T.C. GIDA,TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI TÜRKİYE TARIM HAVZALARI ÜRETİM VE DESTEKLEME MODELİ. 30 Havza

T.C. GIDA,TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI TÜRKİYE TARIM HAVZALARI ÜRETİM VE DESTEKLEME MODELİ 30 Havza 1

Sunum Planı 1. Tarım havzalarının belirlenmesi 2. Mevcut durum değerlendirmesi 3. Amaç ve gerekçe 4. Sistemin tanıtılması Veri tabanı Havza modeli Talep tahmin modeli Karar destek sistemi 5. Sistemin kazanımları 2

Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli Tarım Havzaları Ekolojik olarak benzer olan Ülke nin idari yapılanmasına uygun Yönetilebilir büyüklükte Tarım ürünlerinin ekolojik ve ekonomik olarak en uygun yetiştirilebildiği bölgeleri ifade eder Bu çalışma Kurumsal hafızanın oluşturulduğu Bilgisayar teknolojilerinin kullanıldığı Dinamik ve geliştirilebilir bir model uygulamasıdır 3

Mevcut Durum Bugüne kadar üretim ve kalkınma planları; sadece coğrafi bölgeler ve idari sınırlar esas alınarak yapılmıştır Tarım sektöründe ülkemizin arz ve talep dengesi istenilen düzeyde sağlanamamıştır Üretim açığı veya arz fazlası ekonomiye yük olmuştur Tarımla ilgili çok veri üretilmiş, ancak bu veriler bir arada kullanılmadığından yapılan planlamalar eksik kalmıştır 4

Neden Böyle Bir Çalışmaya İhtiyaç Duyuldu Gerekçe Kalkınma Planları, Tarım Kanunu, Hükümet Eylem Planı Amaç Tarım havzalarını belirlemek Sağlıklı tarım envanteri hazırlamak Üretim planlamasına imkan sağlamak Hangi ürünün nerede ne kadar üretilebileceğini belirlemek Çiftçinin gelirini artırmak Geleceğe ait talep projeksiyonları yapmak./. 5

Neden Böyle Bir Çalışmaya İhtiyaç Duyuldu Amaç Destekleri rasyonel, yönlendirici ve etkin bir şekilde kullanmak Arz açığı olan ürünlerde üretim artışı sağlamak Doğal kaynakları korumak ve sürdürülebilir kullanımını sağlamak Havza bazlı planlama ve yönetimle ilgili sektör talebini karşılamak Muhtelif senaryolara göre üretimi planlamak sıcaklığın artması minimum maliyet kuraklık aşırı yağış üretim artışı 6

Neler Yapıldı? 7

Sistemin Bileşenleri HAVZA TALEP TAHMİNİ PORTAL (SİSTEM TAŞIYICISI) VERİ TABANI KARAR DESTEK 8

Kullanılan Verilerin Hacmi VERİ TABANI Toplam 527.782.613 kayıt İklim 21 milyon kayıt Toprak 2.2 milyon kayıt 265 İstasyondan 30 Yıllık Veri 11 Değişik Veri Grubu işlendi Topoğrafya 500 milyon nokta verisi Eğim,Yön ve Yükseklik Diğer Veriler Nüfus, Hayvancılık vb. bilgiler 10 bin kayıt 160 ülkeyle gerçekleştirilen Dış Ticaret verileri 4.572.000 Kayıt

Kullanılan Veriler Modelde Kullanılan Veriler ÇKS Toprak Topografya Arazi Sınıflandırması İklim Yetiştirilen ürünler Desteklenen ürünler Destek miktarları Desteklenen alanlar Ürünlerin desteklere duyarlılığı Derinlik Büyük Toprak Grupları Erozyon Su Rüzgar Drenaj AKK Yükseklik Eğim Yön CORINE Tüm CORINE Veri Tabanına Girildi Arazi Önem Sınıfları (STATİP) 81 il için Arazi Önem Sınıfları Veri Tabanına Girildi Mutlak Tarım Arazileri Özel Ürün Arazileri Dikili Tarım Arazileri Marjinal Tarım Arazileri Örtü Altı Tarımı veya Seralar Diğer Araziler Köy Sınırları Yağış Sıcaklık Nem Buharlaşma Toprak Sıcaklığı Rüzgar Güneşlenme Süresi Güneşlenme Şiddeti 10

Diğer Veri Kaynakları TOBB FAO TÜİK Diğer Yerli Ürün Borsaları TOBB a bağlı ürün borsaları Uluslararası Ürün Borsaları Chicago Kansas Liverpool Sanayi Veritabanı Yurtdışı işbirliği teklifleri Fuar bilgileri Diğer Bilgiler (TÜRKAK, Organik Tarım, TSE, GLOBALGAP) Sektör Meclisi çalışmaları sonuç değerlendirmeleri Türkiye ve Diğer Ülkeler Tarımsal Üretim Et, Süt, Yumurta Hububat Baklagiller Endüstri Bitkileri Meyve ve Sebze Su Ürünleri Orman Ürünleri Üretici Fiyatları Bitkisel ürün tüketimi Hayvansal ürün tüketimi Tarımsal Üretim ve Tüketim (1987-2008) Meyve Sebze Bağ, Zeytin, Çay vb. Hayvansal Diğer Tarla Bitkileri Baklagiller Endüstriyel Bitkiler Tahıllar Yağlı Tohumlar Yem Bitkileri Yumru Bitkileri Fiyat Verileri Tarla Ürünleri Sebze - Meyve Hayvansal Ürünler Sosyo Ekonomik Veriler Nüfus, GSMH, GSYİH, İş Gücü OECD DTÖ EuroStat Üniversiteler Bakanlıklar 11

50x50 metrelik gridler (alan) İklim, toprak, topoğrafya verileri 2.500m² lik birim alana yayılarak bitki ekolojik istekleri ile ilişkilendirilmiştir 12

Kullanılan Veriler Tarımsal Üretim Havzalarının Belirlenmesi İklim Toprak Topoğrafya Arazi Sınıfları Verilerin İşlenmesi Tarımsal Havza Belirleme Modeli Sonuç 14

Bütün İklim Değerleri Dikkate Alındığında Toplam 32 Farklı Küme En Düşük Sıcaklık En Yüksek Sıcaklık Ekstrem Min. Sıcaklık Yıllık Ortalama Sıcaklık Toplam Yağış 15

Sadece Topoğrafya Dikkate Alındığında Toplam 1000 in Üzerinde Farklı Küme Yükseklik Eğim Yön 16

Sadece Toprak Verileri Dikkate Alındığında Toplam 1000 in Üzerinde Farklı Küme Derinlik Erozyon Arazi sınıfları 17

İklim Topoğrafya Toprak Verileri Dikkate Alındığında Toplam 190 Tarım Havzası İklim Topoğrafya Toprak 18

Tarım Havzaları Üretim Deseni Bakanlık Politikaları Toplam Kaç Tarım Havzası 30 Havza 190 Tarım Havzası Ürün Desenleri, yönetilebilirlik, benzer ekoloji.vb. x 19

Talep Tahmini Geçmişe yönelik 30 yıllık veriler; Üretim Tüketim Dış ticaret Fiyat Nüfus GSMH- GSYİH kullanılarak geleceğe yönelik politikalara esas olacak projeksiyonlar yapılmıştır. 21

Çeltik Üretim Miktarı (1993-2010) Yıllar Üretim (ton) 1993 225.000 1994 200.000 1995 250.000 1996 280.000 1997 275.000 1998 315.000 1999 340.000 2000 350.000 2001 360.000 2002 360.000 2003 372.000 2004 490.000 2005 600.000 2006 696.000 2007 648.000 2008 753 325 2009 750 000 2010 860 000 1.8e+006 1.6e+006 1.4e+006 1.2e+006 1e+006 800000 600000 400000 200000 Celtik forecast 95 percent interval 2000 2005 2010 2015 2020 2025 Yıllar Tahmin (ton) 2011 858.798 2012 909.566 2013 913.532 2014 959.646

Buğday Üretim Miktarı (1993-2010) Yıllar Üretim (ton) 1993 21.000.000 1994 17.500.000 1995 18.000.000 1996 18.500.000 1997 18.650.000 1998 21.000.000 1999 18.000.000 2000 21.000.000 2001 19.000.000 2002 19.500.000 2003 19.000.000 2004 21.000.000 2005 21.500.000 2006 20.010.000 2007 17.234.000 2008 17.782.000 2009 20.600.000 2010 19.660.000 3e+007 2.8e+007 2.6e+007 2.4e+007 2.2e+007 2e+007 1.8e+007 1.6e+007 1.4e+007 1.2e+007 1e+007 Bugday forecast 95 percent interval 2000 2005 2010 2015 2020 2025 Yıllar Tahmin (ton) 2011 20.839.800 2012 18.403.300 2013 20.538.200 2014 19.821.500

Karar Destek Hangi havzada hangi ürünlerin ne kadar üretileceğine yönelik fiyatlar talep tahmini gibi veriler kullanılarak destek bütçesi dış ticaret havzaların üretim potansiyeli Toplam refahı maksimize edecek sürdürülebilir üretim dağılımı yapılacaktır

Model Öncesi ve Sonrası Üretim Nohut Planlama Öncesi (2007) Havza Sayısı Ekilen Alan (Ha) Üretim (ton) 29 503.674 505.366 Ekim yapılmamış havzalar Planlama Sonrası Havza sayısı Ekilen Alan (Ha) Üretim (Ton) 24 408.777 544.847 Desteklenmesi planlanmayan havzalar Desteklenmesi planlanmayan alanlar 26

Model Öncesi ve Sonrası Üretim Çeltik Planlama Öncesi (2007) Havza Sayısı Ekilen Alan (Ha) Üretim (ton) 28 79.676 648.000 Ekim yapılmamış havzalar Planlama Sonrası Havza Sayısı Ekilen Alan (Ha) Üretim (Ton) 16 116.546 837.568 Desteklenmesi planlanmayan havzalar 27

Üretim ve Destek Planlaması 9 13 14 17 11 13 6 13 15 1 14 8 15 14 14 11 14 14 15 16 15 15 11 11 13 26 11 13 2 10 3 14 12 14 28 10 14 30 12 12 18 27 13 13 13 25 13 15 13 12 11 11 12 6 8 14 19 4 12 7 10 13 29 11 14 13 13 10 14 12 13 23 22 11 9 13 6 10 9 20 11 5 8 12 11 9 21 7 13 24 Desteklenen Ürün Sayısı Desteklenmesi Planlanan Ürün Sayısı (KDS) Havza Bilgileri Genel Bakış Ürünlere Göre Bakış Desteklerin Ürünlere Göre Karşılaştırılması 28

Modelin Kazanımları Etkin üretim planlaması yapılabilecektir Biyolojik çeşitlilik, toprak ve su kaynaklarının korunması sağlanabilecektir Verimlilik artacaktır Üreticinin karı artacaktır Arz talep dengesi sağlanacaktır Alımlardan doğan kamu finansman yükü azalacaktır Üretim planlaması ile uluslararası rekabet gücü artacaktır Türkiye nin AB ye uyum sürecinde olası gelişmelerin önemli tarım ürünleri üzerine etkilerinin analizi yapılabilecektir 29

Teşekkürler 30