İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM PSİKOLOJİK TESTLER /1 PSİKOLOJİK TESTLERİN SINIFLANDIRILMASI /3 Ölçülen Nitelik ve Amacına göre Testler /5 Maksimum Performans ve Davranış Testleri /5 Bireysel ve Grup Testleri /5 Genel ve Özel Yetenek Testleri /6 Kağıt Kalem Testleri ve Performans Testleri /7 Sürat ve Güç Testleri /7 Yaratıcılık Testleri /7 Dile Dayanan ve Dile Dayanmayan Testler /8 Psikolojik Testlerin İşlevleri /8 İKİNCİ BÖLÜM PSİKOLOJİDE ÖLÇEK KAVRAMI VE ÖLÇEK TÜRLERİ /11 Bogardus Tutum Ölçeği /12 Thurston Ölçeği /13 Likert Tipi Ölçekler /13 Guttmann Tutum Ölçeği /15 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM PSİKOLOJİK TESTLERDE BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER /17 Amaca Uygunluk /18
Geçerlik /18 Kapsam Geçerliği /18 Ölçüt Bağıntılı Geçerlik /19 Eşzaman Geçerliği /20 Yordama Geçerliği /20 Yapı Geçerliği /21 Güvenirlik /21 Duyarlık /22 Kararlılık /22 Tutarlılık /23 Test-Tekrar Test Yöntemi /23 Eşdeğer-Formlar Yöntemi /23 İki Yarı Güvenirlik Yöntemi /24 İç Tutarlık Güvenirlik Yöntemleri /27 Kuder-Richardson KR-20 ve KR-21 Güvenirlik Yöntemi /28 Cronbach Alpha Güvenirlik Yöntemi /28 Kullanışlılık /31 Objektiflik /31 Ekonomiklik /31 Standardizasyon /31 Test Normları /32 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM PSİKOLOJİK TESTLERİN KULLANILMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR /33 Psikolojik Testlerin Uygulanması Aşamasında Uyulması Gereken Etik İlkeler /34 Psikolojik Testlerin Yorumlanması Aşamasında Uyulması Gereken Etik İlkeler /35 vi
BEŞİNCİ BÖLÜM ÖLÇEK GELİŞTİRME VE UYARLAMA SÜRECİNDE TEMEL KAVRAMLAR /37 Ölçme /38 Ölçme Türleri /39 Doğrudan Ölçme /40 Dolaylı Ölçme /40 Türetilmiş Ölçme /40 Ölçüm /40 Ölçüt /41 Değerlendirme /41 Ölçme Sonuçlarının İfade Edilmesi /42 Ölçmede Birim /42 Ölçek Türleri /42 Sınıflama Ölçekleri /42 Sıralama Ölçekleri /42 Eşit Aralıklı Ölçekler /43 Oranlı Ölçekler /43 Madde /43 Puan ve Puanlama /44 ALTINCI BÖLÜM ÖZGÜN BİR PSİKOLOJİK ÖLÇME ARACI GELİŞTİRME SÜRECİ /45 Ölçek Geliştirme /45 Özgün Bir Test Geliştirme İşlem Basamakları /47 İhtiyacın Belirlenmesi /48 Literatür Taraması ve Teorik Yapının İncelenmesi /50 Madde Havuzunu Oluşturma /52
Ölçek Geliştirme Sürecinde Madde Yazımında Dikkat Edilmesi Gereken İlkeler /52 İki Seçenekli Maddeler /55 Çoktan Seçmeli Maddeler /56 Dereceleme Türü Maddeler /57 Eşleştirmeli Maddeler /57 Sıralama Gerektiren Maddeler /58 Ölçeğe İlk Şeklini Verme ve Uygulama Formunu Oluşturma /58 Madde Seçimi için Pilot Uygulama /59 Pilot Uygulama Aşamasında Dikkat Edilecek İlkeler /60 Madde Seçimine Yönelik Pilot Uygulama Sonrası Analizler /60 Pilot Uygulama Sonrası Ölçeğin Yeni Formunun Oluşturulması /64 İkinci Pilot Uygulamanın Gerçekleştirilmesi /64 YEDİNCİ BÖLÜM YURT DIŞINDA GELİŞTİRİLMİŞ BİR ÖLÇME ARACINI TÜRKÇEYE UYARLAMA SÜRECİ /65 Ölçek Uyarlama /65 İhtiyacın Belirlenmesi /68 Uygun Ölçme Aracının Belirlenmesi /68 Çeviri Ekibinin Oluşturulması /68 Ölçeğin Türkçe ye Çevrilmesi /69 Çevirileri İnceleme ve Karşılaştırma /69 Ölçeğin Türkçeden Orijinal Diline Geri Çevirme Yöntemi /71 Çevrilen Ölçeğe İlk Şeklini Verme ve Dil Geçerliğini Sınama /71 viii
Korelasyon Analizi ile Dil Geçerliği /72 Türkçeye Çevirisi Yapılan Ölçeğe Son Şeklini Verme /75 Pilot Uygulamaların Gerçekleştirilmesi /75 Ölçeğin Geçerlik ve Güvenirlik Analizlerinin Yapılması /76 SEKİZİNCİ BÖLÜM ÖLÇEK GELİŞTİRME VE UYARLAMA SÜRECİNDE FAKTÖR ANALİZİ UYGULAMALARI /77 Açımlayıcı Faktör Analizi /78 Doğrulayıcı Faktör Analizi /78 Ölçme Aracı Geliştirme Sürecinde Açımlayıcı Faktör Analizi ile Örtük Yapının Belirlenmesi /79 Dik Döndürme /88 Eğik Döndürme /89 Doğrulayıcı Faktör Analizi ile Model Uyumunun İncelenmesi /90 Birinci Düzey Çok Faktörlü Doğrulayıcı Model /91 Birinci Düzey Tek Faktörlü Doğrulayıcı Model /100 İkinci Düzey Doğrulayıcı Faktör Modeli /102 Doğrulayıcı Faktör Analizi İşlemlerinin Genel Olarak Özetlenmesi /104 DOKUZUNCU BÖLÜM ÖLÇEK ÜZERİNDE SON İŞLEMLER /105 Kaynakça /109 Ek-1: Ölçek Uyarlama Sürecine İlişkin Makale Örneği /113 Ek-2: Ölçek Geliştirme Sürecine İlişkin Makale Örneği /135