ERİŞKİN DÖNEME GEÇİŞ REHBERİ

Benzer belgeler
BÜYÜMENİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Prof Dr Zehra AYCAN.

ERİŞKİN DÖNEME GEÇİŞ REHBERİ

Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği En İyi Genç Araştırıcı Ödülü-2011

TALASEMİ MAJORLU HASTALARDA BÜYÜME VE GELİŞME SORUNLARI

PERİTON DİYALİZİ YAPAN HASTALARDA İKODEXTRİN KULLANIMININ METABOLİK SENDROM VE DİĞER KARDİOVASKÜLER RİSK FAKTÖRLERİ İLE İLİŞKİSİ

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

Cinsel Kimlik Bozuklukları

Dehidroepiandrosteron- sülfat; DHEA-sülfat testi;

BİRİNCİ BASAMAKTA AKILCI LABORATUVAR KULLANIMI

Hipertansiyon ve Kronik Böbrek Hastalığı

Obez Çocuklarda Kan Basıncı Değişkenliği ve Subklinik Organ Hasarı Arasındaki İlişki

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Çocuk Polikliniği Olgu Sunumu 10 Ağustos 2018 Cuma

YAŞLIDA DOĞRU LABORATUVAR KULLANIMI. Dr. Kadir Kayataş SBÜ Haydarpaşa Numune SUAM

PREDİYABET EPİDEMİYOLOJİ VE TANISI. Prof. Dr. Engin GÜNEY

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Genel Pediatri, Ankara, Türkiye 2. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Pediatrik Endokrinoloji, Ankara, Türkiye 3

ERGENLİK ve BÜYÜME HORMONU EKSİKLİĞİ. Seri No. 3

Çocukluk Çağı Büyüme Hormonu Eksikliğinde Büyüme Hormonu Tedavisinin Optimizasyonu

CİDDİ KOMORBİDİTESİ OLAN SEMPTOMATİK PRİMER HİPERPARATİROİDİLİ HASTALARDA RADYOFREKANS ABLASYON SONUÇLARI

Beyin Omurilik Sıvısında Myelin Basic Protein Testi; CSF myelin basic protein; BOS da myelin basic protein;

ADOLESANLARDA FĠZĠKSEL BÜYÜME VE CĠNSEL GELĠġME

Adolesanlarda Polikistik Over Sendromu tanısında Anti Müllerien Hormon (AMH) ve İnsülin Like Peptit -3 (INSL3) ün tanısal değeri

Hipofiz Sapı Kesilme Sendromu: Üç Olgu Sunumu

Erişkinde Büyüme Hormonu Eksikliğinin Değerlendirilmesi ve Tedavisi (The evaluation and the treatment of the growth hormone deficiency in adults)

KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ HASTALARINDA KONİSİTE İNDEKS ÖLÇÜMLERİNİN LİPİD PROFİLİ İLE İLİŞKİSİ

KADIN İNFERTİLİTESİNDE LABORATUVARIN ROLÜ

Cushing Sendromu: İki Olgu. Prof. Dr. Ayşe Çıkım Sertkaya İnönü Üniversitesi İç Hastalıkları AD, Endokrinoloji ve Metabolizma BD

Metabolik Sendrom ve Diyabette Akılcı İlaç Kullanımı. Dr Miraç Vural Keskinler

YENİ DİYABET CHECK UP

Tiroid dışı hastalıklarda düşük T3, yüksek rt3, normal T4 ve normal TSH izlenir.

OKUL ÖNCESİ CHECK-UP PROGRAMI

MENOPOZ. Menopoz nedir?

KLİNİK LABORATUVARLARDA PRATİK YAKLAŞIM PROGRAMI MART 2016 DÖNEMİ REFERANS ARALIKLARI

15. Ulusal Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Kongresi Nisan 2013, Antalya. Obezite: Gerçekten iyi bir gösterge mi? Dr.

GEBELİKTE TİROİD FONKSİYONLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Polikistik Over Sendromu ve Hiperandrojenemi

Çullas İlarslan N.E, Günay F, Bıyıklı Gençtürk Z, İleri D.T, Arsan S Ankara Üniv. Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları A.B.D.

Aldosteron tansiyon ve vücut sıvı dengesini ayarlayan böbrek üstü bezlerinden salgılanan bir hormondur. Kandaki miktarına bakılır.

SEVELAMER HEMODİYALİZ HASTALARINDA SERUM ELEKTROLİT DÜZEYİ, METABOLİK VE KARDİOVASKÜLER RİSKLERİ VE SAĞKALIMI ETKİLER

igro'nun arkasındaki bilim

GENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM

Basın bülteni sanofi-aventis

Adrenal yetmezlik var mı? Kortikosteroid verelim mi? Prof.Dr.Bilgin CÖMERT Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Yoğun Bakım BD

YAPISAL BÜYÜME VE ERGENLİK GECİKMESİ. Seri No.10

Beslenme ve İnflamasyon Göstergeleri Açısından Nokturnal ve Konvansiyonel Hemodiyalizin Karşılaştırılması

Dehidroepiandrosteron- sülfat; DHEA-sülfat testi;

RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ

Büyüme Hormonu Eksikliğinin Tanı Kriterleri Yeniden Değerlendirilmelidir

KEMİK VE MİNERAL YOĞUNLUĞU ÖLÇÜMÜ (KMY) Dr. Filiz Yenicesu Düzen Laboratuvarı 6 Ekim 2013

GENÇ YETİŞKİNLERDE BÜYÜME HORMONU EKSİKLİĞİ. Seri No. 7

Prediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi

Kronik Böbrek Hastalığında Kolekalsiferol ün Etkisi

Büyüme sorunlarına yaklaşım. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı

Diyabetik Hasta Takibi. Dr. Hasan Onat PHD Diyabet Çalışma Grubu İnece ASM, Kırklareli

SİSTİNOZİS KAYIT SİSTEMİ VERİ ALANLARI (*) ile belirtilen alanların doldurulması zorunludur. Hasta Demografik Bilgileri

Büyüme Hormonunun Tedavisinde Kanıta Dayalı Uygulamalar

Turner sendromlu hastalarda büyüme hormonu tedavisine yanıt Response to growth hormone therapy in Turner syndrome

Yakınması: Efor sonrası nefes darlığı, sabahları şiddetli olan ense ağrısı, yorgunluk

VAY BAŞIMA GELEN!!!!!

Adrenal kitlelerde yönetsel sorunlar

KEMİK MİNERAL YOĞUNLUĞUNUN YORUMLANMASI: Doğrular Ve Yanlışlar

PROLAKTİNOMAYA YAKLAŞIM

DETAYLI KADIN CHECK- UP

Kronik böbrek hastalığı adeta bir salgın halini almıģ olan önemli bir halk sağlığı sorunudur.

KUZEY KIBRIS TENİS FEDERASYONU YENİ LİSANS BAŞVURU FORMU

ÇOCUKLARDA DİYALİZ. Prof. Dr. Mesiha Ekim. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Nefrolojisi Bilim Dalı

¹GÜTF İç Hastalıkları ABD, ²GÜTF Endokrinoloji Bilim Dalı, ³HÜTF Geriatri Bilim Dalı ⁴GÜTF Biyokimya Bilim Dalı

Olgularla hiperfonksiyone hipofiz adenomu. Doç.Dr. Yasemin Tütüncü

Bugün Neredeyiz? Dr. Yunus Erdem Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Ünitesi

ESANSİYEL HİPERTANSİYONLU HASTALARDA PLAZMA APELİN ve ADMA DÜZEYLERİ

Endokrin ve Metabolik Hastalıklarda Fiziksel Aktivite ve Egzersiz

DEKSAMETAZON SÜPRESYON TESTİ

Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili;

Hipofiz gelişimi. Hipofiz ektodermden gelişir.adenohipofiz Rathke kesesinden,nörohipofiz ise infindubulumdan gelişir.

Hastalarda insulin direncini ölçmek klinik pratiğimizde tanı koymak ve tedaviyi yönlendirmek açısından yararlı ve önemlidir.

YÜKSEK KOLESTEROL. Hiperkolesterolemi; Yüksek kolesterol sebepleri nelerdir?

Babalar Gününe Özel Panellerimiz Varlıkları ve Sağlıkları Bizim İçin Önemlidir

DİYABETES MELLİTUS. Uz. Fzt. Nazmi ŞEKERC

Tükürük kreatinin ve üre değerleri kullanılarak çocuklarda kronik böbrek hastalığı tanısı konulabilir mi? Dr. Rahime Renda

Büyüme sorunlarına yaklaşım. Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi

Bebek İzlem Kitapçığı

Çocukluk Çaðý Lösemi Tedavisinde Kemoradyoterapinin Endokrin Komplikasyonlarý

Farklı Psikiyatrik Tanılı Hastalarda Glisemik Kontrol ile Serum Lipid Profili Arasındaki İlişki: HbA1c, dislipidemi'yi mi öngörüyor?

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Çocuk Nefroloji BD Olgu Sunumu 24 Ekim 2017 Salı

Algoritmalarla Diyabette Beslenme Tedavisi

Yönetici tarafından yazıldı Perşembe, 09 Nisan :34 - Son Güncelleme Perşembe, 09 Nisan :06

Kronik Hepatit B Tedavisinde Zor Vakaların Yönetimi. Uz. Dr. Eyüp Arslan

DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR. Dr. İlhan TARKUN Kocaeli Üniversitesi Endokrinoloji ve Metabolizma Bilim Dalı

ÇOCUKLARDA KRONİK BÖBREK HASTALIĞI Küçük yaş grubunda doğumda başlayabilen Kronik böbrek yetersizliği Son evre böbrek yetmezliği gelişimine neden olan

Dr.Şua Sümer Selçuk Üniversitesi Selçuklu Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD KONYA

Vücut yağ dokusunun aşırı artışı olarak tanımlanır. Ülkemizde okul çağındaki çocuk ve adolesanlarında obezite oranı % 6-15 dolaylarındadır.

ÇOCUK CHECK UP PROGRAMI

HEMODİYALİZ HASTALARINDA KORONER ARTER KALSİFİKASYON PROGRESYONU VE OSTEOPROTEGERIN / RANKL

Hipoglisemi-Hiperglisemi. Dr.SEMA YILDIZ TÜDOV Özel Diabet Hastanesi İstanbul

TİP 2 DİYABETES MELLİTUS TA AGRESİF TEDAVİ GEREKLİ DEĞİLDİR ANTALYA

Hasta Rehberi Say 11. ÇO UL H POF Z HORMONU EKS KL Orta kolayl kta okunabilir rehber

Çocukta büyümenin değerlendirilmesi

Diyabetik Nefropati Tanı ve Tedavide Güncelleme. Dr. Gültekin Süleymanlar Dr. Alper Sönmez

Transkript:

BÜYÜME HORMONU EKSİKLİĞİ ERİŞKİN DÖNEME GEÇİŞ REHBERİ ÇOCUK ENDOKRİNOLOJİSİ VE DİYABET DERNEĞİ TÜRKİYE ENDOKRİNOLOJİ VE METABOLİZMA The Society of Endocrinology and Metabolism of Turkey DERNEĞİ

EMEĞİ GEÇENLER Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derneği Yönetim Kurulu: Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği Yönetim Kurulu: Prof. Dr. Feyza Darendeliler Prof. Dr. Murat Aydın Prof. Dr. Ali Kemal Topaloğlu Doç. Dr. Samim Özen Doç. Dr. Korcan Demir Büyüme ve Büyüme Hormonu Çalışma Grubu adına; Prof. Dr. M. Sait Gönen Prof. Dr. Nilgün Güvener Prof. Dr. Bülent Okan Yıldız Prof. Dr. Abdurrahman Çömlekçi Prof. Dr. Fahri Bayram Prof. Dr. İlhan Yetkin Prof. Dr. Oğuzhan Deyneli Hipofiz Çalışma Grubu adına; Prof. Dr. Şükran Darcan Prof. Dr. Feyza Darendeliler Prof. Dr. Olcay Evliyaoğlu Prof. Dr. Fatih Tanrıverdi Prof. Dr. Abdullah Taşpınar

BÜYÜME HORMONU EKSİKLİĞİ 1 Giriş ve Amaç Büyüme hormonu eksikliği tanısı ile büyüme hormonu (BH) tedavisi alan çocuklarda amaç, toplum için olağan sınırlar içinde en uzun boya ulaşmaktır. Büyüme erkeklerde ortalama 16.5-17 yaş, kızlarda ise 14.5-15 yaş arasında tamamlanırken, kas kütlesi, kas gücü ve kemik mineral içeriği 20 li yaşların ortasına kadar doruk noktasına ulaşmaktadır. Büyümenin tamamlandığı ancak erişkin kemik ve kas kütlesine ulaşılmamış olan bu dönem erişkin boya ulaşıldıktan sonraki, 6-7 yılı içermekte ve geçiş dönemi olarak isimlendirilmektedir. 1,2 BH nun boy büyümesine katkısı dışında lipoliz, kas kütlesi ve kemik mineralizasyonu, normal kalp fonksiyonları, kardiovasküler hastalık riskinde azalma, egzersiz toleransı ve yaşam kalitesi üzerine olumlu etkileri gösterilmiştir. Kalıcı BH eksikliğinde, erişkin boya ulaşıldıktan sonra, geç pubertal dönem ile fizyolojik olgunlaşmanın tamamlandığı (15-25 yaş arası) geçiş döneminde BH tedavisinin gerekliği konusunda genel bir görüş vardır. 7-10 Çocukluk döneminde BH eksikliği başlayan ve BH tedavisi alan ergenlerin geçiş ve erişkin dönemde BH tedavisi alıp almayacağı yönünde değerlendirilme yapılmalıdır. BH tedavisi, BH eksikliği dışında Turner sendromu, Noonan sendromu, Prader Willi sendromu, kronik böbrek yetersizliği, idyopatik boy kısalıkları, büyüme atağı yapamayan düşük doğum ağırlığı olan çocuklar için de endikasyon almıştır. Bu grup hastalara ergen ve erişkin arasında dönemde BH tedavisi önerilmemektedir. Bu rehberde BH eksikliği nedeni ile tedavi alan ergenlerin geçiş döneminde merkezlerin yapması gerekenler ele alınmıştır.

2 BÜYÜME HORMONU EKSİKLİĞİ Büyüme hormon eksikliği tekrar değerlendirilmeli mi? Çocukluk döneminde izole ve idyopatik BH eksikliği tanısı olan ergenlerin tekrar testlerinde %40-82 BH eksikliği olmadığı gösterilmiştir. Bu oran idyopatik çoklu hormon eksikliklerinde %11.1 dir. İdyopatik izole ve çoklu BH, kısmi veya tam BH eksikliklerinde tekrar teste gereksinim vardır. Çeşitli nedenlerle çocukluk döneminde yalnızca santral sinir sistemi ışınlaması alan ve BH eksikliği gösterilen çocukların erişkin dönem değerlendirmelerinde %50'sinde BH eksikliği gösterilmemiştir. Kraniyal ışınlaması olan çocuklarda tekrar test yapılmalıdır. Tekrar test gereksinimi olmadan BH tedavisi devam edecek geçiş dönemi hastaları kimlerdir? Organik nedenli (kraniofarenjioma vb.) çoklu hormonu eksikliklerinde, BH eksikliği veya çoklu hormonu eksikliğine yol açan moleküler genetik tanımlanmış hastalarda, orta hat kusurları ve hipofiz yapısal bozukluklarında kalıcı BH eksikliği olasılığı çok yüksek olduğundan tekrar testlere gereksinim yoktur. Erişkinlerde BH eksikliği için pozitif öngörü üç hipofizer hormonu eksikliği olan bireylerde %96, dört hipofizer hormonu eksikliğinde %99 dur. IGF testlerinin tekrar testteki yeri nedir? IGF-1 düzeyi 2 SDS altında olanlarda BH uyarı testlerine gereksinim olmadığına yönelik çalışmalar ve ortak görüşler vardır. Hastada kalıcı BH eksikliği olasılığı düşük ise (idyopatik izole BH eksikliği) uyarı testleri gereklidir. Ancak normal IGF-1 düzeyi BH eksikliğini dışlamaz.

BÜYÜME HORMONU EKSİKLİĞİ 3 Tekrar test ne zaman yapılmalı? Büyüme hızı 1.5-2 cm yıl olduğunda veya kemik yaşı kızlarda 14.5, erkeklerde 16.5 yaşa gelen çocuklar BH kesilerek tekrar test açısından değerlendirilir. Klinik uygulama rehberlerinde ve uzlaşılarda BH tedavisinin kesiminden 1-3 ay sonra tekrar testi önerilmektedir. Hangi testler ve kesit değer ne? Klasik olarak çocukluk döneminde insülin tolerans testi (insülin hipoglisemisi) (ITT), arjinin, klonidin, glukagon ve levodopa gibi BH salgılatıcı testler yaklaşık 40 yıldır yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu testler arasında geçiş döneminde ITT altın standart olarak kabul görmektedir ve valide edilmiştir. GH releasing hormon (GHRH)+arjinin testi daha duyarlı olmakla birlikte, hipotalamik orijinli BH eksikliklerinde (ışınlama) negatif sonuçlar elde edilebilir. Endocrine Society GHRH+arjinin testi önermekte ancak bulunmadığı koşullarda ITT test yapılmasını önermektedir. ITT uygulamasını engelleyen sağlık sorunlarında (adrenal yetmezlik, antikonvülzan ilaç kullanımı, koroner kalp hastalığı) glukagon uyarı test yapılabilir. Uyarı testlerinde kesit değer ne olmalıdır? ITT ve glukagon uyarı testleri için değişik kesit değerler verilmektedir. Erişkinlerde BH eksikliği için kesit değer <3 ng/ml'dir. Geçiş döneminde BH eksikliği için ITT ile kesit değer 5 ng/ml, Glukagon testi ile 3 ng/ml'dir. GHRH ve arginin için vücut kitle indeksi dikkate alınarak belirlenmiş kesit değerler; VKİ <25 kg/m 2, için <11 ng/ml, 25-30 kg/m 2 için <8 ng/ml, >30 kg/m 2 için <8 ng/ml'dir. Tek başına, arjinin, klonidin ve L dopa

4 BÜYÜME HORMONU EKSİKLİĞİ erişkinler için ve geçiş döneminde uygun değildir. Tüm testlerin duyarlılığı göreceli yetersizlikler vardır. Tek valide edilen eşik değer ITT'de BH doruk değerin 5 ng/ml altında olmasıdır. Eşik değer olarak 5.6 ng/ml ve 6.1 ng/ml (%96 sensitivite, %100 duyarlılık) değerlerini öneren yazarlar da vardır. Geçiş dönemi hastaları Çocuk Endokrin Merkezlerden Erişkin Endokrin Merkezlere ne zaman gönderilir? Büyümesi 18 yaş altında tamamlanmış ergenler 18 yaşında, büyümesi 18 yaşına kadar tamamlanmamış ergenler büyüme tamamlandıktan sonra geçiş poliklinikleri ile yönlendirilir. Geçişte BH tedavisi ve dozu nedir? Bu dönemde hedef erişkin boya ulaşmış çocukta en uygun metabolik tablo sağlamak hedeftir. BH dozu yetişkinler için 100-300 µg/gündür. Ancak bu doz geçiş dönemin özelliklerine uymamaktadır. Bu nedenle bu doz ile başlayıp IGF-1 değerine (0±2 SDS) göre doz artırılır. Estrojen replasman tedavisi alan kızlarda 200-500 µg/gün ile başlayıp, daha sonra IGF-1 değerine (0±2 SDS) göre yavaşça 400-500 µg/gün artırılması önerilmektedir. BH etkilerinin izlemi nasıl yapılmalıdır? BH tedavisi kesilip tekrar test sonrası plasebo kontrollü BH tedavisi başlandığında, 1. ve 2. yılda yapılan değerlendirmelerde hastalarda metabolik değişkenliğin 1-2 yıl içinde ortaya çıktığı gösterilmiştir. Yerine koyma tedavisi başlamadan önce ve sonrasında boy, ağırlık, bel çevresi, vücut kitle indeksi, vücut içeriği değerlendirilmeli ve izlenmelidir.

BÜYÜME HORMONU EKSİKLİĞİ 5 Bu ölçümler en azından yılda bir kez yapılmalıdır. Dual X-ray absorpsiometri (DEXA) varlığında kas kitlesi ve yağ içeriği ve kemik dansitesi verileri alınabilir. DEXA incelemesinin başlangıç ve 2 yılda bir yapılması önerilmektedir. Hedef kemik mineral içeriğine ulaşılamıyor ise ek tedaviler planlanabilir. IGF-1 düzeyleri doz düzenlemekte kullanılır. Doz değişikliklerinde 6 hafta kadar sonra IGF-1 düzeyi görülmeli ve en azından yılda bir kez değerlendirilmelidir. Kan şekeri, lipid profili yıllık olarak izlenmelidir. BHE GEÇİŞ HASTASI Organik hastalık 3 hormon eksik Düşük IGF-I (<-2 SDS) Organik hastalık 0.1 veya 2 hormon eksik Düşük IGF-I (<0 SDS) Test gerekmiyor Tedaviye devam BH Uyarı tesi ITT veya GHRH/ARG ITT Pik GH 5.0 g/l TEDAVİ *Tedavi ver Pik GH <11 ng/ml - BMI <25 Pik GH <8 ng/ml - BMI 25-30 Pik GH <4 ng/ml - BMI >30 Cook DM, Rose R. Pituitary 2012 Çocuklukta İdyopatik BHE veya hipotalamik BHE kuşkusu BHE düşük kuşku Normal IGF-I ( 0 SDS) İZLEM GHRH/ ARG* ITT Pik GH 5.0 g/l TEDAVİ GHRH/ARG* Normal yanıt, hala yüksek kuşku var ise ITT, glukagon veya ARG BHE yüksek kuşku Çoklu hipofiz hormon eksikliği Düşük IGF-I (<0 SDS) Glukagon Pik GH 3.0 g/l TEDAVİ ARG Pik GH 0.4 g/l TEDAVİ

6 BÜYÜME HORMONU EKSİKLİĞİ Kaynaklar 1. Mauras N. GH use in the transition of adolescence to adulthood. Endocr Dev. 2010;18:109-25. 2. Clayton PE, Cuneo RC, Juul A, Monson JP, Shalet SM, Tauber M; European Society of Paediatric Endocrinology. Consensus statement on the management of the GH-treated adolescent in the transition to adult care. Eur J Endocrinol. 2005 Feb;152(2):165-70 3. Rosén, T., and Bengtsson, B. A.Premature mortality due to cardiovascular disease in hypopituitarism. Lancet 1990; 336; 285 288. 4. Cuneo RC, Salomon F, McGauley GA, Sönksen PH. The growth hormone deficiency syndrome in adults.clin Endocrinol (Oxf). 1992 Nov;37(5):387-97. 5. Johannsson, G., Albertsson-Wikland,K., and Bengtsson, B. A. Discontinuation of growth hormone (GH) treatment: metabolic effects in GH-deficient and GH-sufficient adolescent patients compared with control subjects. J. Clin. Endocrinol. Metab. 1999; 84: 4516 4524. 6. Roemmler J, Kuenkler M, Schneider HJ, Dieterle C, Schopohl J. Comparison of glucose and lipid metabolism and bone mineralization in patients with growth hormone deficiency with and without long-term growth hormone replacement. Metabolism. 2010;59(3):350-8 7. Rosenfeld RG, Nicodemus BC. The transition from adolescence to adult life: physiology of the 'transition' phase and its evolutionary basis. Horm Res. 2003;60(Suppl 1):74-7. 8. Inzaghi E, Cianfarani S. The Challenge of Growth Hormone Deficiency Diagnosis and Treatment during the Transition from Puberty into Adulthood. Front Endocrinol (Lausanne). 2013 Mar 20;4:34. 9. Cook DM, Rose SR. A review of guidelines for use of growth hormone in pediatric and transition patients. Pituitary. 2012 Sep;15(3):301-10 10. Cook DM, Yuen KC, Biller BM, Kemp SF, Vance ML; American Association of Clinical Endocrinologists. American Association of Clinical Endocrinologists medical guidelines for clinical practice for growth hormone use in growth hormone-deficient adults and transition patients - 2009 update. Endocr Pract. 2009 Sep-Oct;15 11. Molitch ME, Clemmons DR, Malozowski S, Merriam GR, Vance ML; Endocrine Society. Evaluation and treatment of adult growth hormone deficiency: an Endocrine Society clinical practice guideline. J Clin Endocrinol Metab. 2011 Jun;96(6):1587-609

BÜYÜME HORMONU EKSİKLİĞİ 7 12. Wilson TA, Rose SR, Cohen P, Rogol AD, Backeljauw P, Brown R, Hardin DS, Kemp SF, Lawson M, Radovick S, Rosenthal SM, Silverman L, Speiser P; Lawson Wilkins Pediatric Endocrinology Society Drug and Therapeutics Committee.Update of guidelines for the use of growth hormone in children: the Lawson Wilkins Pediatric Endocrinology Society Drug and Therapeutics Committee. J Pediatr. 2003 Oct;143(4):415-21 13. Ho KK; 2007 GH Deficiency Consensus Workshop Participants.Consensus guidelines for the diagnosis and treatment of adults with GH deficiency II: a statement of the GH Research Society in association with the European Society for Pediatric Endocrinology, Lawson Wilkins Society, European Society of Endocrinology, Japan Endocrine Society, and Endocrine Society of Australia. Eur J Endocrinol. 2007 Dec;157(6):695-700. 14. Zucchini S, Pirazzoli P, Baronio F, Gennari M, Bal MO, Balsamo A, Gualandi S, Cicognani A.Effect on adult height of pubertal growth hormone retesting and withdrawal of therapy in patients with previously diagnosed growth hormone deficiency. J Clin Endocrinol Metab. 2006 Nov;91(11):4271-6 15. Berberoğlu M, Sıklar Z, Darendeliler F, Poyrazoğlu S, Darcan S, Işgüven P, Bideci A, Ocal G, Bundak R, Yüksel B, Arslanoğlu I.Evaluation of permanent growth hormone deficiency (GHD) in young adults with childhood onset GHD: a multicenter study. J Clin Res Pediatr Endocrinol. 2008;1(1):30-7 16. Gökşen D, Coker M, Ozkayin N, Darcan S. Evaluation of growth hormone secretion after completion of therapy. Pediatr Int. 2001 Apr;43(2):137-40 17. Hartman ML, Crowe BJ, Biller BM, Ho KK, Clemmons DR, Chipman JJ; HyposCCS Advisory Board; U.S. HypoCCS Study Group.Which patients do not require a GH stimulation test for the diagnosis of adult GH deficiency? J Clin Endocrinol Metab. 2002 Feb;87(2):477-85. 18. Léger J1, Danner S, Simon D, Garel C, Czernichow P. Do all patients with childhood-onset growth hormone deficiency (GHD) and ectopic neurohypophysis have persistent GHD in adulthood? J Clin Endocrinol Metab. 2005 Feb;90(2):650-6. 19. Maghnie M1, Strigazzi C, Tinelli C, Autelli M, Cisternino M, Loche S, Severi F. Growth hormone (GH) deficiency (GHD) of childhood onset: reassessment of GH status and evaluation of the predictive criteria for permanent GHD in young adults. J Clin Endocrinol Metab. 1999 Apr;84(4):1324-8. 20. Gleeson HK, Gattamaneni HR, Smethurst L, Brennan BM, Shalet SM. Reassessment of growth hormone status is required at final height in children treated with growth hormone replacement after radiation therapy. J Clin Endocrinol Metab. 2004 Feb;89(2):662-6.

8 BÜYÜME HORMONU EKSİKLİĞİ 21. Andersen M. The robustness of diagnostic tests for GH deficiency in adults. Growth Horm IGF Res. 2015 Jun;25(3):108 22. Maghnie M, Aimaretti G, Bellone S, Bona G, Bellone J, Baldelli R, de Sanctis C, Gargantini L, Gastaldi R, Ghizzoni L, Secco A, Tinelli C, Ghigo E. Diagnosis of GH deficiency in the transition period: accuracy of insulin tolerance test and insulin-like growth factor-i measurement. Eur J Endocrinol. 2005 Apr;152(4):589-96. 23. Aimaretti G, Attanasio R, Cannavò S, Nicoletti MC, Castello R, Di Somma C, Garofalo P, Iughetti L, Loche S, Maghnie M, Mazzanti L, Saggese G, Salerno M, Tonini G, Toscano V, Zucchini S, Cappa M. Growth hormone treatment of adolescents with growth hormone deficiency (GHD) during the transition period: results of a survey among adult and paediatric endocrinologists from Italy. Endorsed by SIEDP/ISPED, AME, SIE, SIMA. J Endocrinol Invest. 2015 Mar;38(3):377-82 24. Mauras N, Pescovitz OH, Allada V, Messig M, Wajnrajch MP, Lippe B; Transition Study Group. Limited efficacy of growth hormone (GH) during transition of GH-deficient patients from adolescence to adulthood: a phase III multicenter, double-blind, randomized two-year trial. J Clin Endocrinol Metab. 2005 Jul;90(7):3946-55. E

BÜYÜME HORMONU EKSİKLİĞİ BH EKSİKLİĞİ GEÇİŞ FORMU BH TEDAVİ BAŞLANGICI (Form 1) FORM DOLDURMA TARİHİ: Adı : Soyadı : TC No : Doğum Tarihi : Doğum ağırlığı : Telefon : TANI Tekli BH tam eksiklik (<5ng/mL) Çoklu hipofizer hormon eksikliği İdiyopatik Tekli BH kısmi eksiklik (5-10ng/mL) Organik neden... Moleküler tanı Yok Var:... ANTROPOMETRİK ÖLÇÜMLER/ FİZİK BAKI TARİH : TAKVİM YAŞI : KEMİK YAŞI : BOY YAŞI : BOY : BOY SDS : AĞIRLIK : AĞIRLIK SDS : VKİ : VKİ SDS : Bel Çv: Kalça Çv: Kulaç: TA: ANNE BOYU : BABA BOYU : HEDEF BOY : HEDEF BOY SDS : PUBERTE ; PK EVRE: MEME EVRE: MENSTRÜASYON Yok Var Düzenli Düzensiz PUBERTE ; PK EVRE: TESTİSLER.. /.. ml PENİS BOYU: Diğer Fizik Bakı Bulguları: LABORATUVAR BULGULARI Hb (g/dl) Htc (%) Ferritin (ng/ml) Na (meq/l) K (meq/l) Cl (meq/l) Ca (mg/dl) P ( mg/dl) AlP (U/L) AST (U/L) ALT (U/L) BUN (mg/dl) Kreatinin (mg/dl) Açlık KŞ (mg/dl) Tokluk KŞ (mg/dl) Açlık İnsülin (mu/ml) Tokluk İnsülin (mu/ml) HOMA-IR HbA1c (%) Trigliserit (mg/dl) T. Kolesterol (mg/dl) LDL Kolesterol (mg/dl) HDL Kolesterol (mg/dl) VLDL Kolesterol (mg/dl) İdrar dansitesi st4 (ng/dl) TSH (IU/mL) ACTH (pg/ml) Kortizol (µg/dl) Prolaktin (ng/ml) FSH (IU/L) LH (IU/L) Estradiol (pg/ml) T. Testosteron (ng/dl) IGF -1 (ng/ml) IGFBP3 (mg/l) Kemik Mineral Yoğunluğu Z skoru: Boya göre düzeltilmiş Z skoru: Vücut Kas Kitlesi (%) Vücut Yağ Kitlesi (%) 1.TEST ADI 2.TEST ADI DİĞER UYARI TESTLERİ SELLA MRG KRANİYAL MRG DİĞER TEDAVİLER BH BAŞLANGIÇ DOZU µg/kg/g BH UYARI TESTLERİ 1. Doruk BH (ng/ml) 2. Doruk BH (ng/ml) Kullanılan En Yüksek Doz: LD. ABR. 1608-2

BÜYÜME HORMONU EKSİKLİĞİ BÜYÜME TAMAMLANDIĞINDA BÜYÜME TAMAMLANDIĞINDA (1-3 Aylık ara sonrası) (Form 2) Adı: Soyadı: Öğrenim durumu: ANTROPOMETRİK ÖLÇÜMLER/ FİZİK BAKI TARİH : BOY : VKİ : TAKVİM YAŞI : BOY SDS : VKİ SDS : KEMİK YAŞI : BOY YAŞI : AĞIRLIK : AĞIRLIK SDS : Bel Çv: Kalça Çv: Kulaç: TA: PUBERTE ; PK EVRE: MEME EVRE: MENSTRÜASYON Yok Var Düzenli Düzensiz PUBERTE ; PK EVRE: TESTİSLER.. /.. ml PENİS BOYU: Diğer Fizik Bakı Bulguları: LABORATUVAR BULGULARI Hb (g/dl) Htc (%) Ferritin (ng/ml) Na (meq/l) K (meq/l) Cl (meq/l) Ca (mg/dl) P ( mg/dl) AlP (U/L) AST (U/L) ALT (U/L) BUN (mg/dl) Kreatinin (mg/dl) Açlık KŞ (mg/dl) Tokluk KŞ (mg/dl) Açlık İnsülin (mu/ml) Tokluk İnsülin (mu/ml) HOMA-IR HbA1c (%) Trigliserit (mg/dl) T. Kolesterol (mg/dl) LDL Kolesterol (mg/dl) HDL Kolesterol (mg/dl) VLDL Kolesterol (mg/dl) İdrar dansitesi st4 (ng/dl) TSH (IU/mL) ACTH (pg/ml) Kortizol (µg/dl) Prolaktin (ng/ml) FSH (IU/L) LH (IU/L) Estradiol (pg/ml) T. Testosteron (ng/dl) IGF -1 (ng/ml) IGFBP3 (mg/l) Kemik Mineral Yoğunluğu Z skoru: Boya göre düzeltilmiş Z skoru: Vücut Kas Kitlesi (%) Vücut Yağ Kitlesi (%) BH UYARI TEKRAR TESTİ 1.TEST ADI 1. Doruk BH (ng/ml) DİĞER TEDAVİLER İlaç ismi, doz ve hangi yaşta başlandı Ekokardiyografi Yaşam Kalite Ölçeği LD. ABR. 1608-2

BÜYÜME HORMONU EKSİKLİĞİ BÜYÜME TAMAMLANDIĞINDA DEVİR ZAMANI (Form 3) FORM DOLDURMA TARİHİ: Adı: Soyadı: Öğrenim durumu: TARİH : BOY : VKİ : TAKVİM YAŞI : BOY SDS : VKİ SDS : ANTROPOMETRİK ÖLÇÜMLER/ FİZİK BAKI KEMİK YAŞI : AĞIRLIK : BOY YAŞI : AĞIRLIK SDS : Bel Çv: Kalça Çv: Kulaç: TA: PUBERTE ; PK EVRE: MEME EVRE: MENSTRÜASYON Yok Var Düzenli Düzensiz PUBERTE ; PK EVRE: TESTİSLER.. /.. ml PENİS BOYU: Diğer Fizik Bakı Bulguları: DİĞER TEDAVİLER İlaç ismi, doz ve hangi yaşta başlandı LABORATUVAR BULGULARI Hb (g/dl) Htc (%) Ferritin (ng/ml) Na (meq/l) K (meq/l) Cl (meq/l) Ca (mg/dl) P ( mg/dl) AlP (U/L) AST (U/L) ALT (U/L) BUN (mg/dl) Kreatinin (mg/dl) Açlık KŞ (mg/dl) Tokluk KŞ (mg/dl) Açlık İnsülin (mu/ml) Tokluk İnsülin (mu/ml) HOMA-IR HbA1c (%) Trigliserit (mg/dl) T. Kolesterol (mg/dl) LDL Kolesterol (mg/dl) HDL Kolesterol (mg/dl) VLDL Kolesterol (mg/dl) İdrar dansitesi st4 (ng/dl) TSH (IU/mL) ACTH (pg/ml) Kortizol (µg/dl) Prolaktin (ng/ml) FSH (IU/L) LH (IU/L) Estradiol (pg/ml) T. Testosteron (ng/dl) IGF -1 (ng/ml) IGFBP3 (mg/l) Kemik Mineral Yoğunluğu Z skoru: Boya göre düzeltilmiş Z skoru: Vücut Kas Kitlesi (%) Vücut Yağ Kitlesi (%) Ekokardiyografi Yaşam Kalite Ölçeği GÖNDEREN DOKTOR Adı Soyadı İmza/Kaşe Telefon E-posta Adres İZLEYECEK DOKTOR Adı Telefon Soyadı E-posta İmza/Kaşe Adres LD. ABR. 1608-2

Rehberin basım ve dağıtımı Lilly İlaç Ltd. Şti. tarafından yapılmaktadır. LD. ABR. 1608-1