T.C. ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ BELEDİYE MECLİSİ Karar N0:2787 19.11.2006 KARAR- Temelli Alagöz mevkii 92, 558, 132, 172 parsellerde 1/1000 ölçekli uygulama imar plan değişikliğine ilişkin İmar ve Bayındırlık Komisyonunun 30.10.2006 gün ve 653 sayılı raporu Büyükşehir Belediye Meclisinin 19.11.2006 tarihli toplantısında okundu. Konu üzerinde yapılan görüşmelerden sonra;. Temelli Belediye Meclisi' nin 09.08.2006 gün ve 121 sayılı kararıyla uygun görülen Alagöz mevkii 92,558,132,172 nolu parselleri içeren 1/1000 ölçekli uygulama imar plan önerisi onaylanmak üzere İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığına sunulduğu, Plan teklifi sunulan alanın; -1/5000 ölçekli nazım imar planının Temelli Belediye Meclisinin 01.06.2004 gün ve 30 sayılı karan ile onaylandığı, -Onaylı 1/5000 ölçekli nazım plana göre "Seyrek Yoğunluklu Konut Alam" kullanımında kaldığı, -1/5000 ölçekli nazım imar planının 3.1. 2 nolu plan notunun "Seyrek yoğunluklu konut alanlarında bürüt yoğunluk 100 k/ha, minimum parsel büyüklüğü 600 m2, Emsal: 0,75 ve hmax: 15.50m: olacaktır.'^ şeklinde olduğu, Öneri 1/1000 ölçekli uygulama imar planı üzerinde yapılan incelemede; -Yaklaşık 70 hektar büyüklüğündeki planlama alanında konut alanları için E:0.75 hmax=15.50m.,min parsel büyüklüğü 600m2 ve 2355 adet konutta 9420 kişinin yaşayabileceğinin önerildiği, -Yapılaşma şartlan, plan notlan ve plan genel tasarımının 1/5000 ölçekli nazım planına uygun olmasına karşın plan brüt yoğunluğunun (100 k/ha) iken (134 k/ha) olarak ayrıldığı, Hususları tespit edilmiş olup, Temelli Belediye Meclis kararı ile plan önerisinin 1/5000 ölçekli nazım imar planı tadilatıyla birlikte Onayına ilişkin İmar ve Bayındırlık Komisyonu raporu oylanarak oybirliği ile kabul edildi. Meclis l.i aşkar/y. Y.Katip Seyfı SALMGTAJ Süleyman YUMURTACI Z%usuf/fALÇINKAY. İL
ANKARA 14. İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞINA - BİLİRKİŞİ RAPORU ESAS NO : DAVACI DAVALI m 2007/149 Vekili Av. Muzaffer YILMAZ - Av.Senem YILMAZ i Temelli Belediye Başkanlığı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı Vekili Av. Ayşe Akyol AYDIN DAVA KONUSU : Temelli Belediye Başkanlığının 09.08.2006 tarih ve 121 sayılı 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı işlemi ile bu işlemin onaylanmasına ve 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı tadilatına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 19.11.2006 tarih ve 2787 sayılı işleminin iptali ve yürütmenin durdurulması istemidir. Mahkemece bilirkişi heyetimizden Temelli Belediye Meclisinin 09.08.2006 tarih ve 121 sayılı kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planı işlemi ile bu işlemin onaylanmasına ve 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı tadilatına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 19.11.2006 tarih ve 2787 sayıh kararının planlama esaslarına, şehircilik ilkelerine, imar mevzuatına ve kamu yararına uygun olup olmadığının tarafların iddia ve savunmaları da gözetilerek teknik yönden hazırlayacakları detaylı 4 nüsha rapor ile bir adet CD kaydının 30 günlük sürede mahkemeye sunulması istenilmiştir. DAVA DOSYASININ İNCELENMESİ : 1- Davacı Taraf İddiaları : Davacının Ankara İdare Mahkemesi Başkanlığına verdiği Mahkemede 19.01.2007 tarihinde kayıtlı dava dilekçesinde özetle; "Temelli Belediye Başkanlığının 09.08.2006 tarih ve 121 sayılı 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı işlemi ile bu işlemin onaylanmasına ve 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı tadilatına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 19.11.2006 tarih ve 2787 sayılı kararı alınmıştır. Temelli Alagöz Mevkii 92, 558, 132 ve 172 parsellerin Temelli Belediye Meclisince onaylı 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı uyarınca "seyrek yoğunluklu konut alanı" kullanımında kaldığı, - 1/5000 ölçekli planda "seyrek yoğunluklu alanlarda" brüt yoğunluğun 100 k/ha, minimum parsel büyüklüğü 600 m2, E=0,75 ve hmax=15.50 olarak belirlendiği, - 1/1000 ölçekli planda brüt yoğunluğun 100 k/ha. 'dan 134 k/ha 'a çıkarıldığı, Temelli Belediyesinin 1/1000 ölçekli plan değişikliği önerisi ile 1/5000 ölçekli plan değişikliğinin iş bu karar ile yapıldığı anlaşılmıştır. Davalı idare iptali istenilen karar ile kamu yararı, hizmet gerekleri, şehircilik ve planlama ilkeleri ve mevzuat hükümlerine aykırı olarak brüt yoğunluğu artırmış, kişi başına düşen sosyal donatı alanı azaltılmış, tüm bunlar kişisel çıkarlar gözetilerek rant sağlamak amacı ile öncelikle 1/1000 ölçekli planda değişikliğe gidilmek ve bu değişiklik uyarınca 1/5000 ölçekli plan yapılmak sureti ile yapılmıştır.
Davalı idare tarafından yapılan işlem Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik hükümlerine de aykırıdır. Plan değişikliği yapılabilmesi için; Plan ana kararlarını, bu kararların bütünlüğünü, teknik ve sosyal donatı dengesini bozmaması, Bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelere dayanması, Kamu yararının zorunlu kılması gerekmektedir. İptale konu karar ise söz konusu şartların hiçbirini taşımamaktadır. Nazım imar planlarında ^ noktasal bazda değişiklik yapılarak, kullanım farklılığına gidilmesi nazım imar planının * bütünlüğünü bozduğu gibi, parsellerin eşit imar hakkım da zedelemektedir. Davalı İdare 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı değişikliği yapmaksızın 1/1000 ölçekli plan değişikliği yapmıştır. Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelikte verilen Uygulama İmar Planı tanımı gereği olarak uygulama imar planlarının nazım imar planlarına uygun olarak hazırlanması gerekmektedir. Önce uygulama imar planlarının hazırlanıp sonrasında bu plana uygun nazım imar planının hazırlanması mümkün değildir. Davalı idarelerin işlemi bu açıdan yok hükmünde kabul edilmelidir. Davalı idarece ortaya çıkarılmış olan bu durum, idarelere tanınan yetki ve görevin kötüye kullanılması olup, bir suç teşkil etmektedir." denilmek suretiyle, Temelli Belediye Başkanlığının 09.08.2006 tarih ve 121 sayılı 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı işlemi ile bu işlemin onaylanmasına ve 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı tadilatına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 19.11.2006 tarih ve 2787 sayılı kararının iptali istenilmiştir. Davacımn Mahkemede 20.02.2007 tarihinde kayıtlı dilekçesi ile, davacı derneğin hukuka aykırı belediye meclis kararlarına karşı dava açma ehliyeti bulunduğuna dair Emsal kararlar Mahkemeye sunulmuştur. Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığının cevap yazısına karşı, davacının Mahkemede 14.05.2007 tarihinde kayıtlı karşı cevap dilekçesinde daha önceki dilekçelerdeki hususlar tekrar edilmekle beraber, ayrıca planlara askı süresi içerinde itiraz hakkının kullanılmamış olması halinde dava açma hakkının kaybedilmeyeceği, davanın süresi içerinde açıldığı belirtilmiştir. Davalı Taraf Savunması : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığınca Ankara 14. İdare Mahkemesine sunulan 21.03.2007 kayıt tarihli dava dilekçesine cevap yazılarında özetle; "Polatlı İlçesi Temelli İlk Kademe Belediyesi Alagöz Mahallesi 92, 558, 132 ve 172 nolu parseller ait 1/5000 ölçekli nazım imar planı Temelli Belediye Meclisinsin 01.06.2004 gün ve 30 sayılı kararı ile onaylanmıştır. 2-
Onaylı 1/5000 ölçekli nazım imar planına göre söz konusu parseller "seyrek yoğunluklu konut alanı" kullanımında kalmıştır. Seyrek yoğunluklu konut alanlarında brüt yoğunluğu 100 k/ha, minimum parsel büyüklüğü 600 m2. E=0.75 ve hmax=15,50 m. olarak belirlenmiştir. Temelli Belediye Meclisinin 09.08.2006 gün ve 121 sayılı kararı ile uygun görülerek onaylanmak üzere Belediye Başkanlığımıza sunulan 1/1000 ölçekli uygulama imar planında ise 70 ha büyüklüğündeki planlama alanında konut alanları için E=0,75, minimum parsel büyüklüğü 600 m2, hmax=15,50 ve 2355 adet konutta 9420 kişinin yaşayabileceği öngörülmüştür. Yapılaşma şartları, plan notları ve planın genel tasarımının onaylı 1/5000 ölçekli nazım plan kararlarına uygun olmasına karşın plan brüt yoğunluğunun (100 k/ha) aşıldığı (134 k/ha), dolayısıyla Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 19.11.2006 gün ve 2787 sayılı kararı ile 1/5000 ölçekli nazım plan değişikliği ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı birlikte onaylanmıştır. 1/5000 ölçekli nazım imar planının 18.12.2006-18.01.2007 tarihleri arasında Belediye Başkanlığımız ilan panosunda askıya çıkarılmıştır ve yasal askı sürecinde herhangi bir itiraz olmadığından plan kesinleşmiştir" denilmek suretiyle, dava konusu plan değişikliğinin imar mevzuatına şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uygun olduğu, dava dilekçesindeki iddiaların hukuki isabetten yoksun bulunduğu ifade edilerek davanın reddi istenilmiştir. Dava konusu işlemde Temelli Belediye Başkanlığınca yapılan bir savunmaya dava dosyasında rastlanılmamıştır. TESPİT ve DEĞERLENDİRMELER: Yerinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sırasında dava konusu alan ve yakın çevresinin görünümü aşağıda verilmiş olup, dava konusu parseller Ankara-Eskişehir Devlet Karayoluna cepheli bir konumda bulunmaktadır. Alan üzerinde yapılaşmanın henüz başlamadığı görülmüştür. Dava konusu imar planlarından 1/1000 ölçekli uygulama imar planının Temelli Belediye Meclisince Dava konusu plan değişikliğine konu alan ve yakın çevresinin görünümü onaylanmasına ilişkin 09.08.2006 tarih ve 121 nolu kararının alındığı toplantıda, konunun gündemin 11. maddesi olarak görüşüldüğü, İmar komisyonunun konuya ilişkin olarak almış olduğu " Alagöz Mevkii 92, 558, 132, 172 nolu parsellerde, kayıtlı alanları kapsayan 1/1000 ölçekli imar planında, 1/5000 ölçekli nazım imar planına uygun olarak "Seyrek Yoğunluklu Konut Alanı" olarak önerildiği görülmüştür. Komisyonumuzun yaptığı bu çalışmaları değerlendirilerek; Alagöz Mevkii 92, 558, 132, 172 nolu parsellerde kayıtlı alanı kapsayan 1/1000 ölçekli imar planının 3194 sayılı Kanun 'un 8/b
maddesine göre onaylanması için konunun belediye meclisine sunulmasına oy birliği ile karar verildi. " şeklindeki karar belediye meclisinde okunduktan sonra, konu hakkında başka bir görüş ve öneri sunulmadığından komisyondan geldiği şekliyle oylamaya sunulduğu ve yapılan oylama neticesinde "Alagöz mevkii 92, 558, 132, 172 nolu parsellerde kayıtlı alanı kapsayan 1/1000 ölçekli imar planının 3194 sayılı Kanun'un 8/b maddesine göre onaylanmasına meclisçe oybirliği ile karar verildi.'" denilmek suretiyle, karar alındığı dava dosyasında bir örneği bulunan karar örneğinden anlaşılmıştır. Temelli Belediye Meclisinin 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının onaylanmasına ilişkin olarak almış olduğu 09.08.2006 tarih ve 121 nolu kararının 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu hükümleri çerçevesinde onaylanmak üzere Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığına sunulması sonrasında, bir örneği dava dosyasında mevcut Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 19.11.2006 tarih ve 2787 sayılı kararında; "Temelli Alagöz mevkii92, 558, 132, 172 parsellerde 1/1000 ölçekli uygulama imar plan değişikliğine ilişkin İmar ve bayındırlık Komisyonunun 30.10.2006 gün ve 653 sayılı raporu Büyükşehir Belediye Meclisinin 19.11.2006 tarihli toplantısında okundu. Konu üzerinde yapılan görüşmelerden sonra; Temelli Belediye Meclisinin 09.08.2006 gün ve 121 sayılı kararıyla uygun görülen Alagöz Mevkii 92, 558, 132, 172 nolu parselleri içeren 1/1000 ölçekli uygulama imar planı önerisi onaylanmak üzere imar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığına sunulduğu, Plan teklifi sunulan alanın; 1/5000 ölçekli nazım imar planının Temelli Belediye Meclisinin 01.06.2004 gün ve 30 sayılı kararı ile onaylandığı, Onaylı 1/5000 ölçekli nazım plana göre "seyrek yoğunluklu konut alanı" kullanımında kaldığı, 1/5000 ölçekli nazım imar planının 3.1.2 nolu plan notunun "seyrek yoğunluklu konut alanlarında brüt yoğunluk 100 k/ha., minimum parsel büyüklüğü 600 m2, Emsal=0.75 ve hmax=15.50 m. olacaktır. " şeklinde olduğu, Öneri 1/1000 ölçekli uygulama imar planı üzerinde yapılan incelemede; - yaklaşık 70 ha. büyüklüğündeki planlama alanında konut alanları için E=0.75, hmax=15.50 m., min.parsel büyüklüğü 600 m2 ve 2355 adet konutta 9420 kişinin yaşayabileceğinin önerildiği, Yapılaşma şartları, plan notları ve planın genel tasarımının 1/5000 ölçekli nazım planına uygun olmasına karşın plan brüt yoğunluğunun (100 k/ha) iken (134 k/ha) olarak ayrıldığı, Hususları tespit edilmiş olup, Temelli Belediye Meclis kararı ile plan önerisinin 1/5000 ölçekli nazım imar planı tadilatıyla birlikte onayına ilişkin İmar ve Bayındırlık Komisyonu raporu oylanarak oybirliği ile kabul edildi. " denilmek suretiyle, karar alındığı anlaşılmaktadır. Bir örneği yanda verilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı üzerinde nazım plan değişikliğine konu alanın sınırları renkli kalemle işaretlenerek gösterilmiştir. Plan örneğinin incelenmesinden dava konusu alanın Ankara-Eskişehir karayolu üzerinde, Ankara istikametinden Temelli yerleşimine girişte plan sınırını oluşturan alanda ve karayolunun kuzeyinde kalan yaklaşık 70 ha.lık alanı kapsadığı anlaşılmaktadır. Plan değişikliğine konu alanın sınırını; kuzeyde 35 m.lik trafik yolu, batıda 15 m.lik trafik yolu, güneyde Ankara-Eskişehir devlet karayolu, doğuda 15 m.lik trafik yolu ve plan sınırı oluşturmaktadır. 4-
Planlama alanında Ankara-Eskişehir karayoluna cepheli kısımlar "kentsel servis alanı" olarak tanımlanmıştır. Planlama alanının içinden geçen 20 m.lik ve 15 m.lik trafik yollarının kesişiminde tali iş merkezi, ortaöğretim tesisi, sağlık tesisi, ibadet tesisi kullanımları ile bir alt merkez oluşturulmuş, enerji nakil hattının altında kalan alanlarda ve bununla bağlantılı alanlarda yeşil akslar oluşturulmuş, diğer alanlar "gelişme konut alanı" olarak tanımlanmıştır. Plan sınırına yakın diğer konut alanlarında "seyrek yoğunluklu konut alanları" önerilmiş olduğu anlaşılmıştır. Planlama alanında değişiklik öncesi onaylı nazım imar planı kararlarına göre uygulama imar planı kararı üretilmiş olması halinde 70 ha.lık alanda 100 k/ha yoğunlukla 7000 kişi yaşayacak ve 1750 konut üretilecek şekilde bir planlama çalışması yapılması gerekecekti. Oysa ki, dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile 2355 adet konut üretilecek ve 9420 kişi yaşayacak şekilde bir planlama çalışmasının yapıldığı bununda 134 k/ha.lık bir yoğunluğa karşılık geldiği görülmektedir. Bununla birlikte, dava konusu nazım imar planı değişikliği ile değişiklik öncesi nazım plan kararlarındaki kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanlarının aynen korunduğu artan nüfusa karşılık kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanlarının aynı oranda artırılmadığı anlaşılmaktadır. 23.07.2004 tarih ve 25531 sayılı R.G.'de yayımlanarak yürürlüğe giren 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun "Büyükşehir, ilçe ve ilk kademe belediyelerinin görev ve sorumlulukları" başlığı altında düzenlenen 7. maddesinin Büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumluluklarını düzenleyen 1. fıkrasının (b) bendi ile; ''Çevre düzeni plânına uygun olmak kaydıyla, büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde 1/5.000 ile 1/25.000 arasındaki her ölçekte nazım imar plânını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak; büyükşehir içindeki belediyelerin nazım plâna uysun olarak hazırlayacakları uygulama imar plânlarını, bu plânlarda yapılacak değişiklikleri, parselasyon plânlarını ve imar ıslah plânlarını aynen veya değiştirerek onaylamak ve uygulanmasını denetlemek; nazım imar plânının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde uygulama imar plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmayan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin uygulama imar plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmak veya yaptırmak. " hükmü getirilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanunu'nun Tanımlar başlığı altında düzenlenen 5. maddesinde; Nazım İmar Planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plandır. Uygulama İmar Planı; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plandır. olarak tanımlanırken, Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin Tanımlar başlığı altında düzenlenen 3. maddesinde; İmar Planı: Belde halkının sosyal ve kültürel gereksinimlerini karşılamayı, sağlıklı ve güvenli bir çevre oluşturmayı, yaşam kalitesini artırmayı hedefleyen ve bu amaçla beldenin ekonomik demografik, sosyal, kültürel, tarihsel, fiziksel özelliklerine ilişkin araştırmalara ve verilere dayalı olarak hazırlanan, kentsel yerleşme ve gelişme eğilimlerini alternatif çözümler oluşturmak suretiyle
belirleyen, arazi kullanımı, koruma, kısıtlama kararlar, örgütlenme ve uygulama ilkelerini içeren pafta, rapor ve notlardan oluşan belgedir. İmar planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olmak üzere iki aşamadan oluşur. Plan Değişikliği: Plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü, teknik ve sosyal donatı dengesini bozmayacak nitelikte, bilimsel nesnel ve teknik gerekçelere dayanan, kamu yararının zorunlu kılması halinde yapılan plan düzenlemeleridir. olarak tammlanmaktadır. İmar planlan, planlanan yörenin bugünkü durumunun, olanaklarının ve ilerdeki gelişmesinin geleceğe en yakın şekilde saptanabilmesi için coğrafi veriler, beldenin kullanılışı, donatımı ve mali bilgiler gibi konularda yapılacak araştırma ve anket çalışmaları sonucu elde edilecek bilgiler ışığında, çeşitli kentsel işlevler arasında var olan ya da sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi çözüm yollarını bulmak, insan, toplum ve çevre münasebetlerinde kişi ve aile mutluluğu ile toplum hayatını yakından etkileyen fiziksel çevreyi sağlıklı bir yapıya kavuşturmak; yatırımların yer seçimlerini ve gelişme eğilimlerini yönlendirmek ve toprağın korunma, kullanma dengesini en rasyonel biçimde belirlemek belde halkına iyi yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla, kentin kendine özgü yaşayış biçimi ve karakteri, nüfus, alan ve yapı ilişkileri, yörenin gerek çevresiyle ve gerekse çeşitli planları arasında olan bağlantıları, halkın sosyal ve kültürel gereksinimleri, güvenlik ve sağlığı ile ilgili konular göz önüne alınarak hazırlanır. Planların bütüncül bir planlama anlayışı içerisinde, alt ölçekli planların bir üst ölçekli plana uygun olarak yapılması gerekmektedir. Dolayısı ile nazım imar planlarının varsa çevre düzeni planlarına, uygulama imar planlarının da nazım imar planlarına uygun olarak hazırlanması zorunludur. Bu durum planlama ilkeleri arasında planların kademeli birlikteliği ilkesi olarak ifade edilmektedir. İmar planları ile kentsel gelişmenin ihtiyaçları karşılayacak, doğal ve milli kaynakları koruyacak şekilde yönlendirilmesi ve bu amaçlarla sınırlamalar getirilmesi kamu yararını sağlamaya yöneliktir. İmar planlarının kesinleşmesiyle artık "toplum yararı" konusunda karar alınmış sayılmaktadır. Kent planlarını değişmez kabul etmek, ekonomik ve toplumsal yönden ve teknolojik ilerlemeler açısından hızlı bir değişme içerisinde içinde bulunan toplumların yerleşim yerlerinin gerçek yapısına aykırı düşer. İmar planları belli bir süre sonra yetersiz kalabilir veya planın uygulanması beklenmedik sonuçlar verebilir ya da değişen şartlar karşısında planın uygulanması gerçekçi olmayacağı gibi, amaca ve ihtiyaca da uygun düşmeyebilir. Ancak, onaylı imar planlarında daha sonra yapılacak değişikliklerde de kamu yararının aranması gerecektir. Bu durum, planda değişiklik yapılmasını zorunlu kılan bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelerin ortaya konulmasını gerektirmektedir. Bu hususlar imar planlarının ayrılmaz bir parçası olan plan raporları ile ortaya konulur. İmar planlarını düzenleyici idari işlem niteliğine sokanda bu plan raporlarıdır. İmar planı değişiklikleriyle yoğunluk artışının olması halinde, artan nüfusun ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde planda ayrılan kentsel, sosyal ve teknik altyapı kullanımlarının da artırılması gerekecektir. Bu durum Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin İmar Planı Değişikliklerinde Uyulması Gereken Esaslar bölüm başlı ile düzenlenen hükümlerde 28. maddenin 1 nci fıkra hükmünde; "Artan nüfusun ihtiyacı olan sosyal ve teknik altyapı alanları EK-l'de belirtilen standartlara uygun olarak plan değişikliğine konu alana hizmet vermek üzere ayrılır ve/veya artırılır." şeklinde ifade edilmiştir.
Dava konusu olayda, alana ilişkin olarak daha önce Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisine alınmadan Temelli Belediye Başkanlığınca onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planında yoğunluk 100 k/ha olarak belirlendiğinden, uygulama imar planının da bu karar doğrultusunda hazırlanarak onaylanması gerekmektedir. Onaylı nazım imar planı kararlarına aykırı olarak 134 k/ha yoğunlukla hazırlanarak onaylanmak üzere Büyükşehir Belediye Başkanlığına sunulan uygulama imar planının, Büyükşehir Belediye Meclisinde görüşülmesi sırasında Nazım İmar Planı kararlarında belirtilen yoğunluğun 134 k/ha olarak onaylanması işleminin; - Dava konusu plan değişikliğinin alana 2420 kişi ilave nüfus getirecek olması, - Dava konusu nazım imar planı değişikliğini zorunlu kılan bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelerin gerekçelerin ortaya konulmaması, - Artan nüfusun kentsel, sosyal ve teknik altyapı ihtiyaçlarının nasıl karşılanacağının ortaya konulmaması, İmar planının ayrılmaz bir parçası olan ve plan değişikliğine ilişkin yukarıda belirtilen hususları da açıklaması gereken "plan raporunun" hazırlanmamış olması, nedeniyle, dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planının onaylanmasına ilişkin işleminin, 3194 sayılı İmar Kanunu'na, Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik hükümlerine aykırılık teşkil ettiği ve dava konusu işlemde kamu yararı bulunmadığı değerlendirilmektedir. -7-
SONUÇ Temelli Belediye Başkanlığının 09.08.2006 tarih ve 121 sayılı 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı işlemi ile bu işlemin onaylanmasına ve 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı tadilatına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 19.11.2006 tarih ve 2787 sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davada; Planın belirli bir bölgesinde yoğunluk artışı getiren düzenlemelerin, artan yoğunluğa bağlı olarak ortaya çıkacak kentsel, sosyal ve teknik altyapı ihtiyaçlarını da karşılayacak şekilde plan revizyonu kapsamında ele alınması gerektiği, dava konusu nazım imar planı değişikliğinde bu hususa uyulmadığı, - Plan değişikliklerinde plan değişikliğini zorunlu kılan bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelerin ortaya konulması gerektiği, dava konusu nazım imar planı değişikliğinde bu zorunluluğu ortaya çıkaran bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelerin ortaya konulmadığı, Plan raporları imar planlarının ayrılmaz bir parçası olup, plan raporu olmaksızın gerek yeni gerekse ilave, değişiklik veya revizyon imar planı onaylanamayacağı,dava konusu nazım imar planı değişikliği ile uygulama imar planının onaylanması işlemlerinde plan raporu olmaksızın plan onaması yapıldığı, - Alt ölçekli planların bir üst ölçekteki plan kararlarına uygun olarak hazırlanması gerektiği, dava konusu uygulama imar planının hazırlanmasında üst ölçekli nazım imar planı ile belirlenen nüfus yoğunluğu öngörüsüne uyulmadığı, uygulama imar planı ile getirilen nüfus yoğunluğu doğrultusunda nazım imar planı kararlarında değişikliğe gidilmesini zorunlu kılacak gerekçeler de ortaya konulmadığından dava konusu plan değişikliğinde kamu yararı bulunmadığı, açıklanan nedenlerle de, dava konusu plan değişikliğinin 3194 sayılı İmar Kanunu ve Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik hükümlerine, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına uygun olmadığı ve kamu yararı bulunmadığı görüş ve kanaatine varılmıştır. Yüce Mahkemenize saygılarımızla arz olunur. 21/07/2008 a Mühendisi ismail ALACA Yük. Şehir Plancısı rhan ERTAN Şehir Plancısı
T.C. ANKARA 14. İDARE MAHKEMESİ ESAS NO : 2007/149 KARAR NO : 2008/1434 DAVACI :Çağdaş Başkent Ankara Demeği VEKİLİ : Av. Muzaffer YILMAZ Kanım İş Merkezi, No:459, C-Blok, 6. Kat / ANKARA DAVALILAR : 1- Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı/ ANKARA VEKİLİ : Av Ayşe KÜRKÇÜ KIZILKAYA - Aynı adreste - 2- Temelli Belediye Başkanlığı -Temelli/ ANKARA DAVANIN ÖZETİ : Temelli Belediye Başkanlığı'nm 9.8.2006 tarih ve 121 sayılı 1/1000 ölçekli uygulama imar planı işlemi ile bu işlemin onaylanmasına ve 1/5000 ölçekli Nazım İmar EknıJMilalınajlişJdn^nkara BüyükşeJıirikindiye,Meclisimin 19.11.2006 tarih ve 278?_sayıiı_ işleminin, kamu yararı, hizmet gerekleri, şehircilik ve planlama ilkeleri ve mevzuat hükümlerine aykırı olarak brüt yoğunluğun artırıldığı, kişi başına düşen sosyal donatı alanının azaltıldığı, imar planı değişikliğinin şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına aykırı olduğu iddiasıyla iptali istenilmektedir. ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI'NIN SAVUNMASININ ÖZETİ: Davacının dava açma ehliyetinin bulunmadığı, dava konusu imar planı değişikliğinde şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek, davanmın reddi gerektiği savunulmaktadır. TEMELLİ BELEDİYE BAŞKANLIĞI'NIN SAVUNMASININ ÖZETİ: Savunma dilekçesi yasal süresinde verilmemiştir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Ankara 14. İdare Mahkemesi'nce davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nın ehliyet itirazı yerinde görülmeyip dava dosyası incelenerek işin gereği görüşüldü: Dava; Temelli Belediye Başkanlığımın 9.8.2006 tarih ve 121 sayılı 1/1000 ölçekli uygulama imar planı işlemi ile bu işlemin onaylanmasına ve 1/5000 ölçekli Nazım imar Planı tadilatına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisimin 19.11.2006 tarih ve 2787 sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır. 3194 sayılı imar Kanunumun 5.maddesinde; "nazım imar planları"nm varsa bölge ve çevre düzeni.planlanıra ııygnn- olarak, hali hazır -haritalar-üzerine yine- varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme, yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları gösteren ve uygulama imar planının hazırlanmasında esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporu ile beraber bir bütün olan planlar olduğu, "Uygulama İmar Planı"tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastrol durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarım ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plandır." tanımlamalarına yer verilmiştir. Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin "Tanımlar" başlıklı 3. maddesinde; imar Planı: Belde halkının sosyal ve kültürel gereksinimlerini karşılamayı, sağlıklı ve güvenli bir çevre oluşturmayı, yaşam kalitesini artırmayı hedefleyen ve bu amaçla beldenin ekonomik demografik, sosyal, kültürel, tarihsel, fiziksel özelliklerine ilişkin araştırmalara ve verilere dayalı olarak hazırlanan, kentsel yerleşme ve gelişme eğilimlerini alternatif çözümler 1/4
T.C. ANKARA 14. İDARE MAHKEMESİ ESAS NO : 2007/149 KARAR NO :2008/1434 oluşturmak suretiyle belirleyen, arazi kullanımı, koruma, kısıtlama kararlar, örgütlenme ve uygulama ilkelerini içeren pafta, rapor ve notlardan oluşan belgedir. İmar planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olmak üzere iki aşamadan oluşur. Plan Değişikliği: Plan ana kararlarım, sürekliliğini, bütünlüğünü, teknik ve sosyal donatı dengesini bozmayacak nitelikte, bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelere dayanan, kamu yararının zorunlu kılması halinde yapılan plan düzenlemeleridir." şeklinde tanımlanmıştır. imar planları, planlanan yörenin bugünkü durumunun, olanaklarının ve ilerdeki gelişmesinin geleceğe en yakın şekilde saptanabilmesi için coğrafî veriler, beldenin kullanılışı, donatımı ve mali bilgiler gibi konularda yapılacak araştırma ve anket çalışmaları sonucu elde edilecek bilgiler ışığında, çeşitli kentsel işlevler arasında var olan ya da sağlanabilecek olanaklar - ölçüsünde en iyi çöakn^oljar^m^bı^mak^-insan,- töplum-v^-eewe-4m4r4aseb^ mutluluğu ile toplum hayatını yakından etkileyen fiziksel çevreyi sağlıklı bir yapıya kavuşturmak; yatırımların yer seçimlerini ve gelişme eğilimlerini yönlendirmek ve toprağın korunma, kullanma dengesini en rasyonel biçimde belirlemek belde halkına iyi yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla, kentin kendine özgü yaşayış biçimi ve karakteri, nüfus, alan ve yapı ilişkileri, yörenin gerek çevresiyle ve gerekse çeşitli planları arasında olan bağlantıları, halkın sosyal ve kültürel gereksinimleri, güvenlik ve sağlığı ile ilgili konular göz önüne alınarak hazırlanır. Planların bütüncül bir planlama anlayışı içerisinde, alt ölçekli planların bir üst ölçekli plana uygun olarak yapılması gerekmektedir. Dolayısı ile nazım imar planlarının varsa çevre düzeni planlarına, uygulama imar planlarının da nazım imar planlarına uygun olarak hazırlanması zorunludur. Bu durum planlama ilkeleri arasında planların kademeli birlikteliği ilkesi olarak ifade edilmektedir. imar planları ile kentsel gelişmenin ihtiyaçları karşılayacak, doğal ve milli kaynakları koruyacak şekilde yönlendirilmesi ve bu amaçlarla sınırlamalar getirilmesi kamu yararını sağlamaya yöneliktir. İmar planlarının kesinleşmesiyle artık "toplum yararı" konusunda karar alınmış sayılmaktadır. Kent planlarını değişmez kabul etmek, ekonomik ve toplumsal yönden ve teknolojik ilerlemeler açısından hızlı bir değişme içerisinde içinde bulunan toplumların yerleşim yerlerinin gerçek yapısına aykırı düşer, imar planları belli bir süre sonra yetersiz kalabilir veya planın uygulanması beklenmedik sonuçlar verebilir ya da değişen şartlar karşısında planın uygulanması gerçekçi olmayacağı gibi, amaca ve ihtiyaca da uygun düşmeyebilir. Ancak, onaylı imar planlarında daha sonra yapılacak değişikliklerde de kamu yaranılın aranması gerecektir. Bu durum, planda değişiklik yapılmasını zorunlu kılan bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelerin ortaya konulmasını gerektirmektedir. Bu hususlar imar planlarının ayrılmaz bir parçası olan plan raporları ile ortaya konulur. İmar planlarını düzenleyici idari işlem niteliğine sokanda bu plan raporlarıdır. Diğer taraftan, imar planlarında belli kişi veya zümre yaran düşünülerek değişiklikyapılması olanaksız olup, ancak kamu yararı, belde ihtiyaçları ve planlama ilkelerinin varlığı halinde değişiklik yapılması esastır. Bu ölçülere göre hazırlanıp değiştirilebilen imar planlarının yargısal denetiminin de bütün bu hususlara uyulup uyulmadığının, taşınmazın yer, büyüklük, konum ve işlevi açısından imar planında ayrıldığı amaca, şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına uygun olup olmadığının incelenmesi gerekmektedir Dava dosyasının incelenmesinden;temelli Belediye Başkanlığının 09.08.2006 tarih ve 121 sayılı 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı işlemi ile bu işlemin onaylanmasına ve 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı tadilatına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 19.11.2006 tarih ve 2787 sayılı kararı ile Temelli Alagöz Mevkii 92, 558, 132 ve 172 parsellerin Temelli T.C. ANKARA 14. İDARE MAHKEMESİ ESAS NO : 2007/149 KARAR NO : 2008/1434 Belediye Meclisince onaylı 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı uyarınca "seyrek yoğunluklu konut alanı" kullanımında kaldığı, 1/5000 ölçekli planda "seyrek yoğunluklu alanlarda" brüt yoğunluğun 100 k/ha, minimum parsel büyüklüğü 600 m2, E=0,75 ve hmax=15.50 olarak belirlendiği, 1/1000 ölçekli planda brüt yoğunluğun 100 k/ha.'dan 134 k/ha'a çıkarıldığı, bunun üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmıştır. Uyuşmazlığın çözümü teknik yönden mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmasını gerektirdiğinden Mahkememizin 11.4.2008 tarihli kararı doğrultusunda 10.7.2008 tarihinde yerinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporunda "Plan örneğinin incelenmesinden dava konusu alanın Ankara-Eskişehir karayolu üzerinde, Ankara istikametinden Temelli yerleşimine girişte plan sınırını oluşturan alanda ve karayolunun kıızeymde,kalan:yaklaşık,7ûjıa.hk:alam^kaps.adığı.anlaşılmaktadır. Plan değişikliğine konu alanın sınırını; kuzeyde 35 m.lik trafik yolu, batıda 15 m.lik trafik yolu, güneyde Ankara-Eskişehir devlet karayolu, doğuda 15 m.lik trafik yolu ve plan sınırı oluşturmaktadır. Planlama alanında Ankara-Eskişehir karayoluna cepheli kısımlar "kentsel servis alanı" olarak tanımlanmıştır. Planlama alanının içinden geçen 20 m.lik ve 15 m.lik trafik yollarının kesişiminde tali iş merkezi, ortaöğretim tesisi, sağlık tesisi, ibadet tesisi kullanımları ile bir alt merkez oluşturulmuş, enerji nakil hattının altında kalan alanlarda ve bununla bağlantılı alanlarda yeşil akslar oluşturulmuş, diğer alanlar "gelişme konut alanı" olarak tanımlanmıştır. Plan sınırına yakın diğer konut alanlarında "seyrek yoğunluklu konut alanları" önerilmiş olduğu anlaşılmıştır. Planlama alanında değişiklik öncesi onaylı nazım imar planı kararlarına göre uygulama imar planı kararı üretilmiş olması halinde 70 ha. lık alanda 100 k/ha yoğunlukla 7000 kişi yaşayacak ve 1750 konut üretilecek şekilde bir planlama çalışması yapılması gerekecekti. Oysa ki, dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile 2355 adet konut üretilecek ve 9420 kişi yaşayacak şekilde bir planlama çalışmasının yapıldığı bununda 134 k/ha.lık bir yoğunluğa karşılık geldiği görülmektedir. Bununla birlikte, dava konusu nazım imar planı değişikliği ile değişiklik öncesi nazım plan kararlarındaki kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanlarının aynen korunduğu artan nüfusa karşılık kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanlarının aynı oranda artırılmadığı anlaşılmaktadır. Dava konusu olayda, alana ilişkin olarak daha önce Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisine alınmadan Temelli Belediye Başkanlığınca onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planında yoğunluk 100 k/ha olarak belirlendiğinden, uygulama imar planının da bu karar doğrultusunda hazırlanarak onaylanması gerekmektedir. Onaylı nazım imar planı kararlarına aykırı olarak 134 k/ha yoğunlukla hazırlanarak onaylanmak üzere Büyükşehir Belediye Başkanlığına sunulan uygulama imar planının, Büyükşehir Belediye Meclisinde görüşülmesi sırasında Nazım imar Planı kararlarında belirtilen yoğunluğun 134 k/ha olarak onaylanması işleminin; dava konusu plan değişikliğinin alana 2420 kişi ilave nüfus getirecek olması, dava konusu nazım imar planı değişikliğini zorunlu kılan bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelerin gerekçelerin ortaya konulmaması, artan nüfusun kentsel, sosyal ve teknik altyapı ihtiyaçlarının nasıl karşılanacağının ortaya konulmaması, imar planının ayrılmaz bir parçası olan ve plan değişikliğine ilişkin yukarıda belirtilen hususları da açıklaması 2/4
gereken "plan raporunun" hazırlanmamış olması, nedeniyle, dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planının onaylanmasına ilişkin işleminin, 3194 sayılı imar Kanununa, Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik hükümlerine aykırılık teşkil ettiği ve dava konusu işlemde kamu yararı bulunmadığı değerlendirilmektedir. Sonuç olarak, planın belirli bir bölgesinde yoğunluk artışı getiren düzenlemelerin, artan yoğunluğa bağlı olarak ortaya çıkacak kentsel, sosyal ve teknik altyapı ihtiyaçlarını da T.C. ANKARA 14. İDARE MAHKEMESİ ESAS NO : 2007/149 KARAR NO : 2008/1434 karşılayacak şekilde plan revizyonu kapsamında ele alınması gerektiği, dava konusu nazım imar planı değişikliğinde bu hususa uyulmadığı, plan değişikliklerinde plan değişikliğini zorunlu kılan bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelerin ortaya konulması gerektiği, dava konusu nazım imar planı değişikliğinde bu zorunluluğu ortaya çıkaran bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelerin ortaya konulmadığı, plan raporları imar planlarının ayrılmaz bir parçası olup, plan raporu olmaksızın gerek yeni gerekse ilave, değişiklik veya revizyon imar planı onaylanamayacağı,dava konusu nazım imar planı değişikliği ile uygulama imar planının onaylanması işlemlerinde plan raporu olmaksızın plan onaması yapıldığı, alt ölçekli planların bir üst ölçekteki plan kararlarına uygun olarak hazırlanması gerektiği, dava konusu uygulama imar planının hazırlanmasında üst ölçekli nazım imar planı ile belirlenen nüfus yoğunluğu (mgiküsiine uyulmadığı, uygulama imar planı ile getirilen nüfus yoğunluğu doğrultusunda nazım imar planı kararlarında değişikliğe gidilmesini zorunlu kılacak gerekçeler de ortaya konulmadığından dava konusu plan değişikliğinde kamu yararı bulunmadığı, açıklanan nedenlerle de, dava konusu plan değişikliğinin 3194 sayılı imar Kanunu ve Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik hükümlerine, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına uygun olmadığı ve kamu yararı bulunmadığı görüş ve kanaatine varıldığı" bildirilmiştir. Bilirkişi raporu taraflara tebliğ edilmiş ve davalı idareler tarafından bilirkişi raporuna yapılan itirazlar, raporun dayandığı teknik ve bilimsel veriler gözönüne alındığında yerinde görülmemiş olup, mahkememiz heyetince de hükme esas alınabilecek nitelikte bulunmuştur. Bu durumda; bilirkişi raporu ve dava dosyasında bulunan diğer bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planı işlemi ile bu işlemin onaylanmasına ve 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı tadilatına ilişkin işlemlerde şehircilik ilkeleri, planlama esasları, kamu yararı ve hukuka aykırı olduğu sonucuna varılmıştır. Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptaline, aşağıda dökümü yapılan 2.157,80 YTL yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifeleri uyarınca belirlenen 350,00 YTL avukatlık ücretinin davalı idarelerden eşit (1/2 oranında) alınarak davacı vekiline verilmesine, artan posta ücretinin isteği halinde davacıya iadesine, kararın tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde Danıştay'a temyiz yolu açık olmak üzere, 31/10/2008 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Başkan Üye İRE AN EROĞLU BEKİR DEMİRCİ 32876 94883 YARGILAMA GİDERLERİ Başvurma Harcı Karar Harcı Y.D. Harcı Bilirkişi Ücret Vekalet Harcı Posta gideri Üye OĞUZHAN DEMİR 104622 13,10 YTL 13,10 YTL 21,40 YTL 2.000,00 YTL 2,20 YTL 108,00 YTL TOPLAM 2.157,80 YTL 7.1.09-b.demirci 3/4