ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX BIRINCI BÖLÜM ANAYASA HUKUKUNUN KISA KONULARI 1. 1961 Anayasası ile 1982 Anayasası nın Hazırlanış ve Kabul Ediliş Süreçlerindeki Farklılıklar...1 2. Üniter, Federal ve Bölgeli Devlet Biçimleri Arasındaki Farklar...3 3. Sosyal Devlet İlkesi...4 4. 1921 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu Döneminde Yargı Kuvveti ile Temel Hak ve Özgürlüklere İlişkin Anayasal Düzenlemeler...6 5. 1909 Anayasa Değişikliklerinin 1876 Kânûn-i Esâsî nin Hükûmet Sistemine İlişkin Düzenlemelerinde Meydana Getirdiği Farklılıklar...9 6. Sened-i İttifak ın Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri İçindeki Anlam ve Önemi 10 7. Sened-i İttifak Metni...11 8. 1961 Anayasası nda Parlamenter Hükûmet Sisteminin İşleyişini Güçleştiren Olgular...16 9. Cumhuriyet ve Demokratik Cumhuriyet Kavramları...17 10. 1982 Anayasası nın Başlangıç Bölümü nün Hukuksal Niteliği...19 11. Siyasi Parti Sistemleri...25 12. Katı ya da Sert Anayasa Kavramı...28 13. Anayasal Örf Kavramı...29 14. Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü...30 15. Somut Norm Denetimi...32 16. Temel Hak ve Özgürlüklerin Askıya Alınması Rejiminin Unsurları...34 17. Hakların Devlete Yüklediği Negatif ve Pozitif Yükümlülükler ve Bu Sınıflandırmanın Yerindeliği...35 18. Temel Hak ve Özgürlüklerin Anayasa Metinlerindeki Konumlandırılışları Bağlamında Liberal Burjuva ve Marksist Anayasaları...36 19. Devletin Kökeni Hakkında İleri Sürülen Teoriler ve Devleti Oluşturan Kurucu Unsurlar...37 20. Tek İsimli İki Turlu Çoğunluk Seçim Sisteminin Özellikleri ve Bu Seçim Sisteminin Siyasi Sonuçları...39
XI 21. Seçim Barajı ve Barajın Anayasaya Aykırılığı Sorunu...40 22. Yargı Birliği ve Askeri Yargı...45 23. Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlandırılmasında Genel Sınırlandırma ya da Özel Sınırlandırma Hükümlerinin Kullanılmasının, Temel Hak ve Özgürlüklere Etkileri...54 24. Uluslararası Sözleşmelerin Türk Hukukundaki ve Normlar Hiyerarşisindeki ya da Kurallar Kademelenmesindeki Yeri...56 25. Yasama Yetkisinin Devredilmezliği İlkesi ve Bu İlkenin İstisnaları...59 26. Maddi Kanun ve Şekli Kanun Ayrımı...61 27. Anayasanın Üstünlüğü ve Bağlayıcılığı ve Anayasanın Bağlayıcılığı ve Üstünlüğü İlkeleri...62 28. Devletin Hukuki Kişiliği...64 29. Siyasi İktidarın Kaynağına İlişkin Teokratik Görüşlerle Demokratik Görüşler Arasındaki Temel Farklar...65 30. Emredici Vekâlet ve Temsili Vekâlet Kavramları. Bu Kavramların Hükûmet Sistemleriyle İlişkisi Üzerine...66 31. Amerika ve Avrupa Modeli Anayasallık Denetimi...68 32. Millet ve Devlet Kavramları...69 33. Yetki Genişliği İlkesi ve Merkezi-Üniter Devlet Şekilleri...70 34. Egemenlik Kavramı...71 35. Bekletici Sorun (Mesele-i Müstehire) ve Ön Sorun (Mütekaddim Mesele) Kavramları...72 36. Lâiklik İlkesi ve Türkiye Anayasa Mahkemesi nin Lâiklik İle Din ve Vicdan Hürriyeti Arasındaki İlişki Konusunda Benimsediği Ölçütler...74 37. Yasama Sorumsuzluğu ile Yasama Dokunulmazlığı Arasındaki Farklar...76 38. 1982 Anayasası nın Başlıca Özellikleri...77 39. 1924 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu nun Öngördüğü Demokrasi Anlayışı...79 40. 1961 Anayasası nın Temel Siyasi Felsefesi ve Getirdiği Başlıca Yenilikler...81 41. Rasyonelleştirilmiş Parlamentarizm Kavramı...83 42. Olağanüstü Hallerde Çıkarılan Kanun Hükmünde Kararnameler Üzerindeki Denetim...86 43. Olağanüstü Hallerde Çıkarılan Kanun Hükmünde Kararnameler Üzerindeki Yargısal Denetim ve Anayasa Mahkemesi nin Olağanüstü Hallerde Çıkarılan Kanun Hükmünde Kararnameleri İle İlgili Olarak Geliştirdiği Ölçütler...87 44. Anayasa Mahkemesi nin 668 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameyle İlgili Kararı...89 45. Anayasa Mahkemesi nin 669 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameyle İlgili Kararı...105 46. Asli Kurucu İktidar...139 47. Tali Kurucu İktidar...140
XII İÇİNDEKİLER 48. Siyasi Partilerin İşlevleri...143 49. Kitle Partileri...144 50. Baskı Grupları...145 51. Baskı Gruplarının Genel Sınıflandırılması...145 52. Devlet ve Devletin Kurumlar Kurumu Olması...146 53. Devletin Kökeni ve Doğuşu...147 54. Siyasi İktidarın Nitelikleri ve Egemenlik Kavramı...148 55. Anayasa Mahkemesi nin Yapısı...149 56. Anayasa Mahkemesi nin Görev ve Yetkileri...150 57. Anayasa Değişikliklerine İlişkin Kanunların Yargısal Denetimi...153 58. Türkiye Büyük Millet Meclisi Kararlarının Yargısal Denetimi...155 59. Türkiye Büyük Millet Meclisi Seçimlerinin Cumhurbaşkanı Tarafından Yenilenmesinin Şartları...156 60. Siyasi Partiler Kanunu na Göre Siyasi Partilerin Milletvekili Genel Seçimlerinde Aday Belirleme Yöntemleri...158 61. Siyasi Partilerin Tüzel Kişilik Kazanması ve Kaybetmesi...158 62. 1876 Kânûn-i Esâsî...160 63. 1876 Kânûn-i Esâsî de Yasama Organı...161 64. 1876 Kânûn-i Esâsî de Yürütme Organı...162 65. 1876 Kânûn-i Esâsî de Yargı Organı...163 66. 1876 Kânûn-i Esâsî deki Hak ve Özgürlükler...164 67. Padişah II. Abdülhamid in Meclis-i Umumi yi Açış Konuşması...165 68. Mühürsüz Zarflardaki Oyların Geçerliliği...170 69. 16 Nisan 2017 Tarihli Halkoylamasının Kesinleşme Kararı...175 70. Yüksek Seçim Kurulu nun 16 Nisan 2017 Tarihli Anayasa Değişikliği Halkoylamasının İptaline Yönelik Talebin Reddine İlişkin Kararı I...177 71. Yüksek Seçim Kurulu nun 16 Nisan 2017 Tarihli Anayasa Değişikliği Halkoylamasının İptaline Yönelik Talebin Reddine İlişkin Kararı II...198 72. Yüksek Seçim Kurulu nun 16 Nisan 2017 Tarihli Anayasa Değişikliği Halkoylamasının İptaline Yönelik Talebin Reddine İlişkin Kararı III...215 İKINCI BÖLÜM OKUMA PARÇALARI 1. Hükûmet Sistemi Tartışmaları (1) ve Biz Bize Benziyoruz Meselesi...229 2. Hükûmet Sistemi Tartışmaları (2)...233 3. Hükûmet Sistemi Tartışmaları (3) ve ABD deki Bütçe Krizi...235 4. Türkiye İçin Hükümet Sistemi Arayışları...239 5. Müzakereci Demokrasi ve Gezi Meselesi...243 6. Demokrasi Azınlığın Haklarını Korur; İsteklerini Değil...247
XIII 7. Genel Oyla Belirlenen Cumhurbaşkanının Meşruiyeti Sorunu (1)...249 8. Genel Oyla Belirlenen Cumhurbaşkanının Meşruiyeti Sorunu (2)...251 9. Zorunlu Din Dersleri ve İHAM Sorunu...255 10. Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu nun Denetimi ve Kuvvetler Ayrılığı Meselesi (1)...258 11. Türkiye de Demokrasiye Yapılmış Müdahaleler ve Savcı Sacit Kayasu nun Ardından...262 12. Cumhurbaşkanının Bakanlar Kuruluna Başkanlık Etmesi Meselesi...266 13. 28 Şubat Darbesi...271 14. 12 Mart Darbesi...275 15. 12 Mart Darbesi Sonrası ve Ara Rejim...281 16. Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nin 26 Şubat 2015 Tarihli Başörtüsü Kararı Üzerine...286 17. Cumhurbaşkanının Üniversite Rektörlerini Seçme ve Atama Yetkisi ve İstanbul Üniversitesi Rektörlük Seçimleri Üzerine...289 18. 676 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Üniversite Rektöklerinin Belirlenmesi Usulü...293 19. 27 Nisan Darbesi (1)...296 20. 27 Nisan Darbesi (2)...300 21. 27 Nisan Darbesi Sonrası Gelişmeler...305 22. Danıştay'ın 12 Kasım 2014 Tarihli Başörtüsüne İlişkin Kararı Üzerine (1)...309 23. Danıştay'ın 12 Kasım 2014 Tarihli Başörtüsüne İlişkin Kararı Üzerine (2)...314 24. 27 Mayıs Darbesi (1)...320 25. 27 Mayıs Darbesi (2), Darbenin İlk Günleri ve Basın...323 26. 1982 Anayasası na Göre Hükûmetin Kurulması Süreci ve Hükûmet Senaryoları...330 27. Cumhurbaşkanının Seçimlerin Yenilenmesine Karar Verme Yetkisi Üzerine (1)...336 28. Cumhurbaşkanının Seçimlerin Yenilenmesine Karar Verme Yetkisi Üzerine (2)...340 29. Geçici Bakanlar Kurulu ya da Seçim Hükûmeti...345 30. Anayasa Mahkemesi Başkanı nın 27 Nisan 2015 Tarihli Konuşmasından Bazı Bölümler...352 31. Anayasa Mahkemesi Başkanı nın 25 Nisan 2016 Tarihli Konuşmasından Bazı Bölümler...360 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 1982 ANAYASASI NDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 1982 ANAYASASI NDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLERİN METİNLERİ
XIV İÇİNDEKİLER 1. 17 MAYIS 1987 TARİHLİ ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ...369 A. Değişiklik Metni...369 2. 8 TEMMUZ 1993 TARİHLİ ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ...370 A. Değişiklik Metni...370 3. 23 TEMMUZ 1995 TARİHLİ ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ...370 A. Değişiklik Metni...370 4. 18 HAZİRAN 1999 TARİHLİ ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ...376 A. Değişiklik Metni...376 5. 13 AĞUSTOS 1999 TARİHLİ ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ...376 A. Değişiklik Metni...376 6. 3 EKİM 2001 TARİHLİ ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ...377 A. Değişiklik Metni...377 7. 21 KASIM 2001 TARİHLİ ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ...383 A. Değişiklik Metni...383 B. Değerlendirilmesi...383 8. 27 ARALIK 2002 TARİHLİ ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ...384 A. Değişiklik Metni...384 9. 7 MAYIS 2004 TARİHLİ ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ...384 A. Değişiklik Metni...384 B. Değerlendirilmesi...385 10. 21 HAZİRAN 2005 TARİHLİ ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ...388 A. Değişiklik Metni...388 11. 29 EKİM 2005 TARİHLİ ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ...388 A. Değişiklik Metni...388 12. 13 EKİM 2006 TARİHLİ ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ...389 A. Değişiklik Metni...389 13. 10 MAYIS 2007 TARİHLİ ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ...389 A. Değişiklik Metni...389 14. 31 MAYIS 2007 TARİHLİ ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ...390 A. Değişiklik Metni...390 15. 16 EKİM 2007 TARİHLİ ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ...392 A. Değişiklik Metni...392 16. 9 ŞUBAT 2008 TARİHLİ ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ...392 A. Değişiklik Metni...392 17. 7 MAYIS 2010 TARİHLİ ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ...392 A. Değişiklik Metni...392 18. 17 MART 2011 TARİHLİ ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ...401 A. Değişiklik Metni...401
XV 19. 20 MAYIS 2016 TARİHLİ ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ...402 A. Değişiklik Metni...402 B. Değerlendirilmesi...402 1. Genel Gerekçe...402 2. Madde Gerekçeleri...404 3. Değerlendirme...404 20. 21 OCAK 2017 TARİHLİ ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ...406 A. Değişiklik Metni...406 B. Değerlendirilmesi...417 1. Genel Gerekçe...417 2. Madde Gerekçeleri...419 3. Karşılaştırmalı Maddeler...422 BEŞINCI BÖLÜM TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1982 ANAYASASI TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI (16 NİSAN 2016 TARİHLİ HALKOYLAMASIYLA KABUL EDİLEN DEĞİŞİKLİĞE GÖRE)...473 ALTINCI BÖLÜM ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR VE CEVAPLARI (252 ADET)...579 KAYNAKLAR...621 YAZARIN ÖZGEÇMİŞİ VE YAYINLARI...623