1. TEMEL ÇİZİMLER Pergel Yardımıyla ik oğru Çizmek 1. oğru üzerindeki P noktası merkez olmak üzere çizilen yaylarla ve G noktaları işaretlenir. 2. ve G merkez olmak üzere doğru dışında kesişecek şekilde iki yay çizilerek F noktası elde edilir. 3. noktası F noktasıyla birleştirilir; böylece dikme çizilir. P G F
ir oğrunun Ucundan ikme Çıkmak 1. P noktası merkez olacak şekilde R yayı çizilerek noktası işaretlenir. P 2. Pergel ayarı bozulmadan merkez olmak üzere P den geçen ve çizilmiş yayı kesen bir yay daha çizilerek noktası elde edilir. 3. ve noktaları birleştirilerek uzatılır. 4. u defa merkez olmak üzere aynı yayla çizilen bu doğru üzerinde noktası bulunur. 5. P ve noktaları birleştirilirse, doğrunun ucundan dikme çizilmiş olur. R R R P
2. ÇILRIN ÇİZİMİ çılar, çeşitli çizim aletleri kullanılarak çizilir. u amaçla yapılmış açı ölçerle (iletki) istenilen bir açının ölçme, taşıma ve çizim işlemleri kolaylıkla yapılır. ncak burada gönye ve pergel yardımıyla açıların çizilmesinden bahsedilecektir.
ir çıyı İki ve ört Eşit Parçaya ölmek 1. Herhangi bir R yarıçapı kadar açılan pergelle, açının tepe noktası merkez olmak üzere, açı kollarını kesen bir yay çizilir. E ve F noktaları işaretlenir. 2. E ve F noktaları merkez olmak üzere kesişen iki yay çizilir ve noktası elde edilir. 3. ve noktaları birleştirilirse, açı iki eşit parçaya bölünmüş olur. 4. çının dörde bölünmesi için elde edilen ½ açı, yukarıdaki işlemlerin tekrarlanmasıyla tekrar ½ ye bölünür. Sonuçta ilk verilen açı da dörde bölünmüş olur. E R 1 ½ R G ¼ R 1 ¼ F R 1 H
1.R yarıçapı kadar açılan pergelle, açının tepe noktası () merkez olmak üzere yay çizilip ve noktaları bulunur. 2. ve noktaları merkez alınarak çizilen R yaylarının kesişme noktası bulunur. 3. ve noktaları birleştirildiğinde açı ikiye bölünmüş olur.
90 lik çıyı Üç Eşit Parçaya ölmek 1. Verilen açısında, merkez olmak üzere R yarıçaplı yay çizilir. E ve noktaları işaretlenir. 2. Pergel açıklığı bozulmadan, E ve merkez olacak şekilde çizilen R yarıçaplı yay kesiştirilir; G ve F noktaları bulunur. E 1/3 G 1/3 3. u noktalar, tepe noktasıyla birleştirildiği takdirde 90 lik açı, 30 ar derece olmak üzere üç eşit parçaya bölünmüş olur. R F 1/3
3. ÇOKGEN ÇİZİMLERİ Çokgen Tanımı ve Çeşitleri Çeşitli sayıda noktaların belirli esaslar dahilinde birleştirilmesiyle elde edilen yüzeyler çeşitli şekil ve isimlerle anılır. Üç köşeli üçgenler, dört köşeli dörtgenler, beş köşeli beşgenler vb. u çokgenleri sıralarıyla aşağıda çizimleriyle gösterilmiştir. Çokgen çizimlerinde (yarıçap) r = 3 cm alınacaktır.
1- aire İçine Üçgen Çizmek 1. Pergel dairenin yarıçapı R kadar açılır. 2. airenin yatay veya dikey eksenlerinden birisiyle çemberin kesişme noktası merkez alınarak, çemberi iki noktada kesecek şekilde bir yay çizilir. 3. Elde edilen ve noktaları arasındaki uzunluk çemberi üç eşit parçaya bölen kiriş uzunluğudur. R R 4. Merkez olarak alınan noktanın karşısındaki noktası ve ile birleştirilirse daire içine eşkenar üçgen çizilmiş olur.
2- aire İçine Kare Çizmek 1. Önce eksenler, sonra da daire çizilir. 2. 45 lik gönyeyle veya pergel yardımıyla 90 /2=45 lik iki yeni eğik çizgi elde edilir. 3. u çizgilerin çemberle kesiştiği,, ve noktaları bulunur. 4. u noktaların birleştirilmesiyle kare tamamlanır.
3- aire İçine eşgen Çizmek 1. airenin eksenleri ve M merkezine göre daire çemberi çizilir. 2. M yarıçap uzunluğu pergel açıklığı bozulmadan iki eşit parçaya bölünür. 3. orta noktası merkez olmak üzere pergel, kadar açılarak E yayı çizilir. 4. Merkez olmak üzere E=r kadar açılan pergelle çemberi kesecek şekilde bir yay çizilir ve noktası elde edilir. E M 5. Pergel açıklığı bozulmadan noktasına konan pergelle beşgenin diğer köşeleri çember üzerine sırayla işaretlenir. 6. ulunan noktalar birleştirilerek beşgen tamamlanır.
4- aire İçine ltıgen Çizmek 1. airenin eksenleri ve merkeze göre daire çemberi çizilir. 2. Pergel açıklığı bozulmadan ve noktaları merkez olmak üzere çemberi kesen iki yay çizilerek,, E ve F noktaları elde edilir. 3. Çember üzerindeki bu noktalar birleştirilirse altıgen çizilmiş olur. E F
5- aire İçine Yedigen Çizmek 1. airenin eksenleri ve merkeze göre daire çemberi çizilir. 2. Pergel, açıklığı bozulmadan noktasına konarak M merkezinden geçen ve çemberi, noktalarında kesen yay çizilir. 3. ve noktaları birleştirilerek O noktası elde edilir. 4. Elde edilen O uzunluğu, yedigenin bir kenar uzunluğudur. 5. Pergel O kadar açılarak çember yedi eşit parçaya bölünür. 6. ulunan noktalar birleştirilirse, yedigen çizilmiş olur. O Yedigen ken. M O
6- aire İçine Sekizgen Çizmek 1. airenin eksenleri ve merkeze göre daire çemberi çizilir. 2. Çizilen dairede, 45 lik gönye veya pergel yardımıyla 90 lik açıların açı ortayları çizilir. 3. Çemberlerle bu açı ortay çizgilerinin kesiştiği noktalar işaretlenir. 4. Yatay ve dikey eksenlerini meydana getirdiği dört noktayla birlikte elde edilen sekiz nokta birleştirilerek sekizgen çizilir.
7- aire İçine okuzgen Çizmek 1. airenin eksenleri ve M merkezine göre daire çemberi çizilir. 2. Pergel açıklığı bozulmadan M=R yarıçapının orta dikmesi çizilerek O noktası işaretlenir. 3. O noktası merkez olmak üzere R yarıçaplı daire çizilerek noktası elde edilir. 4. noktası merkez olmak üzere R yarıçaplı yay çizilerek noktası elde edilir. 5. noktası, M merkeziyle birleştirilerek noktası elde edilir. M O E 6. Çember üzerindeki E mesafesi, dokuzgenin bir kenar uzunluğudur. 7. u mesafe çember üzerinde pergelle işaretlenir ve dokuzgen elde edilir.
8- aire İçine Ongen Çizmek 1. airenin eksenleri ve M merkezine göre daire çemberi çizilir. 2. ynı yarıçapla merkez olmak üzere M den geçen yay çizilerek ve noktaları elde edilir. 3. ve noktaları birleştirilerek O noktası bulunur. 4. O merkez olmak üzere O=R 1 kadar açılan pergelle E yayı çizilir. E Ongen kenarı M O 5. EM mesafesi, ongenin bir kenar uzunluğudur. 6. u mesafe pergelle daire çemberi üzerine taşınarak ongen çizimi tamamlanır.
4. OVL ÇİZİMLERİ Oval: irbirine eşit daire yaylarının uygun şekilde paralel yardımıyla birleştirilmesinden meydana gelen elips şeklidir. aşka bir deyişle, elipsin pergelle çizilmesi ovali meydana getirir.
1- üyük Çapı ilinen aire Yardımıyla Oval Çizmek M 1. ekseni 4 eşit parçaya bölünerek, O ve noktaları bulunur. J E F K 2. ynı eksen üzerine, O ve merkez olmak üzere daireler çizilir. 3. Çizilen dairenin birbirini kestiği E, F, G ve H noktaları merkezi, F ve G noktaları merkeziyle birleştirilip uzatılır. 4. u uzantıların daireleri kestiği J, I ve K, L noktaları işaretlenir. 5. iğer yandan bu uzantıların dikey eksenleri kestiği M ve N noktaları bulunur. 6. M merkezine göre IL, N merkezine göre JK, merkezine göre IJ ve merkezine göre KL yayları çizilerek oval çizimi tamamlanır. I H O N G L
2- Küçük Çapı ilinen aire Yardımıyla Oval Çizmek 1. Eksenler çizilerek ve noktaları işaretlenir. 2. O uzunluğu üç eşit parçaya bölünür. 3. O merkez olmak üzere O2 kadar açılan pergelle bir daire çizilir, yatay eksenle kesişme noktaları E ve F elde edilir. I E 2 1 O F J 4. ve noktaları, E ve F noktalarıyla birleştirilerek uzatılır. 5. merkez olmak üzere den geçen GH yayı merkez olmak üzere den geçen JI yayı çizilir. H G 6. F merkezine göre GJ ve E merkezine göre IH yayı çizilerek oval çizimi tamamlanır.
3- OV (Yumurta Eğrisi) Çizimi 1. Eksenler çizilir. /2=R olmak üzere O merkezine göre bir daire çizilir.,, ve noktaları işaretlenir. 2. ve noktaları noktasıyla birleştirilip uzatılır. 3. Merkez olmak üzere den geçen E yayı ve merkez olmak üzere dan geçen F yayı çizilir. O F E 4. u defa merkezine göre EF yayı çizilerek ov çizimi tamamlanır.
4 - Genişliği ve Yüksekliği Verilen Parabol Eğrisini Çizmek 1. Yükseklik ve genişlik ölçülerine göre dikdörtgen çizilir. 2. Genişliğin yarı mesafesi, istenilen eşit sayıda parçaya bölünür (urada 4 e bölündü) ve numaralanır. 3. Yükseklik de bu bölüntü sayısının karesi kadar eşit parçalara bölünür. 4. Genişlik üzerindeki 1 ile yükseklik üzerindeki 1 noktası kesiştirilir. 5. Genişlik üzerindeki 2 ile yükseklik üzerindeki 4 noktası kesiştirilir ve bu işlem diğer noktalar için aynen tekrarlanır. 6. Elde edilen 1, 4, 9 ve 16 noktaları pistoleyle birleştirilerek parabol eğrisi çizilir. 1 4 3 2 1 O Yükseklik 4 9 9 4 1 16 16 Genişlik