BÖLÜM 16 Sunum Dosyaları
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Sunum Dosyaları Montajların tasarımından sonra, bunların dokümante edilmesine yönelik olarak patlatılmış görünüşlerinin alınması ve değişik canlandırmaların hazırlanabilmesi için sunum dosyaları kullanılır. Sunum dosyaları IPN uzantılı dosyalardır. Sunum dosyalarında yer alan montaj modeller, IAM dosyalarından üretilir. Dolayısıyla montajda bir değişiklik olduğunda otomatik olarak bunlar sunum dosyalarına yansır. Sunum dosyaları ile montaj modelleme dosyaları arasında temel farklar bulunur. Montaj dosyaları, montajın oluşturulduğu, montaj parçalarının tasarlandığı, montajlandığı dosyalardır. Yani montajın tasarımı bu dosyalarda yapılır. Sunum dosyaları ise montaj dosyalarında tasarlanmış montajların dokümante edilmesi ve görselleştirilmesi amacıyla kullanılmaktadır. Sunum dosyalarında sunuma yönelik özellikler ve araçlar bulunmaktadır. Inventor paneli sunum komutlarını içerir. Yeni bir sunum dosyası açıldıktan sonra yapılması gereken hangi montajın sunumunun hazırlanacağını tanımlamaktır. Bunun için Create View komutu kullanılır. Create View Komutun çalıştırılmasından sonra Select Assembly diyalog kutusu açılır: File altından sunumu oluşturulacak olan dosya seçilir. Farklı tasarım görünüşleri var ise onlar da Design Views altında yer alır. Explosion Method ise patlatma ile ilgili özellikleri içerir. Manual ile montaj patlatılmaz ve olduğu gibi gelir. Automatic seçildiğinde Distance için bir değer girilebilir. Montaj otomatik olarak ve sahip olduğu sınırlamalara göre belirtilen değer ile patlatılır. Create Trails ise eksen çizgilerinin yerleştirilmesini sağlar. Otomatik patlatma, çakışma (mate) sınırlamasına göre yapılır. Bileşenlerin Yerlerinin Değiştirilmesi Sunum dosyasında yer alan parçaların konumları ve yerleşimlerini değiştirmek amacıyla Tweak Components komutu kullanılır. Tweak Components Komutun çalıştırılmasından sonra Tweak Component diyalog kutusu açılır. 656 16. Bölüm: Sunum Dosyaları
SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu İlk önce Direction ile yön tanımlanır. Bunun için modelden herhangi bir yüzey seçilmesi yeterlidir. Daha sonra Components ile yerleri değiştirilecek ya da döndürülecek bileşenler işaretlenir. Transformations altından ise yer değiştirme ya da döndürmenin özellikleri tanımlanır. İlk sırada yer değiştirme vardır. X, Y ve Z düğmeleri parçanın hangi eksen boyunca yer değiştireceği tanımlanır. İkinci sıra ise döndürme seçeneğidir. Bunun için açı tanımlanır. Close ile tanımlanan yer değiştirme ya da döndürmeler görünüşe uygulanır. Browser penceresinde sunum özellikleri ile ilgili bilgiler yer alır. 16. Bölüm: Sunum Dosyaları 657
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Farklı türdeki bilgilerin görüntülenebilmesi için, Browser Filter ikonu tıklatılır. Tweak View yer değiştirmeleri ve döndürmeleri görüntüler. Sequence View farklı yer değiştirme/döndürmelerin sıralandığı sekans bilgilerini Browser penceresinde sıralar. Assembly View ise görünüşü oluşturan montaj ve parça bilgilerinin görüntülenmesini sağlar. Tweak View Sequence View Assembly View Tweak View filtresinde, yer değiştirme ve döndürme işlemleri listelendiği için, bunlara atanmış olan değerler değiştirilebilir. Bir yer değiştirme/döndürme simgesi seçildiğinde, Browser penceresinin altında değer kutucuğu açılır ve buraya yeni değer girilir. Sequence View filtresinde ise patlatma sekansı bilgileri yer alır. Bunlardan birisi seçilip sağ tuş menüsünden Edit seçildiğinde Edit Task & Sequences diyalog kutusu açılır. 658 16. Bölüm: Sunum Dosyaları
SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Burada o sekans ile ilgili özellikler tanımlanır. Set Camera, o anda görülen bakış açısının bu sekans için kaydedilmesini sağlar. Böylece her bir sekans için farklı bir bakış açısı girilebilir. Bakış açıları görünüşü döndürme, zum ve pan gibi komutlar ile tanımlanır. Farklı kamera açıları arasındaki geçiş Inventor tarafından otomatik bir şekilde doldurulur ve geçişler sağlanır. Canlandırma Yer değiştirmeler ve döndürmelerin tanımlanmasından sonra, montajın monte ya da demonte olmasını sağlayan canlandırmalar hazırlanabilir. Bunun için Animate komutu kullanılır. Animate Canlandırma için Animate diyalog kutusu açılır. Interval altından yer değiştirme/döndürmelerin adım aralığı tanımlanır. Repetitions canlandırmanın kaç kez tekrarlanacağını gösterir. Motion altındaki düğmeler ile canlandırma oynatılır. Record ile canlandırma bir AVI dosyası olarak kaydedilir. Alt özelliklerine baktığımızda burada parçaların hareket sıraları listelenir. 16. Bölüm: Sunum Dosyaları 659
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Buradaki liste canlandırma sırasını göstermektedir. İstenen parçalar seçilir ve bunlar Group komutu ile gruplanır. Bu durumda aynı gruptaki parçalar aynı anda canlandırılır. Sekans sırasını değiştirmek için Move Up ve Move Down düğmeleri kullanılır. Canlandırmalarda istenen bakış açısının tanımlanması için Precise View Rotation komutu kullanılır. Precise View Rotation Komutun çalıştırılmasından sonra Incremental View Rotate diyalog kutusu açılır. Increment altında bakış açısının değişim artışı girilir. Sağ taraftaki ikonlar ise bakış açısının hangi yönde değişeceğini tanımlar. 660 16. Bölüm: Sunum Dosyaları
SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Alıştırma: Sunum Dosyalarının Hazırlanması Not: Bu bölümün alıştırma dosyaları Bölüm 16 dizininin altındadır. Bu alıştırmada sunum dosyalarının nasıl hazırlandığını göreceğiz. 1. Yeni bir sunum (STANDARD.IPN) dosyası açın. 2. İlk olarak, sunumunu hazırlayacağımız dosyayı seçmemiz gerekiyor. Bunun için, Inventor panelinden Create View komutunu çalıştırın. Açılan diyalog kutusunda, File olarak 16_Sunum.iam dosyasını seçin. Explosion Method, Manual kalsın. OK ile devam edin. 3. Sunum dosyalarının hazırlanabilmesi için, parçaların yerlerini değiştirmek gerekiyor. İlk olarak krank mili ile başlıyoruz. 4. Tweak Components komutunu çalıştırın. İlk olarak eksenin tanımlanması gerekiyor. Ekseni, krank milinin son bölümüne aşağıdaki gibi yerleştirin (dairesel yüzeyi işaretlemeniz yeterlidir). 5. Krank milini işaretleyin ve sonrasında Z ekseninden tutarak, -Z yönüne doğru kaydırın. Kaydırdıkça, Tweak Component diyalog kutusunda, mesafenin değiştiğini göreceksiniz. Mesafe için -20 yazın ve Apply düğmesine basın. 6. Clear ile devam edin. 7. Şimdi de eksenin yerini, pimin iç yüzeyini seçerek, aşağıdaki gibi tanımlayın. 16. Bölüm: Sunum Dosyaları 661
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK 8. Biyeli işaretleyin. Tweak Component diyalog kutusunda, döndürme seçeneğini aktif duruma getirin. Parçayı, Z ekseni etrafında 60 derece döndürün. Açıyı diyalog kutusuna girebilirsiniz. 9. Modelimiz aşağıdaki gibi olacak. 10. Clear ile devam edin. 11. Şimdi de krank milini kendi ekseni etrafında 60 derece döndüreceğiz. Ekseni, milin tam ekseni üzerine yerleştirin (milin delikli yüzeyini seçerek). Yukarıdaki gibi, Z ekseni etrafında 60 derecelik bir dönme hareketi tanımlayın. 12. Eksenin yerini değiştirmeden, Tweak Component diyalog kutusunda ilerleme hareketini seçin ve krank milini -Z yönünde 5 kadar ilerletin. 13. Clear ile devam edin. 14. Şimdi pimi yuvasından çıkaracağız. Ekseni, pimin merkezine yerleştirin ve pimi Z yönünde 20 mm kaydırın. 662 16. Bölüm: Sunum Dosyaları
SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu 15. Clear ile devam edin. 16. Pistonu yukarıya çekmek için, ekseni aşağıdaki gibi yerleştirin (pistonun üst yüzeyini seçerek). Yukarıya doğru 20 mm kaydırın. 17. Son olarak pistonu X yönünde 20 mm kaydırın. Modelimiz aşağıdaki gibi olacak. 18. Clear ve Close ile devam edin. 19. Şu ana kadar yaptığımız işlemlerin canlandırmasını görmek için, Inventor panelinden Animate komutunu çalıştırın. Diyalog kutusunda Play düğmesine basarak, canlandırmayı izleyin. 20. Bu canlandırmayı daha da geliştirmek mümkün. Şimdi de kamera açıları ile oynayalım. 21. Browser penceresindeki aşağıda gösterilen ikonu sol tuş ile işaretleyin ve menüden Sequence View seçeneğini seçin. 22. Burada, Explosion1 altında Task1 ikonunu göreceksiniz. Onun altında ise, şu ana kadar yaptığımız tüm yer değiştirmeler sekanslar ( Sequence1, 2...) olarak bulunuyor. Bunları seçtiğinizde grafik ekranda, hareketlerin ışıklandırıldığını göreceksiniz. 16. Bölüm: Sunum Dosyaları 663
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK 23. Kamera açılarını değiştirmek için, her sekansın özelliklerine bakmamız ve buradaki bakış açılarını tanımlamamız gerekiyor. 24. İlk olarak Sequence1 i seçin ve sağ tuş menüsünden Edit işaretleyin. Kamera açısını saptamak için, grafik ekranda gördükleriniz önemlidir. Bunun için, piston, pim ve biyel parçalarına tüm ekranı kaplayacak şekilde yaklaşın (zum). Ekranda sadece bu parçaları görmeniz gerekiyor. 25. Bundan sonra, Edit Task & Sequences diyalog kutusundaki Set Camera düğmesine basın. Apply ve OK ile işlemi bitirin. 26. Bundan sonraki sekanslar için kamera açısını yeniden tanımlamazsak, ilk sekansta tanımladığımız geçerli olur. Bu bakış açımızı, piston, pim ve biyel parçaları birleşene kadar koruyacağız. Bu yüzden, Sequence2 ve Sequence3 de herhangi bir değişiklik yapmayacağız. 27. Ekranda parçaların tümünü görecek şekilde zum yapın. 28. Sequence4 i seçin ve sağ tuş menüsünden Edit işaretleyin. Parçalarını tümünü gördüğümüz bakış açısını kaydetmek için, Set Camera düğmesine basın. Apply ve OK ile işlemi bitirin. 29. Şimdi canlandırmayı seyredin. Bakış açınızın değiştiğini görün. 30. Son olarak, hareketlerin gruplanmasını göreceğiz. 31. Bunun için, Inventor panelinden Animate komutunu çalıştırın. Diyalog kutusu açılır. 32. Animation diyalog kutusunun alt özelliklerini görmek için, aşağıda gösterilen düğmeye basın. 33. Burada, tüm hareketlerin sırasını görüyoruz. 34. 4 ve 5. sekansları işaretleyin ve Group düğmesine basın. Apply ile değişikliği uygulayın. 35. Şimdi canlandırmayı yeniden çalıştırın. Ne değişti? Dikkat ederseniz, krank milinin dönme hareketiyle yer değiştirme hareketi birlikte gerçekleşiyor. 36. Yaptığınız canlandırmayı kaydetmek için, Record düğmesine basın. İlk olarak dosyaya bir isim vermeniz gerekiyor. Daha sonra video sıkıştırma için Codec sorulur. Genelde, Microsoft Video 1 tüm bilgisayarlarda çalışan Codec dir. Bunu seçin ve OK ile devam edin. 37. Şimdi Play düğmesine bastığınızda, canlandırmanız oynar ve kaydedilir. Canlandırma bitince, Record düğmesine yeniden basın ve aktif olmaktan çıkarın. Şimdi videonuzu seyredebilirsiniz. 38. İyi seyirler! Alıştırmanın sonu. 664 16. Bölüm: Sunum Dosyaları