IV. ORMANCILIKTA SOSYO EKONOMİK SORUNLAR KONGRESİ 15-17 EKİM 2015 TRABZON BİLDİRİLER KİTABI Düzeleye Karadez Tekk Üverstes Orma Fakültes Orma Ekooms Aablm Dalı
IV. Ormacılıkta Sosyo-Ekoomk Sorular Kogres, 15-17 Ekm 2015, TRABZON IV. ORMANCILIKTA SOSYO EKONOMİK SORUNLAR KONGRESİ 15-17 Ekm 2015 K.T.Ü. Orma Fakültes TRABZON Edtörler Prof. Dr. Devlet TOKSOY Yrd. Doç. Dr. Mahmut M. BAYRAMOĞLU ISBN 978-975-6983-80-5 Başvuru Adres Karadez Tekk Üverstes Orma Fakültes Orma Ekooms Aablm Dalı 61080 TRABZON Tel: 0 462 377 41 26 Fax: 0 462 325 04 06 http://orma.ktu.edu.tr http://forestecoomcs.org Bldrler ktabıı yayı hakkı Karadez Tekk Üverstes e attr. Kayak gösterlmede alıtı yapılamaz. Yayımlaa bldr metlerdek yazı, fotoğraf, harta, gösterm, yazım, oktalama vb. koularıdak tüm sorumluluklar yazarlara attr.
IV. Ormacılıkta Sosyo-Ekoomk Sorular Kogres, 15-17 Ekm 2015, TRABZON Oursal Başka Prof. Dr. Süleyma BAYKAL, Karadez Tekk Üverstes Rektörü Kogre Başkaı Prof. Dr. Devlet TOKSOY, Karadez Tekk Üverstes Kogre Sekretaryası Yrd. Doç. Dr. Mahmut M. BAYRAMOĞLU Düzeleme Kurulu Prof. Dr. Catürk GÜMÜŞ Prof. Dr. Sezg ÖZDEN Prof. Dr. Özde GÖRÜCÜ Doç. Dr. Mehmet KORKMAZ Yrd. Doç. Dr. Hüsey AYAZ Yrd. Doç. Dr. Nmet VELİOĞLU Yrd. Doç. Dr. Üstüer BİRBEN Yrd. Doç. Dr. Hasa Emre ÜNAL Yrd. Doç. Dr. Mahmut M. BAYRAMOĞLU Dr. Süleyma ALKAN Blm Kurulu Prof. Dr. Ahmet TÜRKER Prof. Dr. Av Yücel ERYILMAZ Prof. Dr. Ayur AYDIN Prof. Dr. Catürk GÜMÜŞ Prof. Dr. Devlet TOKSOY Prof. Dr. Erdoğa ATMIŞ Prof. Dr. Erdoğa GAVCAR Prof. Dr. Hüsey KOÇ Alfabetk sıralama yapılmıştır. Prof. Dr. İsmet DAŞDEMİR Prof. Dr. Kadr Ceml AKYÜZ Prof. Dr. Özde GÖRÜCÜ Prof. Dr. Sedat AYANOĞLU Prof. Dr. Selma KARAYILMAZLAR Prof. Dr. Sezg ÖZDEN Prof. Dr. Yalçı KUVAN Prof. Dr. Yusuf GÜNEŞ İletşm Adres : Karadez Tekk Üverstes 61080 / Trabzo Tel : 0 (462) 377 41 26 Fax : 0 (462) 325 04 06 Kogre web : http://www.forestecoomcs.org
IV. Ormacılıkta Sosyo-Ekoomk Sorular Kogres, 15-17 Ekm 2015, TRABZON 9:00-9:30 Kayıt 9:30-10:00 Açılış Kouşmaları Kogre Programı I. Gü 15 Ekm 2015 Perşembe Karadez Tekk Üverstes Osma Tura Kogre Merkez I. Oturum Başkaı: Prof. Dr. Av Yücel ERYILMAZ 10:15-10:30 Altıdere Vads Mll Parkı da Yaşaa Tahrpler Yasal Ve Yöetsel Boyutları Prof. Dr. Catürk GÜMÜŞ, Prof. Dr. Av Yücel ERYILMAZ 10:30-10:45 Batı Karadez Bölgesdek Ket Ormalarıı Kayak Değerler ve Yöetm Şekller Değerledrlmes Prof. Dr. Erdoğa ATMIŞ, Yrd. Doç. Dr. H. Batuha GÜNŞEN, Yrd. Doç. Dr. N. Kaa ÖZKAZANÇ, Yrd. Doç. Dr. Mustafa ARTAR, Fatma ÇİNİS 10:45-11:00 Ekoturzmde Çatışma Yöetm Düzce Uğursuyu ve Aksu Havzaları Öreğde İrdelemes Yrd. Doç. Dr. Pıar GÜLTEKİN, Arş. Gör. Yaşar Selma GÜLTEKİN, Doç. Dr. Osma UZUN 11:00-11:15 Ilgaz Dağı Mll Parkıda Rekreatf Kullaımları Ekoomk Aalz Prof. Dr. Özde GÖRÜCÜ, Mehmet Em KAYA 11:15-11:30 Korua Alalarda Turzmde Kayaklaa Sorular: Kaçkar Dağları Mll Parkı Öreğ Yrd.Doç.Dr. Oğuz KURDOĞLU, Volka BEKTAŞ 11:30-11:45 Tartışma 11:45-13:00 Öğle Yemeğ II. Oturum Başkaı: Prof. Dr. Ahmet TÜRKER (Orma Edüstr Mühedslğ Bölümü Sedr Amfs) 13:00-13:15 Bartı da 6292 Sayılı Kau Uygulamaları ve 2/B Arazler Satışıda Elde Edle Gelrler Yrd. Doç. Dr. Gökçe GENÇAY, Ers GENÇAY 13:15-13:30 Orma Alalarıa 2/b Uygulaması Soucuda Oluşa Hukuk Boyutlar (Atalya İl Vaka Aalz) Yrd. Doç. Dr. Ufuk COŞGUN 13:30-13:45 Orma Mülkyet Açısıda Br Soru Aalz (Tapulu Arazler) Yrd. Doç. Dr. Gökçe GENÇAY 13:45-14:00 Orma Sıırları Dışıa Çıkarıla Yerler (2/B) Üzerde Zlyetlk ve Hukuk Ntelğ Yrd. Doç. Dr. Üstüer BİRBEN, Yrd. Doç. Dr. Gökçe GENÇAY 14:00-14:15 Orma Varlığı Aleyhe Mevzuat Değşklkler Yrd. Doç. Dr. Hüsey AYAZ, Alaett ÇAKIR 14:15-14:30 Tartışma 14:30-14:45 Kahve Arası III. Oturum Başkaı: Prof. Dr. Sedat AYANOĞLU (Orma Edüstr Mühedslğ Bölümü Sedr Amfs) 14:45-15:00 Su Hakkı ve Türkye Öğr. Gör. Y. Özha TÜRKER, Prof. Dr. Ayur AYDIN 15:00-15:15 Taslak Avrupa Orma Sözleşmes Ulusal Ormacılık Poltkası Açısıda Değerledrlmes Yrd. Doç. Dr. H. Emre ÜNAL, Yrd. Doç. Dr. Üstüer BİRBEN, Prof. Dr. Sezg ÖZDEN 15:15-15:30 Yece Orma İşletme Müdürlüğü de Azalmakta Ola Orma Suçlarıı Aalz Öğr. Gör. Damla YILDIZ, Prof. Dr. Erdoğa ATMIŞ 15:30-15:45 Br ORKÖY Desteklemes Değerledrlmes (Trabzo Şmşrl Köyü Mavyemş Öreğ) Dr. Süleyma ALKAN, Dr. Fatma FEYZİOĞLU 15:45-16:00 Dyarbakır-Çermk Orma İşletme Şeflğe Bağlı Orma Köylüler Sosyo-Ekoomk ve Sosyo-Kültürel Durum Aalz Fırat ÖZGÜL, Doç. Dr. Brse DURKAYA, Arş. Gör. Sa KAPTAN 16:00-16:15 Tartışma 16:15-16:30 Kahve Arası
IV. Ormacılıkta Sosyo-Ekoomk Sorular Kogres, 15-17 Ekm 2015, TRABZON Kogre Programı I. Gü 15 Ekm 2015 Perşembe KTÜ Orma Edüstr Müh. Bölümü IV. Oturum Başkaı: Prof. Dr. İsmet DAŞDEMİR (Orma Edüstr Mühedslğ Bölümü Sedr Amfs) 16:30-16:45 İç Göçler Orma Köylerde ve Ormacılık Çalışmaları Üzerdek Etkler Yrd. Doç. Dr. H. Batuha GÜNŞEN, Prof. Dr. Erdoğa ATMIŞ 16:45-17:00 İstabul Ölçeğde Odu Dışı Orma Ürüler Ormacılık Poltkası Açısıda İrdelemes Yrd. Doç. Dr. Hasa Tezca YILDIRIM 17:00-17:15 Kızılçam Ormalarıda Çam Balı Üretme Yöelk Sorular ve Çözüm Öerler Doç. Dr. Mehmet KORKMAZ, Prof. Dr. Mustafa AVCI, Doç. Dr. İbrahm ÖZDEMİR 17:15-17:30 Orma Köylerde Kırsal Kalkıma Aracı Olarak Lavata Yetştrclğ Kader Hale GÜLER, Doç. Dr. Mehmet KORKMAZ 17:30-17:45 Orma Köylüler Sosyo-Ekoomk ve Kültürel Durumları İle Orma Köylüsü-Orma İdares Çatışmalarıı Yöresel Olarak Değşm Doç. Dr. Al DURKAYA, Doç. Dr. Brse DURKAYA,, Arş. Gör. Sa KAPTAN 17:45-18:00 Tartışma 19:00 Akşam Yemeğ
IV. Ormacılıkta Sosyo-Ekoomk Sorular Kogres, 15-17 Ekm 2015, TRABZON II. Gü 16 Ekm 2015 Cuma KTÜ Orma Edüstr Müh. Bölümü V. Oturum Başkaı: Prof. Dr. Özde GÖRÜCÜ (Orma Edüstr Mühedslğ Bölümü Sedr Amfs) 9:00-9:15 ORÜS ler Özelleştrlmes Yöre Halkıı Sosyo-Ekoomk Yapısıa Ola Etks (Ayacık Öreğ) Arş. Gör. Alper BULUT, Yrd. Doç. Dr. Tayybe AÇIKGÖZ ALTUNEL 9:15-9:30 Türkye Orma Ürüler Saay Dış Tcaret Yapısı ve Sektörel Projeksyou Yrd. Doç. Dr. Aytaç AYDIN, Arş. Gör. Sebahatt TİRYAKİ, Yrd. Doç. Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ 9:30-9:45 Dkl Satış Uygulamalarıa Yöelk Sosyo-Ekoomk Çözümlemeler Doç. Dr. Hasa ALKAN, Em DEMİR 9:45-10:00 Kavak Oduu İşleye Saay İşletmeler Talep Yapısıı Etkleye Faktörler (Sakarya ve Kocael Öreğ) Selda KARAKAYA, Prof. Dr. İsmet DAŞDEMİR 10:00-10:15 Türkye de Orma Ürüler Pazarıda TSE Stadartları Arş. Gör. Seda ERKAN BUĞDAY, Prof. Dr. Sezg ÖZDEN 10:15-10:30 Türkye Ahşap Esaslı Levha Sektorüü Projeksyou ve Ekoomdek Durumu Yrd. Doç. Dr. İbrahm YILDIRIM, Arş. Gör. Cumhur ALEVLİ, Prof. Dr. Kadr Ceml AKYÜZ 10:30-10:45 Tartışma 10:45-11:00 Kahve Arası VI. Oturum Başkaı: Prof. Dr. Sezg ÖZDEN (Orma Edüstr Mühedslğ Bölümü Sedr Amfs) 11:00-11:15 Karbo Pyasalarıı Gelşm ve Türkye Dr. Çağlar BAŞSÜLLÜ, Yrd. Doç. Dr. Türkay TÜRKOĞLU, Yrd. Doç. Dr. Ayha AKYOL, Doç. Dr. Ahmet TOLUNAY 11:15-11:30 Ormacılıkta Karbo Pyasaları ve Karbo Hakkı Kavramı: Bazı Ülkelerdek Uygulamalar ve Türkye dek Durum Hülya KILIÇ, Dr. Çağlar BAŞSÜLLÜ, Suat TÜREYEN, Doç. Dr. Ahmet TOLUNAY 11:30-11:45 Orma Ameajmaıda Katılımcılık Sürec, Soruları, Çözüm Öerler: Çatalca Öreğ Doç. Dr. Al DURKAYA, Doç. Dr. Brse DURKAYA,, Arş. Gör. Sa KAPTAN 11:45-12:00 Orma Kayaklarıı Stratejk Plalaması Kapsamıda İşlevsel Ala Tahss Optmzasyou Yrd. Doç. Dr. Ers GÜNGÖR, Prof. Dr. İsmet DAŞDEMİR 12:00-12:15 Sürdürüleblr Orma Kayakları Yöetmde Model Ormaları Yer ve Öem: Yalova Model Ormaı Öreğ Doç. Dr. Sulta BEKİROĞLU, Mehmet ÖZDEMİR, Erca ÖZYÜREK, Av ARSLAN 12:15-12:30 Tartışma 12:30-14:00 Öğle Yemeğ VII. Oturum Başkaı: Prof. Dr. Erdoğa ATMIŞ Sedr Amfs) (Orma Edüstr Mühedslğ Bölümü 14:00-14:15 Türkye de Orma Geel Müdürlüğü ü Stratejk Plaı ve Performas Esaslı Bütçes Prof. Dr. Ahmet TÜRKER 14:15-14:30 Türkye de Orma İşletmeler Düzeyde Sürdürüleblr Orma Yöetm Sosyoekoomk Göstergelere At Stadartları Belrlemes: İzmr Orma Bölge Müdürlüğü Öreğ Doç. Dr. Ahmet TOLUNAY, Gzem ÜÇOK 14:30-14:45 Orma Mühedslğ Bölümü Öğrecler Mesleklere İlşk Görüşler Değerledrlmes: İstabul Üverstes Orma Fakültes Öreğ Yrd. Doç. Dr. Seçl YURDAKUL EROL 14:45-15:00 Ormacılık Eğtmde Akredtasyo ve Akredtasyo Değerledrmes Eğtm Plaı Üzere Etks İrdelemes Yrd. Doç. Dr. Taer OKAN 15:00-15:15 OGM Persoel Atamalarıı Ormacılık Araştırma Esttü Müdürlüklerdek Hukuksal ve Tekk Boyutlarıı Değerledrlmes Yrd. Doç. Dr. Ufuk COŞGUN 15:15-15:30 Tartışma 15:30-15:45 Kahve Arası
IV. Ormacılıkta Sosyo-Ekoomk Sorular Kogres, 15-17 Ekm 2015, TRABZON II. Gü 16 Ekm 2015 Cuma KTÜ Orma Edüstr Müh. Bölümü VIII. Oturum Başkaı: Prof. Dr. Ayur AYDIN (Orma Edüstr Mühedslğ Bölümü Sedr Amfs) 15:45-16:00 Türkye de Ormacılık Örgütüdek Döer Sermayel İşletmeler Bütçes ve Muhasebe Sstem Prof. Dr. Ahmet TÜRKER 16:00-16:15 Uluslararası Bazı Ormacılık Kuruluşları ve Ormacılık Ekooms Yrd. Doç. Dr. Tuğba DENİZ 16:15-16:30 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvelğ Kauu ve Ormacılığa Yasımaları Erzurum Oma Bölge Müdürlüğü Öreğ Yrd. Doç. Dr. Sevm İNANÇ, Cevdet AĞYÜREK 16:30-16:45 Dkl Ağaç Satışı Tammlerdek Değşklkler İlg Grupları Üzere Etkler (Kastamou Orma Bölge Müdürlüğü Öreğ) Yrd. Doç. Dr. Gökha ŞEN, Alper AKÖZLÜ 16:45-17:00 Ormacılık Örgütüde 2010 da 2014 e Mobbıg Karadez Bölges Öreğ Prof. Dr. Devlet TOKSOY, Yrd. Doç. Dr. Mahmut M. BAYRAMOĞLU 17:00-17:15 Tartışma 17:15-18:30 Değerledrme ve Seçm 19:00 Kogre Yemeğ (YALI PARK OTEL) III. Gü 17 Ekm 2015 Cumartes 07:00 Tekk Gez (Batum GÜRCİSTAN)
IV. Ormacılıkta Sosyo-Ekoomk Sorular Kogres, 15-17 Ekm 2015, TRABZON İÇİNDEKİLER SUNUŞ AÇILIŞ PROGRAMI ALTINDERE VADİSİ MİLLİ PARKI NDA YAŞANAN TAHRİPLERİN YASAL VE YÖNETSEL BOYUTLARI... 4 BATI KARADENİZ BÖLGESİNDEKİ KENT ORMANLARININ KAYNAK DEĞERLERİNİN VE YÖNETİM ŞEKİLLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ... 16 EKOTURİZMDE ÇATIŞMA YÖNETİMİNİN DÜZCE UĞURSUYU VE AKSU HAVZALARI ÖRNEĞİNDE İRDELENMESİ... 29 ILGAZ DAĞI MİLLİ PARKINDA REKREATİF KULLANIMLARIN EKONOMİK ANALİZİ 44 KORUNAN ALANLARDA TURİZMDEN KAYNAKLANAN SORUNLAR: KAÇKAR DAĞLARI MİLLİ PARKI ÖRNEĞİ... 60 BARTIN DA 6292 SAYILI KANUN UYGULAMALARI VE 2/B ARAZİLERİNİN SATIŞINDAN ELDE EDİLEN GELİRLER... 73 ORMAN ALANLARINA 2/B UYGULANMASI SONUCUNDA OLUŞAN HUKUKİ BOYUTLAR (ANTALYA İLİ VAKA ANALİZİ)... 82 ORMAN MÜLKİYETİ AÇISINDAN BİR SORUN ANALİZİ (TAPULU ARAZİLER)... 95 ORMAN SINIRLARI DIŞINA ÇIKARILAN YERLER (2/B) ÜZERİNDE ZİLYETLİK VE HUKUKİ NİTELİĞİ... 106 ORMAN VARLIĞI ALEYHİNE MEVZUAT DEĞİŞİKLİKLERİ... 115 SU HAKKI VE TÜRKİYE... 126 TASLAK AVRUPA ORMAN SÖZLEŞMESİNİN ULUSAL ORMANCILIK POLİTİKASI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ... 140 YENİCE ORMAN İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ NDE AZALMAKTA OLAN ORMAN SUÇLARININ ANALİZİ... 150 BİR ORKÖY DESTEKLEMESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ (TRABZON ŞİMŞİRLİ KÖYÜ MAVİYEMİŞ ÖRNEĞİ)... 162 DİYARBAKIR-ÇERMİK ORMAN İŞLETME ŞEFLİĞİNE BAĞLI ORMAN KÖYLÜLERİNİN SOSYO-EKONOMİK VE SOSYO-KÜLTÜREL DURUM ANALİZİ... 169 İÇ GÖÇLERİN ORMAN KÖYLERİNDE VE ORMANCILIK ÇALIŞMALARI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ... 177 İSTANBUL ÖLÇEĞİNDE ODUN DIŞI ORMAN ÜRÜNLERİNİN ORMANCILIK POLİTİKASI AÇISINDAN İRDELENMESİ... 191 KIZILÇAM ORMANLARINDA ÇAM BALI ÜRETİMİNE YÖNELİK SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ... 202 1
IV. Ormacılıkta Sosyo-Ekoomk Sorular Kogres, 15-17 Ekm 2015, TRABZON ORMAN KÖYLERİNDE KIRSAL KALKINMA ARACI OLARAK LAVANTA YETİŞTİRİCİLİĞİ... 214 ORMAN KÖYLÜLERİNİN SOSYO-EKONOMİK VE KÜLTÜREL DURUMLARI İLE ORMAN KÖYLÜSÜ-ORMAN İDARESİ ÇATIŞMALARININ YÖRESEL OLARAK DEĞİŞİMİ... 223 ORÜS LERİN ÖZELLEŞTİRİLMESİNİN YÖRE HALKININ SOSYO-EKONOMİK YAPISINA OLAN ETKİSİ (AYANCIK ÖRNEĞİ)... 243 TÜRKİYE ORMAN ÜRÜNLERİ SANAYİİNİN DIŞ TİCARET YAPISI VE SEKTÖREL PROJEKSİYONU... 254 DİKİLİ SATIŞ UYGULAMALARINA YÖNELİK SOSYO-EKONOMİK ÇÖZÜMLEMELER261 KAVAK ODUNU İŞLEYEN SANAYİ İŞLETMELERİNİN TALEP YAPISINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER (SAKARYA VE KOCAELİ ÖRNEĞİ)... 273 TÜRKİYE DE ORMAN ÜRÜNLERİ PAZARINDA TSE STANDARTLARI... 285 TÜRKİYE AHŞAP ESASLI LEVHA SEKTORÜNÜN PROJEKSİYONU VE EKONOMİDEKİ DURUMU... 298 KARBON PİYASALARININ GELİŞİMİ VE TÜRKİYE... 308 ORMANCILIKTA KARBON PİYASALARI VE KARBON HAKKI KAVRAMI: BAZI ÜLKELERDEKİ UYGULAMALAR VE TÜRKİYE DEKİ DURUM... 324 ORMAN AMENAJMANINDA KATILIMCILIK SÜRECİ, SORUNLARI, ÇÖZÜM ÖNERİLERİ: ÇATALCA ÖRNEĞİ... 335 ORMAN KAYNAKLARININ STRATEJİK PLANLANMASI KAPSAMINDA İŞLEVSEL ALAN TAHSİSİNİN OPTİMİZASYONU (*)... 342 SÜRDÜRÜLEBİLİR ORMAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNDE MODEL ORMANLARIN YERİ VE ÖNEMİ: YALOVA MODEL ORMANI ÖRNEĞİ... 356 TÜRKİYE DE ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ NÜN STRATEJİK PLANI VE PERFORMANS ESASLI BÜTÇESİ... 367 TÜRKİYE DE ORMAN İŞLETMELERİ DÜZEYİNDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ORMAN YÖNETİMİ SOSYOEKONOMİK GÖSTERGELERİNE AİT STANDARTLARIN BELİRLENMESİ: İZMİR ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ ÖRNEĞİ... 377 ORMAN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN MESLEKLERİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ORMAN FAKÜLTESİ ÖRNEĞİ... 390 ORMANCILIK EĞİTİMİNDE AKREDİTASYON VE AKREDİTASYON DEĞERLENDİRMESİNİN EĞİTİM PLANI ÜZERİNE ETKİSİNİN İRDELENMESİ... 401 OGM PERSONEL ATAMALARININ ORMANCILIK ARAŞTIRMA ENSTİTÜ MÜDÜRLÜKLERİNDEKİ HUKUKSAL VE TEKNİK BOYUTLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ... 413 2
IV. Ormacılıkta Sosyo-Ekoomk Sorular Kogres, 15-17 Ekm 2015, TRABZON TÜRKİYE DE ORMANCILIK ÖRGÜTÜNDEKİ DÖNER SERMAYELİ İŞLETMELERİN BÜTÇESİ VE MUHASEBE SİSTEMİ... 425 ULUSLARARASI BAZI ORMANCILIK KURULUŞLARI VE ORMANCILIK EKONOMİSİ434 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU VE ORMANCILIĞA YANSIMALARI:ERZURUM FİDANLIK MÜDÜRLÜĞÜ ÖRNEĞİ... 445 DİKİLİ AĞAÇ SATIŞI TAMİMLERİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLERİN İLGİ GRUPLARI ÜZERİNE ETKİLERİ (KASTAMONU ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ ÖRNEĞİ)... 455 ORMANCILIK ÖRGÜTÜNDE 2010 DAN 2014 E MOBBING: KARADENİZ BÖLGESİ ÖRNEĞİ... 472 3
IV. Ormacılıkta Sosyo-Ekoomk Sorular Kogres, 15-17 Ekm 2015, TRABZON ORMAN KAYNAKLARININ STRATEJİK PLANLANMASI KAPSAMINDA İŞLEVSEL ALAN TAHSİSİNİN OPTİMİZASYONU (*) Ers GÜNGÖR 1 İsmet DAŞDEMİR 2 1 Yrd. Doç. Dr., Bartı Üverstes, Orma Fakültes, Ormacılık Ekooms Aablm Dalı, Bartı. 2 Prof. Dr., Bartı Üverstes, Orma Fakültes, Ormacılık Ekooms Aablm Dalı, Bartı Özet Bu çalışmada, Ulus Orma İşletme Müdürlüğü (UOİM) dek orma kayaklarıı stratej plalamasıa esas olmak üzere ekolojk-çevresel, ekoomk ve sosyo-kültürel krterler dkkate alıarak belrlee her br orma şleve lşk optmum çıktı ve ala düzeyler üretm maksmzasyou, malyet mmzasyou ve et gelr maksmzasyou amaçları doğrultusuda belrlemştr. Bu amaçları gerçekleştrme öeml koşullarıda br de şlevsel tahss ve bu tahsste şlevler arası lşkler ve etkleşmlerdr. Zra şlevsel bölümlemes yapıla br orma kayağıda yalızca tek br şleve yöelk çıktılar değl, ayı zamada brbrleryle uyumlu dğer şlevlere lşk çıktılar da elde edlmektedr. Buu ç Doğrusal Programlama (DP) ve Amaç Programlama (AP) tekklerde yararlaılarak optmzasyo çözümlemeler yapılmış, bu sayede stratejk plalama kapsamıda tüm şlevler bütüleşk değerledrldğ yöetm amaçları gelştrleblmştr. Amaçlarıı optmzasyou aşamasıda her br yöetm amacıı optmzasyou ve yöetm amaçlarıı brlkte optmzasyou olmak üzere k farklı optmzasyo yaklaşımı çerçevesde modeller gelştrlmş ve çözümlemeler gerçekleştrlmştr. İlk yaklaşımda DP model le her br yöetm amacıa lşk optmum üretm mktarları ve ala tahss değerler elde edlrke, kc yaklaşımda AP modeller kurularak yöetm amaçlarıı brlkte değerledrlmes sağlamış ve uzlaşık çözüm kümeler elde edlmştr. Çalışma soucuda altı orma şletme şeflğde ve UOİM geelde orma şlevlere yöelk ala tahssler yapılmıştır. Bu amaçla öce beş değşk AP model deemş ve souçta Model 5 e göre ala tahssler gerçekleştrlmştr. Böylece stratejk plalama aşamasıda, her br şlevsel alada e yüksek faydaı sağladığı bütüleşk şlevsel yöetm plalaması ortaya koulmuştur. Bu souçlara göre uygulamaya yöelk bazı değerledrmeler yapılmış ve öerler gelştrlmştr. Aahtar Sözcükler: Orma Kayakları, Bütüleşk İşlevsel Plalama, Optmzasyo, Doğrusal Programlama, Amaç Programlama. OPTIMIZATION OF FUNCTIONAL ALLOCATIVE AREAS WITHIN STRATEGIC PLANNING OF FOREST RESOURCES Abstract I ths study, for strategc plag of forest resources Ulus Forest Eterprse (UFE), optmum outputs ad feld levels for each forest fucto determed by cosderg ecologcal-evrometal, ecoomc ad sococultural crtera, were determed accordace wth the purpose of producto maxmzato, cost mmzato ad et come maxmzato. To accomplsh these objectves, oe of the mportat codtos s fuctoal allocato ad the fuctoal relatos ad teractos ths allocato. Because the fuctoal segmetato of forest resources ot oly made a output for a sgle fucto, but also wet o to other fuctos t s also compatble wth each had. To do ths, the optmzato aalyses were made by usg Lear Programmg (LP) ad Goal Programmg (GP) techques. Thus, a tegrated assessmet of all the maagemet objectves wth the strategc plag fuctos could be mproved. I the stage optmzato of purpose, the models have bee developed ad aalyses were performed wth the framework of two dfferet optmzato approaches whch are "optmzato of each maagemet objectve" ad "optmzato wth the maagemet objectves". Optmal producto quattes ad values of the area allocated for each maagemet objectve the frst approach wth the LP model. It s corporated to a admstrato GP object model establshed the secod approach ad compromse soluto sets are obtaed. At the ed of study, the areas for forest fuctos are made UFE ad sx forest maagemet cheftaces. For ths, fve dfferet GP model has bee tested ad ultmately the allocato area was performed accordg to Model 5. Thus, the strategc plag phase, tegrated fuctoal maagemet plag that provdes the greatest beeft from each of the fuctoal area has bee demostrated. Some practcal cosderatos ad recommedatos were made based o these results. Keywords: Forest Resources, Itegrated Fuctoal Plag, Optmzato, Lear Programmg, Goal Programmg. (*) Bu çalışma; 1001 projes kapsamıda TÜBİTAK tarafıda desteklee 107O787 olu araştırma projesde ve bu proje kapsamıda gerçekleştrle Orma Kayaklarıı Bütüleşk İşlevsel Yöetm Plalaması adlı Doktora Tezde üretlmştr. 342
IV. Ormacılıkta Sosyo-Ekoomk Sorular Kogres, 15-17 Ekm 2015, TRABZON 1. GIRIŞ Bu çalışmada, orma kayaklarıı plalamasıa lşk ye ve çağdaş br alayışı gelştrlmes ve bu alayışı uygulamadak yasımasıı araştırılması hedeflemştr. Bu amaçla ülkemz ormacılığıda, orma kayaklarıı plalaması aşamasıda yıllarda ber süregele ve brçok yöüyle eksklkler çere ameajma plalarıı e y şeklde hazırlamasıa yardımcı olacak ve br üst düzeyde yer ala plalama model (bütüleşk şlevsel yöetm plaı) gelştrlmştr. Bu sayede, orma kayağıı şletmek değl, yöetmek alayışıyla bakable, toplumu gelşe ve çeştlee htyaçlarıa cevap vereble, toplumları duyarlı hale geldğ küresel ısıma ve klmsel değşklkler gb koulara ormaları daha y plalaması ve yöetmyle cevap vereble, sürdürüleblr kalkımaya, ktsadlğe ve vermllğe çağdaş ormacılık alayışı çersde çözüm araya br yapı gelştrleblmştr. Ülkemzde orma kayaklarıa yöelk plalama çalışmaları değerledrldğde, taktksel plalama aşamasıda odu hammaddes üretm şlev eksede, tek yölü (ekolojkçevresel krterler üzerde), taktksel ve operasyoel aşamalara yoğulaşmaktadır. Kurula optmzasyo modellerde (Gül, 1998; Mısır, 2001; Svrkaya, 2008; Keleş, 2008 vb.), fazla değşkee yer verlmedğ (kısıt olarak çoğulukla üretm mktarları ve ala değerler alııyor) alaşılmaktadır. Halbuk plalama çalışmalarıda öcelkle stratejk plalar hazırlamalıdır. Bu plalar soucu elde edlecek şlevsel ala tahss değerler sayesde taktksel ve operasyoel aşamalara yöelk etkl plalar hazırlaablecektr. Bu edele stratejk plalama çalışmaları artırılması gerekmektedr. 2. MATERYAL VE YÖNTEM 2.1. Materyal Çalışma alaı olarak Ulus Orma İşletme Müdürlüğü (UOİM) seçlmştr. Araştırma, UOİM geel alaıı (86.398,6 ha) %69 uu oluştura ormalık ve orma toprağı (OT) toplamı (59.630,6 ha) üzerde yürütülmüştür (Tablo 1). İşletme Şeflğ (Yöetm ve Plalama Brm) Tablo 1. UOİM ve bağlı şletme şeflkler tbaryle ala blgler. Ormalık Ala (ha) Verml Vermsz Toplam OT (ha) Çalışma Alaı (Ormalık+OT) (ha) Zraat+İskâ Alaı (ha) Geel Ala (ha) Abdpaşa 8.073,8 1.012,8 9.086,6 105,8 9.192,4 7.796,7 16.989,1 Draha 14.180,2 1.436,6 15.616,8 169,5 15.786,3 3.549,6 19.335,9 Karakışla 4.477,8 529,4 5.007,2 18,1 5.025,3 1.588,5 6.613,8 Ovacuma 6.194,5 794,4 6.988,9 72,6 7.061,5 2.729,1 9.790,6 Ulusçayı 7.857,7 1.670,8 9.528,5 113,6 9.642,1 5.855,2 15.497,3 Uluyayla 10.240,4 2.279,4 12.519,8 403,2 12.923,0 5.248,9 18.171,9 UOİM Toplamı 51.024,4 7.723,4 58.747,8 882,8 59.630,6 26.768,0 86.398,6 Araştırma 2005-2010 yılları arasıda gerçekleştrlmştr. Çalışma kapsamıda materyal olarak; Ulus ve Bartı OİM ler, Bartı Vallğ ve İl Özel İdares, Bartı ve Ulus Beledyeler, Ulus Kaymakamlığı, Bartı Çevre ve Orma İl Müdürlüğü, Bartı Devlet Su İşler Şube Müdürlüğü, Bartı Tarım İl Müdürlüğü gb kamu kurumları kayıtları, ktap ve derg gb yayı orgaları le teret vb. kayıt ve kayaklarıda alıa blgler (BBEL, 2007; BVAL, 2008; BOSM, 2003; 2007; BTİM, 2006; DSİ, 2007; OGM, 2006; 2009; TR8, 2007; UOİM, 2005; 2007; URL, 2010) kullaılmıştır. Elde edle blgler derleerek çalışma alaıa lşk mevcut durum ortaya koulmuştur. 343
IV. Ormacılıkta Sosyo-Ekoomk Sorular Kogres, 15-17 Ekm 2015, TRABZON 2.2. Yötem Çalışmada gelştrle plalama alayışıı gereğ Doğrusal ve Amaç Programlama başta olmak üzere brçok tekk veya aalz brlkte kullaılmıştır. İlk bakışta karmaşık br yapı gb görüle bu alayışta, her br tekk veya aalz, araştırmaı amaçları doğrultusuda br düze ve sstem alayışı çersde kullaılmıştır. Araştırmada zlee üç aşamalı metodoloj geel algortması Şekl 1 de verlmştr. ANA AŞAMALAR Optmzasyo Amaçlı Ver Toplama ve Değerledrme ALT AŞAMALAR İşlevsel tahsse esas ola yöetm amaçlarıı gelştrlmes ve ver toplama Her br yöetm amacıa lşk optmzasyo çözümlemeler Yöetm amaçlarıı ağırlıklarıı belrlemes ve optmzasyou KULLANILAN YÖNTEMLER Katılımcı Uzma Görüşmeler Doğrusal Programlama AHS Aalz ve Amaç Programlama Şekl 1. Araştırma metodolojse lşk öerle plalama sürec. Çalışmada Ulus Orma İşletme Müdürlüğüdek (UOİM) altı Orma İşletme Şeflğ her br, ayrı br pla ütes olarak değerledrlmş ve her br şeflkte şlevlere yöelk optmum üretm düzeyler elde edlmştr. Dğer yada ülkemz orma kayaklarıa yöelk plalama çalışmalarıda k veya üç şlev le sıırlı kalımasıa ve sadece fzk yapıda hareketle şlevsel hartalamalar yapılmasıa rağme, bu çalışmada şlev sayısı altıya çıkarılarak çok değşkel, çok krterl ve çok aalzl br plalama model çerçevesde şlevsel ala tahss gerçekleştrlmştr. Araştırmada zlee metodoloj alt aşamaları aşağıda açıklamıştır: İşlevsel Tahsse Esas Ola Yöetm Amaçlarıı Gelştrlmes ve Ver Toplama Bütüleşk şlevsel plalama gereğ şlevler arasıdak lşkler ve etkleşmler dkkate alıarak çalışma alaıı yöetme yöelk searyolar gelştrlmş ve bu searyolar çerçevesde her br orma şleve lşk verler (üretm düzeyler ve mktarları) elde edlmştr. Elde edle verlerde hareketle üç farklı yöetm amacı (üretm mktarıı maksmzasyou, malyet mmzasyou ve et gelr maksmzasyou) gelştrlmştr. Her Br Yöetm Amacıa İlşk Optmzasyo Çözümlemeler Üretm mktarıı maksmzasyou, malyet mmzasyou ve et gelr maksmzasyou şeklde gelştrle yöetm amaçları ayrı ayrı dkkate alıarak her br şletme şeflğ ç şlevler bazıda optmum üretm değerler bulumuştur. Bu amaçla Doğrusal Programlama (DP) da yararlaılmıştır. Yöetm Amaçlarıı Ağırlıklarıı Belrlemes ve Optmzasyo DP soucu tek tek bulua üretm maksmzasyou, malyet mmzasyou ve et gelr maksmzasyou değerler, Amaç Programlama (AP) da br arada gerçekleştrlmek stee amaçlar olarak dkkate alımış ve bu şeklde optmum üretm değerler elde edlmştr. Her br şletme şeflğ ç şlevler bazıda optmum üretm değerler bulumuştur. 3. BULGULAR VE TARTIŞMA Araştırma metodoloj kapsamıda her br yöetm amacıı optmzasyou ve yöetm amaçlarıı brlkte optmzasyou olmak üzere k farklı yaklaşım çerçevesde modeller gelştrlmş ve çözümlemeler gerçekleştrlmştr. İlk yaklaşımda DP model le her br yöetm amacıa lşk optmum üretm mktarları ve ala tahss değerler elde edlrke, 344
IV. Ormacılıkta Sosyo-Ekoomk Sorular Kogres, 15-17 Ekm 2015, TRABZON kc yaklaşımda AP modeller kurularak yöetm amaçlarıı brlkte değerledrlmes sağlamış ve uzlaşık çözüm kümeler elde edlmştr. Her k yaklaşımda da kurula DP ve AP modeller matematksel yapıları ve çözümlemeler aşağıda verlmştr. 3.1. Doğrusal Programlama Model Kurulması ve Matematksel Yapısı Bu aşamada, hesaplamalar soucu her br orma şleve yöelk elde edle üretm düzeylerde hareketle DP de yöetm amaçları (üretm mktarıı maksmzasyou, malyet mmzasyou ve et gelr maksmzasyou) ayrı dkkate alıarak DP modeller kurulmuştur. DP de üç farklı yöetm amacı doğrultusuda üç farklı optmzasyo gerçekleştrlmştr. Her br yöetm amacıı optmze edlmesyle şlevler bazıda optmum üretm değerler ve tahss edlecek ala mktarları elde edlmştr. DP model matematksel yapısı Tablo 2 de verlmştr. Tablo 2. DP Model matematksel yapısı. DP de Amaçlar 1. Malyet Mmzasyou (G 1) 2. Üretm Mktarıı Maksmzasyou (G 2) 3. Net Gelr Maksmzasyou (G 3) DP de Kısıtlar 1. Ala Kısıtı (X A), 2. Talep Kısıtı (X T), 3. Bütçe Kısıtı (X B). DP de Üretm Mktarı Maksmzasyou Amacı Z max US AS UO AO DP de Malyet Mmzasyou Amacı Z m MS AS MO AO DP de Net Gelr Maksmzasyou Amacı Z max GS AS DP de Ala (Araz) Kısıtı GO AO AS AO AK AOD AYH AOT X UK AK UOD AOD UYH AYH UOT AOT MK AK MOD AOD MYH AYH MOT AOT GK AK GOD AOD GYH AYH GOT AOT AS 1 AO 1 AK 1 AOD 1 AYH 1 AOT 1 DP de Talep Kısıtı TS AS XTS DP de Bütçe Kısıtı MS AS X BS TO AO X TO MO AO X BO TK AK XTK MK AK X BK A TOD AOD X TOD MOD AOD X BOD TYH AYH X TYH MYH AYH X BYH TOT AOT XTOT MOT AOT X BOT Tablo 2 dek matematksel fadelerde yer ala semboller alamları aşağıda verlmştr. : İşletme şeflğ yada plalama ütes sayısı (=1,2,,6), US :. orma şletme şeflğde 1 ha orma alaıda elde edlecek su üretm mktarı (m 3 /ha), UO :. orma şletme şeflğde 1 ha orma alaıda elde edlecek odu hammaddes üretm mktarı (m 3 /ha), UK :. orma şletme şeflğde 1 ha orma alaıda elde edlecek karbo mktarı (to/ha), UOD :. orma şletme şeflğde 1 ha orma alaıda elde edlecek ODOÜ üretm mktarı (to/ha), UYH :. orma şletme şeflğde 1 ha orma alaıda elde edlecek yaba hayvaı sayısı (adet/ha), UOT :. orma şletme şeflğde 1 ha orma alaıda elde edlecek ot üretm mktarı (to/ha), MS :. orma şletme şeflğde 1 ha orma alaıdak su üretm malyet değer (TL/ha), MO :. orma şletme şeflğde 1 ha orma alaıdak odu hammaddes üretm malyet değer (TL/ha), MK :. orma şletme şeflğde 1 ha orma alaıdak karbo brkm malyet değer (TL/ha), MOD :. orma şletme şeflğde 1 ha orma alaıdak ODOÜ üretm malyet değer (TL/ha), MYH :. orma şletme şeflğde 1 ha orma alaıdak yaba hayatı üretm malyet değer (TL/ha), MOT :. orma şletme şeflğde 1 ha orma alaıdak ot üretm malyet değer (TL/ha), 345
IV. Ormacılıkta Sosyo-Ekoomk Sorular Kogres, 15-17 Ekm 2015, TRABZON GS GO GK GOD GYH GOT X A :. orma şletme şeflğde 1 ha orma alaıdak su üretmde elde edle gelr (TL/ha), :. orma şletme şeflğde 1 ha orma alaıdak odu hammaddes üretmde elde edle gelr (TL/ha), :. orma şletme şeflğde 1 ha orma alaıdak karbo brkmde elde edle gelr (TL/ha), :. orma şletme şeflğde 1 ha orma alaıdak ODOÜ üretmde elde edle gelr (TL/ha), :. orma şletme şeflğde 1 ha orma alaıdak yaba hayatı üretmde elde edle gelr (TL/ha), :. orma şletme şeflğde 1 ha orma alaıdak ot üretmde elde edle gelr (TL/ha), : araz (ala) kısıtı (59.631 ha), AS :. orma şletme şeflğde su üretme tahss edlecek ala mktarı (ha) ( AS 59. 631ha ), AO :. orma şletme şeflğde odu hammaddes üretme tahss edlecek ala mktarı (ha) ( AO 58. 748ha ), AK :. orma şletme şeflğde karbo brkme tahss edlecek ala mktarı (ha) ( AK 58. 748ha ), AOD :. orma şletme şeflğde ODOÜ üretme tahss edlecek ala mktarı (ha) ( AOD 8. 361ha ), AYH :. orma şletme şeflğde yaba hayatı üretme tahss edlecek ala mktarı (ha) ( AYH 59. 631ha ), AOT :. orma şletme şeflğde ot üretme tahss edlecek ala mktarı (ha) ( AOT 8. 606ha ), TS TO TK TOD TYH TOT X TS X TO X TK X TOD X TYH X TOT X BS X BO X BK X BOD X BYH X BOT :. orma şletme şeflğde 1 ha orma alaıda talep edlecek su mktarı (m 3 /ha), :. orma şletme şeflğde 1 ha orma alaıda talep edlecek odu hammaddes mktarı (m 3 /ha), :. orma şletme şeflğde 1 ha orma alaıda talep edlecek karbo mktarı (to/ha), :. orma şletme şeflğde 1 ha orma alaıda talep edlecek ODOÜ üretm mktarı (to/ha), :. orma şletme şeflğde 1 ha orma alaıda talep edlecek yaba hayvaı sayısı (adet/ha), :. orma şletme şeflğde 1 ha orma alaıda talep edlecek ot üretm mktarı (to/ha), : su üretm şleve yöelk talep kısıtı, : odu hammaddes üretm şleve yöelk talep kısıtı, : karbo brkm şleve yöelk talep kısıtı, : odu dışı orma ürüler üretm şleve yöelk talep kısıtı, : yaba hayatı şleve yöelk talep kısıtı, : ot faydalaması şleve yöelk talep kısıtı, : su üretm şleve yöelk bütçe kısıtı, : odu hammaddes üretm şleve yöelk bütçe kısıtı, : karbo brkm şleve yöelk bütçe kısıtı, : odu dışı orma ürüler üretm şleve yöelk bütçe kısıtı, : yaba hayatı şleve yöelk bütçe kısıtı, : ot faydalaması şleve yöelk bütçe kısıtı, Tablo 2 de, ala (araz) kısıtı altıda yer ala altı orma şleve lşk üst sıır değerler aşağıdak gb belrleerek modelde lgl yerlere grlmştr (Tablo 3); Su üretm ve yaba hayatı şlev UOİM ormalık alaı le Orma Toprağı (OT) alaı toplamıda gerçekleşeceğ varsayılmıştır. Dolayısıyla su üretm ve yaba hayatı şlev ç üst sıır değerler, ormalık ve OT alaı toplamı (59.631 ha) şekldedr. Odu hammaddes üretm ve karbo brkm şlevler se lgl şletme ormalık alaıda gerçekleşmektedr. Bu edele k şlev ç üst sıır değer olarak UOİM orma alaı (58.748 ha) kabul edlmştr. ODOÜ üretm ve ot faydalaması şlevler UOİM ormalarıı tamamıda gerçekleşmes mümkü değldr. Bu edele ODOÜ şleve tahss edlecek ala olarak, mevcut ameajma plalarıda Dy rumuzu le fade edle ve dğer yapraklı olarak adladırıla meşcereler tek ve karışık kuruluşları toplamı (8.361 ha) kabul edlmştr. Ot faydalaması şleve tahss edlecek ala olarak UOİM vermsz ormalık alaı ve OT alaları toplamı (8.606 ha) alımıştır. 346
IV. Ormacılıkta Sosyo-Ekoomk Sorular Kogres, 15-17 Ekm 2015, TRABZON Tablo 3. UOİM ve şletme şeflkler bazıda orma şlevlere tahss edlecek alalar. Orma İşlevler Abdpaşa OİŞ Yöetm ve Plalama Brmlerde Dkkate Alıa Ala (ha) Draha OİŞ Karakışla OİŞ Ovacuma OİŞ Ulusçayı OİŞ Uluyayla OİŞ UOİM Toplamı Su Üretm 9.193 15.786 5.025 7.062 9.642 12.923 59.631 Odu Hammaddes Üretm 9.087 15.617 5.007 6.989 9.528 12.520 58.748 Karbo Brkm 9.087 15.617 5.007 6.989 9.528 12.520 58.748 ODOÜ Üretm 197 5.733 174 56 1.465 736 8.361 Yaba Hayatı Üretm 9.193 15.786 5.025 7.062 9.642 12.923 59.631 Ot Faydalaması 1.119 1.606 548 867 1.783 2.683 8.606 3.1. DP Çözümlemeler Her br şleve tahss edleblecek maksmum alalar bu şeklde belrledkte sora bular br kısıt olarak DP modele eklemş ve bu şeklde çözüm gerçekleştrlmştr. UOİM ve altı orma şletme şeflğ tüm amaçlar ç LINDO programıda gerçekleştrle DP çıktılarıı özet Tablo 4 de verlmştr. Tablo 4. UOİM de LINDO programıda gerçekleştrle DP çıktılarıı özet. Yöetm ve Plalama Brm Ulus Orma İşletme Müdürlüğü (Geel) İşlevler Tahss Edle Ala (ha) Üretm Maksmzasyou Amaç Değer Amaçlar ve Ala Tahss Malyet Mmzasyou Tahss Amaç Edle Ala Değer (ha) (TL) Net Gelr Maksmzasyou Tahss Edle Ala (ha) Amaç Değer (TL) Su Üretm 21.717 125.524.260 m 3 11.561 19.211.486 25.330 84.184.255 Odu H. Üretm 18.633 660.540 m 3 9.424 16.575.767 23.000 75.849.860 Karbo Brkm 6.634 1.564.629 to 12.581 1.698.480 1.597 215.595 ODOÜ Üretm 4.984 10.965 to 1.308 208.541 2.647 714.690 Yaba H.Üretm 6.163 259 adet 18.138 16.824 338 294 Ot Faydalaması 1.500 5.970 to 6.581 2.359.151 6.719 4.817.523 Geel Ala Toplamı 59.631 59.631 40.070.249 59.631 165.782.217 Tablo 4 celedğde üretm mktarıı maksmzasyou, malyet mmzasyou ve et gelr maksmzasyou olmak üzere üç farklı amaç doğrultusuda gerçekleştrle DP soucuda, şlevlere yöelk üretm değerler ve alasal dağılımlarıı farklı olduğu alaşılmaktadır. Plalayıcı olarak üç farklı amaçta hags aa amaç olarak dkkate alıacağıı ve bu yöde şlevsel tahss yapılacağıa karar verlmes gerekmektedr. Ortaya çıka bu karmaşıklığı gdermek ç, üç farklı amacı da farklı ağırlıklarda hesaplamalara katılmasıa olaak sağlaya AP kullaılması yolua gdlmştr. 3.2. Amaç Programlama Çözümlemelere Esas Ola Hedefler Tay DP soucu elde edle blgler, br alamda AP gerçekleşme hedefler oluşturmaktadır. Özellkle DP soucuda şlevler üretm mktarlarıa lşk elde edle optmzasyo blgler k, bular üretm maksmzasyou amacıyla gerçekleştrle DP çıktılarıı oluşturmakta ve AP de gerçekleştrlmek stee amaçları fade etmektedr. Ye ayı şeklde DP de malyet mmzasyoua yöelk amaç çıktıları le et gelr maksmzasyoua lşk çıktılar, AP de gerçekleştrlmek stee amaçlar olarak dkkate alımıştır. UOİM de 59.631 ha çalışma alaı altı şlev dkkate alıarak bütüleşk br şeklde plalaacak ve yöetlecektr. İşlevsel tahsste her br şlev alaı, adıı aldığı şleve yoğulaşacak acak dğer şlevlere at üretmler de bell düzeylerde gerçekleşmese müsaade edecektr. Bu yapı dkkate alıarak daha öce gerçekleştrle DP soucuda her br şleve yöelk elde edle optmum çözümler Tablo 4 de alıarak aşağıda verlmştr. 347
IV. Ormacılıkta Sosyo-Ekoomk Sorular Kogres, 15-17 Ekm 2015, TRABZON G 1 125.524.260 m 3 olarak belrlee su üretm hedefe ulaşmak, G 2 660.540 m 3 olarak belrlee odu hammaddes üretm hedefe ulaşmak, G 3 1.564.629 to olarak belrlee karbo brkm hedefe ulaşmak, G 4 10.965 to olarak belrlee ODOÜ üretm hedefe ulaşmak, G 5 259 adet olarak belrlee yaba hayatı üretm hedefe ulaşmak, G 6 5.970 to olarak belrlee ot faydalaması hedefe ulaşmak, G 7 40.070.249 TL olarak belrlee üretm malyet aşmamak, G 8 165.782.217 TL olarak belrlee et gelr hedef aşmak. Aslıda yukarıda verle sekz amaç, çalışma kapsamıda belrlee üç aa amacı alt kümes fade etmektedr. Bu durumda G 1 de G 6 ya kadar verle amaçlar üretm maksmzasyou amacıı, G 7 amacı, malyet mmzasyou amacıı, G 8 amacı se et gelr maksmzasyou amacıı fade etmektedr. 3.3. Amaçları Eşt Ağırlıkta Olması Durumuda Modelleme (Model 1) ve AP Matematksel Yapısı AP le çözümleme yapılırke üç aa amacı ağırlıklarıı eşt veya farklı olacağı k ayrı model bemsemştr. Her br modele lşk açıklamalar aşağıda verlmştr. Amaçları eşt ağırlıkta olduğu modelde; üretm maksmzasyou aa amacı altıda yer ala ve G 1 de G 6 ya kadar verle ve daha öce Aaltk Hyerarş Sürec (AHS) Aalz le bulua altı orma şlev amacıı ağırlıkları toplamı 1,000, G 7 ve G 8 amaçlarıı her br ağırlıkları da 1,000 olarak alımıştır. G 1 de G 6 ya kadar verle altı amacı (bular her br şlev üretm maksmzasyouu fade etmektedr) ağırlıkları daha öce gerçekleştrle AHS aalz soucu bulumuş olup, bu değerler Tablo 5 de verlmştr. Tablo 5. Yöetm amaçlarıı eşt ağırlıkta olması durumuda orma şlevler ağırlıkladırılması. Amaçlar Alt Amaçlar Ağırlıklar Üretm Maksmzasyou Su Üretm 0,269 Odu Hammaddes Üretm 0,251 Karbo Brkm 0,131 ODOÜ Üretm 0,124 Yaba Hayatı 0,119 Ot Faydalaması 0,106 Toplam 1,000 Malyet Mmzasyou 1,000 Net Gelr Maksmzasyou 1,000 Dolayısıyla AP de, amaç satırı oluşturulurke sekz amaçta lk altısıı ağırlığı AHS souçlarıda alımıştır. So k amacı ağırlığı se daha öce de fade edldğ üzere 1.000 olarak alımıştır. Böylece üç aa amacı da ağırlıkları eşt (1,000) olmuştur. Yukarıdak açıklamalarda hareketle AP model matematksel yapısı aşağıdak gb oluşturulmuştur; Karar Değşkeler x 1 x 2 x 3 x 4 : Su üretm şleve ayrılacak ala (ha), : Odu hammaddes üretm şleve ayrılacak ala (ha), : Karbo brkm şleve ayrılacak ala (ha), : ODOÜ üretm şleve ayrılacak ala (ha), 348
IV. Ormacılıkta Sosyo-Ekoomk Sorular Kogres, 15-17 Ekm 2015, TRABZON x 5 x 6 : Yaba hayatı şleve ayrılacak ala (ha), : Ot faydalaması şleve ayrılacak ala (ha). Amaç Foksyoları G 1 125.524.260 m 3 olarak belrlee su üretm hedefe ulaşmak, 5.780x 1 + 2.890x 2 + 2.890x 3 + 1.156x 4 + 2.890x 5 + 2.890x 6 dp 1 + d 1 = 125.524.260 G 2 660.540 m 3 olarak belrlee odu hammaddes üretm hedefe ulaşmak, 0,00x 1 + 35,45x 2 + 21,27x 3 + 8,86x 4 + 8,86x 5 + 0,00x 6 dp 2 + d 2 = 660.540 G 3 1.564.629 to olarak belrlee karbo brkm hedefe ulaşmak, 47,17x 1 + 141,51x 2 + 235,85x 3 + 117,93x 4 + 94,34x 5 + 23,59x 6 dp 3 + d 3 = 1.564.629 G 4 10.965 to olarak belrlee ODOÜ üretm hedefe ulaşmak, 0,55x 1 + 0,88x 2 + 0,88x 3 + 2,20x 4 + 1,10x 5 + 0,22x 6 dp 4 + d 4 = 10.965 G 5 259 adet olarak belrlee yaba hayatı üretm hedefe ulaşmak, 0,017x 1 + 0,011x 2 + 0,011x 3 + 0,021x 4 + 0,042x 5 + 0,021x 6 dp 5 + d 5 = 259 G 6 5.970 to olarak belrlee ot faydalaması hedefe ulaşmak, 1,99x 1 + 0,40x 2 + 1,99x 3 + 0,80x 4 + 1,99x 5 + 3,98x 6 dp 6 + d 1 = 5.970 G 7 40.070.249 TL olarak belrlee üretm malyet aşmamak, 5.317,42x 1 + 3.694,49x 2 + 486,00x 3 + 357,75x 4 + 2,74x 5 + 1.003,80x 6 dp 7 + d 7 = 40.070.249 G 8 165.782.217 TL olarak belrlee et gelr hedef aşmak. 10.635,20x 1 + 6.925,42x 2 + 486x 3 + 715,50x 4 + 2,52x 5 + 2.007,60x 6 dp 8 + d 8 = 165.782.217 Z Kısıtlar Erşm Foksyou Belrlee amaçlara göre erşm foksyou aşağıdak gb kurulur. 0,269d 0,251d 0,131d 0,124d 0,119d 0,106d 1,000dp 1, d m 1 2 3 4 5 6 7 000 İşlevlere tahss edlecek alaları alt ve üst sıır değerler şu şekldedr; 1 x 1 59.631 ha 1 x 2 58.748 ha 1 x 3 58.748 ha 1 x 4 8.361 ha 1 x 5 59.631 ha 1 x 6 8.606 ha x 1 + x 2 + x 3 + x 4 + x 5 + x 6 = 59.631ha Amaçları eşt ağırlıkta olduğu durumda oluşturula AP model Tablo 6 da verlmştr. 8 349
IV. Ormacılıkta Sosyo-Ekoomk Sorular Kogres, 15-17 Ekm 2015, TRABZON Tablo 6. Amaçları eşt ağırlıkta olması durumuda UOİM e lşk AP model (Model 1). Z 0,269 d 0,251 d 0,131 d 0,124 d 0,119 d 0,106 d 1,000 dp 1, d m 1 2 3 4 5 6 7 000 8 5780x 1 + 2890x 2 + 2890x 3 + 1156x 4 + 2890x 5 + 2890x 6 dp 1 + d 1 0,00x 1 + 35,45x 2 + 21,27x 3 + 8,86x 4 + 8,86x 5 + 0,00x 6 dp 2 + d 2 235,85x 1 + 141,51x 2 + 235,85x 3 + 117,93x 4 + 94,34x 5 + 23,59x 6 dp 3 + d 3 0,55x 1 + 0,88x 2 + 0,88x 3 + 2,20x 4 + 1,10x 5 + 0,22x 6 dp 4 + d 4 0,02x 1 + 0,01x 2 + 0,01x 3 + 0,02x 4 + 0,04x 5 + 0,02x 6 dp 5 + d 5 1,99x 1 + 0,40x 2 + 1,99x 3 + 0,80x 4 + 1,99x 5 + 3,98x 6 dp 6 + d 1 5.317,42x 1 + 3.694,49x 2 + 486,00x 3 + 357,75x 4 + 2,74x 5 + 1.003,80x 6 dp 7 + d 7 10.635,20x 1 + 6.925,42x 2 + 486x 3 + 715,50x 4 + 2,52x 5 + 2.007,60x 6 dp 8 + d 8 x 1 x 2 x 3 x 4 x 5 x 6 x 1+ x 2+ x 3+ x 4+ x 5 + x 6 x 1 x 2 x 3 x 4 x 5 x 6 = = = = = = = = = 125.524.260 660.540 1.564.629 10.965 259 5.970 40.070.249 165.782.217 59.631 58.748 58.748 8.361 59.631 8.606 59.631 1 1 1 1 1 1 3.4. Amaçları Eşt Ağırlıkta Olması Durumuda AP Çözümlemes Amaçları eşt ağırlıkta olması durumuda UOİM e lşk AP souçları Tablo 7 de verlmştr. Tablo 7. Amaçları eşt ağırlıkta olması durumuda UOİM e lşk AP souçları. AP Yöetm ve Model Plalama Brm Model 1 Ulus Orma İşletme Müdürlüğü Amaçlar DP İle Bulua Amaç Değer 3.5. Amaçları Farklı Ağırlıkta Olması Durumuda Modelleme ve AP Çözümlemeler 3.5.1. Amaçları Sıralaması Durumuda AP Çözümlemeler Bu başlık altıda amaçları sıralamasıa (öcelkledrlmese) dayaa üç AP model (Model 2, Model 3, Model 4) deemştr. Bu modellerde Üretm Mktarıı Maksmzasyou amacıı altıdak alt şlevsel amaçları ağırlıkladırılmasıda, daha öce ağırlıkları AHS le belrlee altı orma şleve lşk katsayılar esas alımıştır. UOİM geelde amaçları farklı bçmlerde sıralaması durumuda gerçekleştrle AP çözümlemelere lşk souçlar Tablo 8 de verlmştr. + / - Sapma Mktarı Sapma % s AP Soucu Bulua Amaç Değer Tahss Edle Ala (ha) Su Üretm (m 3 ) 125.524.260-15.188.435 0,121 110.335.825 19.548 Odu H. Üretm (m 3 ) 660.540-64.072 0,097 596.468 17.018 Karbo Brkm (to) 1.564.629 + 35.986 0,023 1.600.615 7.021 Fzksel Amaçlar ODOÜ Üretm (to) 10.965-1.689 0,154 9.276 2.926 Yaba Hayatı (adet) 259 + 60 0,232 319 8.185 Ot Faydalaması (to) 5.970 + 4.125 0,691 10.095 4.933 Malyet Mmzasyou (TL) 40.070.249 + 8.014.050 0,200 48.084.299 59.631 Parasal Amaçlar Net Gelr Maksmzasyou (TL) 165.782.217-33.156.443 0,200 132.625.774 (UOİM Ala Toplamı) 350
IV. Ormacılıkta Sosyo-Ekoomk Sorular Kogres, 15-17 Ekm 2015, TRABZON Tablo 8. UOİM de amaçları sıralamasıa dayaa AP souçları. AP Model Model 2 Model 3 Model 4 Yöetm ve Plalama Brm Ulus Orma İşletme Müdürlüğü Ulus Orma İşletme Müdürlüğü Ulus Orma İşletme Müdürlüğü Amaçlar Ağırlıklar Alt Amaçlar Ağırlıklar Üretm Mktarıı Maksmzasyou Malyet Mmzasyou Net Gelr Maksmzasyou Üretm Mktarıı Maksmzasyou Malyet Mmzasyou Net Gelr Maksmzasyou Üretm Mktarıı Maksmzasyou Malyet Mmzasyou Net Gelr Maksmzasyou 3,00 2,00 1,00 2,00 3,00 1,00 1,00 2,00 3,00 Su Üretm (m 3 ) Odu H. Üretm (m 3 ) Karbo Brkm (to) ODOÜ Üretm (to) Yaba Hayatı (adet) Ot Faydalaması (to) Malyet Mmzasyou (TL) Net Gelr Maksmzasyou (TL) Su Üretm (m 3 ) Odu H. Üretm (m 3 ) Karbo Brkm (to) ODOÜ Üretm (to) Yaba Hayatı (adet) Ot Faydalaması (to) Malyet Mmzasyou (TL) Net Gelr Maksmzasyou (TL) Su Üretm (m 3 ) Odu H. Üretm (m 3 ) Karbo Brkm (to) ODOÜ Üretm (to) Yaba Hayatı (adet) Ot Faydalaması (to) Malyet Mmzasyou (TL) Net Gelr Maksmzasyou (TL) DP İle Bulua Amaç Değer Tablo 9 da elde edle souçlar değerledrlecek olursa, amaçları farklı ağırlıklarda olduğu durumlarda üretm değerler, malyetler ve elde edle gelrler değştğ, bua paralel olarak da şlevlere yöelk alasal dağılımları da farklı olduğu görülmektedr. Karar verc ve plalayıcı olarak, farklı ağırlıkladırma yaklaşımları doğrultusuda gerçekleştrle AP souçlarıda hags kullaılacağıa karar verlmes gerekmektedr. 3.5.2. Amaçları Ağırlıklarıı AHS le Belrlemes ve AP Çözümlemes (Model 5) Bu aşamada, ya amaçları hag ağırlıklarda dkkate alıacağıa karar vermede, alada sorumlu yöetcler görüşlere başvurulmuştur. Buu ç Ulus ve Bartı Orma İşletmelerde görevl müdür, müdür yardımcısı ve orma şletme şef olmak üzere toplam 10 ala yöetcsyle görüşülmüş ve kou kapsamıdak üç amacı brbrlere göre ağırlıklarıı belrlemeler stemştr. Görüşmelerde öcede hazırlaa ve amaçları brbrleryle kl karşılaştırılmasıa olaak sağlaya aket formu lgl yöetclere suularak elde edle souçlar AHS le değerledrlmştr. Bu sayede AP çözümlemelere yö verecek amaç ağırlıkları belrlemştr (Tablo 9). + / - Sapma Mktarı Sapma % s AP Soucu Bulua Amaç Değer Tahss Edle Ala (ha) 0,807 125.524.260 + 35.146.793 0,28 160.671.053 20.192 0,753 660.540-105.686 0,16 554.854 19.684 0,393 1.564.629 + 172.109 0,11 1.736.738 4.838 0,372 10.965-10.746 0,98 219 3.824 0,357 259 + 117 0,45 376 7.060 0,318 5.970 + 5.851 0,98 11.821 4.033 2,00 40.070.249 + 8.815.455 0,22 48.885.704 1,00 165.782.217-64.655.065 0,39 101.127.152 59.631 (UOİM Ala Toplamı) 0,538 125.524.260 + 79.080.284 0,63 204.604.544 14.892 0,502 660.540-237.794 0,36 422.746 15.591 0,262 1.564.629 + 203.402 0,13 1.768.031 6.313 0,248 10.965-1.206 0,11 9.759 2.295 0,238 259 + 114 0,44 373 13.751 0,212 5.970 + 1.851 0,31 7.821 6.789 2,00 40.070.249 + 2.404.215 0,06 42.474.464 1,00 165.782.217-43.103.376 0,26 122.678.841 59.631 (UOİM Ala Toplamı) 0,269 125.524.260 + 84.101.254 0,67 209.625.514 23.520 0,251 660.540-303.848 0,46 356.692 24.423 0,131 1.564.629 + 563.266 0,36 2.127.895 1.549 0,124 10.965-987 0,09 9.978 2.702 0,119 259 + 21 0,08 280 2.448 0,106 5.970 + 3.045 0,51 9.015 4.989 2,00 40.070.249 + 12.421.777 0,31 52.492.026 3,00 165.782.217-9.946.933 0,06 155.835.284 59.631 (UOİM Ala Toplamı) 351
IV. Ormacılıkta Sosyo-Ekoomk Sorular Kogres, 15-17 Ekm 2015, TRABZON Tablo 9. Amaçları ağırlıklarıı belrlemese lşk AHS souçları. Yöetm Amaçları Ağırlıklar Üretm Mktarıı Maksmzasyou 0,3751 Malyet Mmzasyou 0,4653 Net Gelr Maksmzasyou 0,1596 Tutarlılık Oraı: 0,065 1,0000 Bu ağırlıklar çerçevesde AP çözümlemes yapılmış ve souçlar Tablo 10 da verlmştr. Amaçları ağırlıklarıı AHS tekğ le belrlemes ve bu ağırlıklara dayaılarak yapıla AP çözümüü (Model 5) daha matıklı ve gerçekç olduğu düşüülerek, gerek şletme şeflğ ve gerekse UOİM bazıda şlevsel tahss ve hartalama aşamasıda her br orma şleve tahss edlecek ala mktarlarıı Tablo 10 dak gb olmasıı uygu olacağı soucua varılmıştır. Tablo 10. AHS le belrlee amaç ağırlık değerlerde hareketle AP çözümü (Model 5). Yöetm ve AP Plalama Model Brm Model 5 Ulus Orma İşletme Müdürlüğü Amaçlar Üretm Mktarıı Maks. Ağırlık Değer 3,751 Alt Amaçlar Ağırlık Değer DP İle Bulua Amaç Değer Bu souçlara göre, 59.631 ha orma alaıa sahp UOİM bütüleşk şlevsel yöetm plalaması amacıyla AP de, AHS soucu elde edle amaç ağırlıkları doğrultusuda gerçekleştrle optmzasyo soucuda su üretm şleve 17.207 ha, odu hammaddes üretm şleve 14.402 ha, karbo brkm şleve 8.606 ha, ODOÜ üretm şleve 2.346 ha, yaba hayatı şleve 11.964 ha ve so olarak ot faydalaması şleve 5.106 ha lık orma alaıı tahss edlmes söz kousudur. Ye bu tahss soucuda 101.555.351 m3 su üretm, 416.688 m3 odu hammaddes üretm, 1.235.432 to karbo brkm, 7.163 to ODOÜ üretm le 357 adet yaba hayvaı ve 10.550 to da ot faydalaması gerçekleştrlecektr. Bu şeklde yapıla şlevsel tahss soucuda 51.374.354 TL lk br malyete katlaılacak olup toplam 108.242.926 TL lk br gelr elde edlmes söz kousudur. Gelştrle beş AP modele lşk ala tahss değerler brbrlerde farklı olduğu görülmektedr. Öreğ, Model 1 de çalışma alaıı (UOİM) %33 ü (19.548 ha) su üretme tahss edlrke (Tablo 7), Model 5 te se %29 u (17.207 ha) su üretme tahss edlmektedr (Tablo 10). Bezer şeklde Model 4 te çalışma alaıı %41 odu hammaddes üretme tahss edlrke (Tablo 8) Model 5 te yalızca %24 ü tahss edlmektedr (Tablo 10). İlgl souçlar doğrultusuda her br AP modele lşk ala tahss değerler dğerde farklı olduğu, ya AP aalz şlevsel ala tahss açısıda alasal dağılımlara duyarlı olduğu fade edleblr. 3.6. İşlevsel Ala Tahssler Hartada Gösterm Model 5 çerçevesde Doğrusal Kombasyo Tekğ kullaılarak şlevsel alaları OUİM bazıda hartadak koumları Şekl 2 dek gb belrlemştr. + / - Sapma Mktarı Sapma % s AP Soucu Bulua Amaç Değer Tahss Edle Ala (ha) Su Üretm (m 3 ) 0,923 125.524.260-23.968.909 0,191 101.555.351 17.207 Odu H. Üretm (m 3 ) 0,848 660.540-243.852 0,369 416.688 14.402 Karbo Brkm (to) 0,679 1.564.629-329.197 0,210 1.235.432 8.606 ODOÜ Üretm (to) 0,469 10.965-3.802 0,347 7.163 2.346 Yaba Hayatı (adet) 0,446 259 + 98 0,377 357 11.964 Ot Faydalaması (to) 0,386 5.970 + 4.580 0,767 10.550 5.106 Malyet M. 4,653 Malyet M. (TL) 4,653 40.070.249 + 11.304.105 0,282 51.374.354 59.631 Net Gelr Maks. 1,596 Net Gelr Mak. (TL) 1,596 165.782.217-57.539.291 0,347 108.242.926 (UOİM Ala Toplamı) 352
IV. Ormacılıkta Sosyo-Ekoomk Sorular Kogres, 15-17 Ekm 2015, TRABZON 4. SONUÇLAR VE ÖNERİLER Şekl 2. UOİM ç şlevsel tahss hartası. Bu çalışmada stratejk plalama aşamasıa yöelk br metodoloj gelştrlmş ve metodoloj kapsamıda optmzasyo hesaplamalarıda brde fazla ve farklı telkte kısıt değşkee (ala, talep ve bütçe kısıtı) yer verlerek katılımcı ve bütüleşk br yapıda çözümlemeler yapılmıştır. Ayrıca hesaplamalar soucuda her br orma şleve tahss edlecek ala mktarları belrlemştr. Bu amaçla hem DP hem de AP de yararlaılmıştır. Öce DP le yöetm amaçlarıa lşk optmum üretm düzeyler bulumuştur. Daha sora bu değerler AP grdler oluşturmuş ve e uygu şlevsel ala tahss sağlamıştır. Böylece şlevler arasıdak lşkler öe çıkarıldığı bütüleşk br şlevsel yöetm plalaması gerçekleştrlmştr. Gelştrle metodoloj sayesde br şleve tahss edle orma kayağıda dğer şlevlere lşk üretm çıktıları da elde edlmştr. Bu sayede şlevsel hartalama ç gerekl blgler sağlamıştır. Optmzasyo kapsamıda beş ayrı AP yöetm model gelştrlmş ve bu modellere göre çözümlemeler yapılmıştır. Daha sora elde edle çıktılar özetleerek (Tablo 7, 8 ve 10) şlevsel ala değerler arasıdak farklılıklar celemştr. Elde edle souçlara göre her br modele lşk çıktıları brbrde faklı olduğu saptamıştır. Böylece gelştrle yöetm modellere lşk souçları duyarlı olduğu soucua varılmıştır. Gelştrle yöetm modellerde hags kullaılacağı öemldr. Çükü bu modellerde şlevlere tahss edlecek ala değerler farklılık göstermektedr. Farklılıklar, so aşamadak şlevsel tahss hartasıı da etklemektedr. Hag yöetm model kullaılması gerektğe ve dolayısıyla yöetm amaçlarıı ağırlıklarıı e olması gerektğ AHS le belrlemş ve elde edle ağırlık değerlerde hareketle Model 5 oluşturulmuştur. Çalışmada Model 5 dkkate alıarak optmzasyo çözümlemeler gerçekleştrlmş ve şlevsel tahss hartalarıı oluşturulmasıda Model 5 e bağlı kalımıştır. 353
IV. Ormacılıkta Sosyo-Ekoomk Sorular Kogres, 15-17 Ekm 2015, TRABZON Hesaplamalarda, amaçlara ve kısıtlara lşk blgler güvelr olmalıdır. Acak ülkemzde odu hammaddes üretm dışıdak şlevlere yöelk blgler heüz yeterl düzeyde değldr. Etk br plalama ç evater kayıtlarıı mevcut olması gerekldr. Eğer blgler hazır değlse hpotetk verlerde hareket edldğ ç sabetl souçları elde edlmes güçleşmektedr. Bazı durumlarda se evater kayıtları yede oluşturulmaktadır. Bu durum zama kaybıa ede olablmekte ve plalamaya ek malyetler oluşturmaktadır. Bu çalışmada hesaplamalar ç yeterl verye ulaşılamamıştır. Çalışma esasıda orma şlevlere yöelk verlerde öeml eksklkler olduğu görülmüştür. Dolayısıyla lgl şlevlere yöelk kapsamlı ve doğru verler elde edleblmes ç araştırmalara htyaç vardır. Çalışmada, ver eksklğ edeyle bazı geellemelerde ve çıkarımlarda hareketle çözüm kümeler elde edlmştr. Bu edele orma şlevlere yöelk evater kayıtlarıı oluşturulması ve bu amaçla OGM büyesde br brm kurulması, böylece şlevsel plalamaya altlık oluşturularak sağlıklı verler elde edlmes ve belrl peryotlarla gücellemes gerekmektedr. İşlevsel plalamaya yöelk metodolojler gelştrlmes sürec devam ettrlmel ve bu metodolojler kullaımı yaygılaştırılmalıdır. Bu amaçla blgsayar yazılımları gerçekleştrlmeldr. Yazılımlar sayesde, plalama metodolojs uygulaması, ver grş ve çözümlemeler daha kolay ve uygulaablr olacaktır. Böylece ülkemz ormacığı etk br plalama msyoua ve vzyoua sahp olablecek, düya ormacılığıı gelşm ve değşm hızıa uyum sağlayablecektr. Hazırlaa şlevsel plaları uygulamaya aktarılması da oldukça öemldr. Bütüleşk şlevsel plalama kousuda gelştrle metodolojler plot bölgelerde uyguladıkta sora ülke geele yaygılaştırılmalıdır. Bu amaçla ala yöetcler hazırlaa şlevsel plalar kousuda blgledrlmes gerekmektedr. İşlevsel plalama çalışmaları ülkemzde çok ye olduğuda, ormacılık teşklatıda bu kouda çalışaları ve özellkle uygulayıcıları eğtm öem arz etmektedr. 354
IV. Ormacılıkta Sosyo-Ekoomk Sorular Kogres, 15-17 Ekm 2015, TRABZON KAYNAKLAR BBEL, 2007. Bartı Beledyes 2007 Yılı Su Kullaımı Kayıtları. www.bartbeledyes.com (23.03.2008). BVAL, 2008. Bartı 2023 Stratejk Amaçlar ve İl Gelşme Plaı. 1. Baskı, Bartı Vallğ, Sargı Matbaası, Bartı, 440 s. BOSM, 2003. Bartı İl Çevre Durum Raporu. Bartı Orma ve Su Şube Müdürlüğü Yayıları, Bartı, 143 s. BOSM, 2007. Bartı Orma ve Su Şube Müdürlüğü, 2007 Yılı Etüt, İhale ve Blaço Raporları. Bartı. BTİM, 2006. Bartı Tarım İl Müdürlüğü Brfg Raporu. Bartı, 16 s. DSİ, 2007. DSİ 133. Bölge Müdürlüğü Kayıtları, Bartı, 88 s. Gül, A. U., 1998. Orma Ameajmaıda İşlevsel Plalamaı Doğrusal Programlama le Gerçekleştrlmes. İÜ Orma Fakültes Dergs, Ser: A, 51 (1). 117 132. Gügör, E., 2010. Orma Kayaklarıı Bütüleşk İşlevsel Yöetm Plalaması, Fe Blmler Esttüsü, Yayımlamamış Doktora Tez, 303 s. Keleş, S., 2008. Orma Ameajma Plalarıı Hazırlamasıa Yöelk Karar Destek Sstem Tasarımı ve Prototp Model Gelştrlmes. Doktora Tez (yayımlamamış), KTÜ Fe Blmler Esttüsü, Trabzo, 167 s. Mısır, M., 2001. Çok Amaçlı Orma Ameajma Plalarıı Coğraf Blg Sstemlere Dayalı Olarak Amaç Programlama Yötemyle Düzelemes (Ormaüstü Plalama Brm Öreğ İle). Doktora Tez (yayılamamış), KTÜ Fe Blmler Esttüsü, Trabzo, 155 s. OGM, 2006. Orma Geel Müdürlüğü El Ktabı, Odu Hammaddes Ürü Çeştler İtbaryle Ülke Talep Düzey, Akara, 60 s. OGM, 2009. Sürdürüleblr Orma Yöetm Krter ve Göstergeler 2008 Yılı Raporu. TC Çevre ve Orma Bakalığı, Orma Geel Müdürlüğü, Stratej Gelştrme Dares Başkalığı, Akara,142 s. Svrkaya, F., 2008. Türkye de Orma Ameajma Plalama Model Yazılımıı Gelştrlmes, Doktora Tez (yayımlamamış), KTÜ Fe Blmler Esttüsü, Trabzo, 167 s. TR8, 2007. TR8 Batı Karadez Bölges Tarım Master Plaı. Tarım ve Köyşler Bakalığı Yayıları, Lazer Ofset Matbaa Tessler, Akara, 430 s. TÜBİTAK, 2010. Orma Kayaklarıı Bütüleşk İşlevsel Yöetm Plalaması, TÜBİTAK 1001 Projeler, Proje No:107O787, 154 s. UOİM, 2005. Zoguldak OBM, Ulus OİM Ameajma Plaları (2006 2025), II. Yeleme. Ulus, 3301 s. UOİM, 2007. Zoguldak OBM, Ulus OİM 2007 Yılı Gelrler, Üretm, Satış, Gderler ve Blaço Raporu, Ulus. URL, 2010. http://ormaweb.sdu.edu.tr/soy/, Türkye de Sürdürüleblr Orma Yöetm: Mevcut Durum ve Gelecek Ulusal Çalıştayı (21-23 Hazra 2010), 30 Aralık 2010. 355