N ile dengelenebiliyosa, kuvvet kazancı ne olu? ÇÖZÜM : KK= KK= 0 = olu 5 asit makinalaın genel özellikleini şöyle sıalayabiliiz: asit makinalada yoldan kazanç sağlanabili asit makinalada kuvvetten kazanç sağlanabili asit makinalada hem yoldan, hem de kuvvetten kazanç sağlanamaz Yani işten kazanç olmaz ncak iş yapma kolaylığı sağlanı Kuvvet kazancı oanında yol kaybı söz konusudu i makinanın veimi, o makinaya veilen ve makinadan alınan işe bağlıdı Veim =Makinadan alınan iş= yükün yaptığı iş Makinaya veilen iş kuvvetin yaptığı iş % veim = yükün yaptığı iş x 00 kuvvetin yaptığı iş Sütünmenin olmadığı ideal bi basit makine için aşağıdaki iki pensip he zaman geçelidi; Kuvvet x Kuvvet kolu = Yük x Yük kolu - Kuvvet x Kuvvet yolu = Yük x Yük yolu Kaldıaç, makaa, palanga, eğik düzlem, çıkık, dişli çakla ve vidala bie basit makinadı KDIRÇR Sabit bi dayanma ( destek ) noktası üzeinde dönebilen çubuğa kaldıaç deni Sistemde bulunan desteğin, yükün ve kuvvetin bulunduğu yee göe 3 çeşit kaldıaç vadı Şimdi bunlaı tek tek inceleyelim : Desteğin otada, kuvvetin ve yükün uçlada olduğu kaldıaçla: Öneğin; Eşit kollu teazi, tahteevalli, makas pense gibi aletle buna önekti Yükün otada, desteğin ve kuvvetin uçlada olduğu kaldıaçla : Öneğin ; El aabası, ceviz kıacağı gibi 3 Kuvvetin otada, desteğin ve yükün uçlada olduğu kaldıaçla : Öneğin, cımbız, küek, maşa gibi Y He üç kaldıaç modelinde de uygulanacak fomül aynıdı : Kuvvet x Kuvvet kolu = Yük x Yük kolu x = x Y NOT : uada kuvvet kolu ve yük kolu uzunluklaı için esas alınacak nokta DESTEK tiyani, kuvvet ile destek aasındaki uzaklık "kuvvet kolu ( ) ", yük ile destek aasındaki uzaklık "yük kolu ( Y ) " olaak alını ÖRNEK : Y Y 5 m 3 m =0 N Şekildeki kaldıaç dengede olduğuna göe, kaç N du? ÇÖZÜM : x = x Y x 5 = 0 x 3 5 = 30 = 6 N olu
ÖRNEK : Uzunluğu m olan sağlam bi çubuğun ucunda 600 N ağılığında yük bulunmaktadı Yükten 50 cm uzağa ise destek yeleştiilmişti u duumda, çubuğun diğe ucuna en az kaç N luk kuvvet uygulamalıyız ki bu yükü kaldıabilelim? ÇÖZÜM : Souyu şekil üzeine aktaacak olusak ; =600 N 00 cm NGR Sabit ve haeketli makaalaın, özel bi şekilde bağlanmasıyla oluştuulan sistemdi alangalada kullanılan makaa sayısı ve kuvvetin uygulanış yönü, kuvvet kazancını etkile Kuvvet = Yük Makaa sayısı 50 cm 50 cm Şekilde de göüldüğü gibi, çubuk 00 cm lik olduğundan, destek ile kuvvet aası uzaklık; 00 50 = 50 cm olu una göe ; x = Y,5 m = 600 0,5 m 0,5 = 600 = 00 N bulunu,5 MKRR Sabit bi eksen üzeinde dönebilen cisimlee makaa deni İki çeşit makaa vadı; Sabit Makaa : Dönme ekseninden, bi noktaya bağlı olduğu için, yük ile bilikte haeket etmeyen, sadece iş yapma kolaylığı sağlayan makaaladı Sabit makaalada kuvvet kazancı yoktu = = Kuvvet = Yük = = Makaa sayısı Makaa sayısı + UYRI : ütün makaa ve palangalada iplein bibiine paalel olması geeki alanga ile ilgili poblemlede, makaalaın ağılığı hesaba katılacaksa, yalnızca haeketli olan makaalaın ağılıklaı hesaba katılı Sabit makaala bi yee asılı olduğu için ağılıklaı dikkate alınmaz 3 alangalada kuvvetten kaç kat kazanç sağlanısa, yoldan da o oanda kaybedili Haeketli Makaa : Yük ile bilikte haeket eden, hem iş yapma kolaylığı hem de kuvvetten kazanç sağlayan makaaladı = = = NOT : Haeketli makaalada kuvvetten yaı yaıya kazanç vadıöneğin, 0 N ağılığındaki bi yükü 5 N luk kuvvet uygulayaak kaldıabiliiz ncak kuvvetten kazanç kadada, yani kat, yoldan kayıp olu Öneğin, yükü m kaldımak için, kuvvet m yol almalıdı ÖRNEK : şağıdaki palanga dengede olduğu zaman, kuvveti kaç N olu? ÇÖZÜM : Kuvvet aşağı doğu ve 4 makaa olduğu için ; = = M sayıay 80 0N 4 = 0 N
ÖRNEK : 00 N luk yükü, 50 N luk kuvvetle çeken bi kişi, yükü 0 m yukaı kaldımak için, yükün bağlı olduğu ipi kaç mete çekmelidi? ÇÖZÜM : u tip soulada önce kuvvet kazancı bulunmalıdı yük Kuvvet kazancı = kuvvet 00 KK = 4 50 Kuvvet kazancı kada yoldan kayıp olacağından ; Yükü 0 m çekmek için 4 x 0 = 40 m çekilmelidi EĞİK DÜZEM İki ucu aasında yükseklik fakı bulunan yüzeyledi Eğik düzlemlede yoldan kayıp, kuvvetten kazanç vadı h = Kuvvet = Yük h = Eğik düzlemin yüksekliği = Eğik düzlemin boyu l sin kuvvet x kuvvet kolu = Yük x yük kolu x = x h Eğik düzlemin eğimi = sin = ÖRNEK : Şekildeki eğik düzlemde, 600 N ağılığındaki yükü 8 m yukaı çıkamak için uygulanması geeken kuvvet kaç N du? h l ÖRNEK : Yukaıdaki eğik düzlem yadımı ile 00 N ağılığındaki yükü en az kaç N luk kuvvet uygulayaak kaldıılabili? ( sin 30 = ) ÇÖZÜM : h sin = olduğundan h = ve = olaak düşünebiliiz u duumda ; x = x h bağıntısından, x = 00 x = 00 N bulunu ÇIKRIK ynı eksen etafında dönebilen, yaı çaplaı faklı ve bibiine bağlı olan iki silindiden meydana gelen sistemdi Çıkıklada kuvvet büyük silindie ( çıkık koluna ) uygulanıken, yük küçük silindie bağlıdı R Y R x R = x = x R Kuvvet Kazancı = R = Küçük silindiin yaıçapı R = üyük "" "" 30 ÇÖZÜM : m 8 m = 600 N x = x h x = 600 x 8 = 4800 = 400 N olu UYRI : -Çıkık kolunun uzunluğu ne olusa olsun, kol bi kez döndüülüse, küçük silindi de bi kez döne Çıkıklada, kuvvet kazancı kada yol kaybı vadı ÖRNEK : Küçük silindiin yaıçapının 6 cm olduğu bi kuyu çıkığı ile, 80 N ağılığındaki su kovasını çekmek için 6 N kuvvet uygulamak geekiyo
una göe, bu çıkığın küçük silindiinin yaıçapı kaç cm di? ÇÖZÜM : R = 6 R = 80 6 6 R = 4800 R = 30 cm DİŞİ ÇRKR VE KSNKR Dişli Çakla : Haeketi ileten, haeketin hızını ve yönünü değiştiebilen sistemledi ynı ve ya zıt eksenli olabilile ynı Eksenli ( Mekezli ) Dişli Çakla : Genel Özelliklei : -ynı yönde dönele ve devi sayılaı aynıdı - Çevesindeki kuvvetle, yaıçaplaı ile tes oantılıdı f : Küçük çakın diş sayısı f : üyük çakın diş sayısı NOT : Dişli çaklada, yaıçap yeine, dişlideki diş sayısı da hesaplamalada kullanılabili ÖRNEK : i bisikletin pedal dişlisi 90, aka teke dişlisi 30 dişe sahipti u bisikletin aka tekeleğinin tam bi tu dönmesi için, pedalının kaç kez dönmesi geeki? ÇÖZÜM : ka tekeleğin tam dönmesi için, ona bağlı olan dişli çakın da bi tam tu dönmesi geeki u duumda ; n f = n f n 90 = 30 n = 30 / 90 = / 3 tu dönmesi geeki ÖRNEK : aklı Eksenli ( Mekezli )Dişli Çakla: I II III Şekildeki sistemde = 60cm, = 50cm, 3 = 40cm di III Çak ok yönünde 3 tu dönese, I çak hangi yönde kaç tu döne? UYRI : İkiden fazla çakın kullanıldığı sistemlede, aadaki dişlile hesaplamalada dikkate alınmaz Onla sadece yön tespitinde kullanılı Genel Özelliklei : Haeketi bi yeden başka bi yee ileti Haeketin hızını ve yönünü değiştii 3 Dişliledeki diş sayısı yaıçaplaı ile doğu oantılıdı 4 Dişlilein biim zamandaki dönüş sayılaı, yaıçaplaı ile tes oantılıdı n = n veya n f = n f fomülü kullanılı ÇÖZÜM : n 3 3 = n 3 40 = n 60 0 = 60 n n = tu döne Dönüş yönü ise ; III II I Şeklindedi Yani I Çak, III Çakla aynı yönde ve tu döne n : Küçük çakın devi sayısı n : üyük çakın devi sayısı : Küçük çakın yaıçapı : üyük çakın yaıçapı
KSNKR VİD iki yüzeyi bibiine bağlamakta kullanılan ve bi silindi üzeine saılmış eğik düzlemdi Kasnaklada dişli çakladan faklı olan, dişleinin olmayışıdıyıca kasnakla aynı ve zıt yönde haeket edebilile ; a a = Vida adımı = Vida kolu uzunluğu л = a ynı yönlü haeket Zıt yönlü haeket UYRI : Kasnaklaın bu özellikleinin dışındaki bütün özelliklei ve hesaplamalaı, dişli çaklala aynıdı Genel Özelliklei : Vidalada kuvvetten kazanç, yoldan kayıp vadı Kuvvet kazancı kada yoldan kayıp vadı 3 Vida kolu bi tam dönme yapınca ( 360 ), vida adım ilele Yani, bi tam tu döndüülen vidanın alacağı yol ( Cisme gieceği deinlik ) vida adımı kadadı ÖRNEK : 3 Z Kayışla bileştiilmiş,y,z,t makaalaının yaıçaplaı sıayla,,3, ve Y makaası Z üzeine peçinlenmişti makaası ok yönünde 6 dönme yapasa T makaası hangi yönde kaç dönme yapa? ÇÖZÜM : Önce dönüş yönleini bulalım ; Z ve Y makaalaı aynı mekezli olduklaı için aynı yönde dönele Z ve Y makaalaı makaası ile doğu bağlandıklaı için onla da in döndüğü yönde dönele Y ve T çapaz bağlandıklaı için dönme yönlei tes olu T makaası in tesi yönünde yani II yönünde döne Dönüş sayılaına gelince ; yaıçaplı makaası 6 tu dönünce, ona kayışla bağlı olan 3 yaıçaplı Z makaası ; n x x = n z z 6 = n z 3 n z = tu olu Z makaası tu döndüğü zaman aynı mekezli olan Y de tu döne Y tu döndüğünde T nin dönüş sayısı ; n y y = n t t = n t n t = tu olu Sonuç olaak, T makaası II yönünde dönme yapa Y T II I ÖRNEK : Vida adımı 0,5 mm olan bi vida, kalınlığı 4 cm olan tahtaya tamamen batıılmak isteniyo unun için vida kolu kaç tu döndüülmelidi? ÇÖZÜM : u tip soulaı çözeken öncelikli yapmamız geeken biimle aasındaki uyumu sağlamaktı unun için de ya mm yi cm ye, ya da cm yi mm ye çevimeliyiz 4 cm = 40 mm I YO :Vida kolunun bi tam tu dönmesiyle vida adım ileleyeceğinden ; tuda 0,5 mm ilelese x 40 mm x = 40 : 0,5 = 80 tu dönmesi geeki II YO : Yol = Dönme sayısı x vida adımı 40 mm = Dönme sayısı x 0,5 mm 40 Dönme sayısı = 80 tu dönmelidi 0,5 ÇISM NOTRI
ÖRNEK 4 i apatmanın 8 katında çalışan inşaat işçisi, bulunduğu kata yede duan 00 kgf ağılığındaki yükü çıkamak istemektedi İşçi bulunduğu yede en fazla 40 kgf uygulayabildiğine göe, kullanacağı palanganın makaa sayısı en az kaç tane olmalıdı? ) 4 ) 5 C ) 6 D ) 8 ÇÖZÜMÜ KONU TESTİ u testin amacı, konuyu taayaak konu tekaını sağlamak ve öğenilen bilgilei pekiştimekti ilgi eksiklikleinizi gidemeniz için, test bitiminde soulaın çözümlei veilmişti ÖRNEK 5 i palanga ile, yükü 30 cm yukaıya kaldımak için, kuvvetin uygulandığı ipin 50 cm çekilmesi geektiğine göe yükün ağılığı kuvvetin kaç katıdı? ÖRNEK =6N ÖRNEK 6 newtonluk bi cisim şekildeki gibi dengelenmişti Makaalaın ağılığı ve sütünmele önemsiz olduğuna göe kuvveti kaç newtondu? ) 4 ) 6 C ) 8 D ) 6 Şekildeki makaa düzeneği dengededi Makaalaın he biinin ağılığı N olduğuna göe kuvveti kaç N du? ( Sütünme yok ) ) 4 ) 5 C ) 6 D ) 7 ) 3 ) 4 C ) 5 D ) 8 ÖRNEK 6 = 0N i kaldıaçta 50 N luk yük 0 N luk bi kuvvetle kaldıılıyo Çubuğun ağılığı önemsiz olduğuna göe destek neeye konmalıdı? ) M da C ) K da ÖRNEK 7 M O K 50N ) O da D ) de =0N K ÖRNEK 3 Şekildeki düzenekte kuvveti aşağı doğu 6 m gidese, yükü kaç mete yükseli? ) ) 3 C ) 6 D ) Eşit bölmeli ağılıksız bi K çubuğu şekildeki gibi dengededi una göe oanı nedi? ) 4 ) 3 C ) D ) ÖRNEK 8 oyu 0 cm olan bi civatanın vida adımı 4mm di Civatanın bi ağaca tam olaak gömülebilmesi için kaç kez döndüülmesi geeki?
) 5 ) 50 C ) 80 D ) 00 ÖRNEK 9 i vida 0 dönme yapınca 5 cm yol alıyo u vidanın vida adımı kaç mm di? ) ) 5 C ) 0 D ) 50 ÖRNEK 0 ÖRNEK 3 3 O ) 3 Şekildeki çıkık sisteminde yükünün saıldığı silindiin yaı çapı, Kuvvetin uygulandığı silindiin yaı çapı ise 3 disistem dengede olduğuna göe oanı nedi? ) 3 ) C ) D 4 4 ve yaı çaplı dişlilein mekezine yaı çaplı silindi kaynak yapılmıştı 4 yaı çaplı dişli ok yönünde döndüülek cismi mete yükseltiliyo u süede nin haeketi için ne söylenebili? ÖRNEK 4 3 K Şekildeki kasnakladan K ve bilikte dönmektedi M kasnağı 3 dönme yapasa K kasnağı kaç dönme yapa? ) 8 ) 6 C ) 4 D ) 3 M ) m yükseli C ) m alçalı ) m yükseli D ) m alçalı ÖRNEK 5 ÖRNEK edal dişlisi 60, aka tekelek dişlisi olan bi bisikletin aka tekeleğinin tam bi tu yapması için pedal kaç defa döndüülmelidi? ) 5 ) 5 ÖRNEK O C ) 6 D ) 6 yaı çaplı tekelek 3 yaı çaplı tekelek üzeine peçinlenmişti O noktasından geçen dönme ekseni sütünmesiz olduğuna göe oanı nedi? ( Cisim dengededi ) ) ) C ) D ) 3 Şekildeki dişlinin yaı çapı, dişli üzeine peçinlenmiş makaanın yaı çaı da di Dişli K dan ye döneek gidese, yükü kaç cm yükseli? ) 5 ) 30 C ) 45 D ) 60 K 60 cm
ÖRNEK 6 Y R Yukaıdaki sistemde ve CD çubuklaı tüdeş olup, eşit bölmelidi Sistemdeki çubuklaın he ikisi de yee paalel duduğuna göe kaçtı? ( Çubuklaın ağılığı ihmal edilecekti ) Z R 4R ) 5 ) 0 C ) 5 D ) 0 ( 99 ) ÖRNEK 0 Yaı çaplaı şekildeki gibi belitilen,y ve Z tekelei kayışlala bibiine bağlanmıştı tekei bi tam dönme yaptığında,z tekei tam dönme yapıyo Y tekeinin yaı çapı yaıya indiilise, bi tam dönme yaptığında, Z kaç tam dönme yapa? =90N O =? ) ) C ) D ) 4 ÖRNEK 7, cisimlei şekildeki gibi dengededi Eğik düzlemin h oanı 3 tü cismi 6 N olduğuna göe cismi kaç N du? ( Makaanın ağılığı ve sütünme önemsenmeyecekti ) ),5 ) 3 C ) 6 D ) 8 ÖRNEK 8 G=30N kaç N du? ( Sin 30 = ) Şekildeki sütünmesiz eğik düzlemde bulunan yükü 30 N ağılığındaki G yükü ile dengelenmişti una göe yükü ) 60 ) 50 C ) 40 D ) 30 ÖRNEK 9 30 =6N T h Şekildeki sistemde =300 cm ve O = 70 cm di una göe kuvveti kaç Newton olu? ) 30 ) 5 C ) 0 D ) 5 ÇÖZÜMER ÇÖZÜM u tip soulada çözüm yapılıken bi uçtan başlayıp sona doğu gitmek en gaanti yoldu iz de çözüme yükten başlayalım 6 N luk yükü iple, bi başka ifadeyle haeketli makaayla dengelenmişti Haeketli makaalada = olduğundan ; 6 = 8 N olu =6N Diğe makaa sabit olduğundan hehangi bi kazanç sağlamaz O yüzden = 8 N olu ÇÖZÜM Doğu cevap ( C ) seçeneğidi Şekildeki makaalaı numaalandıacak olusak ; ve 3 nolu makaala "haeketli", nolu makaa ise "sabitti" izden kuvvetini istediği için, yine işleme aşağıdan başlayalım C T D 3 5kg Y =0N
NOT : Makaa ağılıklaı, hesaplamalada sadece haeketli makaalada dikkate alını En alttaki makaaya aşağı doğu kendi ağılığı ve makaa ağılığı etki ettiğinden ; 0 + = N olu Makaa haeketli olduğu için ; : = 6 N du nolu makaa da haeketlidi O yüzden alttan etki eden kuvvetin yanı sıa kendi ağılığı da hesaba katılı ; 6 + = 8 N olu Haeketli olduğu için kuvvetten yaı yaıya kazanç sağlayacağından ; 8 : = 4 N du numaalı makaa 3 numaalı sabit makaaya bağlıdı Sabit makaalada kuvvet kazancı olmadığı için = 4 N du Doğu cevap ( ) seçeneğidi ÇÖZÜM 3 asit makinalada kuvvet kazancı kada yoldan kayıp vadı O yüzden bu souda önce kuvvet kazancını bulmamız geeki Şekle bakıldığında palanganın iki makaalı ve kuvvetin yönünün aşağı doğu olduğu göülüu duumda ; = bağıntısı kullanılı ağıntıdan da anlaşılacağı gibi, yükünün yaısı kadalık bi kuvvetle yük yukaı çekili Yani ; Kuvvet kazancı = di Kuvvet kazancının olmasıyla yol kaybı da olacağından, kuvveti 6 m yol aldığında yükü 3 m yukaı çıkacaktı Doğu cevap ( ) seçeneğidi ÇÖZÜM 4 İşçi yükü 8 kata çıkamak istiyo yani uygulanan kuvvetin yönü yukaıya doğudu u duumda ; M S bağıntısı kullanılı 00 40 M S 40 MSx 40 = 00 40 MS = 00 40 40 MS = 60 60 MS 4 adet 40 Doğu cevap ( ) seçeneğidi ÇÖZÜM 5 Kuvvetin aldığı yolun yükün aldığı yola oanı bize yol kaybını veecekti 50 5 Yol kaybı 5 olduğuna göe kuvvet kazancı da 30 5 demekti KK = 5 bağıntısından da anlaşılacağı gibi, yükü kuvvetinden 5 kat daha büyüktü Doğu cevap ( C ) seçeneğidi ÇÖZÜM 6 Kaldıaçla için genel bağıntı ; Yük x Yük kolu = Kuvvet x Kuvvet kolu 50 = 0 Y 50 = 0 Y u duumda iken Y,5 olu Çubuk 7 eşit paçadan oluştuğu için ; biim, Y de 5 biim olmalıdı = 0N ÇÖZÜM 7 Doğu cevap ( C ) seçeneğidi Yük x yük kolu = kuvvet x kuvvet kolu = 4 = bulunu Doğu cevap ( C ) seçeneğidi ÇÖZÜM 8 Yol = dönme sayısı x vida adımı Vida adımı = 4mm = 0,4 cm 0 Dönme sayısı 50 olu 0,4 Doğu cevap ( ) seçeneğidi NOT : Vida ile ilgili soulada genelde biimle bibiine uyumsuz soulmaktadı Doğu sonuca ulaşmak için biimle aasındaki uyum mutlaka sağlanmalıdı ÇÖZÜM 9 M O Yol = Dönme sayısı x vida adım 5 cm = 0 x vida adımı vida adımı = 5 0, 5 cm 0 bize mm cinsinden soduğu için ; 0,5 cm = 5 mm K 50N Doğu cevap ( ) seçeneğidi
ÇÖZÜM 0 Şekilde de göüldüğü gibi dişlile tes yönde dönele u duumda yükseliken alçalı Küçük dişlinin yaı çapı büyük dişlinin yaı çapının yaısına eşit olduğundan, dönme sayısı katıdı İplein bağlı olduğu silindilein yaı çaplaı eşit olduğundan çevelei de eşitti ma onlaın bağlı olduğu dişlilein dönüş sayılaı dolayısıyla da iplein bağlı olduğu silindilein dönüş sayılaı da faklı olu una göe, m yükseliken m alçalı Doğu cevap (D ) seçeneğidi ÇÖZÜM ka tekeleğin bi tam tu dönmesi için, aynı eksenli aka dişlini de bi tam tu dönmesi geeki NOT : Dişlilede yaı çap ve diş sayısı bibiinin yeine kullanılabili n = edalın tu sayısı = edalın diş sayısı n = ka dişlinin tu sayısı = ka dişlinin diş sayısı 3 = 3 = bulunu 3 ÇÖZÜM 4 3 K Doğu cevap ( D ) seçeneğidi Dönme sayısı yaı çap ile tes oantılıdı M 3 tam tu dönese, K 6 tam dönme yapa K ile aynı mekezli olduklaından, dönüş yönlei ve sayılaı da aynı olu Yani de 6 tam tu döne M Doğu cevap ( ) seçeneğidi n = n n 60 = n = tu döndüülmelidi 60 5 ÇÖZÜM 5 Doğu cevap ( ) seçeneği ÇÖZÜM O O 3 R = = = bulunu Doğu cevap ( C ) seçeneğidi ÇÖZÜM 3 R = K 60 cm u tip soulaı çözeken olaylaı çok iyi göüp, bazı kavamlaa değe veilmelidi Öneğin yaı çaplı dişlinin çevesine 0 cm desek, yaı çaplı makaanın çevesi de 5 cm olu Dişli 60 cm lik yolu 6 tam tuda gidese, aynı eksenli olan yaı çaplı makaa da 6 tam tuda gide 6 tam tu sonunda makaa üzeine 30 cm ip saılı ( Çevesini 5 cm kabul ettiğimizden dolayı ) K dan ye geliken de ipi 60 cm çeke Yani ipi, ileleken + döneken = 90 cm çeke yükünün ne kada yol alacağına gelince : yükü şekilde de göüldüğü gibi haeketli bi makaaya bağlanmıştı ve haeketli makaalada yoldan yaı yaıya kayıp vadı u duumda, yükün
90 bağlı olduğu ip 90 cm çekildiğinde yük, 45cm yol alı Doğu cevap ( C ) seçeneğidi ÇÖZÜM 6 Şekilde Y Y tekei R dönme haeketi ni iletmekl Z e R 4R göevlid i ve Z tekelei nin bibiine göe dönüş sayılaını etkilemez O nedenle Z tekei de tam tu dönüş yapa iaz daha açıklasak ; in tuluk dönüşüne kaşılık, Y = R iken, Y 4 tu ve Z tu döne Y = R iken, Y 8 tu ve Z yine tu döne ÇÖZÜM 7 İpi geen kuvvet ise : = h Doğu cevap ( C ) seçeneğidi =6N h = 6 = 4N olu 3 Yükün bağlı olduğu makaa haeketli olduğundan, bi başka ifadeyle makaayı lik kuvvet gengelediğinden ; = + = 4 + 4 = 8 N olu Doğu cevap ( D ) seçeneğidi ÇÖZÜM 8 7 souyla bu sounun çözüm mantığı aynıdı u tip soulaı ayıca şu mantıkla da çözebiliiz : Eğim = sin h olduğundan, h den h = ve = düşünebiliiz G yükünün uyguladığı 30N luk kuvveti diekt olaak yükünü dengeleyen kuvveti olaak düşünebiliiz u duumda ; = h 30 = = 60 N bulunu II YO : = sin30 ( Denge şatı ) ÇÖZÜM 9 30 = C = 60N bulunu 5kg Doğu cevap ( ) seçeneğidi CD ve çubuklaını ayı ayı bie kaldıaç olaak göebiliiz uada T i CD çubuğu için ve T yi de çubuğu için destek noktası olaak düşünecek olusak, CD çubuğu için ; x = y 5 = Y 4 4Y = 0 Y =,5 kg olu T, CD ye asılı bulunan 5 kg ve Y nin dengeleyicisi duumunda olduğundan : T = 5 +,5 = 7,5 çubuğu için ; T 4 = 7,5 = 30 = = 5 kg bulunu Doğu cevap ( C ) seçeneğidi ÇÖZÜM 0 =90N O T D T Y =?
DIM : çubuğunu dengeleyen kuvveti bulalım : Yük yük kolu = Kuvvet Kuvvet kolu 90 ( 300-70 ) = 70 90 30 = 70 3 4 700 = 0N 70 Makaalaın he ikisi de sabit olduğundan hehangi bi kuvvet kazancı söz konusu değildi u nedenle, = = 0 N olu Doğu cevap ( C ) seçeneğidi Şekildeki eşit bölmeli homojen çubuğun ağılığı ve kuvveti ile dengededi una göe kuvveti kaç di? ) 0 ) 8 C) 6 D) 4 4 II 6 cm cm I TEST Şekildeki sistemde yükünün 7 cm yükselmesi için dişlisi hangi yönde kaç defa dönmelidi? h h h 4h ) I yönünde bi defa ) I yönünde iki defa C ) II yönünde bi defa D ) II yönünde iki defa 3 h h yükü üç sistemde şekildeki gibi dengede olduğuna göe,, ve 3 kuvvetlei aasında nasıl bi bağıntı vadı? ) < = 3 ) > = 3 C) = = 3 D) = > 3 5 Şekildeki palangalada ve yüklei aynı kuvveti ile dengelendiğine göe oanı kaçtı? (Sütünme ve makaa ağılıklaı ihmal edilecekti) =80N D) 3 ) ) C) 3 C Şekildeki kaldıaçta = 4 olduğuna göe 80 N luk C yükü kaldıabilen en küçük kuvveti değei kaç N du? 6 I ) 40 ) 3 C) 0 D) 6 C II
, ve C kasnaklaı şekildeki gibi bibiine bağlanaak kasnağı ok yönünde tu döndüülüse C kasnağı hangi yönde kaç tu döne? ) I yönünde 8 tu ) I yönünde 4 tu C) II yönünde 8 tu D) II yönünde 4 tu Şekildeki sistem dengede olduğuna göe / oanı kaçtı? ( Sütünme, makaa ve çubuk ağılığı önemsizdi) ) ) C) 4 D) 5 4 5 0 7 Şekildeki palanga sisteminde kullanılan he bi makaanın ağılığı di u sistemde 80 N ağılığındaki makaalala bilikte dengeleyen kuvvet, makaa ağılıklaı önemsenmediğinde dengeleyen kuvvette di una göe oanı nedi? ) ) C) 5 4 =80 D ) 4 5 0 N yükü 3 Şekildeki sistem dengede olduğuna göe kaçtı? 3 ) ) C ) D ) 3 3 oanı 8 Makaa ağılıklaı ve sütünmelein önemsenmediği şekildeki sistemde 80 N luk yükü dengeleyen kuvveti kaç N du? II I C R C) 0 D) 0 9 =80 N ) 40 ) 30 Şekildeki makaa sisteminde yükünün 08 cm aşağı inmesi için makaası hangi yönde kaç defa döndüülmelidi? ( = 3 cm, = R, =3) ) I yönünde 3 defa ) I yönünde 6 defa C ) II yönünde 3 defa D ) II yönünde 6 defa dımı 0,5 mm olan vida 50 defa döndüülüse tahtaya tamamen gömüldüğüne göe vidanın boyu kaç cm di? ) 0, ) 0 C ),5 D ) 5
3 cm boyundaki vida 0 dönüş sonunda, tahtaya tamamen gidiğine göe bu vidanın adımı kaç mm di? ) ),5 C ) D ) 0,5 7 asit makinalala ilgili aşağıda veilen yagıladan hangisi yanlıştı? ) Kuvvetten kazanç sağlanı ) Yükten kazanç sağlanı C ) Yoldan kazanç sağlanı D ) İşten kazanç sağlanı 4 3 C 8 I Tezi makası II Soba maşası III Kepeten IV El aabası Yukaıda veilen basit makinaladan hangilei tek taaflı kaldıaçtı? Şekildeki sistemde kasnağı ok yönünde 4 tam tu dönese C kasnağı hangi yönde kaç tu döne? ) Yalnız I C ) II ve IV ) I ve II D ) II ve III ) ile aynı yönde 8 tu ) ile zıt yönde 8 tu C ) ile aynı yönde tu D ) ile zıt yönde tu 9 şağıdaki basit makinaladan hangisinde kuvvetten ve yoldan kazanç yoktu? ) Sabit makaa C ) Çıkık ) Haeketli makaa D ) alanga 5 ğılıklaı 40 N olan makaalala oluştuulan şekildeki sistem dengede olduğuna göe, kuvveti kaç N du? 0 I Haeketli makaalada hacanan kuvvet, kaldıılan yüke eşitti II Haeketli makaalada kuvvetten kazanılıp, yoldan kaybedili III Haeketli makaalada yükün ağılığı G ise, kuvvet G/ olu Yukaıda veilen bilgileden hangisi veya hangilei doğudu? = 00N ) 0 ) 00 C ) 80 D ) 60 ) Yalnız II C ) Yalnız I ) II ve III D ) I, II ve III TEST 6 şağıda veilen basit makinaladan hangisinde yalnızca kuvvetin yönü değiştiileek iş yapmada kolaylık sağlanı? ) Haeketli makaa C ) Sabit makaa ) Çıkık D ) Eğik düzlem i çıkıkta ipin saıldığı silindiin yaı çapı 0,4 m, çıkık kolunun uzunluğu 0,6 m di u çıkıkla 90 N luk yükü çıkamak için en az kaç N luk kuvvet hacanmalıdı? ( İpin ağılığı ve sütünme ihmal edilecek )
) 50 ) 60 C ) 80 D ) 90 ibiini döndüen ve çaplaının oanı 4 olan iki dişli çaktan küçüğü 4 devi yapasa, büyüğü kaç devi yapa? ) ) C ) D ) 4 3 40 N luk bi yükü 0 N luk kuvvetle 3 mete yükseğe çıkamak için kullanılacak eğik düzlemin boyu kaç mete olmalıdı? 6 Şekildeki çakının diş sayısı 0, Y çakının diş sayısı 40 ve Z çakının diş sayısı 0 di çakı I yönünde 4 tam devi yapasa Z çakı hangi yönde kaç devi yapa? Yönü Devi sayısı ) I ) II 4 C ) II D ) I 4 Y 4 I II Z ) 3 ) 8 C ) 0 D ) 7 4 R R 3 Şekildeki sistem dengede olduğuna göe, ve 3 kuvvetleinin büyüklüklei aasında nasıl bi ilişki vadı? ( Eşit bölmeli homojen çubuğun ve makaalaın ağılığı önemsizdi ) yükü çıkık ve kaldıaçta dengededi = N olduğuna göe, kaç N du? ) ) 4 C )6 D ) 8 5 3 ) > = 3 ) = = 3 D ) 3 > = D ) > > 3 8 Şekildeki düzenekte, yükü kuvveti ile dengede tutuluyo Yükü, daha küçük bi kuvvetle dengede tutabilmek için, aşağıdakileden hangilei yapılmalıdı? I Makaanın çapını küçültmek II İple aasındaki açıyı büyütmek III İple aasındaki açıyı küçültmek yükü 3 şekilde de dengededi una göe aşağıdakileden hangisi doğudu? ( Makaala ağılıksızdı ) ) Yalnız I C ) Yalnız III ) I ve II D ) I ve III ) = = 3 ) > > 3 C ) < < 3 D ) = < 3 b a a
9 dımı a olan bi vida, şekilde gösteilen b uzunluğundaki kolun ucundan dik olaak uygulanan kuvveti ile döndüülüyo Vidanın kuvvet kazancı aşağıda veilenleden hangisine bağlıdı? I Vida adımına II Kolun uzunluğuna III iim zamandaki dönme sayısına ) Yalnız I C ) I ve II ) Yalnız III D ) I ve III Şekildeki sistem dengededi una göe, yükü kaç N olu? ( Eşit bölmeli homojen çubuğun ve makaanın ağılığı önemsizdi ) ) 450 ) 750 C ) 900 D ) 500 0 3 şağıdakileden hangisi tek taaflı kaldıaca önekti? ) Makas C ) Eşit kollu teazi ) Tahteevalli D ) El aabası Sütünmenin önemsenmediği şekilledeki makaalala ağılıklaı eşit yükü, aynı h yüksekliğine çıkaılıyo una göe aşağıdakileden hangisi yanlıştı? ) = di ) = di C ) yeçekimine kaşı daha fazla iş yapmıştı D ) nin aldığı yol in aldığının katıdı ynı yükü, eşit bölmeli homojen çubukla değişik biçimlede kaldıılıyo Hangisinde uygulanan kuvvet en küçüktü? ( Çubuklaın ağılığı önemsizdi ) 4 Kapı anahtaı aşağıdaki basit makinaladan hangisine önekti? ) Eğik düzlem C ) Çıkık ) Vida D ) Kaldıaç 5 i palangada üç sabit ve üç haeketli makaa vadı alangaya 750 kg yük yüklendiğinde, palanga ipinin ucuna 50 kg lık başka bi kuvvet asılınca denge sağlanıyo Kullanılan palangadaki he makaanın ağılığı kaç kg dı? ) 600 ) 50 C ) 75 D ) 50 ) ) 6 C ) D ) 3 4 G G 0kg =300N Şekildeki gibi 0 kg lık yükü dengede tutan G ve G ağılıklaı ne kadadı? G G ) 30 30 ) 60 60
C ) 90 30 D ) 0 0 7 Şekildeki sistem dengededi Eşit bölmelee ayılmış homojen çubuklaın ağılığı önemsiz olduğuna göe, ve Y kaça gamdı? Y ) 6 ) 6 C ) 3 9 D ) 9 3 8 ibiini döndüen ve çaplaı oanı 6 olan iki dişli çaktan küçüğü 3 devi yaptığında, büyüğü kaç devi yapa? ) ) C ) 6kg D ) 3 Y Yaı çaplaı, ve 3 olan dişlile şekildeki gibi bibiine zincile bağlıdı dişlisi ok yönünde 8 dönme yapasa Z dişlisi hangi yönde kaç dönme yapa? ) I yönünde 6 tu ) II yönünde 6 tu C ) I yönünde tu D ) II yönünde tu SEÇİMİŞ SINV SORURI şağıdaki ifadelein hangilei sabit makaanın özellikleindendi? Sabit makaa, cisimlei ağılıklaının yaısı kada bi kuvvetle kaldımamıza yaa Sabit makaa yoldan yaı yaıya kazanç sağla 3 Sabit makaa kuvvetin haeket yönünü değiştimeye yaa 4 Sabit makaalada ne kuvvetten kazanç sağlanı ne de yoldan kayıp olu 9 Y 3 ) ve ) ve 3 C) ve 3 D) 3 ve 4 ( 985 DY ) ve Y kasnaklaı kayışla bibiine bağlanmıştı kasnağı dakikada 300 devi yapıyosa, Y kasnağı,5 dakikada kaç devi yapa? ) 00 ) 50 C ) 00 D ) 450 Haeketli ve sabit makaaladan meydana gelen aaçlaa ne ad veili? ) Çıkık ) alanga C) Kaldıaç D) Eğik Düzlem ( 988 ) 0 Y Z I II 3 Haeketli ve sabit makaaladan meydana gelen aaçlaa ne ad veili? ) Çıkık C ) Kaldıaç ) alanga D ) Eğik düzlem ( 988 )
4 Şekildeki öğenci ipin bi ucunu beline bağlamış diğe ucundan asılaak kendini yukaı doğu çekmektedi u işi başaabilmek için uygulayacağı kuvvet ne olmalıdı? ) ğılığın yaısı ) ğılığı kada C ) ğılığından az D ) ğılığından fazla 5 ( 989 ) ) 3 3 ) 5 C ) D ) 3 ( 99 ) 9 3 3h h Şekil I Şekil II yükü, şekil I ve II deki eğik düzlemlein tepe noktasına kada çıkaıldığında oanı ne olu? (Sütünme ihmal edilecek) m = 0 kgf m m ) ) C) D) 3 Sistemin dengede kalabilmesi için kaç kgf olmalıdı? ( sütünmeyi ve makaalaın ağılığını ihmal ediniz ) ) 0 ) 0 C ) 40 D ) 80 ( 99 ) ( 99 Ö ) 0 şağıdaki makaa sistemleinden hangisi döndüme haeketinin hem hızını hem de yönünü değiştii? ) ) 6 Kuvvet kazancı 30 olan bi otomobil dieksiyonunun yaı çapı 5 cm ise, dieksiyon milinin yaı çapı kaç cm di? ) 0,5 ),5 C ) D ) 4,5 ( 99 Ö ) C) / / D) ( 993 Ö ) 7 Kuvvetin uçta olduğu tek taaflı bi kaldıaçta yük kolu, kaldıacın uzunluğunun ü kadadı u 3 kaldıaçla kaldıılacak yük, kuvvetin kaç katıdı? ) ) C ) 3 D ) 4 3 =? ( 99 Ö ) 8 Çift taaflı bi kaldıaçta yük kolu kaldıaç uzunluğunun i kada olduğunda, kuvvetin yük 5 cinsinden değei ne olu? =00 kgf Şekildeki eşit bölmeli homojen çubuğunun yatay ve dengede kalabilmesi için yükü kaç kgf olmalıdı? (Makaa, çubuk ağılıklaı ile sütünme önemsenmeyecek) ) 50 ) 00 C) 75 D) 50 ( 993 DY )
R R li den kaç m uzağa otumalıdı? (Tahteevallinin ağılıksız, desteğin otada olduğu düşünülecek) ) 0,9 ), C),4 D),5 ( 994 ) 3 6 Şekildeki sistemle dengede olduğuna göe kaçtı? (Sütünme ve ipin ağılığı önemsenmeyecek) ) 3 ) 3 C) D) 3 40kg-kuv ( 993 EM ) 3 şağıdakileden hangisi destek noktası otada kalan kaldıaca önekti? ) Tezi makası ) Küek C) Soba maşası D) El aabası Eşit bölmeli tüdeş bi çubuk ve haeketli makaadan meydana gelen sistem şekildeki gibi dengede olduğuna göe kaç kg-kuv ti? ( Makaalaın, ipin ağılığı ile sütünme ihmal edilecek ) ) 5 ) 0 C ) 30 D ) 60 ( 994 Ö ) ( 994 ) 4 7 Denge halindeki sistemde = 3 olduğuna göe, kaçtı? Şekildeki sistem dengede ve =0 N olduğuna göe, kuvveti kaç N du? (İp ve makaalaın ağılıklaı ile sütünme önemsenmeyecekti) ) 5 ) 0 C) 0 D) 40 ( 994 ) ) 3 ) C) D) 3 ( 994 Ö ) 8 şağıdakileden hangisi iki taaflı kaldıaç öneğidi? ) El aabası ) Eşit kollu teazi C) Şişe açacağı D) Maşa ( 994 Ö ) 5 30 kgf ağılığındaki li, 3 m uzunluğundaki tahteevallinin bi ucuna otuduğunda tahteevallinin yatay konuma gelmesi için 50 kgf ağılığındaki İlknu,
9 şağıdakileden hangisinde yük ve destek noktası ile iki ayı uçta, kuvvet otadadı? 3 ) Tahteevalli C ) Kepeten ) Makas D ) Soba maşası ( 994 DY ) 0 asit makinelele ilgili bilgileden hangisi doğudu? ) Sütünmesiz eğik düzlemde kuvveti yaptığı iş, yükün kazandığı enejiye eşitti Şekildeki sistem dengede olduğuna göe kaçtı? R ( kuvvet kolu) ) Çıkıkta ne kada büyükse, kuvvet ( yük kolu) kazancı o kada küçük olu C ) Sabit makaada kuvvet kazancı, yükün yaısı kadadı D ) alangala işten kazanç sağla ( 995 TM ) ) 8 3 4 ) 3 C ) 4 3 D ) 3 4 ( 995 ) =500N =? 5 m m Şekildeki sistemde = 3 m, O = 0,5 m olduğuna göe kuvvet kazancı nedi? ) 6 ) 5 O 3 m 0,5m C ) 5 D ) 6 ( 995 DY ) i çıkıkla ipin saıldığı silindiin çapı 0 cm, çıkık kolunun uzunluğu ise 30 cm di u çıkıkla 60 N luk yükü yukaı çıkamak için en az kaç N luk kuvvet uygulanmalıdı? ( İpin ağılığı ve sütünme ihmal edilecek ) Şekildeki sütünmesiz eğik düzlemde C=m, = 5m olduğuna göe, 500 N luk yükü en az kaç N luk kuvvet ile çıkaılabili? ) 00 ) 00 C) 500 D) 50 ( 996 EM ) 5 Yüksekliğinin uzunluğuna oanı 5 3 olan eğik düzlemde 0 N luk yükü yukaı çıkaabilmek için kaç N luk kuvvet geeklidi? (Sütünme ihmal edilecek) ) 5 ) 40 C) 48 D) 7 C ( 996 ) ) 0 ) 0 C ) 40 D ) 50 ( 995 KUR )
6 Yaı çaplaı oanı, 5 olan şekildeki gibi 0 N luk bi yük, kaç N luk kuvvetle çekili? ( İpin ağılığı ve sütünme ihmal edilecek ) ) 5 ) 8 C ) 0 D ) 5 R ( 996 DY ) 9 Şekildeki yaı çaplaı oanı R =6 olan bi çıkıkla 300 N luk yükünü 0 m yukaıya çıkamak için R kuvvetinin uygulandığı ip kaç m çekilmelidi? (Sütünme ve ipin ağılığı ihmal edilecek) =300N ) 30 ) 40 C) 50 D) 60 ( 997 ) 7 Şekildeki sistemde, 0 N luk yükünü dengeleyen kuvveti kaç N du? ( İpin ağılığı ve makaanın ağılığı ile sütünme ihmal edilecek ) ) 0 ) 5 C ),5 D ) =0N ( 996 DY ) 30 dımı 0,4 mm olan vidanın, bi tahtaya 4 cm giebilmesi için kaç kez döndüülmesi geeki? ) 0 ) 6 C) 50 D) 00 ( 998 KUR ) 3 şağıdakileden hangisi yükün otada olduğu kaldıaca önekti? ) El aabası ) Soba maşası C) Küek D) Kepeten ( 998 DY ) 8 6 m m =40N C 3 Şekildeki sistemde IV nolu dişli çak ok yönünde dönese aşağıda veilen dişlileden hangilei aynı yönde döne? Şekildeki eğik düzlemde = 6m, C = m olduğuna göe, 40 N luk yükünü haeket ettimek için en az kaç N luk kuvveti uygulanmalıdı? (Sütünme önemsenmeyecek) ) 40 ) 0 C) 80 D) 60 ( 997 DY ) I II III IV ) I ve III ) II ve III C) I, II ve IV D) I, III ve IV ( 998 GS )
33 34 K M Şekildeki gibi bi kaldıaçta olabilmesi için 3 kuvvet kolunun yük koluna oanı ne olmalıdı?(çubuğun ağılığı önemsenmeyecek) ) 6 ) 3 C ) 3 D ) 6 ( 999 KUR ) Yukaıdaki tahteevalli dengeye getiilmek istenmektedi unun için şekildeki çocukla aynı ağılıktaki kaç çocuğun hangi noktaya otuması geeki? ) çocuk M noktasına ) çocuk M noktasına C ) çocuk K noktasına D ) çocuk K noktasına ( 999 GS ) 35 şağıdaki olayla çeşitli kaldıaç pensipleine önek olaak gösteilebili unladan seçeneklede veilen hangi ikisi aynı kaldıaç tipine önekti? I El aabasıyla yük taşımak II Ceviz kıacağı ile ceviz kımak III Tahteevalli ile yük kaldımak IV abayı kiko ile kaldımak ) I ve III C ) II ve III ) I ve IV D ) III ve IV ( 000 GS )