Unilever Türkiye Sürdürülebilirlik Raporu 2008

Ýçindekiler 2008 Genel bakýþ 1 Çevresel etkilerimizi azaltýyoruz 2 Dünyada ve Türkiye de Unilever 4 Býraktýðýmýz etkiye genel bakýþ 6 Sürdürülebilir bir iþ yaratmak Strateji ve yönetim 7 Beslenme Saðlýklý seçimin yapýlmasýna yardýmcý olmak 10 Saðlýk, hijyen ve mutluluk Deðiþen alýþkanlýklar, geleceði kurtarmak 13 Çevre faaliyetlerimiz Çevresel etkilerimizi azaltmak 16 Ýklim deðiþiklikliði Býraktýðýmýz sera gazý etkisini azaltýyoruz 19 Su Paylaþýlan kaynak 22 Ambalaj Olumsuz etkilerin azaltýlmasý 23 Unilever Türkiye 2008 Faaliyet ve Performans Ýncelemesi 25

2008 Genel bakýþ Bu rapor, sürdürülebilirliði iþimize ve markalarýmýza nasýl entegre ettiðimizi ve böylece saðlýk, beslenme ve hijyen alýþkanlýklarýna nasýl daha iyi katkýda bulunduðumuzu açýklamaktadýr. Genel Bakýþ Bu rapor, Unilever'in sahip olduðu global iþ prensipleri çerçevesinde ve iþ yapýþ þeklini referans alarak, Unilever Türkiye'nin 2008 yýlý içerisinde gerçekleþtirmiþ olduðu faaliyetlerin sürdürülebilir bakýþ açýsýyla ele alýnmasý ile oluþturulmuþtur. Raporumuz; Unilever Türkiye'nin iþ faaliyetleri çevreyi ve toplumu nasýl etkilemektedir? Türkiye'deki Unilever markalarý tüketicilerimizin saðlýðý ve kendilerini iyi hissetmeleri açýsýndan nasýl farklýlýklar yaratmaktadýr? Unilever Türkiye iklim deðiþiklikleri, su, ambalaj ve tarýmsal hammaddelerin tedarik edilmesine iliþkin sürdürülebilirlik konularýný nasýl ele almaktadýr? Unilever Türkiye nin faaliyetleri nasýl bir ekonomik deðer yaratýr; bunun çalýþanlar ve tedarikçilerin yaný sýra paydaþlar ve toplum açýsýndan faydalarý nelerdir? sorularýna cevap oluþturmaktadýr. Ayrýca, tüketici endiþelerine nasýl yanýt verdiðimiz, çalýþanlarýmýza nasýl davrandýðýmýz, müþteri ve tedarikçilerle ortak bir amaç doðrultusunda nasýl çalýþtýðýmýz ve tüketicilerimizin yaþamýnda nasýl bir rol üstlendiðimiz de dahil olmak üzere, kurumsal sorumluluk ilkemizin önemli yönleri de raporda yer almaktadýr. Raporu oluþtururken Unilever, iþletmelerin faaliyet ve stratejilerini, insan haklarý, çalýþan ve yolsuzlukla mücadele gibi uluslararasý kabul görmüþ prensipler çerçevesinde yürüteceðine dair söz verdiði Birleþmiþ Milletler Küresel Ýlkeler Sözleþmesi (UN Global Compact)'ni imzalayan ve BM Küresel Ýlkeler Sözleþmesi'nin 10 ilkesine uyacaðýný taahhüt eden þirketler arasýnda yer almaktadýr. Unilever Türkiye de Unilever'in bir parçasý olarak, faaliyetlerini bu ilkeler çerçevesinde gerçekleþtirmektedir. Þirketimizin benimsediði þeffaf politika ve paydaþlarýmýzla olan iliþkilerimize verdiðimiz önem doðrultusunda raporumuzu, Birleþmiþ Milletler Küresel Ýlkeler Sözleþmesi'nin 10 temel ilkesi çevresinde þekillendirdik. Raporda yer alan veriler, Unilever'in Sustainable Development 2008: Overview raporu yol haritasý olarak alýnarak, Unilever Türkiye'nin 2008 yýlý içerisinde gerçekleþtirdiði faaliyetlerin derlenmesi ile oluþturulmuþtur. Bu rapor kimler için hazýrlandý? Bu yayýnýn; sürdürülebilirlik ve kurumsal sorumluluk alanlarýndaki çalýþanlar, hükümetler ve fikir liderleri ile birlikte çalýþanlarýmýz, tedarikçilerimiz, perakendecilerimiz ve tüketicilerimizden oluþan paydaþlarýmýzý kapsayan, çok geniþ bir kitleye ulaþmasý amaçlanmaktadýr. UNILEVER TÜRKÝYE SÜRDÜRÜLEBÝLÝRLÝK RAPORU 2008 1

Çevresel etkilerimizi azaltýyoruz Kaynaklarýný sürdürülebilir bir dünya için seferber eden bir þirket olarak, çevresel etkilerimizi en aza indirmek yolunda tüketicilerimizin desteðini arkamýza almamýzýn büyük önem taþýdýðýna inanýyoruz. Ýklim deðiþikliði, su kaynaklarýnýn tükenmeye doðru hýzla yol almasý ve yoksulluk gibi sorunlar birbirleriyle yakýn iliþki içindedir. Bu durum, ayný zamanda tüm iþletmeleri doðrudan ya da dolaylý olarak etkileyecek güce sahip olduðundan, iþletmelerin çözüm getiren yaklaþýmlar sunmasýný da gerekli kýlmaktadýr. Unilever Türkiye olarak iþimizi yaparken, bu sorunlarýn çözüm sürecinde aktif olarak rol almak gerektiðinin uzun süredir bilincindeyiz ve sürdürülebilirlik gündemimizle çözümün saðlanmasýnda üstümüze düþen görevi yerine getiriyoruz. Bir yandan "Sürdürülebilirliði iþimize daha fazla nasýl entegre edebiliriz" sorusunu her gün kendimize tekrar tekrar sorarken, bir yandan da bu anlayýþýmýzý tüketicilerimize yaymak ve daha yaþanabilir bir geleceðin inþasýna katkýda bulunacak güçlü bir sinerji oluþturmak için çalýþýyoruz. Misyonumuz Unilever, kurulduðu tarihten bu yana 'hayata canlýlýk katmak' misyonunu tüm faaliyetlerinin merkezinde bulunduruyor. Unilever'in ekonomik anlamda en büyük 9. ülkesi olan Unilever Türkiye olarak bizler de faaliyetlerimizi ayný misyon etrafýnda þekillendiriyor; beslenme, hijyen ve kiþisel bakým markalarýmýzla insanlarýn kendilerini iyi hissetmelerine, iyi görünmelerine ve hayattan daha fazla keyif almalarýna yardýmcý olmak amacýyla çalýþýyoruz. Bu nedenle sunduðumuz her ürünün, beklentilere en yüksek cevabý vermesini hedeflerken, bir yandan da ürünlerimizin çevresel etkisini azaltmayý amaçlýyoruz. Çünkü gelecekte çocuklarýmýza daha yaþanabilir bir dünya býrakmak ve yaþamýn sürekliliðini saðlamak için sürdürülebilirlik, Unilever Türkiye'nin en önemli gündemini oluþturuyor. Ürünlerimizin üretimden tüketime kadar olan tüm yaþam döngüsünde çevresel etkilerini en aza indirmek hedefinde en önemli nokta, üretim sürecindekinden daha büyük olan tüketim esnasýndaki etkilerini azaltmak için tüketicilerimizin desteðine ihtiyaç duymamýz 2

Baþarýlarýmýz Sürdürülebilirlik gündemimiz çerçevesinde bugüne dek aldýðýmýz kararlar ve elde ettiðimiz baþarýlar, bizi, Unilever ülkeleri arasýnda üst sýralara taþýdý. Bu konuda sadece þirketin geneli açýsýndan deðil, markasal bazda da dünyanýn en önemli pazarlarýna örnek oluþturuyoruz. Türkiye'nin ve dünyanýn lider markasý OMO ile yakaladýðýmýz baþarý, bizleri Unilever ülkeleri arasýnda en büyük 4. ülke konumuna taþýdý. Baþka bir deyiþle bugün, Türkiye pazarýnýn dinamikleri ve Türk tüketicisinin ihtiyaçlarý ile OMO'nun global strateji rotasýný belirliyoruz. OMO, 2008 yýlý içindeki en önemli baþarýsýný, Türkiye deterjan sanayinin konsantre ürüne geçiþ sürecinde liderlik bayraðýný taþýyarak elde etti. Daha Temiz Dünya Planý ile çevresel etkilerini azaltmayý hedeflerken, yeni nesil konsantre deterjanýn tüketicilere tanýtýlmasýnda büyük rol üstlendi. Ev hanýmlarýný çamaþýr yýkama alýþkanlýklarýný deðiþtirmeye davet eden ve bu þekilde çevre bilincinin tabana yayýlmasý için çalýþan öncü marka oldu. Unilever Türkiye olarak, gelecek nesilde çevre bilincinin oluþturulmasýna katkýda bulunmak üzere, Kasým 2008'de baþlattýðýmýz Yarýnýn Ýzleri projemizle 1,5 ayda yaptýðýmýz 4 okul ziyareti ile 413 ilköðretim öðrencisine ulaþýldý. Bilinçli çocuklar yetiþtirmeyi ve kamuoyunda güçlü ve farklý bir sesin yükselmesine öncülük etmeyi amaçlayan projemizle 2009 yýlýnda 10 bin çocuða ulaþmayý hedefliyoruz. Becel'in destekleriyle hayata geçen Kalbini Sev Kýrmýzý Giy projesiyle, her 2,5 dakikada 1 kiþinin kalp-damar hastalýklarýndan dolayý yaþamýný yitirdiði ülkemizde dikkatleri bu yöne çekmeyi amaçladýk. Kampanyamýz sonucunda, kolesterol bilinci %6'dan %12'ye çýkarken, tansiyonunu düzenli ölçtürenlerin oraný %14'ten %24'e yükseldi. Elbette, bu projelerde ayný hedefler doðrultusunda buluþtuðumuz sivil toplum örgütleriyle de yakýn iliþki içinde bulunuyoruz. Yarýnýn Ýzleri projemizde TOÇEV (Tüvana Okuma Ýstekli Çocuk Eðitim Vakfý) ve 'Kalbini Sev Kýrmýzý Giy' projesinde ise Türk Kardiyoloji Derneði ile birlikte stratejik iþbirliði içindeyiz. Farklý profesyonel birikimlerin bir araya gelmesiyle yarattýðýmýz sinerji, bizlere farklý bakýþ açýsý ve yeni düþünce tarzý kazandýrýyor. Þirketimiz Bu çalýþma anlayýþýnýn þirketimize büyük deðer kattýðý muhakkak. Kendimizi ve ürünlerimizi daha fazla geliþtirmek yolunda isteðimizi pekiþtiriyor. Tüketicilerimizin ve çalýþanlarýmýzýn, þirketimize ve markalarýmýza duyduðu güven artýyor. Dolayýsýyla ekonomik çalkantýlarýn olasý etkilerini en hafif þekilde atlatmamýza yardýmcý oluyor. Unilever Türkiye olarak, küresel ekonomik krizin Türkiye'deki etkilerinin azaltýlmasýnýn, sürdürülebilirlik anlayýþý ile mümkün olduðunun bilincindeyiz. Bu nedenle, Birleþmiþ Milletler Küresel Ýlkeler Sözleþmesi'nde yer alan ilkeleri göz önünde bulundurarak, 2008 yýlý Unilever Türkiye faaliyetlerine ve etkilerine ýþýk tuttuðumuz, ayný zamanda tüketicilerimiz ve çalýþanlarýmýz baþta olmak üzere tüm paydaþlarýmýz için hazýrladýðýmýz raporumuzun; sürdürülebilirlik konusunda içinde bulunduðumuz sektörlere, diðer þirketlere ve tüketicilerimize ilham vermesini umut ediyoruz. Ýzzet Karaca Unilever Türkiye CEO Unilever Asya, Afrika, Orta ve Doðu Avrupa Baþkan Yardýmcýsý UNILEVER TÜRKÝYE SÜRDÜRÜLEBÝLÝRLÝK RAPORU 2008 3

Dünyada Unilever Her gün dünyada 160 milyon insan, günlük beslenme, hijyen ve kiþisel bakým ihtiyaçlarýný karþýlamak için Unilever ürünlerini kullanýyor. Unilever gýda, ev ve kiþisel bakým markalarýný kapsayan güçlü ürün yelpazesiyle dünyanýn lider tüketici ürünleri þirketleri arasýnda yer alýyor. Markalarýmýzýn 13'ü 1 milyar euro ve daha yüksek yýllýk satýþ oranýna ulaþýyor ve en önemli 25 markamýz satýþlarýn %70'inden fazlasýný oluþturuyor. 100'den fazla ülkede faaliyet gösteriyoruz ve ürünlerimiz 150'den fazla ülkede satýlýyor. Her kýtadaki tüketicilerimiz, müþterilerimiz, tedarikçilerimiz ve hissedarlarýmýzla, kendimizi 'çok-yerel ve çok-uluslu' bir þirket olarak tanýmlýyoruz. Faaliyet gösterdiðimiz yerel topluluklarýn önemli bir parçasý olarak, uluslararasý deneyimimizi dünyanýn her yerindeki insanlarýn hizmetine sunuyoruz. Unilever Global 40,5 milyar ciro 174.000 çalýþan 284 fabrika 4

Türkiye'de Unilever 1953 yýlýndan bu yana Türkiye'de faaliyetlerini sürdüren Unilever, o tarihten günümüze kadar birçoðu kendi alanýnda lider markalarýyla tüketicilerin hayatýna canlýlýk katýyor. Dünyada olduðu gibi Türkiye'de de gýda, dondurma, ev ve kiþisel bakým kategorilerinde üretim gerçekleþtiren Unilever Calve, Sana, Becel, Knorr, Lipton, OMO, Rinso, Domestos, Yumoþ, Cif, Elidor, Dove, Signal, Clear, Rexona, Lux, Axe, Algida, Ben&Jerry's, Cornetto, Max, Carte d'or ve Magnum markalarýyla Türk tüketicisine güvenle kullanabileceði ürünler sunuyor. Unilever Türkiye, ülkedeki 7 fabrikasýnda gerçekleþtirdiði üretimle 34 ülkeye ihracat yaparken, ayný zamanda Unilever in 'dünyadaki 9. büyük ekonomisi' konumunda bulunuyor. Unilever Türkiye 2,6 milyar TL ciro 4315 çalýþan 7 fabrika UNILEVER SÜRDÜRÜLEBÝLÝRLÝK RAPORU 2008 UNILEVER TÜRKÝYE SÜRDÜRÜLEBÝLÝRLÝK RAPORU 2008 5

Býraktýðýmýz etkiye genel bakýþ Ýþimiz ve markalarýmýz, hammadde alýmýndan imalata, daðýtýma ve tüketici kullanýmýna kadar, yaþam döngülerinin her aþamasýnda arkalarýnda çeþitli etkiler býrakýyor. Dünyada olduðu gibi Türkiye'de de en önemli gündem maddemiz olan sürdürülebilirlik anlayýþýmýz ile bu etkileri en aza indirmek için çalýþýyoruz. Unilever Türkiye olarak, tüketicilerimizin günlük beslenme, hijyen ve kiþisel bakým ihtiyaçlarýna en iyi þekilde karþýlayacak markalar üreterek, onlara en kolay þekilde ulaþýmý saðlamak, en güvenli þekilde faydalanmalarýna yardýmcý olmak ve ayný zamanda bu süreçteki çevresel etkilerimizi azaltmak ve doðal kaynaklarýn sürdürülebilirliðini artýrmak için çalýþýyoruz. Doðrudan kontrole sahip olduðumuz fabrikalarýmýzda daha az kaynak tüketerek ve daha az atýk üreterek, çevre üzerindeki etkimizi en aza indirmeye çalýþýyoruz. Belirli oranda kontrol gücümüzün olduðu tedarik zincirinde ise, sürdürülebilirlik anlayýþýmýzý paylaþan ve uygulayan tedarikçileri tercih ediyor, onlarýn saðlýk, güvenlik, çalýþma koþullarý ve çevre ile ilgili standartlara uymalarýný saðlýyoruz. En az kontrole sahip olduðumuz deðer zinciri ise tüketicilerimizin ürün kullanma alýþkanlýðý. Unilever Türkiye olarak, faaliyetlerimizdeki en büyük farký, tüketicilerimizin ürün kullanma alýþkanlýðý üzerindeki etkimiz sayesinde ortaya koyacaðýmýza inanýyoruz. Örneðin yeni konsantre deterjan ve yumuþatýcýlarýmýzla çevreye duyarlý atýk yönetimine katký saðlýyor, tüketicilerimizi davranýþ deðiþikliklerine yönlendirecek kampanyalarla ürünlerimizin býraktýðý etkiyi azaltýyoruz. Ýmalat kaynaklý 2000-2008 yýllarý arasýnda Türkiye'deki 7 fabrikamýzda üretilen ton baþýna azalma; Kükürt dioksit emisyonunda %91 Su ve enerji tüketiminde %50 Katý atýk miktarýnda %62 Karbondioksit salýmýnda ise %59 ARGE çalýþmalarý sonucu 2008 yýlýnda ambalaj azaltýmý; 311 ton plastik 210 ton alüminyum 27 ton karton-kaðýt Üretimdeki sudaki ayak izimiz 7 fabrikamýzda üretimde kullanýlan su miktarý; 2007 0,94 m 3 /ton 2008 0,99 m 3 /ton Üretimdeki karbon ayak izimiz 7 fabrikamýzdaki CO 2 azalma miktarý; 2007 106,02 kg/ton 2008 85,80 kg/ton Yýllar arasýndaki artýþýn sebebi, temizlik ve kiþisel bakým ürünleri fabrikamýzda, konsantre deterjan projemiz sebebi ile toz deterjan üretim tonajýmýzýn azalmasý, buna baðlý olarak, sývý içeren ürünlerimizin üretimdeki payýnýn artmasýdýr. 6

Sürdürülebilir bir iþ yaratmak Strateji ve yönetim Hýzla küreselleþen dünyamýzýn içinde bulunduðu bazý sosyal ve çevresel güçlükler, Türkiye'de de kendini açýkça göstermektedir. Bu zorluklarýn aþýlmasý için doðru iþ süreçlerinin yaratýlmasý ve bu anlayýþýn, üretimden tüketime kadar uzanan zincire yayýlmasý gerektiðine inanýyoruz. Deðerlerimiz Unilever kurucularý, 100 yýl önce dünyanýn ilk tüketici markalarýndan birini kurduklarýnda, ayný zamanda güçlü deðerlere sahip, sosyal sorunlarýn üzerine gitme misyonu olan bir iþletme de kurdu. Bu misyona ve kurumsal amacýmýza, sürdürülebilir geliþme ve sorumluluk sahibi iþ uygulamalarýna olan baðlýlýðýmýzý da ekledik. Günümüzde dünyanýn her yerindeki hükümetler ve sorumluluk sahibi iþletmelerin temel hedefi haline gelen sürdürülebilir geliþme anlayýþý, Unilever'in olduðu kadar Unilever Türkiye'nin de en önemli gündem maddesini oluþturuyor. Gelecek nesillerin hayatta kalmasý ve refah içinde yaþamalarýndan ödün vermeksizin, bugünkü toplumun ihtiyaçlarýný karþýlamak hedefi, Unilever Türkiye'nin de sahip olduðu en önemli deðerlerden biri. Sürdürülebilirlik anlayýþýný markalarýmýza entegre ederek, ürünlerimizin tüm yaþam döngüsü boyunca býraktýðý ve faaliyetlerimizi yürütürken býraktýðýmýz etkiyi tüketicilerimizi de bu sürece dahil ederek azaltmayý hedefliyoruz. Sürdürülebilirlik yaklaþýmýnýn hayata geçiþi Unilever'in sürdürülebilirlik faaliyetlerinin temeli, 2005 yýlýnda Unilever markalarýnýn dünya üzerindeki sosyal, ekonomik ve çevresel etkilerinin ölçümlenmesine olanak tanýyan Marka Ýzi yaklaþýmýyla atýldý. Bu geliþme, Türkiye'deki sürdürülebilirlik gündemini de hýzlandýrdý. Bugün bir yandan markalarýmýzla insanlarýn hayattan daha fazla keyif almalarýný saðlarken, diðer yandan da sosyal gündeme eðilmek ve çevresel etkilerimizi azaltmak için çalýþýyoruz. Bu süreçte, 'Kirlenmek Güzeldir' iletiþim platformuyla 'kirlenmek ve çocuk geliþimi' arasýnda bað kurabilen bilinçli bir tüketici kitlesi yaratan Türkiye'nin lider deterjan markasý OMO, Türkiye'deki deterjan sanayinin konsantre deterjan üretimine geçiþi ile birlikte, sürdürülebilirlik ve çevresel etkilerin azaltýlmasý gündeminde Türkiye'deki en etkili ismi oldu. Marka izi sürecimiz Doðrudan etkilerimiz Dolaylý etkilerimiz Ekonomik Çevresel Tüketiciler Piyasa koþullarý Sosyal Fikir önderleri UNILEVER TÜRKÝYE SÜRDÜRÜLEBÝLÝRLÝK RAPORU 2008 7

Sürdürülebilirlik sürecinde ilerleme Unilever Türkiye olarak, çevresel etkilerimizi azaltma hedefimiz, tüm faaliyetlerimizi de þekillendiriyor. Ýklim deðiþikliðinin en önemli nedenlerinden biri olarak gösterilen sera gazý oluþumundaki etkilerimizi azaltmak üzere önce karbon ayak izimizi azalttýk ve azaltmaya da devam ediyoruz. Bununla birlikte sudaki ayak izimizi küçülterek, iþimizi sürdürülebilirlik anlayýþý çerçevesinde geliþtirmeyi amaçlýyoruz. Hedefimiz doðrultusunda planýmýzýn çevresel kýsmýný ölçüp deðerlendiren bir dizi 'canlýlýk kriteri' geliþtirdik ve öncelik verdiðimiz konularý kapsayan göstergeler belirledik: Sera gazý salýnýmý Su Atýk Canlýlýk kriterlerimiz, markalarýmýzýn tüketicilerimiz tarafýndan kullanýmýndan doðan etkiyi ölçüyor. Sözgelimi bir deterjanýn kullanýmý ile ortaya çýkan çevresel etkilerin belirlenmesini saðlýyor. Bu kriterlerin ölçümlenmesi, sürdürülebilirliði, kategorilerimiz ve markalarýmýzýn günlük iþ süreçlerine entegre etmemize; ayný zamanda tüm yaþamýn ve iþ faaliyetlerinin devamý için gerekli olan yenilenebilir ve hammadde kaynaklarýnýn sürdürülebilir hale getirilmesine yardým ediyor. Ayrýca bu þekilde deðerlerimiz doðrultusunda markalarýmýzýn dahil olduðu ortak bir hareket yaratmamýz mümkün oluyor. Örneðin, dünyada biyolojik çeþitliliði korumak ve tüketici davranýþlarýný, iþ dünyasýnýn çalýþma prensiplerini ve toprak kullaným þekillerini deðiþtirerek geçim kaynaklarýný sürdürülebilir kýlmak için çalýþan Rainforest Alliance giriþimi ile anlaþan ilk çay üreticisi Lipton, 2015 yýlýna kadar tüm Lipton bardak poþet çaylarýnýn sertifikalý çaylardan üretilmiþ olmasýný saðlamayý hedefliyor. Unilever Türkiye olarak önümüzdeki dönemde bu programa dahil olmayý hedefliyoruz. Bunun için planlama sürecimiz devam ediyor. Sürdürülebilirlikte kurumsal markanýn rolü Bireysel ve kurumsal marka arasýndaki paralelliðin saðlanmasý, sürdürülebilirlik anlayýþý ile ortaya konan faaliyetlerin hedefe ulaþmasýnda büyük önem arz ediyor. Türkiye'de de bu bilinirliði artýrmak için çalýþmalarýmýzý sürdürüyoruz. Türkiye'de kurumsal markamýzla bireysel markalarýmýz arasýndaki baðlantýyý artýrmak ve kurumsal markamýzýn bilinirliðini yükseltmek için halkla iliþkiler çalýþmalarýna aðýrlýk veriyor, basýn toplantýlarý, sosyal sorumluluk projeleri ve sponsorluk gibi faaliyetlerle bu çabalarýmýzý destekliyoruz. Bireysel ürün markalarý sosyal ve çevresel sorunlarla ilgili daha güçlü bir duruþ sergilerken, tüketiciler, kurumsal markayý yaklaþýmý açýsýndan deðerlendiriyor. Ürün markalarý ancak þirketin genel yaklaþýmý ve taahhüdü içinde saðlam bir yere sahiplerse, etkin ve güvenilir bir mesaj iletebiliyor. Unilever Türkiye olarak, sürdürülebilirlik ile ilgili verdiðimiz sözler ve taahhütlerle ülkenin önde gelen þirketleri arasýnda bulunuyoruz. Markalarýmýzýn bu yöndeki strateji ve faaliyetlerini kurumsal giriþimlerimizle destekliyoruz. Kurum ve marka iliþkisinin bilinirliðini daha da artýrmak için çalýþmaya devam edeceðiz. Öncelikli sorunlara deðinmek Sürdürülebilirlik stratejimiz bazý 'öncelikli' sorunlar üzerine odaklanmaktadýr. Bu 'öncelikli' sorunlarý þu kriterlere göre tanýmlýyoruz: Sorunun iþimiz, marka portföyümüz ve coðrafya ile ne derece paralellik gösterdiði Sorun üzerinde Unilever Türkiye'nin etkisinin boyutu Sorunun faaliyetlerimiz, kaynak kullanýmý veya tüketiciler üzerindeki olasý etkisi Sorunun ana paydaþlarýmýz için önemi Öncelikli sorunlarýn etkin þekilde yönetilmesi, iþimizin baþarýsý ve itibarýmýz açýsýndan önemlidir. Bu nedenle sorunlar üzerinde tam denetim saðlamak için 'sorun yönetimi' adýný verdiðimiz bir süreci devreye sokuyoruz. Sorun yönetimi, farklý görevler ve farklý bölgelerden üst düzey iþ liderleri ve uzmanlarýný bir araya getiriyor. Güncel ve yeni ortaya çýkan eðilimlere göre, uygun stratejiler ve politikalar geliþtirmemizi saðlýyor. Canlýlýk misyonumuz ve kurumsal varlýk amacýmýz Misyonumuz 'Hayata Canlýlýk Katmak'týr. Gýda, ev ve kiþisel bakým kategorilerinde insanlarýn günlük ihtiyaçlarýný karþýlamak için geliþtirdiðimiz markalarýmýzla, tüketicilerimizin kendilerini iyi hissetmelerini, iyi görünmelerini ve hayattan daha fazla keyif almalarýný saðlamak için çalýþýyoruz. Dünya çapýndaki yerel kültürler ve pazarlardaki derin köklerimiz, tüketicilerimizle güçlü iliþkilere sahip olmamýzý saðlamýþtýr ve gelecekteki büyümemizin temelini oluþturmaktadýr. Gerçek bir 'çok yerel, çok uluslu þirket' olarak yerel pazarlardaki tüketicilerimize zengin bilgi daðarcýðýmýzý ve uluslararasý deneyimimizi gelecekte de aktarmaya devam edeceðiz. Uzun vadede baþarýmýz, üstün performans ve verimlilik standartlarýna sýký sýkýya baðlý olmaya, birlikte etkin bir çalýþma kültürü oluþturmaya, yeni fikirleri kucaklamaya ve sürekli öðrenmeye endekslidir. Ýnanýyoruz ki, baþarýlý olmak için ayný zamanda birlikte çalýþtýðýmýz herkese, dokunduðumuz tüm topluluklara ve etkileþim içinde olarak iz býraktýðýmýz tüm çevremize karþý en yüksek kurumsal davranýþ standartlarýný benimsemeliyiz. Sürdürülebilir ve karlý bir þekilde çalýþanlarýmýz ve iþ ortaklarýmýz için uzun vadeli deðer yaratmanýn tek yolu, yolumuz, budur. 8

Ortak çalýþmalar Sürdürülebilirlik taahhütlerimizi geliþtirmek ve yerine getirmek için ortak çalýþmanýn vazgeçilmez olduðunu biliyoruz. Bu nedenle tüm faaliyetlerimize, paydaþlarýmýzý dahil etmeye çalýþýyoruz. Birlikte çalýþtýðýmýz ortaklarýmýz, hem belirli sorulara uzmanlýklarýyla yanýt veriyor, hem de pratik giriþimlerde bulunmak için aðlar oluþturuyorlar. Bu çerçevede Türkiye'de bugüne kadar gerçekleþtirdiðimiz ortak çalýþmalardaki en önemli ortaklarýmýz þöyle: WWF - Türkiye: Uluabat Gölü kaynaklarýnýn sürdürülebilir þekilde kullanýmýnýn saðlanmasý için yönetim projesi oluþturma. TOÇEV (Tüvana Okuma Ýstekli Çocuk Eðitim Vakfý): Küresel ýsýnma konusunda çocuklarda farkýndalýk yaratmak. TKD (Türk Kardiyoloji Derneði): Kalp ve damar hastalýklarýnýn önlenebilir olduðuna dikkat çekmek ve herkesi saðlýklý yaþam için bir adým atmaya davet etmek. ÇEVKO (Çevre Koruma ve Ambalaj Atýklarý Deðerlendirme Vakfý): Ambalajlarýn kullaným sonrasý geri kazanýlmalarý konusunda toplumda farkýndalýk yaratmak. UNICEF: Fiziksel ve zihinsel geliþimde demir ve iyotun önemi hakkýnda toplumu bilinçlendirmek. Ortaklarýmýzla bugüne kadar gerçekleþtirdiðimiz projelerle ilgili ayrýntýlý bilgilere http://www.unilever.com.tr/ourvalues/ environmentandsociety/kurumsalsosyal sorumluluk/sosyalsorumlulukprojelerimiz/ adresinden ulaþabilirsiniz. Unilever Türkiye Unilever Türkiye birçok açýdan içinde bulunduðu bölge içinde liderliðini korumakta olan mükemmel sistemleri ve yüksek kaliteli iþ gücü ile tüm dünyada giderek daha fazla örnek teþkil eden önemli bir yönetim üssüdür. Bu çerçevede, tüm kategorilerde, baþta Türkiye olmak üzere, Orta Asya ülkeleri (Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan, Ermenistan, Gürcistan, Tacikistan, Azerbaycan, Kýrgýzistan) ile, Ýran ve Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti Ýstanbul'daki merkezden yönetilmektedir. Dondurma kategorisinde Bosna, Arnavutluk, Kosova, Makedonya, Bulgaristan, Romanya, Moldova, Irak, Sýrbistan ve Karadað'ýn yönetimi de Türkiye'den yapýlmaktadýr. Unilever Türkiye giderek güçlenen ihracat üssü olarak dünyanýn en verimli performans kriterlerine sahip Türkiye'deki 7 fabrikadan, 34 ülkeye, hemen hemen her kategoride geniþ bir portföy ihraç etmektedir. Önemli bir bölgesel üs konumunda bulunan Unilever Türkiye, Asya ve Afrika ülkeleri için birçok kategoride, AR-GE, Ürün Geliþtirme, Pazarlama Stratejileri, Satýþ Destek Sistemleri, Bölgesel Satýn Alma, Finans ve Üretim Stratejileri, Ýþletim Sistemleri Geliþtirme ve Devreye Alma çalýþmalarý yapmaktadýr. Her ülkenin gereksinimlerini en iyi þekilde karþýlamak amacýyla, Ýstanbul'daki merkezde 11 farklý ülkeden 53'ü yönetici olmak üzere, konusunda uzman 141 kiþi önemli projelere imza atmaktadýr. Yönetim Kurulu Üyeleri Ýzzet Karaca- Unilever Türkiye CEO (Unilever Asya, Afrika, Orta ve Doðu Avrupa Baþkan Yardýmcýsý) Ahmet Alp Atakan - Finanstan Sorumlu Baþkan Yardýmcýsý (Unilever Türkiye, Orta Asya, Kafkasya ve Ýran) Ahmet Coþar - Algida Genel Müdürü Cem Tarýk Yüksel - Satýþ ve Müþteri Geliþtirmeden Sorumlu Baþkan Yardýmcýsý David Sprent - Tedarik Zincirinden Sorumlu Baþkan Yardýmcýsý (Unilever Türkiye, Orta Asya, Kafkasya ve Ýran) Lennard Boogaard - Ýnsan Kaynaklarýndan Sorumlu Baþkan Yardýmcýsý (Unilever Türkiye, Orta Asya, Kafkasya ve Ýran) Mustafa Seçkin - Gýdadan Sorumlu Baþkan Yardýmcýsý Serhat Ünsal - UFS Genel Müdürü Zeynep Yalým Uzun - Ev ve Kiþisel Bakýmdan Sorumlu Baþkan Yardýmcýsý Ziya Domaniç - Unica ve Ýran Genel Müdürü UNILEVER TÜRKÝYE SÜRDÜRÜLEBÝLÝRLÝK RAPORU 2008 9

Beslenme Saðlýklý seçimin yapýlmasýna yardýmcý olmak Saðlýklý ve güçlü bir toplum için, ürün portföyümüzün besin kalitesini yenilemeye ve artýrmaya devam ediyor, Türkiye'deki tüketici beklentilerini deðerlendirerek yeni çeþit ve ürünlerle yelpazemizi geliþtiriyoruz. Bireylerin saðlýklý ve güçlü yaþamasýnda, yeterli ve dengeli beslenme önemli yer tutmaktadýr. Çünkü yediðimiz yiyecekler saðlýðýmýz ve mutluluðumuz üzerinde olumlu veya olumsuz etkiler yaratabilmektedir. Bununla birlikte biyolojik, sosyal, kültürel ve ekonomik bütün faktörlerden etkilenen temel bir gereksinim olan beslenme, ayný zamanda saðlýklý ve güçlü bir toplumun oluþmasýnda da en temel faktörler arasýnda yer alýr. Bu sorunlar, gýda þirketlerinden, ürünlerinin besleyicilik kalitesini iyileþtirmelerini ve iletiþim ve pazarlama alanýnda daha þeffaf ve sorumlu davranmalarýný isteyen hükümet ve denetleme kurumlarýnýn gündeminde en üst sýralarda bulunmaktadýr. Unilever Türkiye olarak, saðlýklý beslenme ve yaþam tarzýna olumlu katkýda bulunabileceðimizin farkýndayýz. Bu da bize, besleyicilik açýsýndan dengeli ve yararlý yiyecekler geliþtirmek için fýrsat sunuyor. Dünyada olduðu gibi Türkiye'de de yeterli ve dengeli beslenmeye iliþkin sorunlar yaþanmakta, makro ve mikro besin öðeleri eksikliði görülmektedir. Türkiye'de yetersiz beslenme sorunlarý özellikle çocukluk döneminde görülürken, yetersiz beslenme sorunlarý arasýnda, demir, B6, B12 vitaminleri ve folik asit alýmýnýn yetersizliði ya da biyoyararlýlýklarýnýn düþüklüðü nedeniyle meydana gelen anemi öne çýkmaktadýr. Diðer yandan küreselleþmenin bir sonucu olarak tüm dünyaya yayýlan ayak-üstü beslenme (fast-food beslenme) tarzý, Türkiye'de de hýzla yaygýnlaþmýþtýr. Bununla birlikte çeþitli koþullar nedeniyle tek tip gýdalarla beslenmenin artmasý, sedanter yaþam gibi nedenler ülkemizdeki obezite sýklýðýný artýrmýþtýr. Obezitedeki artýþ, kalori alýmý, harcanan enerji ve fiziksel aktivite arasýnda büyüyen dengesizliðin de bir göstergesidir. Kalorilerin çoðu doymuþ yaðlar ve ilave þekerden alýndýðýnda, kalp hastalýklarý ve diðer kronik hastalýklarýn oluþma riski artmakta, bu risk beslenme düzeninde fazla tuz kullanýmý ile daha da ileri boyuta taþýnmaktadýr. 10

Yaklaþýmýmýz Unilever, dünyada olduðu gibi Türkiye de de önde gelen gýda üreticileri arasýnda yer alýyor ve ayný zamanda en büyük reklam verenlerden biri konumunda bulunuyor. Bu nedenle uluslararasý alanda sahip olduðumuz sorumluluðu Türkiye'deki faaliyetlerimize de yansýtýyoruz. Tüketicilerimizin beklentilerini esas alarak, tüm portföyümüzdeki ürünlerde besin kalitesini artýrmak, saðlýða yararlý ürünler geliþtirmek ve tüketicilerimize sunduðumuz seçenekleri artýrmak için çalýþýyoruz. Tüketicilerimizin ihtiyaçlarýný en doðru þekilde karþýlamalarý için, doðru seçim yapmalarý önem taþýyor. Biz de doðru seçim yapmalarýnda tüketicilerimize yardýmcý oluyoruz. Bunun için pazarlama ve iletiþim süreçlerinde aþaðýdaki noktalara dikkat ediyoruz: Basit ve net besin etiketleriyle tüketicileri bilgilendiriyoruz. Tüm ürünlerimizi sorumluluk sahibi bir anlayýþla üretiyoruz. Dengeli beslenme ve aktif yaþam tarzýný yaygýnlaþtýrmak için tüketicileri günlük davranýþlarýnda deðiþiklik yapmaya teþvik ediyoruz. Tüketicilerimizi daha fazla bilgilendirmek için çalýþýyoruz Tüketicilerin daha saðlýklý seçimler yapabilmeleri için, etiketlerimizde ürüne iliþkin bilgilerin en açýk ve kolay anlaþýlýr þekilde ifade edilmesine önem veriyoruz. Bu çerçevede birçok ürünümüzün ambalajlarýnda temel besin öðeleriyle ilgili bilgiler yer alýrken, mümkün oldukça hem 100 gr/ml hem de porsiyon baþýna besin deðerleri bilgilerine de yer veriyoruz. Sorumluluk sahibi pazarlama Pazarlama etkinliklerinin saðlýklý bir yaþam tarzýyla ilgili mesajlarý topluma ulaþtýrmada büyük bir gücü olduðuna inanýyoruz. Örneðin, Knorr reklamlarý 'Doðadan Sofraya' diyerek, mevsiminde toplanan sebzelerin kurutularak besin deðerlerinin korunduðu mesajýný tüketicilerimize ulaþtýrýyor. Dünyanýn pek çok yerinde olduðu gibi Türkiye'de de insanlarýn gýda reklamlarýyla ilgili endiþelerini (özellikle küçük çocuklara yönelik reklamlar) de göz önüne alýyoruz. 'Unilever Gýda ve Ýçecek Pazarlama Ýlkeleri' altý yaþ altý çocuklara reklam yapýlmasýný yasaklamaktadýr. Altý ve 12 yaþ arasý çocuklara yönelik reklamlar ise ürün, besin kriterlerine uygun ise yapýlabilir. Yeni ürünlerin geliþtirilmesi ve giderek artan seçenekler Yeterli ve dengeli beslenmede öncelikli amaçlarýmýzdan biri de yenilikçilik anlayýþýmýz, günlük beslenmeye yardýmcý olacak, önemli besin maddelerinin alýmýnýý artýrarak, insanlarýn beslenmelerine olumluu katký saðlayacak yeni ürünler üzerine odaklanýyor. Knorr'dan Türk damak zevkine özel lezzetler Mevsiminde toplanarak besin deðerini kaybetmemesi için kurutma yöntemiyle oluþturulan Knorr ürünleri, bu anlayýþ doðrultusunda tüketicilere en zengin, pratik ve lezzetli alternatifleri sunuyor. 7 farklý kategoride 70'den fazla ürünüyle Unilever'in en büyük gýda markasý ve hazýr çorba sektörünün lideri olan Knorr un, tariflerinin yaratýlmasýnda tüketicilerimizin beklentileri etkili oluyor. Ar-Ge ekibimiz bu beklentiler doðrultusunda Türk damak tadýna en uygun yöresel tarifleri hazýrlayarak lezzetten vazgeçmeyen ve zor beðenen Türk tüketicisini, Anadolu'nun tatlarýyla buluþturuyor. Knorr, 2008 yýlý Aðustos ayýnda yöresel tatlarý ve eski Ramazan lezzetlerini Türk tüketicisi ile buluþtururken, Türkiye Ýçin Çorba Vakti konseptli açýk hava uygulamalarý ile de büyük ilgi topladý. Knorr Doðallýk Kampanyasý ve onun bir parçasý olan Ramazan kampanyasý, Kaþýk Börek Çorbasý, Yuvalama, Terbiyeli Kesme ve Domatesli Bulgur olmak üzere dört yeni Knorr çorbasýný tanýtmak ve Knorr ürünlerinin hazýrlanýþ sürecindeki kurutma hikâyesini tüketici ile en doðru þekilde paylaþmak için hazýrlandý. Çayseverler Ramazan'da çay keyfini Lipton Selection'la yaþadý 2008 Ramazan döneminde bir yenilik de Lipton'dan geldi. Çay aþkýyla geçen 120 yýlýn þerefine özel olarak üretilen Lipton Selection, Türk damak zevkine en uygun lezzeti sunacak þekilde 1. sürgün Türk çayýnýn Seylan çayý ile harmanlanmasýyla oluþturuldu. Lipton Selection, iftar sofralarýna muhteþem demi ve lezzetiyle çay keyfi sundu. Beslenme Geliþtirme Programý Gýdalarýmýzýn ve içeceklerimizin besin kalitesini artýrarak tüketicilerin beslenme düzenlerinde farklýlýklar yaratma hedefiyle Beslenme Geliþtirme Programýmýz doðrultusunda trans yað, doymuþ yað, tuz ve þeker seviyelerini azalttýk. Buna göre 2005-2006 arasýnda Unilever gýda portföyünden çýkartýlan miktarlar þöyle: 17.000 ton þeker 37.000 ton trans yað ve doymuþ yað 3.000 ton sodyum (tuz) 2007-2008 arasýnda çýkartýlan miktarlar ise þöyle: 10.000 ton þeker 5.500 ton doymuþ yað 340 ton sodyum (tuz) UNILEVER TÜRKÝYE SÜRDÜRÜLEBÝLÝRLÝK RAPORU 2008 11

Davranýþ deðiþikliðini teþvik etmek Marka iletiþimi, davranýþ deðiþikliðini teþvik eden en güçlü araçlardan biri olabilmektedir. Unilever Türkiye olarak marka iletiþiminin bu gücünden faydalanarak, milyonlarca tüketicimiz için saðlýklý yaþam tarzýný öne çýkarma fýrsatý yakalýyoruz. Becel ile Kalbini Sev Kýrmýzý Giy 9. Dünya Kalp Günü'nün kutlandýðý 28 Eylül 2008 tarihinde, Türk Kardiyoloji Derneði (TKD) tarafýndan Becel sponsorluðunda yürütülen 'Kalbini Sev Kýrmýzý Giy' kampanyasý hayata geçirildi. Kampanya kapsamýnda, tüm Türkiye'ye "Kalbini Sev" çaðrýsý yapýldý. Kalp hastalýklarýna karþý farkýndalýk yaratmak amacýyla hayata geçirilen proje ile saðlýklý yaþama doðru atýlmýþ bir adýmýn simgesi olarak, baþta Dünya Kalp Günü'nde olmak üzere, herkes kýrmýzý giymeye davet edildi. Proje süresince 18 ilde konuyla ilgili genel bir araþtýrma yapýldý. Yüz yüze görüþme tekniðinin kullanýldýðý araþtýrmada bire bir aktivite yapýlan 4 ile, özel olarak odaklanýldý. Araþtýrmaya katýlanlara kalp saðlýðý, tansiyon, kolesterol ve bu hastalýklara karþý ne tip önlemler aldýklarý konusunda sorular yöneltildi. Ayný zamanda uzman danýþmanlar öncülüðünde kalp saðlýðýna iliþkin sorularýn yanýtlandýðý ve saðlýklý yaþam önerilerinin sunulduðu www.kalbinisevkirmizigiy.com internet sitesi de yayýna geçti. Paydaþ Görüþü "Türk Kardiyoloji Derneði olarak 2008 yýlýnda Dünya Kalp Günü'nde Unilever'in koþulsuz katkýlarýyla baþlattýðýmýz 'Kalbini Sev Kýrmýzý Giy' kampanyasý toplumda kalp saðlýðý konusunda önemli bir bilinç yarattý. Yapýlan araþtýrmalar, bu kampanya sayesinde kolesterol konusundaki bilincin %6'dan %12'ye çýktýðýný, tansiyonunu düzenli olarak ölçtürenlerin oranýnýn ise %14'ten %24'e çýktýðýný gösterdi. 2009 yýlý Dünya Kalp Günü'nde de 'Kalbini Sev Deðerini Bil' kampanyasý ile bilinçlendirme çalýþmalarýný artýrarak sürdürmeyi hedefliyoruz. 2008 yýlý boyunca TV ve radyo reklamlarý, halka yönelik eðitim ve bilgilendirme toplantýlarý, kalp hastalýðý riski ölçümleri, internet üzerinden yaptýðýmýz bilgilendirme çalýþmalarý ile önemli bir yol kat ettik. Katkýlarýndan dolayý Unilever'e ve bu projede özveriyle çalýþan Becel ekibine teþekkür ediyoruz. Prof. Dr. Çetin Erol Türk Kardiyoloji Derneði Baþkaný 12

Saðlýk, hijyen ve mutluluk Deðiþen alýþkanlýklar, geleceði kurtarmak Ev ve kiþisel bakým markalarýmýzla, insanlarýn saðlýk ve mutluluðuna katkýda bulunuyoruz. Ancak daha kalýcý sonuçlar, bazý devrelerde tüketicilerimizin de harekete destek olmasýný ve bazý alýþkanlýklarýný deðiþtirmesini gerekli kýlýyor. Saðlýða zarar verecek ortamlardan korunmak için yapýlan uygulamalar ve alýnan temizlik önlemlerinin tümü hijyen olarak tanýmlanmaktadýr. Gerek kiþisel hijyen gerekse mekan hijyeninin saðlanamamasý çeþitli hastalýklara yol açmakta ve hastalýklarýn insanlar arasýnda hýzla yayýlmasýna neden olmaktadýr. Son 20 yýlda bulaþýcý hastalýklarýn daha sýk görülür hale gelmesiyle hijyen konusu yeniden en önemli gündem maddelerinden biri haline geldi. Bu nedenle yalnýzca gözle görülen temizliðin yeterli olmadýðý gerçeði bir kez daha ortaya çýktý ve temizlik kavramýnýn yanýnda 'hijyenik temizlik' kavramý da önem kazandý. Yapýlan araþtýrmalar, bulaþýcý hastalýklardan kaynaklanan yükün önemli bir kýsmýnýn hijyen eksikliðine baðlý olduðunu ortaya koymaktadýr. Bu yükü belirleyen faktörler ise el ve yüzdeki mikroplar, dýþký, hasta kiþiler, solunum yollarý rahatsýzlýklarý ve gýdalar olarak sýralanmaktadýr. Basit hijyen alýþkanlýklarý ile bulaþýcý hastalýklarýn yükü önemli oranda azaltýlabilmektedir. Ýnsanlarýn, hijyen saðlayabilecekleri doðru ürünlere eriþmesine yardýmcý olmak ise bu iþin ilk adýmýný oluþturmaktadýr. Bununla birlikte, insanlara hijyenin önemini açýk bir þekilde anlatmak ve hijyenik temizlik alýþkanlýðý kazandýrmak gerekliliði de önem kazanmaktadýr. Hijyen konusunda sürdürülebilir geliþmeler elde etmek açýsýndan Unilever Türkiye olarak, bizim hijyen programlarýmýzýn amacý da tam olarak budur. UNILEVER TÜRKÝYE SÜRDÜRÜLEBÝLÝRLÝK RAPORU 2008 13

Yaklaþýmýmýz Markalarýmýzla bir yandan insanlarýn hijyen ihtiyaçlarýný karþýlamaya yardýmcý olurken, diðer yandan oluþturduðumuz iletiþim platformlarý ve projelerle toplu bir hijyen bilincinin oluþmasý için çalýþýyor ve insanlara markalarýmýzýn bu yönde ne denli fark yaratacaðýný göstermiþ oluyoruz. Bunun için; Saðlýk açýsýndan yararlý ve insanlarý mutlu edecek etkili ürünler üretiyoruz. Etkin davranýþ deðiþikliði kampanyalarý ile insanlarýn günlük alýþkanlýklarýný deðiþtiriyoruz. Daha saðlýklý ve daha mutlu bir topluma doðru daha geniþ çapta geliþme saðlamak için ortaklarýmýzla birlikte çalýþýyoruz. Davranýþ deðiþikliðinin teþvik edilmesi Ev temizliðinden hijyenik ev temizliðine Araþtýrmalar, yaþamýmýzýn merkezi olan evimizin ayný zamanda birer mikrop yuvasýna dönüþebileceðini gösteriyor. Mikroplar ve bulaþýcý hastalýklara neden olan virüsler mutfaktan tuvalete, duþ baþlýðýndan temizlik bezlerine kadar uzanan geniþ bir alana kolaylýkla yayýlabiliyor. Ev içerisinde hastalýk bulaþmýþ aile üyeleri enfeksiyonlarýn ana kaynaklarýndan biridir. Bu nedenle bulaþýcý hastalýklarýn önlenmesinde ilk basamak, hijyenik temizliði gündelik yaþamýn bir parçasý haline getirerek, evlerde hijyenik temizlik alýþkanlýðýnýn yaygýnlaþtýrýlmasýdýr. Evlerde virüslerin kolaylýkla ve saatlerce hayatta kalabildiði banyo, tuvalet, mutfak tezgahý ve kapý kollarý gibi yüzeyler en riskli alanlarýn baþýnda gelirken, temizlik bezleri, evcil hayvan sepetleri, çöp kovasý, çocuk bezleri, buzdolabý, bebek kaplarý ve oyuncaklar birer mikrop yuvasýna dönüþebiliyor. Bu gerçekler ýþýðýnda Unilever Türkiye olarak, hijyen bilincinin yaygýnlaþtýrýlmasý çalýþmalarýna evlerden baþladýk. Domestos, bu çalýþmaya liderlik eden, hijyen platformunu sahiplenen markamýz oldu. Domestos, tüketicilerine yalnýzca gözle görülen temizliðin yeterli olmadýðýný anlattý. 'Hijyenik temizlik' kavramýný geliþtirerek, evlerde mikroplarýn daha yoðun bulunduðu ve bulaþma riskinin fazla olduðu 'hijyen bölgeleri'nde alýnacak temizlik önlemlerine dikkat çekti ve hijyenik temizlik bilincinin yaygýnlaþtýrýlmasýnda tüm Türkiye'de öncü rol üstlendi. Ultra yoðun kývamý ve deterjan katkýsý sayesinde evlerin hijyen ihtiyacýný tek baþýna karþýlayan ve tüm mikroplara karþý yüzde yüz hijyen saðlayan Domestos, bir yandan hijyeni merkez alan mesajlarýný tüketicilerine iletirken, bir yandan da onlarýn hijyenik temizlik için ihtiyacý olan en iyi ürünü sunmaya devam ediyor. Doðru çamaþýr yýkama alýþkanlýðý kazanmak 2008 yýlýnýn ikinci yarýsýnda Türk deterjan sanayinin konsantre deterjan kullanýmýna geçmesiyle önemli bir konu da gündeme taþýndý: Doðru çamaþýr yýkama alýþkanlýklarý. Türkiye'nin lider deterjan markasý OMO, çevresel etkilerini azaltmak üzere konsantre uygulamasýna geçiþle birlikte, Daha Temiz Dünya Planý'ný uygulamaya koydu. Enerji ve ambalaj tasarrufunu ifade eden Daha Temiz Dünya Planý'nýn etkili þekilde uygulanmasý için tüketicilerimizi de bu harekete dahil ederek, onlarýn çamaþýr yýkama alýþkanlýklarýnda deðiþiklikler yapmaya davet ettik. 14

Çamaþýr yýkama alýþkanlýklarý nelerdir? Teknolojik bir geliþme olan konsantre deterjanlar, enerji ve ambalaj tasarrufu özelliðinin yaný sýra, normal deterjanlardan üçte bir oranýnda daha az ürün kullanýmýný gerektirmektedir. Türkiye'de çamaþýr yýkama oranlarýna baktýðýmýzda; Tüketiciler renklileri ortalama 40 derecede, beyazlarý 60 derecede yýkýyor. Tüketicilerin % 44'ü ön yýkama yapýyor. Ortalama çamaþýr makineleri 6 kg çamaþýr alýrken, Türk tüketicisi makinede 3,4 kg çamaþýr yýkýyor. OMO, bu gereklilikten yola çýkarak, hem yeni ürün kullanýmýný doðru þekilde yaygýnlaþtýrmak hem de çamaþýr yýkama alýþkanlýklarýnda yapýlacak küçük deðiþikliklerle çevresel etkilerin azaltýlmasýný saðlamak için tüketicilerini de bu harekete ortak olmaya davet etti. Tüm Türkiye'yi çamaþýr yýkama alýþkanlýklarýný deðiþtirmeye çaðýran OMO, böylece deterjanýn üretimden tüketime kadarki tüm çevresel etkilerinin azaltýlmasý hareketini geniþ bir kitleye yaydý. Enerji tasarrufu yapýn Çamaþýrlarýnýzý mümkün oldukça düþük ýsýda yýkamaya çalýþýn. Sadece çamaþýrlarýnýz çok kirliyse yüksek ýsý kullanýn. Çamaþýr makinenizi düþük ýsýda çalýþtýrarak enerji tasarrufu saðlar ve bütçenizi korursunuz. 1 yýl boyunca çamaþýrlarýnýzý 60 derece yerine 30 derecede yýkarsanýz 21 günlük elektrik tüketim miktarýnýzý tasarruf edebilirsiniz. Su tasarrufu yapýn Çamaþýr makinenizi tam doldurup çalýþtýrmak, iki kez yarým doldurup çalýþtýrmaktan daha az su ve enerji harcar. Bu nedenle biz, her zaman için çamaþýr makinenizi tam dolu çalýþtýrmanýzý tavsiye ediyoruz. Tüm Türkiye olarak çamaþýr makinemizi tam dolu halde çalýþtýrýrsak, 1 yýlda tam 5 yýllýk içme suyu ihtiyacýmýzý karþýlayacak kadar su tasarruf edebiliriz. Ambalaj atýðýný azaltýn Daha az ambalaj atýðý üretmek için yeni konsantre OMO kullanýn. Biz toz deterjanlarýmýzý daha az ambalaj kullanýmý gerektiren konsantre ürünler haline getirdik. Siz de kullanýlmýþ ambalajlarý mümkün olduðunca geri dönüþüme kazandýrýn. Doðru ölçüde deterjan kullanýn Her yýkamada doðru ölçüde ürün kullanarak, hem deterjanýnýzý hem de paranýzý gereksiz harcamazsýnýz. Bu yüzden çamaþýr yýkamadan önce paketin üzerindeki kullanma kýlavuzunu okuduðunuzdan emin olun. Her çamaþýra ön yýkama yapmayýn Böylece hem su tasarrufu yapar hem de faturalarýnýzý azaltýrsýnýz. Çamaþýrlarýmýzý yýkarken ön yýkama programýný kullanmadýðýmýz takdirde yýlda 4 Ömerli Barajý dolusu su tasarruf edebiliriz. UNILEVER TÜRKÝYE SÜRDÜRÜLEBÝLÝRLÝK RAPORU 2008 15

Çevre faaliyetlerimiz Çevresel etkilerimizi azaltmak Çevre felsefemizin merkezinde 'en baþta kirliliði üretmemek, daha sonra kaynaðýnda ayýrýp geri kazanmak' ilkesi yatmaktadýr. Unilever, faaliyetlerini 100 ülkede sürdüren, ürünleriyle 150'den fazla ülkede her gün 160 milyon kiþiye ulaþan, dünyanýn en büyük hýzlý tüketim ürünleri þirketlerinden biri. Bu büyüklüðün ve sorumluluðun bir parçasý olarak, insana, çevreye ve geleceðe iliþkin önemli sorumluluklar üstleniyoruz. Gelecek nesillerin hakký olan dünyada yaþamasý için hayata geçirdiðimiz sürdürülebilirlik anlayýþý, iþ stratejimizin þekillendirilmesinde de büyük rol oynuyor. Daha açýk bir ifadeyle, sürdürülebilir bir geleceði iþ stratejimizin en büyük parçasý olarak görüyoruz. Sürdürülebilirlik anlayýþýmýzý geniþ kitlelerle paylaþmak üzere çevreye duyarlý ürünler geliþtirmeye devam ediyoruz. Daha az kaynak tüketen ve daha az atýk saðlayan üretim sistemlerinin geliþtirilmesine önem veriyoruz. Faaliyet gösterdiðimiz tüm alanlarda çevresel etkilerin en az düzeyde tutulabilmesi için yoðun çaba harcýyoruz. 16

Yaklaþýmýmýz Unilever'in çevre politikasý her konuda sürdürülebilir olmayý hedeflemektedir. Þirketimizin "U" þeklindeki ambleminde yer alan semboller, sürdürülebilirlik konusundaki kararlýlýðýmýzýn en büyük simgesidir. Çevre Politikamýz Sürdürülebilir ve geliþmeye açýk bir gelecek için, tüm faaliyetlerimiz sýrasýnda çevreye olan olumsuz etkilerimizi en aza indirebilmek için gereken önlemleri almak, iþimizin ayrýlmaz bir parçasýdýr. Bu doðrultuda Çevre Yönetim Sistemi uygulanarak, sistemimiz periyodik olarak ve deðiþen koþullarda gözden geçirilir ve çevre performansýmýz sürekli olarak arttýrýlmaya çalýþýlýr. Bu amaçla: Çevre ile ilgili tüm yerel ve ulusal kanun ve yönetmeliklere uyulup, Unilever'in uluslararasý tavsiyeleri doðrultusunda hareket edilir. Ürün ve proseslerle ilgili projeler hazýrlanýrken çevresel etkiler dikkate alýnarak kirlilik, kaynaðýnda önlenmeye çalýþýlýr. Elektrik, yakýt ve su sarfiyatlarý gibi kaynaklarý azaltýcý tedbirler alýnýr ve her yýl hedefler konarak sürdürülebilir geliþme saðlanýr. Faaliyetlerimiz sýrasýnda oluþan katý, sývý ve gaz atýklarýmýzý azaltýcý önlemler alýnýr, tekrar kullaným veya geri kazaným imkanlarý uygulanmaya çalýþýlýr. Faaliyetlerimiz sýrasýnda meydana gelebilecek herhangi bir kaza veya acil durumda, çevresel zararlarý en az düzeye indirecek tedbirler planlanýp uygulanýr. Çevre konusunda baþarýya ulaþmak için tüm çalýþanlarýmýz bilinçlendirilir ve bireysel sorumluluk kazandýrmak için eðitimlere tabi tutulur. Ulusal ve yerel resmi kuruluþlar, diðer sanayi kuruluþlarý ve tedarikçiler ile iþbirliði saðlanarak, çevre standartlarýmýzýn hep birlikte yükseltilmesine çalýþýlýr. Daha Temiz Dünya Planý Çevreye olan etkisini en aza indirmek için 2008 yýlýnýn ikinci yarýsýnda 'Daha Temiz Dünya Planý'ný oluþturan OMO, bu doðrultuda tüm toz deterjanlarýný, enerji ve ambalaj tasarrufu yapan konsantre ürünler haline getirdi. Peki, bu deðiþimin temelinde ne yatýyor? Çevreyi korumak için küresel bilinç yaratmak. Konuyu biraz daha açmak gerekirse; Yýkama sýrasýnda tüketilen suyun azaltýlmasýna önderlik etmek Ürünlerimizin hayat döngüsü sýrasýndaki karbon izini azaltmak Paketlerimize ve çevresel konulara iliþkin tüketicilerimize verdiðimiz taahhütleri yerine getirmek Sürdürebilir kaynak kullanýmýnda liderlik etmesi ile bilinen ürünler tasarlamak Tüketicilerimizin çevre konusunda duyarlý olmalarý için onlarla iletiþim kurmak ve onlara ilham vermek Tüketici alýþkanlýklarýnýn bu yönde geliþmesini saðlamak için çalýþýyoruz Ýþyerlerimizdeki tüm çalýþanlarýmýz ve müteahhitlerimiz, bu politikadaki hedeflere ulaþabilmek için iþbirliði içinde çalýþýrlar. Her müdürlük, kendi operasyonlarý ile ilgili olarak gerekli aksiyonlarý almak ve uygulamakla sorumludur. UNILEVER TÜRKÝYE SÜRDÜRÜLEBÝLÝRLÝK RAPORU 2008 17

Performansýmýz ve hedeflerimiz Unilever Türkiye olarak, çevresel performansýmýzý yükseltmek, çevreye etkimizi en aza indirmek birincil hedefimizdir. Bu çerçevede Türkiye'deki 7 fabrikamýzda 2013 yýlýna kadar toplam Kimyasal Oksijen Ýhtiyacý (KOÝ: Kimyasal Oksijen Ýhtiyacý; diðer bir deyiþle arýtýlmýþ atýk suda kalan kirlilik miktarý), katý atýk ve su tüketimi hedeflerimizi belirlemiþ bulunuyoruz. PARAMETRELER 2008 DEÐERLERÝ 2009 HEDEFÝ 2013 PROJEKSÝYONU KOÝ (kg/ton) 0,038 0,072 (*) 0,065 Toplam Atýk (kg/ton) 2,41 2,39 2,27 SOx (kg/ton) 0,058 0,057 0,001 Enerji (GJ/ton) 1,23 1,20 1,12 CO 2 (kg/ton) 85,80 84,10 80,06 Su (m 3 /ton) 0,99 1,05 (**) 0,99 (*) Atýksu arýtma faaliyetlerinden kaynaklanan karbondioksit salýmýný azaltmak için, optimizasyon çalýþmalarý yapýlmýþ ve yasal sýnýrlarýn çok altýnda kalmak þartý ile KOÝ miktarýnýn yükseltilmesi kararý alýnmýþtýr. (**) Artýþýn sebebi, temizlik ve kiþisel bakým ürünleri fabrikamýzda, konsantre deterjan projemiz sebebi ile toz deterjan üretim tonajýmýzýn azalmasý, buna baðlý olarak, sývý içeren ürünlerimizin üretimdeki payýnýn artmasýdýr. 18

Ýklim deðiþikliði Býraktýðýmýz sera gazý etkisini azaltýyoruz Sera gazý etkimizi en az seviyeye çekmek için sürdürdüðümüz çabalarýmýza, çalýþanlarýmýzdan tedarikçilerimize ve tüketicilerimize kadar tüm paydaþlarýmýzý ortak ediyoruz. Bugün dünyamýzýn karþý karþýya kaldýðý en önemli problemlerden biri de iklim deðiþikliði. Küresel ýsýnmanýn etkisiyle ortaya çýkacak olan olumsuz hava koþullarý ve susuzluk, geliþmekte olan ülkeler baþta olmak üzere tüm insanlarý etkileyecek. Ýklim deðiþikliði yalnýzca insanlar üzerinde deðil, iþ süreçlerinde de etkisini gösterecek. Azalan su kaynaklarý baþta tarým olmak üzere tüm iþ faaliyetlerini ciddi ölçüde etkileyecek. Bu öngörüler dikkate alýndýðýnda iklim deðiþikliði yalnýzca bireylerin deðil, þirket ve hükümetlerin de sorunu haline gelmektedir. Soruna bugün eðilmenin maliyeti yüksek olmakla birlikte, bekleyip sorunun daha da kötüleþmesinden çok daha tercih edilir bir seçenektir. UNILEVER TÜRKÝYE SÜRDÜRÜLEBÝLÝRLÝK RAPORU 2008 19

Yaklaþýmýmýz Sera gazý salýmýný azaltma yaklaþýmýmýz, hem doðrudan hem de dolaylý etkilerimize yöneliktir. Doðrudan etki Doðrudan etkiyi gidermek için (2004 deðerlerini baz alarak) 2012'ye kadar üretim faaliyetlerinde kullanýlan enerjiden kaynaklý CO 2 'yi %25 oranýnda azaltma hedefi çerçevesinde çalýþmalarýmýzý sürdürüyoruz. Ýmalat kaynaklý 2000-2008 yýllarý arasýnda atýklarý kaynaðýnda önleme, arýtma ve enerji tasarrufu yatýrým ve uygulamalarýyla; üretilen ton baþýna kükürt dioksit emisyonunda %91; su ve enerji tüketiminde %50; katý atýk miktarýnda %62 ve karbondioksit salýnýmýnda ise %59 oranýnda azalma saðladýk. 2008 yýlýna geldiðimizde CO 2 emisyonumuzu azaltmak için çalýþmalarýmýzý sürdürdük. Ýmalattan kaynaklanan etkilerimizi hafifletmeye fabrikalarýmýzdan baþladýk. Her fabrikamýzda bulunan enerji komitelerimize ilave olarak, 2008 yýlýnda, Unilever Türkiye genelinde tüm enerji ve karbondioksit salýmýný azaltma faaliyetlerini koordine edecek bir merkezi enerji komitesi kurduk. Bu komiteye her fabrikadan ilgili mühendisler katýlmaktadýr. Ortalama 2 ayda bir toplanan komitenin 2008 ve 2009 yýlý hedefi, enerji optimizasyonudur. 2010 yýlýnda ise komite, çalýþmalarýný, alternatif enerji kaynaklarýnýn kullanýlmasý konusuna yoðunlaþtýracaktýr. Unilever Türkiye çay fabrikalarýnýn bulunduðu yörelerde; BOTAÞ'ýn þebeke doðalgazý olmamasýna raðmen yýl içinde sürdürülen projelerle, çay sezonunda ilk olarak Fýndýklý fabrikamýzda doðalgaz kullanýmýna geçtik ve Unilever Türkiye çay fabrikalarý olarak çay sektöründe doðalgaz kullanan ilk çay fabrikasý olduk. Projeye baðlý olarak 2010 yýlýnda Pazar ve Arhavi fabrikalarýmýzda da geçiþ çalýþmalarýný tamamlayacak ve tüm çay üretimimizi doðal gaz ile yapacaðýz. Böylece, Unilever Türkiye olarak CO 2 emisyonumuzu yýlda 5000 ton azaltacaðýz. Sadece bu proje sayesinde, Unilever Türkiye fabrikalarýnýn toplam CO 2 salýmýný % 7 azaltmýþ olacaðýz. Bu, bizlerin küresel ýsýnma ile mücadelemizde kayda deðer bir adýmdýr. Unilever Türkiye olarak, 7 fabrikamýzdaki CO 2 azaltýlmasýnda önemli baþarýlar elde ettik. 2007 yýlýnda 106,02 kg/ton olan CO 2 salýmýný, 2008 yýlýnda 85,80 kg/ton'a düþürdük. 2009 yýlýnda bu rakamý 84,10 kg/ton'a indirmeyi hedeflerken, 2013 projeksiyonumuzu 80,06 kg/ton olarak belirledik. Sürdürülebilir bir çevre için Unilever Türkiye olarak çevresel sürdürülebilirliðe katkýda bulunmak üzere 2008 yýlý içerisinde ambalajdan sevkiyata kadar birçok aþamada çeþitli önlemler aldýk, tasarruf uygulamalarýný hayata geçirdik. OMO, Yumoþ ve Rinso markalarýnda konsantre ürüne geçiþ yaparak atýk miktarlarýný azaltmýþ olduk. Granül ve toz sülfat malzemelerini taþýdýðýmýz jumbo ambalajlarý kullanýp atmak yerine tedarikçilerimize daha kaliteli ve tekrar kullanýlabilir jumbo ürettirdik. Bu sayede küçük tamir masraflarý ile bir jumboyu beþ defa kullanýyoruz. Fabrika atýllarýný azaltmak maksadýyla malzemelerin aylýk / yýllýk kullaným miktarlarý konusunda bir çalýþma yaparak paket boylarýný güncel ihtiyaçlara göre mümkün olan tüm imkanlar dahilinde deðiþtirdik. 2008 yýlý içerisinde Unilever Türkiye'de görev yapan iki mühendis, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlýðý'na baðlý Elektrik Ýþleri Etüt Ýdaresi Genel Müdürlüðü'nde 2 hafta süren eðitim ile Enerji Yöneticisi Sertifikasý na sahip oldular. Mühendislerimiz bu þekilde fabrikamýzdaki; Pompalarda enerji kullanýmý, buhar sistemi, basýnçlý hava sistemi optimizasyonlarý Rüzgar enerjisi test projesi Fotovoltaik (güneþ) enerjisi test projesi çalýþmalarýný yönettiler. Ýmalat harici Üretim faaliyetleri haricindeki etkimizi azaltmak için Unilever Türkiye olarak ofisimizi, 'Yeþil Bina' olarak adlandýrýlan bir yapýya taþýma kararý almýþ bulunuyoruz. 2000 yýlýnda Amerika'da Yeþil Bina Konseyi nin (USGBC) yeþil bina tasarýmý için endüstri standardý olarak kabul edilen LEED (Enerji ve Çevre Tasarýmýnda Liderlik) adý verilen standartlarýyla oluþturulan yeni ofisimizle çevre dostu olmak konusundaki kararlýlýðýmýzý pekiþtiriyoruz. Unilever Türkiye Yeþil Ofis binasý ile; Ortalama %30 daha az enerji harcanmasý Sýradan bir binaya göre %40 daha fazla yalýtýmý ile enerji tasarrufuna olumlu katký saðlanmasý Uluslararasý standartlarda suyu verimli kullanan bir ofis binasýna kýyasla %40 daha fazla su tasarrufu saðlanmasý beklenmektedir. Çevre bilincinin toplumun her kesimine yerleþerek bu konuda atýlacak adýmlarda daha büyük bir etki yaratmak üzere sosyal sorumluluk kampanyamýz Yarýnýn Ýzleri Projesini sürdürüyoruz. 20